Dictee – dictees [2102]
Oefendictee 736 OUD, geheel herzien naar situatie 2021
Dictee van de dag (121)
1. Coulrofobie (nog niet in de woordenboeken – 2019 wel) is clownangst (en ook voor Zwarte Piet). De AID [Algemene Inspectiedienst] zit nu in de NVWA [Nederlandse Voedsel- en Warenautoriteit – samen met vm. VWA en PD = Plantenziektekundige Dienst]. De aanduiding 'aids' staat voor 'acquired immune deficiency syndrome'. Het hiv-virus (hivvirus, uitspraak!) is het human immunodeficiency virus. Zit een ailanthusvlinder vaak in de hemelboom [= (ook) ailanthus]? Een aileron is een rolroer. Ailurofilie is een grote voorliefde voor katten. A(b) incunabilis is van de wieg, van kindsbeen af. Het zij zo: ainsi soit-il. Stond hij me daar toch met een air d'importance [het zich gewichtig voordoen] … Een airshot is een whiff [misslag, golf]. Lust jij ajam roedjak [kip in pittige saus van rode pepers]? Of wil je ajam smoor [kip in zoete ketjapsaus]? Nou, ajuussies, hoor! Akathisie is het onvermogen tot stilzitten. Piet aka (alias – also known as) 'de sloper' ging weer flink tekeer. Van Aken tot Pasen is van Maastricht tot Allerheiligen [nooit, dus]. Leren ze zelfs de F'jes al akka's [bepaalde schijnbeweging bij voetbal]? Een godsakker is Gods of 's Heren akker [kerkhof, begraafplaats].
2. De akkercijns is de korentiend(e) [10% van gebruiker naar eigenaar grond]. Zou professor Akkermans [type bij Van Kooten en De Bie] die politieke baan ambiëren? Een arpeggio is een gebroken akkoord [tonen na elkaar]. De akkoordiek is de samenklank van tonen (met akkoordtonen dus). Beschrijf het akmeïsme (adamisme) als dichtkunst eens [taal voor alledaagse zaken]. Een akoe is een geluidsalarm. Zijdekapok heet ook akon. Het volgende college bespreken we de Akte van Harmonie (onverenigbaarheid van het kapitein-generaalschap met het stadhouderschap, 1668-1670), de Akte van Consulentschap (geheime overeenkomst, 3 mei 1766, waardoor de hertog van Brunswijk als adviseur van stadhouder Willem V bleef optreden na diens meerderjarigwording) en de Akte van Navigatie (besluit van de Engelse regering van 1651 over het binnenvaren van buitenlandse producten). Het was Oranje boven al!
3. A.L., anno Lucis: in het jaar van het Licht (in het (zoveelste) jaar van de christelijke jaartelling). Dat meisje werd à la barbe de [ondanks] Jean weggekaapt. Die Belgische regering was à la belge [op z'n Belgisch: na langdurig onderhandelen en met veel geven en nemen] tot stand gekomen. Zoek de betekenis op: à la belle étoile [onder de blote hemel], à la bonne heure [dat zij zo, vooruit maar], à la carte [volgens de menukaart – vgl. à-la-carterestaurant], à la crème [met room], à la façon (op de manier van), à la façon de Venise [kristal, op de manier van dat Venetiaanse glaswerk], à la fanfare [boekbinderij: met een patroon van sierbanden en daartussen spiralen en lauriertakken], à la fortune du pot [zoals de pot schaft], à la guerre comme à la guerre [je moet je naar tijd en omstandigheden weten te schikken], à la jardinière [culinair: met groenten opgemaakt], à la meunière [voor het bakken door de bloem gehaald], à la minute [onmiddellijk, terstond], à la mode [volgens de heersende opvattingen], à la nage [van schaal- en schelpdieren: in het kookvocht opgediend], à la page [bij, op de hoogte van de laatste ontwikkelingen], à la recherche du temps perdu [herbeleving van een lang voorbije tijd, vooral door triviale aanleidingen], à la rigueur [desnoods, als het beslist moet], à la sardine [zoals je een sardineblikje – s – openmaakt ook: sardienen], à la tartare [met pikante saus], a latere [aa-laa-tuh-ree – van een kardinaal-legaat: volledige bevoegdheid tot onderhandelen hebbend] en à la veille d'un grand événement [aan de vooravond van een grote gebeurtenis]. Alba Longa is de oudste stad in Latium, de moederstad van Rome (dat schrijft VD tenminste – sub lemma 'Albaans'). De Albanese munteenheid is de lek (ALL). Een albertijnse bas heet ook albertibas. Napoleon maakte gewag van het perfide [trouweloos, vals, verraderlijk] Albion. Een boek met losse vellen is in albis [ingenaaid, noch gebonden]. Deze alfa is een malta [aardappel].
