2632 Dictee woensdag 16-03-2022 (1) dictee – Dictee van de dag (514) √

Dictee – dictees [2632]

Vragen en opmerkingen: leentfaarrein@gmail.com

Oefendictee OUD 343, geheel herzien naar situatie 2022

Dictee van de dag (514)

1. Die oud-PSV'er [Philips Sport Vereniging, eigennaam] komt nu voor Barcelona uit. Hij had er handenvol werk aan, hij had er zijn handen vol aan. Waar komen de Cherokee-indianen nu precies vandaan? Schrijf je ossobuco nu met één of twee c's? De gruyèrekaas is kaas uit Gruyère. Met hoeveel k's schrijf je koekoek? Een mannetje of vrouwtje meer maakt van een duümviraat een triumviraat. Zoeken op '*uum*' geeft onder andere naast duümviraat: bonum et aequum (wat recht en billijk is), caput mortuum (dodekop, een verfstof: colcothar, Engels, Persiaans of Spaans rood), compascuum (gemeenschappelijke weidegrond, vergelijk Emmer-Compascuum), computatio graduum (berekening van de graden van verwantschap), (dis)continuüm, gezagsvacuüm, jacquetkostuum, meum et tuum (het mijn en het dijn), mutuum (verbruikleen), per obliquum (langs een slinkse weg, op slinkse wijze), perpetuum mobile, suum cuique (ieder het zijne, elk wat hem toekomt), suum cuique tribuere (niet meer in VD: ieder het zijne geven), triduüm (periode van 3 dagen), vacuümverpakken, vacuümverpakking.

2. U snapt het al van die trema: vernederlandst of niet? In de haute volée zit je in de hoge(re) kringen. De haveloze zwerver zat in het havenloze stadje. De havoërs en vwo'ers op deze school scoorden bovengemiddeld goed (en niet met shots heroïne). De boeren kregen een hectaretoeslag. Hechsjeirem (ook: hechsjers, enkelvoud: hechsjer) zijn koosjerverklaringen. Van een hecatombe zijn 100 stieren (nee, geen heckrunderen!) het slachtoffer. Het headbangen [heftig het hoofd op en neer bewegen] doe je met harde rockmuziek. De Hawaïaanse in haar hawaïhemd nuttigde een hawaïsteak. De hawala is een informeel banksysteem in de moslimwereld. De heliconspeler met zijn helicopterview [RL: Engelse uitspraak – NL: helikoptervisie] werd per helikopter naar het ziekenhuis vervoerd in verband met zijn hemorragie [bloeding] en zijn hemorroïdale [tot de omgeving van anus of rectum behorend] koortsen; voor de zekerheid kreeg hij ook nog een helminthagogum [wormafdrijvend middel] toegediend. Het is wel een hell of a job, maar het hellmanngetal geeft de strengheid van een winter weer. Van een hematomyelie (ruggenmergbloeding) was geen sprake, laat staan van een hemagglutinatie (klontering van rode bloedcellen). Zijn helminthocecidiën aaltjesgallen? Antwoord: ja.

3. Hemeltjelief, in die HEMA-winkel (eigennaam, GB: Hemawinkel, thans, 2018, niet meer) kun je hemdsslippen kopen! Dit hendekasyllabesonnetje ging over het hempje-licht-op (een drankje). Hij volbracht het herculeswerk (Herculeus labor, reuzenwerk) met moeite. In de Boheemse broederschap lusten ze wel een hernhuttertje. Wat krijg je, als je een heptaëder doormidden (middendoor) zaagt? Antwoord: dat hangt ervan af hoe je zaagt ... Een henri-quatre is een korte puntbaard. Herpes zoster is gordelroos en herpes tonsurans een schimmelziekte van de huid veroorzaakt door een trichofytonsoort. Trichofytie is overigens ringvuur. Het tricliene kristalstelsel slaat op asymmetrische kristallen. Het sint-janskruid is een hertshooiachtige (plant). De wolfsklauw en een soort van weegbree worden ook wel hertshoorn genoemd. Kan dat: hesychasten [monniken, geheel gericht op contemplatie] die aanpappen met hetaeren [prostituee van hogere komaf] die een courtisanegroep [idem] vormen? 'Hetze' is een
de-woord; een samenstelling ermee is hetzereeks en het ww. is hetzen.

