Dictee – dictees [2628]
Vragen en opmerkingen: leentfaarrein@gmail.com
Oefendictee OUD 346, geheel herzien naar situatie 2022
Dictee van de dag (511)
1. Paillet (clairet) is een lichtrode, droge wijn. Een paillette (meervoud: pailletten) is een reepje gouden of zilveren folie als versiering van kledingstukken. Een inquilien is een commensaal, quisquiliën zijn prullen en het equilibre is het evenwicht. Dit willen we er bij de computercursisten inrammeien: de pc realiseert in real time, zeg maar: in no time, allerhande tasks en jobs. Dit zeg ik niet joci causa [voor de grap]. Een stel inseparabele parkieten wordt ook wel met 'inséparables' aangeduid. Een instantaneetje is een momentopname. In-situvitrificatie (van: in situ) is het ter plekke verglazen van verontreinigingen in de bodem. Qua woordbeeld heeft dat wel iets weg van in-vitrofertilisatie (reageerbuisbevruchting, van: in vitro, afkorting: ivf). Ken je hier echt alle ins en outs van? De volgende zin spreken we goed uit: realtime onderzoek kent toch andere nuances en finesses dan realtimeonderzoek. Het volgende is inside-information: de moslim riep: "Insjallah" en de christen repliceerde insidieus [gemeen, venijnig]: "O, je bedoelt: zo God wil?".
2.
Instant messaging
[IM]
is direct en vlug, als je online bent. Instantkoffie
is kant-en-klaarkoffie (kant-en-klare
koffie)
en er bestaan ook instanthuwelijken: wee de kinderen! Een instar
montis equus is een paard zo groot als een berg. De interessesfeer
van de interim-directeur van het interimkantoor is louter beperkt tot
interimjobs, interim-adviezen en interim-aandelen (recepissen).
Op ic's (intensivecareafdelingen)
wordt intensive care
verleend. Moet je tuttifrutti los schrijven of aaneenschrijven? Een
intaglio is een gem met uitgesneden voorstelling (antoniem:
camee; een tweekleurige is een camaieu).
De ferryboot tussen Breskens en Vlissingen is een
niet-insulaire
[van de aard van
een eiland].
Het instructie-eskadron (ook:
squadron) oefende in blind
vliegen (instrumentvliegen).
Het succes was een opsteker: ik had er veel tijd, geld en energie in
gestoken. Het goudeerlijke drankgezelschap had als spraakmakende
leuze 'in vino veritas' [iemand
die dronken is, spreekt de waarheid].
3.
Bij het achteruitparkeren moet je de insteekhaven goed insteken,
tenminste dat is mijn insteek. Klotewijf
is duidelijk een invectief [scheld-,
schimpwoord], klotenbibber
is dat zo te horen niet. Mindervalide bekt beter dan invalide.
Extra-uterien is buitenbaarmoederlijk. Voor hij de koppeling helemaal
intrapte zei hij, dat ik geen open deuren moest intrappen (Latijn:
jugulare mortuos – doden vermoorden – oftewel actum agere –
doen wat al gedaan is). Ik zei
daarop, dat ik daar mooi niet zou in trappen. Wilde hij me soms de
grond in trappen? Poep, daar kun je in trappen! Enfin, morgen op het
veld zien we elkaar weer bij het intrappen. De internetextensie van
Sint Vincent
en de Grenadines is vc.
Een internaut is een internetastronaut. In-vivofertilisatie is
bijna-echt. Ik heb een ipodduim (ook:
P)
van het ipodden met iPodjes: ik had geïpod
– ook:
geïPod
[nee:
ww. altijd kleine letter! – maar dit
niet in GB/VD].
Als studenten een zeker lied zingen, heet dat dan io-vivatten [io
vivat]? Dat zou er dik in zitten. De bijzitten moesten er wel
warmpjes bij zitten.
4.
Inzitten konden de inzittenden er niet mee. Geld, tanden, ruiten, de
joker, een lap, een blik agenten en een lied kun je inzetten, maar je
kunt er ook de pas in zetten. Een isohypsenverzameling:
dat zijn gewoon hoogtelijnen! De rizofoor is de luchtwortelboom. De
ISO-landcode van Ierland is IE.
