Dictee – dictees [2094]
Oefendictee 742 OUD, geheel herzien naar situatie 2021
Dictee van de dag (115)
1. De multinational viel ten prooi aan een ddos-aanval (distributed denial of service). We zoeken op '*oran*': zoösporangium (sporendoosje waarin zoösporen gevormd worden), wajang orang (wajang wong: Javaans toneel met levende spelers, waarbij de dalang het verhaal reciteert), shorange (mix van sherry en jus d'orange), semper laborans (altijd aan het werk), polder-Koran (vertaling van de Koran in het Nederlands door Kader Abdolah), Oranjezon en -weer, Oranje-Vrijstaat(s – bnw.), oranje-uil [kerkuil] en Oranjestad [Breda, Buren]; bij oranje-rood is er sprake van twee kleuren, bij oranjerood [oranjeachtig rood] niet, oranjerie (VD ook: orangerie – wintertuin), oranjebitter [drank], orang blanda (Maleis voor blanke), orang-oetan(g) [orang-oetankje, orang-oetannetje], loran (long range navigation), koranvis [zekere koraalvis] en Koranfilm, in probabili ignorantia (in te verontschuldigen onkunde) en Doctor Angelicus [engelendokter, Thomas van Aquino].
2. Hij heeft altijd een koran op zak. Een ugli is een citrusvrucht. Welke provider hostte [oo] jouw telefoon tot nu toe? Doet dat apparaat het ook als er gehost [oh] wordt? Hossen is op dat feest duidelijk een hausse, als ware het een windhoos. De soldaten droegen een kepie [hoofddeksel met klep] boven hun kakiuniform. Gezocht op '*chate*': chateau, chateaubriand en chateau migraine [hoofdpijnwijn], chatelaine [kasteelvrouwe] en châteauneuf-du-pape [krachtige rode rhônewijn]. Ook nog gevonden: chatelet [klein middeleeuws verdedigingswerk bij een toegangsweg of brug] en fidus Achates [trouw (met)gezel]. Wat zijn de grenzen van zijn exarchaat [gebied van een exarch = stadhouder van de Byzantijnse keizers in Italië]? Een lipdub is een videoclip die in één take wordt opgenomen met playbackende figuranten. Ook in Sjanghai kunnen ze er wat van, dat shanghaaien [dronkemannen overhalen tot onaangenaam werk]. Een Chinese verdedigings- en vechtkunst voor monniken was het shaolin kungfu [naar: Shaolinklooster]. Ze reden vol gas, plankgas. Met de Shoah, de Holocaust, is toch niets te vergelijken? Hoe is zo'n Auschwitzleugen nou toch in godsnaam mogelijk?
3.
De burgemeester (burgervader)
droeg zijn ket [ketting]
met verve. De ketella heet ook wel cassave. De keteldruk is de druk
in een stoom- of cv-ketel (cv-
of stoomketel). Keteltjeskoffie
is koffie toebroek. Gebeurt dat nou vaak, zo'n ketsschot
[gaat niet af]?
Een laatmiddeleeuws handboek voor de bestrijding van ketters was
Hamer der ketters. Aan de
sanbenito [ketterhemd,
ook: muts] herken je de heresie
[ketterij].
Gaf een autodafe (ketterverbranding)
nou veel warmte? Bij gewichtheffen gebruik je kettlebells
[gewichtheffen:
gewicht in de vorm van een (massieve)
koebel, ook wel een kanonskogel met een handvat].
Hoe noem je dat in goed keukenmeidenfrans? En, wat schaft de
cajunkeukenpot
[kee-dzjuhn
– Cajun:
afstammeling van Franse kolonisten in de zuidelijke staten van
Amerika, m.n. in Louisiana]? Veel
recepten uit grootmoeders tijd stammen uit Aaltje,
de volmaakte en zuinige Keukenmeid. Een samoreus vaart op
Samber en de Maas. Is ketjoeboengolie een slaapmiddel? Ja!
Mag dat echt bij joden: getten
[scheidingsakten]
na ketoeba's (goed:
ketoebot! – huwelijkscontract)?
Een ketelaar is een na-eter. Kleefrijst wordt ook ketan genoemd. Een
chiton heet ook wel keverslak.