4. Jonge takken hebben lotjes, goede doelen lootjes en de laatste en zwaarst wegende (meest zwaarwegende) zijn loodjes. De ene krocht [achterbuurt] was abstruser [abstruus = duister] dan de andere. De ene vrouw was struiser dan de andere. Die producten zijn hightech, het zijn hightechproducten (hightech producten). Een higgsboson [goddeeltje] is een speculatief elementair deeltje. Is zwaarwichtig niet een beetje dubbelop? De vrouwelijke groep tempelprostituees vormt een hiërodulengezelschap. Die hideuze [afschuwelijk] uitspraken zijn weerzinwekkend. Van het geslacht hibiscus is vooral het altheaboompje bekend geworden (een bekendwording dus). De prosopopoeia [pee-jaa] is een redekunstige figuur. De hidjra [het wegtrekken van Mohammed met zijn volgelingen uit Mekka] vindt zeker niet hic et nunc [hier en nu] plaats. In de hippiescene maakten de hippo's een scène. De hippeastrum is de amaryllis, de ridderster. Na de hippocratische eed [van artsen] werd er nog gezellig gekout en hip(p)ocras (kaneelwijn) gedronken. Anderen dronken glühwein en andere dranken waren: armagnac [verwant aan cognac] en punchbowl [kom waarin punch – krambamboeli – bereid wordt]. Hippopotomonstrosesquippedaliofobie is de angst voor lange woorden. Heeft een hippopotamus [nijlpaard] ook een hippocampus [deel hersenen]? Hirsutisme is zwaar behaard zijn. Hit-and-run [znw., snelle en verrassende actie] komt voor als tactiek, hire-and-fire [personeel makkelijk aannemen en evenzo ontslaan] op het werk. Een hocker hokt niet samen, maar is een voetenbankje. Geef mijn hoffmann(s)druppels [VD] even aan, please (mij). Prachtig, zo'n hofstedevink!

5. Een hoeri is volgens de Koran een eeuwig jong blijvende maagd met gazelleogen in het paradijs. Zij daalden af uit hoger gelegen gebieden. Hoi, holadijee! We gaan høken! De pineau (*) is een likeurwijn uit de Charente, gemaakt op basis van cognac. De pinot is een in veel variëteiten voorkomende wijnstok en heeft daar (*) niets mee te maken. De pinot blanc levert de witte bourgognes en de chablis [oesterwater, vgl. elzaswijnen] op, de pinot noir de rode bourgognes en champagne (spätburgunder). Er is ook nog pinot gris (pinot grigio – witte wijnen) en pinot meunier (rode wijnen en champagne). Homoioteleuton is prozarijm. Het meervoud van 'homo faber' [makende mens] is 'homines fabri'. De hondsvot, de gierigaard, hield zich bezig met vodden rapen: hij was een voddenraper. Het had veel weg van een
honden-en-apenspel [kermisattractie, dwaze vertoning]. Pedanterie [waanwijsheid] wordt verbeeld door honderd en een [oude uitdrukking] gekken. Dat kost je dan honderd(en)een euro. Een homunculus is een gedrochtje. Pusillaniem is lafhartig, magnaniem grootmoedig. Woorden met tegengestelde betekenis vertonen antonymie (zijn antoniem, antoniemen). Een tweede Huygens?

6. Achter de hoodoo, de rotspilaar, werd honkyoku, meditatieve zenmuziek, ten gehore gebracht. Voodoo is iets anders (rituele magie). De horecaffer, werkzaam in de horeca (zijn baas was lid van de Horecaf), bediende enkele Zuid-Afrikaanse Kaffers, maar ook een enkele kaffer uit Amsterdam. Vergeet ook die Kafferse en die kafferin niet! Een hordeolum is een strontje, een gerstekorrel [in het oog]. Strenge calvinisten duiden vrijzinnigen aan met 'zo licht als hop'. De hoquetus is een 13(d)e-eeuwse (dertiende-eeuwse) compositietechniek. In de Hoorn van Afrika vindt men veel heroïneverslaafden. Een hotspot is een place to be en een hotshot is een pief. Schrijf je 'hotelier' ('hôtelier') nu met of zonder dakje? Beide, GB en VD. Een hotel mama is duidelijk meer dan een hôtel garni. Zijn deze hors-d'oeuvres hors de saison? Een hospice is een verblijfplaats voor terminale patiënten.