4.
Een alcazar is een kasteel, burcht in Moorse stijl, een alcazaba is
een Moorse citadel en een alcarraza is
een aarden kruik om dranken in koel (koel
in) te houden. Albus in albis:
wijs onder de wijzen. Wat is nou toch aaisykjen [kievi(e)tseieren
zoeken – Friesland]? ALD
(adrenoleukodystrofie)
is een hersenziekte. Ik wens je nog veel alcyonische
dagen (een
gelukkige tijd) toe. Het FAS
is het foetaal alcoholsyndroom
[baby via moeder].
Hij is bij de AA, de Anonieme
Alcoholisten. Alere flammam: de vlam,
het vuur voeden (m.b.t.
studie-ijver). Alfastralen
zijn a-stralen. Wanneer zijn de Algemene Beschouwingen [in
de Tweede Kamer]? Het
tussenwerpsel 'alhamdullilah' betekent: alle lof en dank zij Allah.
Niet alle
Midden-Oostenbewoners zijn alibaba's [scheldwoord,
Midden-Oosten, Noord-Afrika, vanuit gezichtspunt: misdadiger].
Ik noem een wulp alievogel. Je bent alienatus a se: niet (goed)
bij je hoofd. Je moet niet aliena vivere quadra: klaplopen
(ik
loop klap: nee, dat gaat mooi
niet: ik klaploop).
5. Dat was a limine [onmiddellijk, van het begin af] duidelijk. Het devies van de Académie française is: à l'immortalité [aan de onsterfelijkheid]. Hij moest à l'improviste [onvoorbereid, voor de vuist weg] een toespraak houden. De jongen piepten à l'instar [naar de wijze van] de ouden. Aliquis in omnibus, nullus in singulis: iemand die een beetje thuis is in alles, maar niets geheel beheerst. A little more than kin and less than kind: iets meer dan verwant en minder dan bevriend. Aliud et idem: iets anders en toch hetzelfde, alius et idem: een ander en toch dezelfde. Hij hield een lezing à livre ouvert [waar je het boek ook opent, zonder voorbereiding]. All'antica is op de antieke manier. Het allantoïs [ah] is de embryonale urineblaas. Alla prima schilderen is nat-in-nat. Adagium van een platte organisatie: all chiefs and no Indians? Nee, juist niet, dus. Een unus judex is een alleensprekende rechter.
6. Welke zou Rome met de Alleenzaligmakende Kerk bedoelen? De kerk van Rome, natuurlijk. Hoezo, oecumene [ui/eu]? De oproep luidde 'alle hens (all hands) aan dek', maar dat was geen allehensje [voor iedereen bestemd]. 'Alle Lust will Ewigkeit / will tiefe, tiefe Ewigkeit' (Duits, citaat uit 'Also sprach Zarathustra' van Friedrich Nietzsche). Een allemansgeheim is een secret de Polichinelle. 'Alle Menschen werden Brüder' is een passage uit de 'Ode an die Freude' van Friedrich von Schiller, tevens de tekst die wel wordt gezongen bij het, eigenlijk instrumentale, Europese Volkslied. Lodewijk XVI voerde als eretitel: Zijn Allerchristelijkste Majesteit. De Bataafse en de Franse Republiek zijn niet te vergelijken met de (allerdoorluchtigste) republiek Venetië [epitheton (ornans) = vaste verbinding zoals ook: de rozenvingerige – ook roosvingerige – dageraad]. De voormalige Portugese koningen voerden als eretitel 'Allergetrouwste Zoon der Kerk'. Mijn mama is de allerallerliefste mama van de hele wereld
7. Hij is op allerheiligendag, 1 november, de dag waarop we de Allerheiligenvloed herdenken, jarig (zijn broer trouwens op Allerzielen, allerzielendag, 2 november). Allerkinderen en allerkinderendag verwijzen naar Onnozele-Kinderen (onnozele-kinderendag). Het epitheton van Maria in de litanie van de Heilige Maagd is Allerreinste Moeder. Après tout, après coup [tenslotte, welbeschouwd], heeft die periode ons veel voordeel opgeleverd. Aut omnia, aut nihil: alles of niets. Een Kaapstatter denkt gauw: alles sal regkom [alles komt goed (gezegd om een bezorgde persoon gerust te stellen)]. Niets nieuws onder de zon: alles schon da gewesen. Een alliancering [verloving] kan een alliantie [verbintenis, verbond] bezegelen. Bespreek de Triple [1668, ook: 1882], de Quadruple [1718] en de Heilige Alliantie [in 1815 door Rusland, Oostenrijk en Pruisen gesloten bondgenootschap]. Wilders heeft niks met allo's [allochtonen]: terug naar Allochtonië met hen! Im Westen nichts Neues: all quiet along the Potomac [geruststellende berichten vanuit een afschuwelijke oorlog]. Allspice is jamaicapeper van de pimentboom. Deze vakantieaanbiedingsprijs is all-in (een all-inprijs dus).
