Dictee - dictees [1434]
Dictee 649
(DCXLIX) Dictee Specialisten [oud] (04-09-2013)
Moeilijke dicteewoorden in een moeilijkewoordendictee
1. Wilt u
mij dit als gunst (par faveur, p.f.)
toestaan? Een hoofd met uitslag is een parg of parag, een zeer hoofd, een
kletskop. Een actio Pauliana (meervoud: actiones
Paulianae) is een vordering wegens benadeling van schuldeisers of
rechthebbenden. Een actio popularis (meervoud:
actiones populares) is een rechtsvordering ingesteld door een
willekeurig lid van een publieke rechtsgemeenschap. Voor 'akoestiek' mag je van
VD ook 'acustica' schrijven. Een reductio ad absurdum is een bewijs uit het
ongerijmde. Voor 'iets ad acta leggen' zou je het ronde archief kunnen
benutten. Ad altiora: tot hogere zaken (bevorderd
worden), ad amussim: nauwkeurig, zorgvuldig, ad aperturam libri (aperto libro): bij de (in
het wilde weg) opgeslagen bladzijde, ad arbitrium: naar welbehagen, ad
arma: te wapen (figuurlijk: aan het werk!),
ad assem: tot de laatste cent, a dato: (a.d.)
van heden af en ad corpus: alles bij elkaar.
2. Ook: ad
bene placitum: naar welgevallen, ad captandum vulgus: om de grote hoop voor
zich te winnen, ad deliberandum: om zich over te beraden, ad diem (dictam): op de bepaalde, vastgestelde dag, à
demi: voor de helft, half, a Deo solo: van God alleen, ad exempla majorum: naar
het voorbeeld der ouden, der vaderen, ad exemplum: naar het voorbeeld (van het genoemde), ad extremum: ten uiterste, ad
extremum virium: met de uiterste krachtsinspanning, ad finem: tot het einde, ad
fundum: tot de bodem (van het glas), ad hoc
negotium = ad hoc: voor dit specifieke doel, ad hominem: op de man af, zonder
omwegen, rechtuit = ad personam, ad hunc locum (a.h.l.):
te dezer plaatse = hoc loco, a die: van de dag af, ad incitas redactus: tot het
uiterste gebracht, in het nauw gedreven, vastgezet, ad inferos: naar of in de
onderwereld, ad (in) infinitum: tot in het
oneindige en ad instar: evenals.
3. Verder ook nog: ad libitum: naar welgevallen,
zoveel men wil, ad limina (apostolorum),
ad-liminabezoek: eens in de vijf jaar door de bisschoppen aan de paus en de
graven van Petrus en Paulus te Rome gebracht, ad litteram (ad verbum): letterlijk, naar de letter, ad
majorem Dei gloriam (A.M.D.G., ook: in maiorem Dei
gloriam): tot meerdere eer van God, ad mandatum: volgens mandaat, ad
manus mortuas: in de dode hand (goederen die niet
vererven), ad mensuram: precies afgemeten, ad metam: naar het doel, de
eindpaal, ad misericordiam: een beroep doend op medelijden of genade, ad modum
Minellii: op de wijze van Minellius (vertaald en/of
geannoteerd), ad multos annos: nog vele jaren!, ad nauseam (usque) of usque ad nauseam: tot walgens toe en ad
notam: ter opmerking, ad nutum: waarvan de beëindiging is overgelaten aan de
vrije wil van een of ieder van de betrokkenen.
4. En
vervolgens: ad mortem:
tot in de dood, ad oculos: voor de ogen, zodat men het zien kan, ad vocem (a.v.): bij het woord, d.i. zoek of sla op dat
woord, advocatus diaboli: advocaat van de duivel (vergelijk:
advocatus Dei), ad vivum, naar het leven, ad vitam: voor het leven (benoemd, aangesteld), ad vitam aeternam: tot het
eeuwige leven, voor de eeuwigheid, aequo animo: kalm, aere perennius: duurzamer
dan brons, ad speciem: voor de schijn, ad summam: om kort te gaan, ad
superiorem judicem: op een hogere rechter, ad tempus: tijdelijk, ad tempus
vitae: levenslang, ad ultimum: ten laatste, ad unguem: zorgvuldig, grondig,
nauwkeurig, ad usum: ten gebruike, ad (in)
usum Delphini: gekuist, gecastigeerd, ad usum publicum: ten algemenen nutte,
voor de openbare dienst, ad valorem: naar waarde (geschat),
ad veritatem: overeenkomstig de waarheid en adverso flumine niti: vergeefse
moeite doen.
5. Verder
ook nog: adversus aerem certare: vergeefs
vechten, à double usage: voor tweeërlei doel (geschikt),
ad patibulum: naar de galg, ad patres gaan: overlijden, ad (in) perpetuam (rei)
memoriam: ter eeuwiger nagedachtenis, ad personam: zie ad hominem, ad pias causas
(ad pios usus): voor vroom gebruik, voor een
goed doel, ad propositum: ter zake, ad referendum: om er verslag over uit te
brengen, adscriptus glaebae: (van lijfeigenen) gebonden
aan de bodem, aes alienum: geleend geld, aeternum vale: vaarwel voor eeuwig en
een esculaap.