4. Zijn die gegevens bij elkaar gekeylogd [toetsaanslagen illegaal registreren]? De keynotespreker hield een keynote speech [bv. over strategie bedrijf of richting politieke partij]. Beschrijf de keynesiaanse economie eens [sturen d.m.v. fluctuaties in de overheidsuitgaven, belastingen en rente]. Wat is een khutbah [preek imam]? De KGS, de Kirgizische som, is geen rekenprobleem. Bij het kicken krijg je een kick en wordt er vanzelfsprekend wel een kik gegeven (en hach en wach gezegd – hach noch wach niet meer in VD). Een kickstart (kick-off = aftrap) is geen pikstart. Er is heel wat kidlit [kinderlit(t)eratuur] in de handel. Jullie moeten je kiebesen [koppen, hoofden] eens houden. Aan kiebitzers [commentaar langs de zijlijn] geen gebrek. Er is ruzie in het kiekenkot [geen n uitspreken – kippenhok]. Daar vliegt een killdeer(plevier) [kihl-die:r]. Hij werd maar kielekiele gered. Kiemgroente is cress. Zand wordt vaak per kiepwagen vervoerd. Een kieskauw [eet met lange tanden, altijd commentaar op eten] kieskauwt. Mooi niet: dan verklaren ze me voor kierem [gek, kierewiet]. Daar zijn ze weer: kiezellei is lydiet, lyddiet is meliniet, een ontplofbare stof [slechte ezelsbrug: DDT]. Kiezelsinter is geiseriet [om de mond van bronnen en geisers]. Het kiezerskorps [kiezerskoor] regeert.
5.
Ze zullen daardoor lelijk te kijk staan. Met hem moet je uitkijken:
zijn oren komen er maar net boven uit kijken. Een kijkepot
is een
kijk-in-de-pot. Was het kijk- en luistergeld toen echt zo
hoog? Kikkerspog is koekoeksspog. Hij is
een kouwe kikker en zeker geen opgeblazen kikker. Voor hem kwam Kille
Kobus echt te vroeg. Een killerheel [ie]
is een stilettohak. Het kimberliet [diamanthoudende
blauwe aarde] is naar Kimberley
[Zuid-Afrika]
genoemd. In een Kimmerisch [Kimmeriërs,
Kimbren = volk] halfduister dook
de Kimbrische vloed – een soort van zondvloed? – op. Met
(kim)senten
[ook: snijsent,
vlak schuin door schip] kun je
niet betalen. In de kinderbijbel worden de Bijbelverhalen eenvoudig
naverteld. Een kinderhansop is een apenbroekje
[geen n
uitspreken]. Bij kine's
[ee] [bioscoop,
eigenlijk: BE, kinesitherapie]
zie je soms kinescopen
(kie-nuhs-koop
– ampex, videorecorder) staan.
Cinchonisme is kininevergiftiging.
6.
Dat arme kind zit onder de kinnef [ongedierte,
luizen]. Zij kippenvelde
[eigenlijk alleen
infinitief] en werd
kippenvelmooi. Met een kipptoestel [ih]
bereidt men gassen. Tot 1979 heette Kiribati: Gilbert en Ellice
Islands. Het waren er kirakira, om en nabij, vijftig. Zet me maar af
bij de K+R, de kiss-and-ride.
Onze Jan is een olijke klaas. Wat zijn chladnifiguren [klankfiguren,
zand op glazen plaat en dan strijkstok]?
Omschrijf de Klapper voor Nederland [naamlijst
van boeken, kaarten, platen, enz., alfabetisch gerangschikt op het
hoofdwoord van de titel]. Een
klaptelefoon [openklappen
voor gebruik] is een clamshell.
De muziekzender van de Vlaamse publieke omroep heet Klara
(Klassieke
Radio).
Hij is een fervent jongeklaredrinker.
Tina werd de klas uit gestuurd. Edward Lloyd stond aan de wieg van
Lloyd's Register [te
Londen, zie lemma ‘classificatiebureau’]
(in goed
Nederlands:
Lloyd's-lijst). Onze
klassenleraar reed in zijn klasseauto
naar onze klassenavond. Hij gaat de
inhoud van die classeur [BE:
opbergmap, ordner] verticaal
klasseren [afkeuren
, verwerpen, weggooien].
Klinkklank is klatergoud. De klauwaards [aanhanger
graaf van Vlaanderen] bestreden
de leliaards [aanhanger
van de Franse koning in het graafschap Vlaanderen, omstreeks 1300].
