2098 Dictee zondag 14-02-2021 (1) dictee Dictee van de dag (119)

Dictee – dictees [2098]

Oefendictee 738 OUD, geheel herzien naar situatie 2021

Dictee van de dag (119)

1. Hoed je voor de antropofaag [menseneter, kannibaal]. Kan dat argument er nog iets aan toedoen? De afkorting van anno is A^o. De AOb is de Algemene Onderwijsbond, de ANWB de Algemene Nederlandsche Wielrijdersbond (auto's hebben immers ook wielen ...). Een ap, een anus praeternaturalis , lijkt niet prettig, maar ja, als die levensreddend is [in de buikwand] ... Het waterpeil is gerelateerd aan het NAP [Normaal Amsterdams Peil]. Zijn er nog Koninkrijksdelen met een status aparte? Aruba tot 2010. Het frêle vrouwtje liep à pas comptés [met afgemeten schreden], haar forsgebouwde eega à pas de géant [met reuzenschreden]. Een apatride is een staatloze (stateloze) of dp [die-pie – displaced person]. Een apc'tje bevat acetosal, fenacetine (vroeger ph!) en cafeïne. Als apen gapen, is dat apengapen, als apen kool eten, is dat apenkool (en onzin apekool). Een g-string is een amperbroekie [Zuid-Afrika]. Een synoniem voor Italië is het Apennijns Schiereiland. Aperto vivere voto: rond voor zijn wensen en drijfveren uitkomen.

2. De hasjroker was apestoned. Mijn zus was apetrots. Een apicaal tarief heeft betrekking op de apex: advanced purchase excursion ticket [vroegboeking]. Een apoplexie is een attaque. Leg uit het procope- ['k i.p.v. ik], syncope- [broer i.p.v. broeder] en apocopebegrip [eind i.p.v. einde] [3 x mv. n/s/’s]. Vlees à point is zo gebakken dat het binnenin nog rood is. Een TIA is een transient ischaemic attack [voorloper beroerte]. De zege is à portée [binnen bereik]. De vroegere Hongaarse koningen heetten Apostolische Majesteit of rex apostolicus. Wat is de Apostolische Kamer [beheer van goederen en rechten van de Heilige Stoel] en is de Apostolische Stoel [pauselijke hof, de paus zelf] hetzelfde als de Heilige Stoel? Nee dus. De tovenaar maakte een apotropaeïsch [bezwerend] gebaar. Die wijn heeft de A.C.-status (appellation contrôlée). Dat was wat je noemt een eetlustopwekkende amuse-gueule (appetizer, geen economiser). Appiekim [Bargoens =], we gaan ervoor! Komt de appoggiatura uit de muziek [noot vooraf of slepen, aanhouden van tonen]? Ja. Bericht van de kerkelijke censor: approbatur [het is goedgekeurd].

3. '*Prou*' levert niet veel op: approuveren (goedkeuren), de werken van Proust, sluiproute en sprouw (of spruw: o.a. mondziekte). Après tout was de après-ski toch geslaagd. Van de Aprilbeweging mocht je geen aprilboodschappen verwachten. Ik voelde me geaprild. Peri- en aphelium worden apsiden genoemd, een abside is een apsis (in de kerk). Apud novercam queri: aan het verkeerde adres zijn, en a puero: van kindsbeen af. De APV is de algemene plaatselijke verordening. Aqua pumpaginis/pompa: pompwater, aquam infundere in cinerem: de put dempen als het kalf verdronken is, aquam a pumice postulare: iets onmogelijks willen en aqua et igne interdictus: verbannen, uitgestoten. Cui bono: à quoi bon (waar is dat goed voor)? De rector magnificus was de Academiae Rector, de A.R.

4. Aqua fortis is sterkwater [aaneen, sterkedrank mag van GB wel los!]. De ARAB [Algemeen Reglement voor de Arbeidsbescherming] heet in Nederland Arbowet. Het Arabische Schiereiland is het schiereiland Arabië, Arabia felix. Met Arabia petraea [ee-jaa] wordt het gebied van de Sinaï bedoeld. Is er verschil tussen het pan-Arabische gedachtegoed, het panarabisme, en het arabisme? Niet wezenlijk. Ik houd van arabeskenversieringen. Van aramith worden biljartballen gemaakt. Toe maar: arachidonzuur is het 5,8,11,14-eicosatetraëenzuur waarin alle vier de dubbele bindingen de cisconfiguratie hebben. Ze zette me een kostelijk maaltje voor, à ravir [verrukkelijk]. En ze wist dat de liefde van de man … och, laat ook maar. Hierbij in de aanbieding: de Raad van Arbeid , de Stichting van de Arbeid, de Dag van de Arbeid [1 mei] en de Nederlandse Partij van de Arbeid [PvdA, BE: PVDA]. Hij [kerkelijk werker] is arbeider in het tuintje van de Heer. Dit productieproces is arbeidsextensief [gemechaniseerd].