6. De ADD duidt de attention deficit disorder aan [maar
ook iets met cd's], de ADHD (ook wel: adhd)
de attention deficit hyperactivity disorder. Hij heeft nog Addis Abebitische
familie. Adelaide ligt in Australië. Dat is a deed without a name [zo gruwelijk, zo vreselijk]. Adenieten hebben Adenitische
gebruiken (niet in wdb., wel in ANS, betreft:
plaats Aden). De adonische verzen zijn genoemd naar Adonis. Hij staat
onder aegide van de gouverneur: die biedt hem
aegis, bescherming. Dit is gebouwd in Aeginetische stijl. Is dat de
affabriekprijs? De god van de geneeskunst bij de Grieken is Aesculaap. De
aeschrologie is het uiten van ontuchtige taal, het gebruiken van vieze woorden.
Het aes triplex is een sterke wapenrusting. We kennen nogal wat affaires: de affaire-Barabbas:
zie de Bijbel, een affaire d'amour: een liefdesgeschiedenis, een affaire de
coeur: een liefdesaangelegenheid, een affaire d'honneur: een erezaak en een
affairette: onbeduidende liefdesgeschiedenis. Zij is een fervent Real
Madridaficionada.
7. Ik ben afgepeigerd. De foto was van AFP, Agence
France Presse. We gaan dit à fond, tot op de bodem, uitzoeken. De koop van
lijfrenten vindt in se [in wezen] à fonds
perdu [zonder uitzicht op vergoeding of terugbetaling]
plaats. Een afreier werkt de straat vlak af.
Zijn er
Afro-Surinamers in de zaal? Een beroepschauffeur moet heel wat
afrijden. Hij wil wel DNA [deoxyribonucleic acid,
GB, VD] afstaan. After all, tenslotte, viel het allemaal best mee.
Aftersales noemen de Vlamingen dienst na verkoop.
Hij heeft lekkere aftershavelotion. Je hebt een beforeparty, de party zelf en
de afterparty. Had ik nou maar aftersun opgedaan! Stop nu maar met hem
afzeiken. Agadir is een plaats in Marokko, de Aga Khan was het hoofd van de
nizari's, een richting binnen de sjiitische islam, agaragar is gedroogd zeewier
en een agekey is een elektronisch slot op automaten. Agile is vlug en
beweeglijk in de muziek. Als bij klaarlichte dag is a giorno. Het Agnus Dei is
als lam het symbool van Jezus' zoenoffer.
8. Dit kan
alleen à grands frais, tegen grote kosten. Die drie dames zijn agrégés (!), in
Frankrijk bevoegd voor een functie bij het middelbaar of hoger onderwijs. Ik
heb waarachtig keine ahnung [geen benul, idee].
Ik kwam er par hasard, bij toeval, achter. 'Paria paribus referre', 'paria
paribus respondere', 'par pari respondere' en 'par pari referre' betekenen
allemaal: met gelijke munt betalen. Met het noords Parijs wordt Stockholm
bedoeld. De koers is momenteel a pari [100%].
Een Parijzenaar is een Parisien. Het eiland Paros heeft ons het Parisch marmer
doen geworden. Hun lonen dienen pari passu – in dezelfde verhouding – verhoogd
te worden. Daar kom je op pari ratione, volgens overeenkomstige redenering.
Hier geldt de paritas rationis, gelijkheid van rechtsgrond. De gaven werden
pariter – gelijkelijk – verdeeld onder de armen (nee,
geen sousbras!). Zet de auto maar op de P+R, de park-and-ride. Hij lijdt
al lang aan parkinsonisme [lijkt op parkinson, maar
gevolg andere aandoening].
9. Het
Franse 'sous' betekent trouwens 'onder': sousafoon (John
Philip Sousa), sousmain (vloeimap),
souschef (adjunct-chef), sous-entendu (bedekte uitdrukking), sous-vide (gegaard en gekoeld in vacuümverpakking),
souterrain (kelderverdieping) en sousbras (onder de oksels). Het parket is in Nederland het
bureau van het Openbaar Ministerie en in België van de procureur
des Konings. Wat houdt het acrobatische spel parkour
in? Freerunning! Par le droit du plus fort,
volgens het recht van de sterkste, zou hij moeten winnen. Ze praatten gisteren
over koetjes en kalfjes, over kleren en opschik, dat is: parler chiffons. Hun
mannen parlesantten [redetwisten, zwetsen] ondertussen.
Hij ontving me in de parloir [spreekkamer] met
parmaham. Hij ging bij wijze van spreken, par manière de dire,
kopje-onder. Deze
planten groeien ook op de Parnassus [berg
Griekenland, symbolisch: woonplaats der dichters]. Waar vindt men nog
paria nobilia fratrum, edele broederparen? In dit kerkressort [gebied] bevinden zich drie resorts [luxueus verblijfscomplex].
10. Hij heeft een sf-parodie [science
fiction] geschreven. Op mijn parole d'honneur, mijn erewoord. Met
parousie wordt wederkomst bedoeld. Deze biljartstoot was par pistolet [uit de losse hand (pols)]. Par renommée, bij geruchte, is hij qi dao [tsjie-dau] gaan beoefenen [Tibetaans mediteren]. In de astrologie is een pars fortunae
een gelukspunt. Het grootste deel (pars major)
van de uitgaven zit bij Onderwijs. 'Zijn gastvrij dak' is een pars pro toto
voor 'huis'. 'Zijn fiets plakken' voor 'zijn band plakken' is een totum pro
parte. Pars minima sui: dat wat in de bedoelde persoon de minste waarde heeft.
Pars virilis: een mans aandeel of plichtmatig deel. Welk lied was dat ook alweer: onder de restauratie in Frankrijk het
herkenningsteken van bonapartistische gezindheid, onder het Tweede Keizerrijk
een officieel vaderlands lied, nadat de Marseillaise was verboden? Partant pour la Syrie!
Geen opmerkingen:
Een reactie posten