Dictee – dictees [2092]
Oefendictee 744 OUD, geheel herzien naar situatie 2021
Dictee van de dag (113)
1.
Gezocht op '*costu*': heeft Brabant wel een costumenboek
[op schrift
gestelde regels van het gewoonterecht]?
De costumier schakelt vaak een costumière in en het costumiere recht
is het gewoonterecht. Met een 'k' vind je niet veel meer dan
'kostuum' plus variaties daarop. Met pd's
worden plaatsen delict
aangeduid. Een MP is onder andere een
member of Parliament
[ook maalpeil,
landcode Noordelijke
Marianen
internet: mp,
Militaire
Politie].
Verder: mp =
minister-president,
mp. is mijlpaal,
m.p. = manu
propria of mezzo
piano en M.P.
= mille passuum,
1000 passen, ca. 1,5 km. Een prince charming is een ridder op het
witte paard en een princesse lointaine een onbereikbare geliefde.
Dirk Scheringa kende AZ van a tot z. De koekoek
legde eieren in het kraaiennest (aan
boord). Hoe herken je een
eucalyptus? Een kraagschroef is een tire-fond [houtschroef
van bijzonder model voor de bevestiging van railstoelen op
dwarsliggers], een kraagsteen
[vooruitspringende
steen in een muur] een corbeau.
Is braakland te verkopen [o.a.
land dat braak ligt, braakliggend is]?
Een cantilever is een kraagligger [o.a.
overkragende ligger bij stucwerk].
Ze droeg een klein pelerinetje (pelerientje).
Ik heb een nieuw mobieletelefoonnummer (gsm-nummer,
ook: mobiel telefoonnummer).
Een kraakfilm is een capermovie of heistfilm [diefstal
van iets heel kostbaars].
2. Heb je die buitenaardse Kraanvogel [sterrenbeeld] gezien? De zeden- en zenmeester walgde van hun zedeloze, atheïstische, antiglobalistische en anarchistische opstelling. Alleen een minkukel draagt mink(bont) [nerts] . Deze krabbezak [ww. krabben] houdt wel van krabbenpootjes [znw. krab]. De Krachten is een van de negen engelenkoren. Krabsel is schrapsel. Een krachttoer is een tour de force. Een krachtpatser is een futpee. Een krachtslaapje [middagdutje] is een powernap. Tsjechië en Slowakije bestaan uit krajs [uitspraak: kraai – regio]. In Krakau hebben we de krakowiak gedanst. Dat is al zo oud als de weg naar Kralingen. Helpt krambamboeli [punch] tegen coeliakie [ongeneeslijke stofwisselingsziekte]? Een baghera is een vicewelpenleidster. Op het graf lagen meerdere lauwerkransen. Kratesen zijn nog net niet mismaakt. De cravate blanche [white tie] en (de cravate) noire [black tie] worden niet tot de kravatten [stropdas] gerekend. Het krav maga [zelfverdedigings- en gevechtstechniek] stamt uit Israël [het leger].
3. Hun crediteuren hebben een kredietlimiet. Hou eens op met dat kinderen kreiten (treiteren)! Tegen cremor tartari zegt de volksmond cremortart of kremetart (gezuiverde wijnsteen, overwijnsteenzure potas – een verkoelend, zacht laxerend middel). Kunstschilders gebruiken vaak kremserwit [loodwitverf]. De junibes heet ook wel Veluwse krent [krentenboompje, rotsmispel]. Wordt crêpe ook nog steeds krep of krip genoemd? Ja. Chris stopte zijn zwaard in de krisschede [kris = dolk]. Een kristalmicrofoon werkt altijd met piëzo-elektriciteit. Wanneer treedt de kritikaliteit van een kernreactor in? De KRO was de Katholieke Radio-omroep. Een kroepoekoor(!): je kunt ermee luisteren en er misschien ook wel in(!) zingen. Kroes [gekroesd] haar, kroeze zinnen [spreekwoord: iemand met gekruld haar is wispelturig en lichtzinnig – vgl. kroeshaar]! Men neme azijn: een kroesvol azijn [mv.: kroezen vol!]. Hoe kan een faraorat, een ichneumon, een zebramangoest nu krokodillendoder zijn, dus kroko's doden? Hij verslond de eieren! De krokusvakantie valt tussen Kerstmis en de eerste paasdag. Een banaan zal kromgroeien.
4.