5. Wat is de aiq. [arbeidsinkomenquote – deel loonkosten van geheel]? De arbiter bibendi [feestleider] leidt het drinkgelag (drinken en lachen). Het Arbitragehof [BE] heet sinds 2007 Grondwettelijk Hof. Waarin verschillen een arboretum [bomentuin] en een pinetum [naaldbomen]? Mooi stel, die Arcades ambo [allebei bedriegers, geen van beiden is te vertrouwen!]. Hij leidt een bucolisch [landelijk, herderlijk] leven en schrijft arcadische [idem] gedichten. Weinig arcs de triomphe kunnen zich meten met de Parijse Arc de Triomphe. Hij is onderzoeker van archeo- [oude cultuurplant] en neofyten [in historische tijd gevestigde plant]. Die is archionheus (geen Latijn! – archi + onheus). Een archie [(student) burgerlijk ingenieur-architect] studeert (ook) architectuur. De archimedeskracht is die uit de wet van Archimedes [opwaartse kracht in vloeistof of gas]. Dat eiland behoort tot de Maleise archipel. Leveren ardenners [klein Belgisch trekpaard] de Ardeense ham [Ardense ham, Ardenner ham]? Waar lees je nog A.R.D.: Admonum Reverendus Dominus, Hoogeerwaarde Heer? Ze vertederde hem met ardentia verba [vurige, hartstochtelijke woorden].

6. Blauwe arduin is Escosijnse steen. Die Arelaten [inwoner Arles] zijn het eens geworden. Ajax speelt in de Amsterdam ArenA [thans: Johan Cruijff ArenA]. Er werd een areopagus [hoogste gerechtshof oud Athene] bijeengeroepen. In dat Aretijns [uit Arezzo, aretijns verwijst naar Guido van Arezzo] aardewerk zijn de aretijnse lettergrepen uitgehouwen. Aargh (argh), je zou ze toch … Hij bespiedde het gezelschap als met argusogen. Wie was Argus eigenlijk [reus met honderd ogen of trouwe hond van Odysseus]? Zoek maar op: argumentum a of e contrario [gevolgtrekking bij wijze van tegenstelling], [idem] ad baculum [doorslaggevend], ad hominem [op de man af], ad invidiam [speculeren op afgunst of lage hartstochten], ad populum [speculeren op vooroordeel massa], ad rem [dat de zaak zelf raakt], ad verecundiam [doet beroep op schaamtegevoel tegenstander], a, e of ex silentio [ontleend aan het stilzwijgen van de wet of de overeenkomst over een bepaalde kwestie] en argumentum probabile [op waarschijnlijkheid berustend bewijs]. Op Madagaskar betaal je met de ariary [MGA]. De ark des verbonds bevatte de tafelen der Wet, de ark van Noach in ieder geval twee duifjes. De Armada was in 1588 in actie [een armada is een grote vloot]. De biblia pauperum is de armenbijbel [veel platen, weinig tekst]. Waar zie je nog
armen-en-benenboten [schip met lading rondhout]? Wat is het bijzondere aan een familiewapen met armes parlantes [voorstelling zinspeelt op de familienaam, bv. een os voor Van Os]?