7. We kennen de grauwe, de blauwe en de roodkopklauwier. Zo'n weids uitzicht op een klaverrijke weide heeft wel iets wijds [ook: weids]. Voor multiresistente klebsiella's [klebsiellabacteriën] moet je oppassen. Een psyché is een kleedspiegel. Die klei-industrie is maar een kleiig bedrijf. Kleilei is argilliet. Deze sonate staat in f kleine terts, in f-klein dus [vgl. f-mineur]. Welke (zes, 6) landen vormden Klein Europa [Frankrijk, Duitsland, Italië en de Benelux]? De groten en de kleinen [geen n uitspreken], gingen allemaal volledig uit hun bol. Ex librissen zijn kleingrafiek. Behoort hij tot de klein- of groothanzen [(on)aanzienlijken]? De kleinkapitaal [drukkersterm] is een hoofdletter met x-hoogte. Een kletsmeier (klepmeier) is een kletsmajoor. Willen we meer of minder kleptocratentaks [graaitaks: extra belasting om exorbitant hoge salarissen af te romen]? Meer! Meer! Meer! Je moet niet zo klessen, niet zo klessebessen. Een kletskont verkoopt kletspraat, kletsica. Kleurgevoeligheid is fotochromasie. Met lpg wordt liquefied petroleum gas bedoeld.
8. Wil je de radio even op StuBru [Studio Brussel – muziekzender] zetten? Is dat nou een tripel (triple – drievoudige) selfie? Zijn 'opus magnum' en 'magnum opus' synoniemen? Ja: belangrijkste werk van iemand. Hoe ging dat zwaan-kleef-aan uit dat sprookje nou ook alweer precies? Een kliek (clique) is een coterie. Monoclien van kristallen is enkelvoudig symmetrisch, met drie assen, waarvan één loodrecht op het vlak van de beide andere; het tricliene kristalstelsel is de vorm van asymmetrische kristallen met drie niet loodrecht op elkaar staande ongelijke assen. VD vertelt dat niet: waartoe dienen de klieren van Bartholin en die van Montgomery? Volgens Wikipedia komen de klieren van Bartholin (zoek ze maar op: elke vrouw heeft twee van die voorhofklieren) bij de vrouw overeen met de klieren van Cowper bij de man (geen antoniem dus, maar de masculiene tegenhanger) die het voorvocht produceren. De klieren van Montgomery vinden we in de tepelhof. Waar vinden we het Rode Klif in Friesland [steile, afgebrokkelde kust – in Warns]? Dat geeft geen pas: lijntrekken bij klijn [hoog- of laagveen] trekken. De cissoïde is een zekere kromme lijn. KN staat voor: Saint Kitts en Nevis (internet: kn).
9.
Wat, worden die Damascener [Damascus]
en Toledaanse [Toledo]
kling echt geveild? Een Klingenvrouw is een Klingalese [de
kust van Coromandel heette vroeger Kalinga]
vrouw. Is er bij 'placebo-effect' echt wel sprake van
klinkerbotsing? Ja. 't Is klip-en-klaar
een
non-valeur [nietsnut].
Blijf van mijn klit [clitoris]
af! Het klokgen regelt het circadiaanse ritme [slaap-waakritme].
Met Kloosterlatijn wordt middeleeuws Latijn bedoeld. Aan dovemans
deur kloppen is net zoiets als iets aan dovemansoren zeggen. Is
linkeballen [wielrennen:
geen kopwerk doen]
net zoiets als kloothannesen [donderjagen,
vulgair vervelend doen]? Bij die
kloris [vrijer,
sukkel] moet ik altijd aan De
bruiloft van Kloris en Roosje denken. Hoe werkt de
(inductie)klos
van Ruhmkorff [de
ruhmkorffklos]?
Het cvs (VD:
CVS) is het chronischevermoeidheidssyndroom
(ook: ME,
myalgische
encefalomyelitis).
Uit het eerste dictee van Sint Anthonis (2002):
kuddedieren, breugeliaanse
dames (naar:
Bruegel),
ex-locoburgemeester, telkenjare en Land-van-Cuijkse
gewoonten.
10. Ook nog: het tentoongestelde (tentoonstellen), mecenas, limericks en aangeracet. Schurftkruid heet ook wel knautia. De KNAW is de Koninklijke Nederlandse Akademie van Wetenschappen. Een domestique [wielersport, knecht] is een gregario, toch? Ja. Het kneeing [nie-jihng] is een overtreding bij ijshockey. Hoe kan ik Knekelpiet [de dood] misleiden? Een kneippkuur doen heet kneippen [koudwaterkuur]. Knetterzout komt uit de mijn van Wieliczka [Polen, onder Krakau]. Een knirps is een vouwparaplu. In New York wonen nog veel Knickerbockers [afstammeling van de oorspronkelijk Hollandse bewoners van New York]: ze dragen drollenvangers = knickerbockers. Wat is een caprilegging [halflange legging tot net onder de knieën]? Een lorgnet is een pince-neztje [knijpbril – zonder montuur]. Zijn er nog veel knillers (KNIL – VD)? Die knip-en-plakislam vind ik wel heel selectief.
Geen opmerkingen:
Een reactie posten