Dictee – dictees [2096]
Oefendictee 740 OUD, geheel herzien naar situatie 2021
Dictee van de dag (117)
1.
De johannesen zijn volgens VD vervuld van broederlijke naasten- of
mensenliefde. Lucas had beslist geen johanneïsche verteltrant. Een
johannieterridder is een Maltezer ridder [hospitaalridder,
johannesridder, johannieter]. Het
johannesbrood (carobe)
komt van de carobe- of sint-jansbroodboom. Met John Bull's Mother
wordt de Engelse staatskerk bedoeld. Dat is een
johnny's-en-marina's-festival.
[sjonnies-en-anita's-festival]
Joints de culasse zijn koppakkingen. De
twee bedrijven hebben een jointventureovereenkomst [joint
venture] gesloten. Hij hangt Jan Joker uit, maar is het
beslist niet. Een enkel jol is een wipper [eenschijfsblok],
een dubbel jol is een hondenfok [takel
met twee eenschijfsblokken]. De
meeste jolie-laides [lelijk,
maar van een aantrekkelijke onregelmatigheid]
komen wel aan de man. Een echte jonas [altijd
ongelukkig, rampspoedig] zit soms
te kijken als Jonas in de walvis [bang,
benauwd]. Kent u ze nog, die
feest- of herdenkingsdagen: Jom Haätsmaoet (vestiging
staat Israël), Jom Hasjoa
(Holocaust),
Jom Hazikaron (slachtoffers
Israëls oorlogen) en Jom Kipoer
(Grote
Verzoendag)?
2. Met een bloempot maak je een jommekeskapsel [sluik haar]. Een jop is een jongerenontmoetingsplek en een CJP een cultureel jongerenpaspoort. Geweldig, die mississippideltablues en merseybeat [Mersey: rivier bij Liverpool]! Rembrandt schilderde Het Joodse Bruidje. Een bimbo [ordinair schoonheidsideaal] heeft blond haar en grote airbags: bobbies, harries of jopen. Klaas zal wel weer Joppie [kind van de rekening] zijn. In deze vogelaarwijk [probleemwijk, kansenwijk, minister Ella Vogelaar] treedt het jordaaneffect [jonge, kapitaalkrachtige en veelal gestudeerde mensen kopen woningen in een oude volkswijk die nodig opgeknapt moet worden, op – sociale klimaat verandert] op. Dat is een voer hooi, zei de onnozele Jorden, en het was een wagen vol stro [spreekwoord]. Met een domme joris en een trijn (die van wijntje en trijntje) is het vaak – als het al wat wordt – Joris en Trijn [afwisselend liefde en ruzie]. Een Joseph Prudhomme is een kleinzielige burgerman [en een prud'homme een vertrouwensman]. De boekhouding is ajour [= à jour], bij tot op de dag. Het journaille bezigt als taal het journalees. Ook de reis om de wereld in tachtig dagen had een journey's end [einde van de reis]. Een action de jouissance [bewijs deelhebberschap, recht op deel overwinst] kun je jouïsseren [genot hebben].
3. Wielrenners kunnen meerdere jours sans [offdays] hebben tijdens een meerdaagse ronde. Met Jovi ipsi iniquus ben je strijdlustig [zelfs tegen Jupiter vijandig]. GB kent alleen joyriders (maar wel: joyrijden – ook: joyriden en joyriding - gebruiksdiefstal), VD ook joyrijders. Het zijn allen geen jozefs [weerstand bieden aan verleiding is moeilijk], zelfs een ware jakob [adam] is dat niet. Heb je die bestanden als jpegs in JPEG-formaat verstuurd? De derde zondag na Pasen heet (zondag) jubilate. Een judas is een valsaard, maar wat is een judaïsant [vond dat christenen uit het heidendom tevens jood moesten worden]? Een judicium capitale is een doodvonnis en een judicium Dei is een godsoordeel. Het kampioenschap werd via een judo-off [extra, beslissende judowedstrijd] beslist. Jugulare mortuos (doden vermoorden) is open deuren intrappen. De juicy [sappig] details werden ons onthouden. De jukeboxdemocratie zegt: u vraagt, wij draaien. Er staat geschreven en gedrukt: gij zult krabben waar het jukt (ww. jukken = jeuken). Een romeo is altijd op zoek naar zijn julia [gepassioneerd verliefden]. Een Boeing 747 is een jumbo(jet). Het koningschap van Burgerkoning Louis-Philippe, wordt ook Julimonarchie genoemd.
