2110 Dictee maandag 22-02-2021 (1) dictee Dictee van de dag (127)

Dictee – dictees [2110]

Oefendictee 730 OUD, geheel herzien naar situatie 2021

Dictee van de dag (127)

1. We hadden een bilaatje [bilateraal overleg]. Wat doe je met halfblanke [oppervlak niet geheel glad] panbatsen [panschop – groot, voor grond]? Mozes' biezen mandje dreef half verscholen tussen het riet. Halfgesloten is halfopen (bnw., bijwoord los; halfdicht bnw. GB, bijwoord los). Het (de) half-om-half kun je eten [vlees] en drinken [likeur]. Halfnaakt is half gekleed. Halflang is half kort. Halfvol = halfleeg, vermenigvuldig links en rechts met 2, en je krijgt 'vol = leeg'. Met halfoogst was het dolle pret [de feestdag van Onze-Lieve-Vrouw op 15 augustus]. Halfsleets is half versleten. Wilt u een half- = laag- [tot 1,5 m] of hoogstam [fruitboom]? Hij heeft een halfwitbeen [halfgesteveld] paard gekocht. Ze keek er halsreikend [reikhalzend] naar uit. Vliegt de Lufthansa op die Hanzestad? Een
hans-en-grietjehuis is naar Hans en Grietje genoemd. Hand over hand namen de geëiste hand-en-spandiensten toe: het werd steeds meer kunst- en vliegwerk. Die gozer is hartstikke en hartgrondig hardleers en hardvochtig. Hij heeft een zeldzame hart- en vaatziekte.

2. Hasjiesj wordt kortweg hasj genoemd. De handelaar was bereikbaar via [voluit] hashtag hasj [#hasj]. Een helicopterview is een helikopterblik. Helderklinkend is niet dof klinkend. Heetgebakerd is haastig gebakerd. Val dood, ze kunnen het heen-en-weer krijgen. De greyhound, de hazewind, liet een hazenwind (denk ook aan: achteruitboeren = een wind laten) en koos het hazenpad. Hier is een hepatitis B-injectie [geelzucht] geëigend. In die hightechfabriek worden hightech meubelen vervaardigd. Met zo'n hifi-installatie komt die hifi muziek goed tot z'n recht. Hoever ben je met uitzoeken hoe ver het naar Appelscha is? 'Koper' en 'vlieg' zijn homoniemen: ze vertonen homonymie. Mijd de huisstofmijt. Die hors-d'oeuvres zijn nu hors de saison. De hotellerie [hotelwezen] vertegenwoordigt ook veel hostellerieën [landelijk gelegen hotel]. Hybris [ie ih] is fatale overmoed.

3. Met die houdiniact [bevrijding uit hopeloze situatie] hield hij het klapgrage klapvee figuurlijk in een houdgreep. Bij huisje, boompje en beestje moet ik altijd aan een huisje-boompje-beestjegezin denken. Een hybridecamera (hybride camera) is een kruising tussen een compact camera en een reflexcamera. We huren nu een huis met tuin en keuken: een doorsneewoning, een huis-tuin-en-keukenoptrekje. De voorzet was ruim bemeten (dus niet: krap bemeten), royaal bemeten. Bij een dualcoreprocessor werken de processorkernen onafhankelijk van elkaar. Een icon of icoon (VD ook: icone) is een voorstelling van Christus, vergelijk een Christusbeeld, een christus. De IJzeren Hertog (de hertog van Alva (vgl. in Engeland ‘the Iron Duke’ (de hertog van Wellington)) was een voorbeeld van een ijzeren hein, iemand die zich ijzerenheinig gedraagt. Het seculiere [wereldlijke] equivalent van Deo volente (D.V., ook V.D.: volente Deo) is 'ijs en weder dienende'. Dat eerste heet trouwens: (onder) het voorbehoud van Jacobus: sub reservatione Jacobaea.