Van buffelonderhuid maak je kroepoek koelit [knapperige
koekjes]. De weg kan kromlopen,
een hardwerkende armoedzaaier kan kromliggen en die stalen buis kan
bij belasting krombuigen. Nou moet je niet van kromme haas
(krommenaas)
gebaren [doen
alsof je neus bloedt]. Met de
kromzaag werd het kromgetrokken hout gezaagd. Je ziet ze niet vaak:
die kroningsinsigniën [kroningsinsignes,
rijksinsignes – alleen bij de kroning van de Koning(in)].
Wat betekent 'zijn Kronstadt halen'? Gaan
twijfelen aan de waarde van zijn politieke overtuiging. Hij
logeert in de Gouden Kroon [vb.
van uithangbord]. Flessen maak je
van crownglas [kroonglas,
helder]. Worden die nog vaak
gebeden: het kroontje der Zeven Smarten, dat der Zeven Vreugden en
dat des Heren [bepaalde reeks gebeden, soort
van rozenkransgebed]? Die sloot is gekroosd [van
kroos gezuiverd], met de Kroos-
of Sargassozee [een
wierzee] gaat dat niet zo gemakkelijk. Gebruikt men dat nog:
krop-uit-de-zak [krop(brood)]?
Een cretin is een kropmens. Hij viel met zijn krotenneus
in de boter. De krugerrand is naar Paul Kruger genoemd. Wie leest het
nog, het Kruidboek van Dodoens?
5.
Wat is de Noorderkroon of (Noordelijke)
Kroon [sterrenbeeld]?
Hij zit in zijn kruidhof. De molenaar
verkruide de molen. Kruimeldeeg is pâte brisée. Een kruinoog [bij
sommige amfibieën en kruipende dieren – schijnt gezichtsvermogen
te bezitten] is een pariëtaal
[op de huid]
orgaan. Op de kruiplank lag een kruipplant
[kruiper].
Ze waren al blij met hun kruip-innen. Zijn er nog dragers van het
kruis van Lombok? Nee! Enkele
oudgereformeerde gemeenten worden aangeduid met Kerk of Gemeente
onder het Kruis (hun
leden heten kruisgezinden). Op
Golgotha (VD,
Kruisberg, NBV: Golgota)
stond het Heilige Kruis. Je had al wel begrepen dat er ook een
Zuiderkruis of Kruis [Crux,
sterrenbeeld] is. Het kruisfeest vindt plaats op de feestdag
van de Kruisvinding (3
mei) en van de Kruisverheffing
(14 september).
Langs de weg stond pontificaal een kruislieveheer [kruisbeeld].
6. Een kruittouw gebruik je in de strijd, een kruitouw bij de molen. We hebben heel wat opgespit: wel een kruiwagenvol [mv. kruiwagens vol]. Je bent mijn lekkere krullenbol. Wat moeten kuipers [vatenmaker] nou toch met een kuippers [papierindustrie: pers om de geschepte vellen te persen]? Niets, dus. Een ksar is een versterkt woestijndorp van de Imazighen [alleen mv.] (Berbers – ook: Amazighen) met voorraadschuren met vierkante verdedigingstorens (tighremts of agadirs). Ktèmata (enkelvoud: ktèma) eis aei: verworvenheden voor altijd. Het Zweedse kubb(spel) speel je met houten stokken [kubben: dan heb je gekubd!]. Braque en Picasso hebben in 1907 vrijwel gelijktijdig het kubisme geïnitieerd. Wat heeft 'Riket met de kuif' met Moeder de Gans te maken [is hoofdpersoon]? Een kwakkuil is een fijnmazig, zakvormig net [en kan niet vliegen]. Hij is naar Kuilenburg (nu: Culemborg) gegaan [bankroet, dood]. De Kuip is het Feyenoordstadion in Rotterdam-Zuid (in de wijk Feijenoord). Pudiciteit [kuisheid] ten top: een kuise jozef en een kuise suzanna.
7.
Kwestie van kuiters [wijfjesvis,
haring en bokking = gerookte haring]
en hommers [mannetjesvis,
homvis]. Hom
of kuit is ja of nee. Wat voor clan is de Ku Klux Klan [KKK]?
Je hebt een zatte kul [dronkaard]
en flauwekul [onzin].
De kukri [koe-krie]
is het wapen van de Gurkha's [oe]
[Brits militair
van Nepalese herkomst]. De KU
Leuven
is de Katholieke Universiteit
Leuven. Een külliye is een
bijgebouwencomplex van een moskee met o.a. een imaret [gaarkeuken],
een hamam [oosters
badhuis] en een medresse
[islamitische
juridisch-theologische hogeschool, ook:
madrassa]. Een kümbet
is een vrijstaand islamitisch grafmonument. Hij is ter
zake zeer kundig. Ik moet erop aan kunnen (VD
'eropaan kunnen' bij trefwoord eropaan
– lijkt
fout). Als het erop
aankomt (GB),
laat hij het meestal afweten. Raar, dat kunst- en vliegwerk
gescheiden zaken zijn. Hou die trucjes maar voor je; in je trukendoos
dus. Een kunstraad gaat over de kunst, een kunstraat [bijenteelt]
niet. Ook Interlingua is een kunsttaal. Ze reed de kür op het plein
voor het kurhaus (kursaal
– met ijsbaantje ...).