7. De tuin van Armida of armidatuin is een tovertuin. Moet je of lust je nog peultjes [gezegd ter afkeuring]? Wat een armoedje, zo'n moetje [trouwen]. Wat is de aron hakodesj [heilige ark in de synagoge]? De arpu is de average revenu per user, de gemiddelde omzet per klant (vnl. in de telecom). De sycofant [beroepsverklikker] luisterde arrectis auribus, met gespitste oren. De schermer ging in de arrêt [tegenaanval]. Ik weet dat ik behoorlijk arro [arrogant] kan overkomen. De arrowroot is de pijlwortel [met veel zetmeel]. De rechtspraak wordt ook wel met ars aequi [kunst van wat billijk is] aangeduid. Zoek op: ars amandi [liefdeskunst], ars antiqua [Franse polyfone muziek 13e eeuw], ars artium omnium conservatrix [de kunst die alle andere bewaart: boekdrukkunst], ars clericalis [schrijfkunst], ars gratia artis [kunst omwille van de kunst: l'art pour l'art], ars longa, vita brevis [de kunst is lang, het leven kort], ars moriendi [de kunst van het sterven – als boektitel] en ars nova [Franse polyfone muziek uit de veertiende eeuw]. Arsenicumkies is mispickel [een zilverwit tot staalgrijs mineraal]. Hier zijn nog een paar zoektermen: art brut [(pseudo)primitieve kunst], art deco [reactie op jugendstil of art nouveau], arte conservatus [door kunst behouden, bewaard], art engagé [tendenskunst], arte, non vi [door kunst (beleid), niet door geweld] en arte povera [huishoudelijke zaken tot kunst maken]. De khutbah is een preek van de imam voor de salat [elk van de vijf dagelijkse rituele gebeden]. Een arboarts voert de Arbowet uit. Een armezondaar toont berouw over zijn zonde.

8. De artesische put [waterput, welput] en artesisch water [uit die put] danken hun naam aan Artois. De (zeven) artes liberales worden opgesplitst in een trivium (grammatica, dialectica en retorica) en een quadrivium (muziek, aritmetica, geometrie en astronomie). De arthuristiek is de studie van de Arthurromans. Arti et amicitiae: aan kunst en vriendschap gewijd. Daar staat AI [aa ie, hoofdletter] zoal voor: artificial intelligence, artificiële intelligentie of kunstmatige intelligentie (ki), Anguilla (Car., landcode), Amnesty International en aviaire influenza (de klassieke vogelpest). De dierentuin in Amsterdam heet (Natura) Artis (Magistra), de zoo [zoo] in Rotterdam heet Blijdorp. Die artist's impressions zijn indrukwekkend [tekening van een nog niet bestaand gebouw]. Een artist's print is een épreuve d'artiste [e.a. – 1ste (proef)afdruk van een prent]. Een arts-assistent is arts, een assistent-arts niet. Ze heeft een arty [pretentieus kunstzinnig] inslag. Aruba is een van de Benedenwindse Eilanden.

9. Asafoetida [ee] is de specerij duivelsdrek. Voor symboolweergave werd vaak extended ASCII [American Standard Code for Information Interchange – tekens weergeven door overeenkomstige getallen uit een tabel] gebruikt. Bij aseïteit moet je aan 'a se' [uit zichzelf] denken [het volstrekt zelfstandig bestaan (van God)]. Asen: voornaamste goden in de oud-Noorse mythologie (verblijfplaats: Asgard, vrouwen: Asinnen). Verboden voor dictee- en andere junks. Asfixatie is het vastzetten van een as, asfyxiatie is de verstikkingsdood. A sheep in sheep's clothing [een schaap in schaapskleren] is nu eenmaal geen 'wolf in schaapskleren'. Is dat nou een asherakat? In India vindt men diverse ashrams [leefgemeenschap voor religies]. Dat asielland is een asylum ignorantiae: een toevlucht voor de onwetendheid. Bij een asklepion [antiek heiligdom] horen kuuroorden. Hij is asinus ad lyram … [zo geschikt voor iets als een ezel tot het bespelen van een lier]. De Asjkenazim (VD, GB ook: Asjkenazi's, Asjkenaziem) komen uit Midden- en Oost-Europa, andere Joden zijn de Sefarden (VD ook: Sefardim; GB ook: Sefardiem) uit Spanje en Portugal dan wel uit Azië en Afrika. De Asjoera [soennieten: uittocht Mozes Egypte en sjiieten: de dood van Imam Hoessein herdenken] staat pontificaal op de islamitische kalender.

10. Een asfaltbloempje [straatmeid] bloeit nooit. A solis ortu usque ad occasum: van zonsopgang tot zonsondergang. De lijders aan het syndroom van Asperger zijn meestal bepaald niet dom [autisme, hoog IQ]. Een aspic is een zekere gelei. Wat moet je met de (het) aspidosperma-alkaloïde? Een aspirientje is een aspirine en bevat acetylsalicylzuur. De asr [ah-suhr] is het namiddaggebed, een van de vijf gebeden van de salat. Een asset-backed security is een effect dat gedekt is door activa. Mbo'ers kunnen een Ad (associate degree) halen op het hbo. Die associee staat haar mannetje wel. Die Assumptie is de Maria-Tenhemelopneming. Kom, we drinken er nog een asti spumante [mousserende wijn] op!