Het IRC staat voor Internet
Relay Chat
(netwerk van
babbelboxen op internet). Mijn
ismeverzameling bevat onder andere:
zenboeddhisme, zapatisme [gewapende
verzetsbeweging in Zuid-Mexico – Zapata],
vers-librisme [vrije
verzen schrijven], truïsme
(waarheid als een
koe), sisyfisme [arbeid
om de arbeid], quadrupedalisme
(vermogen om op
vier poten te lopen), orfisme
(genoemd naar
Orpheus), keynesianisme [Keynes
– economie], ietsisme
(tegenover
nietsisme), euhemerisme [goden
beschouwen als verheerlijkte bijzondere mensen],
eddyisme [gebedsgenezing
volgens de christian science = leer, C S = beweging],
bushisme [Bush –
VS], brahmanisme [verering
Brahma] en biblicisme
[in alles baseren op de Bijbel, naar de
letter]. De bloedmooie,
beeldschone, feeërieke ischiaslijdster op de carnavalswagen
charmeerde, fascineerde en magnetiseerde de voor haar irresistibele
[onweerstaanbare]
ironsides [ijzervreters
– Cromwells leger].
5. Iridectomie is niet het snijden van zekere bloemen, maar het verwijderen van het regenboogvlies (iris). Heb je weer last van je irascibiliteit [prikkelbaarheid]? Kicken medici op iui (intra-uteriene inseminatie) en de ivf-behandeling [in-vitrofertilisatie]? De I Tjing is een orakelboek met hexagrammen uit de Chinese filosofie. De Pythische Spelen werden om de vier jaar in Delphi (daar huisde ook het pythisch orakel, het orakel van Delphi) gehouden, de Isthmische Spelen om de twee jaar op de landengte [istmus] van Korinthe in Griekenland. In Van Dale kom je 'Israëlieten' (inwoners – israëliet = jood, godsdienst) en 'Istanboel' tegen.
6.
Hij vervaardigde een j'accuse [protestbrief
of -pamflet] tegen de kernbom.
Zelfs een uitgescholden jap kan wel een jab (punch
in de vechtsport) uitdelen. De
drank krambamboeli is (ook)
punch. De vogelfamilie jaçana [jaa-saa-naa]
wordt ook wel als jacana
[jaa-kaa-naa]
geschreven. Een jack-up is een versleepbaar booreiland. De jahilia is
het voorislamitische tijdperk. Hier valt niks te jamaren! De
jakob-evertsen [vis,
vogel, persoon met uitpuilende ogen]
keek letterlijk zijn ogen uit. Op Jakobsdag
(25 juli)
wordt de heilige Jacobus (sic!)
herdacht. Het griottedoosje [mv.
s] was pleite, kwestie van weg zijn.
Aanhangers van Jacobus II van Engeland
worden jakobieten genoemd. De pelgrim
wees met zijn jakobsstaf naar de
Jakobsstaf [drie
sterren: Gordel van Orion]. De
zitting vond januis clausis [met
gesloten deuren, in geheime zitting]
plaats. De jonggestorven Amerikaanse acteur James Dean is naamgever
van het jamesdeaneffect [aantrekkelijk
zijn, voortijdig aan je eind komen en een mythe worden].
Jan en Evert sloegen een jan-evert (een
jandoedel, jenever) achterover en
daar zou het niet bij blijven. Die kostbare herinnering is me
bijgebleven.
7. Het ene slachtoffer raakte in coma, het andere is bij gebleven. Geüniformeerde NSB'ers [Nationaalsocialistische Beweging] werden wel als janhagel aangeduid. Het zijn net Jut en Jul: Jan Stapallemachtig en Jantje Stapnetjes. De jantje-lacht-en-jantje-huilt is een kaatsbal. De jansenisten waren volgelingen van de Ieperse bisschop Jansenius. De javamens is niet van deze tijd, de neanderthaler ook niet. Een jens [klap, mep, beuk] geeft geen beukennootjes. Ik heb me het ik-weet-niet-wat (je-ne-sais-quoi) gestudeerd! Met '*wc*' vinden we ook enkele bijdragen aan onze woordenschat: YWCA (Young Women's Christian Association) naast de YMCA (Men’s), het WCT (World Championship Tennis), de wc (watercloset) met wc-bril, -borstel en -deur, trek-duwcombinatie (veelal uit losse rijtuigen of uit bakken samengesteld voer- of vaartuig), lowcarbdieet (waarbij men slechts in beperkte mate koolhydraten tot zich neemt), flowchart (stroomschema), newcomer, narrowcasting (zie VD: tv voor beperkte doelgroep), crewcut (mannelijke haardracht opvarenden Amerikaans oorlogsschip), cowcatcher (aan auto), chowchow (keeshond), en btw-carrousel.
