Dictee – dictees [2392]
Vragen en opmerkingen: leentfaarrein@gmail.com
Oefendictee 522 OUD, geheel herzien naar situatie 2021
Dictee van de dag (335)
1. Hoe zijn de verkiezingen in Noord-Rijnland-Westfalen verlopen? Een erhu [oe] is een tweesnarige Chinese viool. Eutroof [ui/eu] is rijk aan voedsel, voor planten en dieren. Ersatzen zijn vervangingsmiddelen. Hij is epris van [verzot op] marshmallows. Hij staat bekend om zijn equivoques (dubbelzinnigheden – zijn equivociteit). Het Erechtheum [tempel op de Akropolis te Athene; volgens de sage gebouwd door Erechtheus] is in VD niet meer te vinden, de Akropolis slechts binnen één artikel: bij 'Parthenon'. Hij was erentfest [zeer achtbaar] en had een senatoriaal [als van een senator] voorkomen. Het Escuriaal (Escoriaal – paleis, Filips II) vinden we in Madrid. Een escadrille is een groep vliegtuigen. Een eskadron is een afdeling tanks, een squadron (een eskader) een tactische en administratieve basiseenheid van de luchtmacht. Hij droeg met trots het Esperanto-insigne [kunsttaal]. Een oordjeskaars kostte gewestelijk maar een oortje [ook mogelijk: oordje]. De soldateska [geen mv.] is het krijgsvolk. Alleen de stroas bleef over. Een stroboscoop is een zeker apparaat [losse beelden worden 'film']. Hier, met stroganoffsaus graag!
2. Gezocht op '*esca*': cacoëthes carpendi (vitzucht), cancelleresca (kanselarijschrift), chronique scandaleuse [praatje met schandaaltje], contrescarp (buitenoever vestinggracht), de-escalatie, eau des carmes (karmelietenwater), escaladeren (met stormladder beklimmen), escalope (dun lapje rozewit vlees), escamoteren (als een goochelaar wegmoffelen – schamoteren, niet: eskimoteren = kano omslaan en terugdraaien), escargots (wijngaardslak), esprit de l'escalier (esprit d'escalier, treppenwitz: geestige inval die als mosterd na de maaltijd komt), fides carbonaria (kolenbrandersgeloof), great escape (spectaculaire ontsnapping), mescal (Mexicaanse sterkedrank – GB ook: sterke drank), mescaline (stof met een moeilijke formule), narrow escape (ontsnapping op het nippertje), politiescanner, succès de scandale [succes door veroorzaakt schandaal], vigilat ut quiescant (politiespreuk: hij/zij waakt opdat anderen gerust kunnen zijn), requiescat in pace (hij/zij ruste in vrede, R.I.P., ook: rest in peace), rolletjescamera [met ouderwetse filmrolletjes], leescassette [cassettebandje met gesproken weergave], verliescalculatie, escapeliteratuur (GB ook: tt – ontsnappingslit(t)eratuur) en escapade [slippertje].
3. Hoe is de strofebouw van dit gedicht? Bij de rokade kun je kort of lang rokeren. Je kunt blindschaken (ook bij lemma schaken) en een meisje schaken. Het a tempo zetten is direct antwoorden op de zet van de tegenstander. Checkers is een alternatieve vorm van het damspel. We hadden hem bijna en échec (in echec), schaakmat. Bij schaken kun je soms en passant (afkorting: e.p.) slaan; met een en-passantslag dus. J'adoube, ik zet de koning recht. Deze kiebitzer is een quasischaakexpert (is quasi een schaakexpert). Was hier een minorpromotie [schaken] niet beter? Hoewel hij het schaakbord goed kon overzien, heeft hij deze zet beslist overzien. Bij een rapid [snelschaken of -dammen] heb je minder bedenktijd dan gebruikelijk. De vlag viel. Ze speelden een siciliaan, een Siciliaanse partij, met een Siciliaanse opening. De fictieve godin van het schaakspel is Caïssa. Ze hebben schaakgespeeld. De raadsheer wordt ook loper (raadsheer. symbool in de schaakwereld: L) genoemd. Ook Paris schaakte (Helena).