4. Met de Julirevolutie werd Karel X verjaagd. Met 'jumelles' [mv.] wordt een toneelkijker aangeduid. Van 1986 tot 1992 had je het Junglecommando (in Suriname). Een junkbond is geen bond van junks, maar een obligatie. In 1848 vond het Junioproer plaats (in Parijs). De jura vormen de rechten, de rechtswetenschap. Een jupiter heeft ergens het opperste gezag. Zij is een juno: ze heeft een junonische, een junogestalte [mooie, forse vrouw]. Dat advies is zuiver juris peritus (rechtskundig). Een houten klaas is een stijve jurrie (ook: harmen). Hij gaat jus [joes] civile [uh/ee] [burgerlijk recht] studeren. Het jus suffragii is het stemrecht. Vaak worden jus talionis [vergeldingsrecht: oog om oog, tand om tand ...] en jus [sjuu] d'orange [sinaasappelsap] in één adem genoemd. Het vonnis is geveld: Vrouwe Justitia heeft gesproken. Jut en Jul, geboren Jutten [uit Jutland], fungeren als kop van Jut. Deo juvante (met Gods hulp) lukt dat zeker!
5. Het oudere Romeinse recht wordt het 'voorjustiniaanse' [keizer Justinianus] genoemd, het latere het 'najustiniaanse'. Dura lex, sed lex (lex dura, sed lex): wet is wet (hoe streng dat/die ook is). Zij is een echte ka-kom-eruit [niet op mondje gevallen, niet in hoekje te drukken]. Na mijn queeste [zoektocht] naar het werkwoord kweesten ken ik nu de betekenis [nachtvrijen]. Hij beweerde boudweg dat de eendenbout [geen n uitspreken] bedorven was. Hoe ging dat vroeger: aan de kaak stellen [vroeger: schandpaal]? Duidelijk een nieuw woord: kaakslagflamingantisme [als gevolg van het zich als Vlaming gediscrimineerd of als minderwaardig behandeld voelen]. Voor Kaap Snert bijliggen (ook: bijleggen; alleen snert, erwtensoep te eten krijgen) leidt vanzelf tot voor Kaap Kont liggen [met tweeën in bed], zeker in de buurt van Kaap de Goede Hoop [Zuid-Afrika] of Kaap Finisterre [Spanje, granietheuvel, 'einde van de wereld']. Zeker aardewerk is kaapgoed, Kaaps goed [porselein]. Net zo is kaaphuid Kaapse huid en zijn Kaapwolken Kaapse wolken. Je moet 'kaapvaart' [kapers, commissievaart] en 'Kaapvaarder' [Kaap de Goede Hoop] onderscheiden.
6. De Kaapse wijn wordt ook kaapwijn genoemd. In Kaapverdië betaal je met de escudo [CVE]. Zijn dat nou ook kaardenbolachtigen [geen n uitspreken]? Ze is kaarsmooi [alleen bij kaarslicht]. Wie vallen er zoal op een kaaschick [aantrekkelijk blank meisje]? Geweldig, er was ook fondue savoyarde [kaasfondue]. Dat is kaassie [een makkie, een eitje] voor hem. Kaasleb is stremsel. Alkmaar en Gouda strijden om de titel 'kaasstad'. Zullen we maar naar Kaatje in de Wolstraat gaan [slapen]? Waar vind je de Kaatshoek [Friesland, kaatsspel]? Een kabaai of kabaja is een uniseks [ook: znw.] lang baadje [uniseksbaadje]. Een kabaret is een presenteerblad. Een kabanossi is een zekere worst [langwerpig, droog]. Een tiewrap is een kabelbinder. Toen er geen kabinet te vormen was, is er een cabinet d'affaires [zakenkabinet] gekomen (een interim-kabinet was ook denkbaar geweest). Willen jullie mijn cabinet de curiosités [curiositeiten- of rariteitenkabinet] eens zien? Wie wonen er in kaboepatens (aa uh – regentenwoning(en) op Java)? Perinde ac si cadaver: als een lijk (vergelijk: kadaverdiscipline).
7.
Het kabuki [oe]
is traditioneel Japans toneel. Bijna hemels: een kadee [groot]
van een sigaar met een kadee van bier [puik
bier] erbij. Voorbeeld van
synoniemen: 'kaenozoïcum' [kaaj-noo]
en 'neozoïcum' [tijdperk].
Kanker van de plasmacellen in het beenmerg is kahler
(ook: de ziekte
van Kahler).
Het kainiet [minerale
kunstmeststof]
heeft niks met kaïnisme [oudste
van een nest doodt de jongere] te
maken. Waarom heeft kajapoetolie als bijnaam kajapoetiholie
[Maleis
kayu putih = wit hout]?