8.
De werken van J.S. Bach worden internationaal aangeduid met
BWV (Bach-Werke-Verzeichnis),
gevolgd door een nummer. Met '*f?c*' vinden we onder andere:
accommodatiecoëfficiënt,
adjudant-onderofficier, a dream of perfect
bliss (een droom
van volmaakte gelukzaligheid), de
Afscheiding van 1834, afschminkcrème, à la façon (de
Venise), alfa-effect,
analysecertificaat,
aspirant-verificateur,
artificial intelligence
(afkorting: AI),
bandwagoneffect (in
de politiek – meeliften met succes van
een ander), beneficiarius,
butterfly- en borrelnootjeseffect, de breidel afschudden [opstandig
worden], cific
(cost,
insurance,
freight,
interest, commission),
de jure et de facto (rechtens
en feitelijk), elephantum
ex musca facere (van
een mug een olifant maken),
façade [voorgevel,
schijn], face-à-main [voor
dames: lorgnet aan een handvat],
face-off [ijshockey], face-to-face-enquête
(van: face to
face), fâcheux troisième
[storende derde
aanwezige], factoryoutlet, factum
illicitum (onrechtmatige
daad), faculté maîtresse
[belangrijkste
vermogen], fdc
(first
day cover)
en FDC (munten
– fleur
de coin
– nog niet in omloop geweest).
9. Om te
vervolgen met: geofictie [bedenken
en ontwikkelen van een fictieve geografische eenheid],
de g-factor [dwarsversnelling
vaar-, vlieg- of voertuig],
de G-kracht [zwaartekracht],
googlificatie [niet
in wdb.], in aere aedificare
(luchtkastelen
bouwen), in pontificalibus (in
feesttooi, in priesterlijke ambtskleding),
lex imperfecta (rechtsregel
zonder sanctie), liquefactie
(vervloeiing),
lymfocyten (witte
bloedcellen), Magnificat
(lofzang van Maria),
na-ijl- en mozarteffect, motherfucker, non-fictie, nullificeren
[tenietdoen],
een officier à la suite (in
het gevolg), een officier-arts,
de Pacific (Stille
Zuidzee, Grote Oceaan),
peper-en-zouteffect, placebo-effect, potloodfeces, pro aris et focis
(voor kerk en
vaderland), quantum
sufficit (zoveel
als voldoende is, als vereist wordt – q.s.,
ook quantum
satis),
het RIT (Rampenidentificatieteam),
reïficeren [tot
een zelfstandigheid maken], re
infecta (onverrichter
zake), re-infectie (herinfectie),
resusfactorpositief, roll-on-roll-offschip (rij-op-rij-afschip),
salva ratificatione
(s.r.
– behoudens bekrachtiging), een
traktaat ratificeren, softcore [van
erotica: vrij onschuldig, geen details tonend, tgov. = t.o.:
hardcore], soft focus [foto
met vervloeiende lijnen = flou artistique],
special effects, species facti (de
voorstelling of uiteenzetting van het genoemde),
substituut-officier, superficies (recht
van opstal), ter benefice van
(ten voordele
van), T-lymfocyten (T-cellen),
het
uurtje-factuurtje [afrekening
per gewerkt uur], het V-effect
(vervreemding),
vivificatie (omzetting
in levende stof),
volte-face
(ommezwaai), x-factor,
yuppificatie, zijeffect en zijinstromers. De rest laten we maar
zitten. Nog wel vandaag in 'Onze Taal' een mooi dicteezin(s)deel
[GB, VD]
gelezen: de ontvreemde fiets was ontframed.
Geen opmerkingen:
Een reactie posten