4. Het shogi en het xiang qi zijn een Japans respectievelijk een Chinees schaakspel. De KNSB is de Koninklijke Nederlandse Schaakbond. Hier wordt de fischerklok [schaken] gebruikt. De FIDE is de Fédération Internationale des Échecs, de Internationale Schaakfederatie. Moest Cadmus Europa [mythologische vrouw] zoeken? Niet meer volgens de huidige VD! We gaan blitzschaak spelen. We gaan de rechtbank adiëren (inschakelen). We koutten nog wat na entre chien et loup, inter canem et lupum [in de avondschemering]. Met al zijn entrain (voortvarendheid) raakte hij geheel en train (op dreef). Een entre deux guerres is een interbellum. Als je entre deux vins bent, ben je halfdronken, half beschonken. De man en tête stond aan het hoofd van de en-têtemakers [koplijst, en tête]. Welke staten sloten een entente cordiale [vriendschapsverdrag]? Een enter [paard, rund] is één winter oud. Met enteritis regionalis wordt crohn, de ziekte van Crohn, bedoeld. De ennui [ah-nwie] is de levensinherente verveling. Entre la poire et le fromage [terloops], bij het entremetstje [dessert], vertelde ze [was niet te zien ...] (hoog)zwanger te zijn.
5.
Bij die invoerhaven is er nog een entrepotje. Welke E-nummers bevat
dit voedsel? Ik kan evengoed thuisblijven, maar thuisblijven is even
goed als weggaan. Dat zul je nievers [nergens]
vinden! De
niet-Dorische en -Ionische stammen worden Eoliërs
genoemd. De naam 'molière' wordt eponymisch gebruikt [schoen,
persoonsnaam voor zaak]. Dit is
gemaakt van velours épinglé [zeer
fijn geribd fluweel]. In de
episodefilm [n/s]
kwam de epodenschrijver [slotstrofe]
regelmatig terug. 'Epididymis' blijft een lastig woord [bijbal].
Het erytrofobe meisje [met
bloosangst] trok wit weg. Wat
hebben epen [meervoud
van epos, ook: epossen] met een
epos te maken? Ligt Equatoriaal-Guinea in equatoriaal Afrika? Zij
reed erachter op de fiets. Die laten hun kind er slordig bij lopen!
6. De EPR is de elektroparamagnetische resonantie, de ESR de elektronenspinresonantie. Je zult eraan onderdoor gaan. Het zou niet bij me opkomen 'ergocalciferol' [vitamine D2 – in boter] en 'ergotalkaloïde' [in moederkoren – wekt weeën op] in één (een) dicteezin te gebruiken. Wat is dit voor een stijlfiguur? Paraleipsis, paralipsis, praeteritio of pretermissie! Naast de Erasmusmediëval [lettertype, niet in wdb.] kennen we de Hollandse mediëval. Hij is nogal erethisch, prikkelbaar. Gezocht op '*erica'*: (filet) americain (! BE: preparé), americana (! mv.: zaken, kunstvoorwerpen), American dream [als paradijs] en football (! – lijkt op rugby) , American's Creed (het Amerikaanse credo – regering van het volk, door het volk en voor het volk), ars clericalis (schrijfkunst), een cholerica [driftig, opvliegend], erica (dopheide), ericaceeën (de heidefamilie), esoterica (zoekt geheimen voor ingewijden) en hysterica [de expressie van een psychisch conflict in een lichamelijke functiestoornis of pijn]. Het overleg is erop uitgekomen, dat we eropuit zullen trekken. Je moet ervan op aan kunnen (en het zal erop aankomen). De campylobacters [bacteriën, veroorzaken ontstekingen] bedreigen ons spijsverteringskanaal. Dat moet ermee door kunnen. We zullen allemaal erop achteruitgaan. Pyladessen zijn trouwe metgezellen. Pyleflebitis is poortaderontsteking. Bij sluiting van de maagportier treedt de pylorusreflex op.
7.
Wat is de formule van het tropyliumion? Antwoord:
C7H7+.
Opart is een niet-figuratieve
kunstrichting en het woord komt van 'optical
art'. Bekende
supermarktproducten zijn (gevulde)
coca-colaflessen
(om cola, cola
light of cola-tic uit te drinken).