7. De maîtres d'hôtels (ook: maîtres d's) [beide: of] zwaait daar de scepter. De hPa is de hectopascal. Hoveren [oo, oe – zweven] doe je [ook: pc-term – met de cursor over een gemarkeerd tekstelement gaan, waardoor extra informatie, bv. een afbeelding, zichtbaar wordt] niet met een hovercraft [amfibievaartuig of luchtkussenvoertuig]. Ach, laat die hobbyist met zijn hobiecat [zekere catamaran] toch … Het woord 'chomskyaans' [Chomsky – persoon] riekt naar taal, het woord 'shaffyaans' naar levensliedjes [Ramses Shaffy]. Mag je een brouille [onmin] ook een brouillage [niet in wdb.] noemen? Er is dan in ieder geval iemand gebrouilleerd! Zoeken op '*ouil*'geeft verder nog: andouillette (worst), bouillabaisse (ratjetoe, ratatoelje), bouilli (soepvlees), bouillie (brij, pap), bouillie bordelaise (Bordeauxse pap), bouilloire (schenkketel), bouillotte (gewestelijk: bedkruik), brouilly (een bekende beaujolais uit de gelijknamige plaats), depouilleren (beroven, uitkleden), embrouilleren (in de war brengen), gargouille (waterspuwer), houille blanche (witte steenkool), mouilleren (palataal uitspreken), een fouilleerpatrouille, rambouilletschaap (merinosschaap), ratatouille (ratjetoe) en ten slotte rouille (roestkleurige knoflooksaus).

8. Zoeken op '*oeil*' geeft naast roeilied en moeilijkheden: coup d'oeil (oogopslag), liquiditeitsmoeilijkheden en trompe-l'oeil (bedrieglijk natuurgetrouw geschilderde afbeelding). We moeten die corpora delicti [enk.: corpus delicti = voorwerp waarmee de misdaad is gepleegd], gevonden op de locus delicti [plaats waar de misdaad is begaan – pd = plaats delict], maar eens loepen (onder de loep nemen). 'Opgeld maken' is ook volgens Taaladvies een foutieve kruising (contaminatie) van 'opgeld doen' en 'opgang maken'. Na een hondenbeet die rabiës veroorzaakt kan de hubertussleutel [gewijd ijzer t.b.v. uitbranden] uitkomst brengen. Ga niet naar een eerwaarde die zelf aan rabies theologorum [razernij der theologen] lijdt! Bij de twee huipen ging het er ruw aan toe; de ene huib was al hoogbejaard. De uvulaire r is de brouw- of huig-r, niet te verwarren met de tongpunt-r. Ons eigenste Koninklijk Huis is het huis van Oranje. Een blad dat huis aan huis bezorgd wordt, is een huis-aan-huisblad, afgekort: h.-a.-h.-blad. Met huis, tuin en keuken is huis-tuin-en-keukenrodekool [los ook wel: rode kool] een correcte samenstelling. Valt er hier nog wat te huttemannen (slijpen) op het huttendek?

9. Met huisje-boompje-beestje [al streepjes] is
huisje-boompje-beestje-ideaal een goede samenstelling. Ga nu eindelijk eens huiswerkmaken, je huiswerk maken. Weet je wat een hulpverloofde is? Die doet aan hulpverlenen (een maîtresse dus)! Hoe hoog kun je gaan: huizen-, honderd- of hemelhoog? Heerlijk, die huisgemaakte frambozencoulis! Aanhangers van Johannes Hus heten hussieten. Waaraan lijd je als je aan het hutchinson-gilfordsyndroom lijdt? Nou, vooruit dan: progeria, snel verouderen!