Lapmiddelen toepassen is het: kurieren am Symptom. Is er verschil
tussen een kurkestrik [steen
van kurkafval] en een kurkenzak
[buitenboord bij
schip]? Cabotage is kusthandel.
8. De kussebekken hielden een kussengevecht. De cacimbo is de kustnevel. Schrijf je accent circonflexe met een kuut [accent aigu, acutus]? Nee. Je moet je niet kwaad maken en je moet niet kwaadspreken. Inspireert de Kwade al het kwade? Hij blinkt uit in kwaakspraak [nietszeggend, hol en/of foutief taalgebruik]. Een kwakwabangi is een percussie-instrument. (Cryptogram:) Kwalijk nemen is stelen. Kwantiseren is uitdrukken in quanten [kwantums]. De montezumakwartel is een kwartel van de Nieuwe Wereld [Amerika, Australië], de patrijzen zijn van de Oude Wereld [Europa, Azië, Afrika]. De helft van de kwartfinalisten wordt halvefinalist. Wie zijn de wachthebbende manschappen? Wat regelde de Kweekschoolwet [1952-1963: onderwijzersopleiding] zoal? Kwela is door traditionele Afrikaanse ritmes beïnvloede jazzy dansmuziek. De rekening is gekwiteerd [voor 'voldaan' getekend]. Nee maar, onze saaimans maakt een grap [over die Simpelmans]! Is er nog wel sabaeïsme [godsdienstige verering van de zon en de planeten = sterrendienst]? Waartoe dient een sjabbesgoj [bij Nederlandse joden niet-Jood die op de sabbat vuur en licht in joodse huizen verzorgt – sabbatsknecht] eigenlijk?
9.
Een schabletter is een veldwachter. De sacharimeter
van Soleil zou toch beter zonne-uren kunnen meten [dan
suikermeter te zijn]! Pas op voor
car- [autokaping]
en sackjacking [autoruit
inslaan, tas grijpen]. De tweede
donderdag na Pinksteren is buiten Nederland de Sacramentsdag (ook:
sacramentsfeest – NL: zondag erna).
Ongelooflijk, sacre-nom-de-Dieu [bastaardvloek
– ook: sacredieu]: het werkt!
Een sadhoe
[saa-doe]
is een rondtrekkende asceet [v.:
sadhvi]. Het sadomasochisme
schijnt in te zijn. Saeva indignatio (woedende
verontwaardiging) schijnt van
Jonathan Swifts graf te komen. Lusten sagoïentjes [zwarte
klauwaapjes]
sago? De saharaschorpioen zat
onder het Saharastof. Sahns
zijn binnenplaatsen van een moskee. Een sainte nitouche is een
kruidje-roer-mij-niet [GB
ook: me;
mv.
kruidjes-roer-mij
niet of kruidje-roer-mij-nieten].
In Saint Vincent en de Grenadines spreekt men creools-Engels
(C?). De sajoer lodeh
[oh èh]
heeft als basis kokosbouillon. Een Arabische groet luidt: salam
aleikum (vrede met
u – antwoord: wa-aleikum as-salam).
Een scryer is een kristalkijker.
10.
Hij spaart Attische artefacten en heeft al: een kantharos
(drinkbeker,
meervoud: kantharoi), een
lekyth(os)
[mv. resp. lekythen en lekythoi] voor
water en olie, lebesen (drinkbekers),
een oenochoë [oi-noo-koo-wee]
(wijnkan – mv.
oenochoai), een ogenschaal
of kylix [mv.
kylixen],
pelikes
(voor
vervoer van water),
psykters (om
wijn koel te bewaren), een skyfos
(om uit te eten en
drinken – mv. skyfoi) en een
stamnos (zekere
vaas – mv. stamnoi). Overigens:
het sal atticum (het
Attische zout) staat lijnrecht
tegenover het Italum acetum (de
Italische azijn). Sales is
verkoop en sale is opruiming. Een saloeki is een oosterse windhond.
Thixotroop is dikvloeibaar. De betaaldag,
sint-salarius, is genoemd
naar de Heilige Salarius.
Geen opmerkingen:
Een reactie posten