4. In de ijle lucht gingen de caballero's [ridder], de chevaliers (ridder, ch. errants = dolende ridders), de cordon(s) rouges [net iets minder dan topkok], de donquichots (geen donkeymannen! – hulpstoker op schip), los caballeros de la triste figura [ridder van de droevige figuur, zoals Don Quichot], de johannieters (Maltezer ridders – johannieterridders), de KG (Knights of the Garter, Ridders van de Kousenband), de paladijnen [hielenlikker], de preux chevaliers [ridder zonder vrees], de dragers van RMWO 3 en 4 [achter de naam: Ridder Militaire Willemsorde derde (vierde) klasse] dan wel RON's [Ridder in de Orde van Oranje-Nassau] en RNL's [Ridder in de Orde van de Nederlandse Leeuw] en de white knights [witte ridder: bevriende ondernemer die te hulp schiet] ijlings schrijlings te paard zitten [einde zin ...]. Bij die id-baan [instroom-doorstroom-] moet je wel een ID-kaart [identiteit(s-)] bij je hebben. Mijn impresario heeft goed geboerd dit jaar. Het publiek kwam in nog groteren [geen n uitspreken] getale op dan we verwacht hadden. Een verkiezingsnederlaag lijkt incontournabel [onvermijdelijk]. Is instore [in en rond de winkel] reclame buiten wel toegestaan? De skeeleraar (niet: skileraar!) inlineskatete dat het een lieve lust was. Zo was hij even bevrijd van zijn inlinecomputer [in een productieproces]. Noem drie insectivoren [insecteneters].

5. Dat interimkantoor [uitzendbranche] heeft een interim-manager [tijdelijk]. De invrijheidstelling van Madiba [Mandela, Zuid-Afrika] riep behoorlijk veel emoties op. Wanneer wordt die invalidenwagen eindelijk eens gebracht? Een ivf-behandeling behelst in-vitrofertilisatie [in vitro – reageerbuis – niet: in vivo]. IQ (intelligentiequotiënt) kan ook 'Irak' betekenen [ISO-landcode]. De internetextensie is daar iq (ir slaat op Iran) en de muntaanduiding is IQD (de dinar). Wat vinden medici van iriscopie [(medisch niet-erkende) methode van onderzoek naar iemands lichamelijke en geestelijke gezondheid]? De jan-in-de-zak is een au bain-marie in een bain-mariepan bereide lekkernij. In de op James Bondfilms lijkende dito, zaten heel wat jamesbondachtige scènes. Je gaat toch niet in jacquet naar dat op jackets [stalen poten van platform] staande booreiland? Tandenknarsend en knarsetandend kreeg hij de jacket(kroon) [van porselein, voor tand]. Houdt een jak [rund hooggebergte(n) Tibet – knoros] van yamswortels [knollen met veel zetmeel]? Die jaknikkers [bij het olie boren] vond je in Drenthe.

6. Ik schrok me het je-ne-sais-quoi, het ik-weet-niet-wat. Als je jeu de boules speelt op een jeu-de-boulesbaan, ben je aan het jeu-de-boulen. Jeu-de-boulden jullie al eerder? Waarom kennen de woordenboeken geen 'jeune première' [naast 'jeune premier' = jong, aankomend talent]? Die mousse [gerecht op basis van stijfgeklopte room of eiwit] is je van het. Tegen de jouwen mag je wel jijen en jouen. 'Journaille' is een pseudo-Frans woord uit de journalistiek en canaille is gepeupel of janhagel. Iedereen weet het: de echte Dagobert Duck is een jankrent. Heb je de Pictenmuur (tussen Engeland en Schotland) die door Hadrianus gebouwd is, echt eigenogig gezien? Ik hoor veel liever country-and-westernmuziek dan jump-'n-jivemuziek of
rock-'n-rollklanken. De juryuitspraak was tenhemelschreiend. Noch bij de Jumbo, noch bij de C1000 kun je jumbojets kopen. Is 'ik juichte, ik jooch' echt helemaal fout? Ja. De VJJF is de Vlaamse
Ju-Jitsufederatie.