De kajotters zijn lid van de KAJ
(Kristelijke
Arbeidersjongeren).
Al loopt-ie nu op z'n blote kakkies [voeten],
pas op, die man heeft veel kakies [geld]!
Kakuro's zijn kruissompuzzels. Waar komen kalamataolijven vandaan
[Griekse stad
Kalamata]? Zit niet te
kalegezichten [inf.:
zaniken, zeuren]. Doen ze dat
nog: kakkestoelemeien [elkaar
hand geven en kind dragen of wiegen]?
Calendae zijn kalenden [mv.,
eerste dag Romeinse maand]. Ad
calendas graecas: met sint-juttemis, nooit dus. Een kalender kan
ook een bedelderwisj (bekend
uit [in
cijfers] de
'1001 Nacht') zijn. Overigens:
'Duizend-en-een-nacht' mag ook.
8.
Kalessen zijn gewoon calèches [open
vierwielige koets]. Dat is een
kalfde koe [pas
gekalfd]. Blanquette de veau is
kalfsragout. In
Noord-Suriname spreken ze Kalina [taal].
Kalken is op calqueerpapier
overtrekken. Alweer vergeten: stalagmiet
met de 'g' van 'grond'.
Doe maar kalm aan, kalmpjes aan. Calvilles zijn kalvijnen [appel].
Indiase vrouwen dragen soms een kameez
[kaa-mies
– lange, ruime bloes van rijkversierd katoen].
De kamerpalm is afkomstig van Lord Howe-eiland [Australië].
Een kamisa is een traditionele omslagdoek, oorspronkelijk als
lendendoek gedragen door boslandcreoolse
mannen. Op een camping kampeert men. Een kampernel is een bolgewas
met gele bloemen. Je ziet een kamrat [knaagdier
Zuid-Amerika] toch nog niet aan
een kamrad [tandwiel]
knagen, toch? De bar had van alles: sambuca [Italiaanse
anijslikeur], gin-tonic,
slivovitsj [pruimenbrandewijn
Midden-Europa, Balkan], raki
[Turkse
brandewijn], pernod =
pastis [anijsdrank],
cachaça [Braziliaanse
sterkedrank op basis van suikerriet],
mescal [in
Mexico: sterke(
)drank,
bereid door het gegiste sap van de agave eenmaal te distilleren],
rum-cola en nog veel meer. Ach, daar is die (volmaakt
bezitsloze) heer van Kalenstein
weer.
9. Was Manchester Uniteds ausputzer in de wedstrijd tegen Bayern München anno 2014 op Robbenjacht? Wat zijn verkleurmannetjes en -vrouwtjes [kameleon]? Djenghis Khan en Kublai Khan zijn kans (oosterse titel – met hun kanaten – gebied van een kan). Het verkeerde Kanaal is het kanaal van Bristol [en een verkeerd kanaal kies je op je tv]. Boven de Kanaaltunnel zie je sporadisch een Kanaalzwemmer en veel vaker kanaalboten: die varen van Kanaalhaven naar Kanaalhaven en ook naar de Kanaaleilanden. Ook zie je langs de Kanaalkust schepen die de wereldzeeën – soms zelfs tot aan de Kanaalzone toe – bevaren hebben met een bemanning met kanaalkoorts (verlangen naar huis). Een kandidaat-assistent moet zijn kandjes [kandidaatsexamen] gehaald hebben. Wat is een Malabaarse kaneelboom [kaneellaurier]? Calicut ligt aan de Malabarkust [India]. Uit Coromandel (vroeger Kalinga geheten) komen de Klingalezen.
10. Een cier is een citerpen. De Oekraïne lijkt me geen eurokandidaat. Waar was het Cités een straattaal [mengtaal Belgisch-Limburgse mijnstreek]? Kangkung is (Indonesische) waterspinazie. Ken je het kangoojumpen [op schoen met springveer]? Je zult wel de pest inhebben. In gevoelswaarde [connotatie] verschillen 'kankerhond' en kankermuis' [dierproef, muis met kanker] nogal veel. Laat je door een eerdere kwestie niet in de war brengen door 'kantjesappel' [vgl. je kandjes halen]. Bij iemand kans hebben zal wel van 'sjans' of 'chance' komen. KANS staat voor klachten aan armen, nek en/of schouder. Vergelijk ook CANS (complaints of arm, neck and/or shoulder) en RSI (repetitive strain injury). Een lijfrenteverzekering is een aleatoir contract (kanscontract: onbekend (tot) hoelang iemand leeft). Je ziet hem daadwerkelijk te allen kant [alom, overal].
Geen opmerkingen:
Een reactie posten