8. Een ATB is een allterrainbike, alleterreinfiets. Eind goed, al goed: all's well that ends well. All the perfumes of Arabia: een hyperbolische formule met de waarde 'niets ter wereld'. Dodekop is colcothar, caput mortuum. Wil je die aloëetjes even uit de zon halen? Alopecia is pleksgewijze kaalheid. Alpacawol schep je niet met alpaca [legering, nieuwzilver] lepels op. In het Alpengebied (een alpenlandschap met de nodige Alpenpassen) vind je veel alpinisten en alpengletsjers. Er is veel Alpentoerisme naar de Alpentoppen, maar daarbij zul je aan alpenseks (tirolerseks) nauwelijks toekomen. ALS is de amyotrofische laterale sclerose (een bepaalde dodelijke spierziekte). Epateren of épater le bourgeois is overdonderen. De mitnagdim [mv. – VD!] vormen een achttiende-eeuwse stroming van orthodoxe joden in Litouwen [grondvester: rabbi Elijah ben Solomon Zalman]. De kidoesj is de sabbatswijding
9. De eerste drie woorden van een leesplankje waarvan het derde plaatje een cyperse poes voorstelt, zijn: aap, noot, mies. Zo'n leesplankje wordt ook wel een aap-noot-mies (GB – znw.) genoemd. Ze zijn op en tenden [doodop]. Baby's behoeven tender loving care [liefderijke en toegewijde verzorging]. Een mierenneuker is een pietlut. Een papadum is een Indiase pannenkoek. Het achtervoegsel 'MSc' staat voor 'master of science'. Tzatziki is een Grieks gerecht. Deze schrijver heeft zijn pen in alsem [scherp of bitter schrijven of spreken] gedoopt. Ik hou niet van als-vragen. Dat Altaar is wel heel hoogverheven [sterrenbeeld zuidelijk halfrond]. Wat is het Heilig sacrament, het sacrament des altaars? Verandering van brood en wijn in lichaam en bloed van Christus. Waar kan ik zo'n alt-A-hypotheek krijgen? Tendinitis is peesontsteking, tendovaginitis peesschedeontsteking. Alterum tantum: nog eens zoveel. Alta mente repostum: diep in de ziel bewaard. Voor mijn kinderen koop ik regelmatig kidlit [kinderlit(t)eratuur]. Ze kickt op alta moda, haute couture [beide: geen mv.].
10. Het verstand is de altera pars Petri (secunda Petri). Een viola da braccio is een altviool. Odin [noordse mythologie] of Wodan [Germaanse] wordt ook wel Alvader genoemd, net als God trouwens. Afkortingen: am (internet: Armenië), a.m. (ante meridiem – v.m.), a.m. (amica manu – door vriendenhand (bezorgd)), Am (americium), Am. (Amerika), AM (tweeletterige ISO-landcode: Armenië), AM (amplitudemodulatie), am (attometer), A.M. (Ave Maria) en A.M. (anno Mundi – sinds de schepping van de wereld). Amada was 'Alle Macht aan de Arbeiders' (Belgische marxistisch-leninistische politieke partij). Au pairs uit lagelonenlanden worden met amahs aangeduid. Amai, tjongejonge, nounou. A main armée is gewapenderhand.
Geen opmerkingen:
Een reactie posten