7. Zoeken op '*jits*' geeft alleen jiujitsu en jiujitsuka (m/v). Een kaardafdeling [kaarden = vezels ontwarren] vind je in een textielfabriek, een kaartafdeling in een wijkcentrum en op een zeeschip. Een kaard(en)distel wordt ook weverskaarde [om laken te kaarden] genoemd en een kaardtrommel is de cilinder met kaarden [kaard(e)] van de kaardmachine. De kangoeroes [uh] en de kaketoes veroorzaakten een kakofonie [geheel van vele slecht samenklinkende klanken]. De nieuwe maaidorsers (maai-dorsmachines) waren maar kantje boord kant-en-klaar. Komt alle kasjmier uit Kasjmir? De karwijoogst [komijn, kummel] was een heel karwei. Karmelieten en karmelietessen, geen kapucijner monniken en nonnen dus, drinken vaak karmelietenwater (eau des carmes, tegen koliek en lethargie). Het was een spelletje van kat en muis [kat-en-muisspelletje]. Een kauwoerdappel is de bolronde, bittere, laxerende vrucht van de kolokwintkomkommer. De Karolingers vormden een Franse koningsdynastie.

8. Een cocakauwer is een coquero. Kijk, een berg- en een kerkkauw. Soms eten we döner, soms shish kebab. Dat was me wat: een gequilte kilt. Een kinesitherapeut wordt in Nederland meestal fysiotherapeut genoemd. Eerst het kouwtje [kouw, (vogel)kooi, behoorlijk bestaan], dan het vrouwtje. Een kouwelijke dries is een koukleum. Zij is erg kouwelijk, zeg maar wrak van de verkouwenis [ziek van de verkoudheid]. Krijg de kouwe koorts! Hij maakt veel kouwe drukte. Een kouwe kikker kan kouwe kak hebben en 'n ijskouwe zijn. Ik zal je een watjekouw verkopen. Pek gooi je door de mezekouw, de machicoulis [vesting; ook: werpgang]. Sommigen moeten zich veel ontzeggen om in een kouweaardappelenbuurt (w!) te kunnen wonen. Een chichi madam is van de kouwe drukte, de dikkendensie [decadentie] en de kapsones (VD ook: kapsjones). Een overledene heeft een kouwe kont [is dood]. Je kunt kouvatten en kou lijden.

9. Wat moet een kynoloog [hondenkenner] in een cynodroom [hondenrenbaan]? De kladderadatsch [ineenstorting] van het Derde Rijk verheugde velen. Doe je knickerbocker [drollenvanger] maar aan. Doe je die kneippkuur [koudwaterkuur] nog steeds? Een klystron is een elektronenbuis, een klisteer een klysma. De PVV'er zei: "Daar heb je weer zo'n k-Marokkaan." Hij is klip-en-klaar, überduidelijk, een
non-valeur [nietsnut]. Daarvan ga je toch wel kond doen [het bekendmaken]? Een compressor [toestel om gassen samen te persen] heeft weinig met koude kompressen [natte doek als genees- of heelmiddel] van doen. Voor thee heb je kokendheet water nodig. Het double Dutch is koeterwaals gebrabbel [ook: veilig vrijen met pil en condoom]. Een macron is een schrijftalig teken. Een kokosmakroon heet ook makron of makaron. Een m.a.l. is een magister artium liberalium (meester in de vrije kunsten). Om dat gebouw loopt een kordonband [uitspringende sierlijst]. Zo'n cosmosje [plant] is wel een heel klein onderdeel van de kosmos [heelal]. Van VD moest je vroeger echt 'poezen' schrijven (nu niet meer! – ook: poesen – GB alleen z).

10. De Krimoorlog [1853-1856] wordt weer heel actueel [dit dictee is van maart 2014 ...]. Bij Kruidvat koop je drogisterijartikelen, in het kruitvat kun je de lont steken. Ik vind hem maar een rare kwant. Fronsen [ww.] is fronsen (fronzen) vertonen. Hoed je voor Jan Langbeen [bijnaam voor de dood]. Hij is er bij lange na, bij lange, niet geschikt voor. In zo'n langetenencultuur wil ik niet leven en in zo'n langarm-T-shirt wil ik niet lopen. Mijn lamgeslagen ziel roept om aandacht. Een lamprei is een jong konijn of een negenoog. In zijn lagunekennis zat nog een lacune. Gezocht op '*byr*': babyring en -roze, BYR (Wit-Russische roebel), labyrint(isch), rugbyroots, de toefige labyrintzwam [toef(je) = bos, pluk – buisjeszwam – Abortiporus biennis] en het Labyrint (met Minotaurus – Kreta).