Een bekend AVRO-radio- en later -tv-programma was Openbaar
Kunstbezit. Popart maakt gebruik van
alledaagse gebruiksvoorwerpen; het woord komt van 'popular
art'. Als opoe op bezoek is
[menstruatie],
kun je door de rode zee gaan. Met Oranjeboom werd niet alleen een
brouwerij [dan:
eigennaam], maar wordt nog steeds
het huis van Oranje aangeduid. Ik heb hier
zwart-op-wit dat je online
nog steeds het snoepgoed zwart-wit kunt bestellen. Hem kun je
gelukkig maken met een Unoxrookworst (fabrikant
= Unox, merknaam Unilever, vergelijk Philipslamp),
een overheerlijk en oer-Hollands product. Ouden van dagen zijn niet
meer jong van jaren. Zullen we hem om ooievaarskuitenvet sturen [voor
de gek houden, van het kastje naar de muur sturen – m.n. op 1
april]? Galoches zijn
overschoenen. Een parisien is een korte driekante stootdegen (een
houwwapen). Het was weer
hommeles.
8. We treffen elkaar op de winkelplaza. Hier draaiden vroeger Tiroler seksfilms. Een blue movie is een pornografische film (met seksscènes dus). Een vorm van fellatio is deep throat; deze naam komt van een pornofilm. Hardcore is harde porno (hardporno). Met Wener stoelen worden Thonetstoelen(!) bedoeld [sub lemma]. Een paternoster is een kralensnoer, de traditionele rooms-katholieke rozenkrans, een gebedssnoer. Een penvriend (pennenvriend) is een correspondentievriend. Je had ook nog de PEN-club, de International Association of Poets, Playwrights, Essayists, Editors and Novelists, de Internationale Associatie van Dichters, Toneelschrijvers, Essayisten, Redacteuren en Romanschrijvers (een internationale vereniging van literaire – GB ook: tt – auteurs). Een peteroliestel [petroleum] is een kooktoestel. De petticoat stamt uit de jaren vijftig en wordt nog steeds gebruikt bij ballroomdanswedstrijden. Er was genoeg filmmateriaal voorhanden.
9.
Hij is jiujitsuexpert. Het piggelmeesyndroom verwijst naar Piggelmee,
die samen met zijn vrouw in een omgekeerde Keulse pot woonde, en
reclame maakte voor Van Nellekoffie. Donald Duck met zijn
donaldduckstem is een schepping van Walt Disney (net
als het williewortelbedrijf van Willie Wortel),
Ollie B. Bommel van Marten Toonder. Karl May schiep Winnetou en Old
Shatterhand. Waar komen Arendsoog en vader en zoon Nowee vandaan? Bij
het
pinda-en-cashewnotenstel dronk je bessenjenever,
citroenbrandewijn, advocaat, vermout en een glaasje sherry of port.
Een pinkelhoutje is een vlinderdasje. Een pipo is een mallerd (naar
Pipo de Clown). Ook nu zijn er
nog malle pietjes [handelaar
tweedehandsspullen,
tweedehands spullen],
bromsnorren [rechtlijnige
politieagent] en swiebertjes
[zwervers].
De twaalf zwart-witafleveringen werden uitgezonden door de NTS
[Nederlandse
Televisiestichting].
Met albertijnen [vroegere
gouden munt] kun je bij Albert
Heijn niet meer betalen. Sapperdeflap
[uitroep
verbazing], wat is dat lekker!
Zijn dat bio-ossen in de bio-industrie]?
10. Lang was pleegzuster bloedwijn een medicijn. Een bekend candidcameraprogramma was Bananasplit. Een janklaassen is een poli (polichinel). Een secret de Polichinelle (geheim van Jan Klaassen) is een publiek geheim. Het bekende poppenkastspel is Jan Klaassen en Katrijn. Met de postgiro kon je gireren. Vroeger had je de Rijkspostspaarbank. Met een postchequerekening kon je ooit postcheques van de postcheque-en-girodienst versturen. Ook de Postbank bestaat al niet meer; daar had je een Postbankrekening en een Postbanknummer.
Geen opmerkingen:
Een reactie posten