2383 Dictee zondag 12-09-2021 (1) dictee Dictee van de dag (329)

Dictee – dictees [2383]

Vragen en opmerkingen: leentfaarrein@gmail.com

Oefendictee 528 OUD, geheel herzien naar situatie 2021

Dictee van de dag (329)

1. Met Pinksteren vierden we het pinksterfeest (we aten stracciatella). Wie kent de christelijke betekenis daarvan nog? Handelingen 2:7-11 (2, vers 7-11): ze waren buiten zichzelf van verbazing en zeiden: ''Het zijn toch allemaal Galileeërs [uit Galilea] die daar spreken? Hoe kan het dan dat wij hen allemaal in onze eigen moedertaal horen? Parten (niet meer in VD = weg!), Meden en Elamieten (weg!), inwoners van Mesopotamië (Tweestromenland), Judea en Cappadocië (weg!), mensen uit Pontus (Zwarte Zee) en Asia (Azië), Frygië en Pamfylië (weg!), Egypte en de omgeving van Cyrene in Libië, en ook Joden uit Rome die zich hier gevestigd hebben, Joden en proselieten [nieuwbekeerden], mensen uit Kreta en Arabië – wij allen horen hen in onze eigen taal spreken over Gods grote daden.'' De her(i)heri [ih (ie) ih ie] is een Surinaams eenpansgerecht. De harira is een
Noord-Afrikaanse gebonden soep (traditioneel gegeten 's avonds tijdens de ramadan). Hapkido is een Koreaanse vechtsport.

2. De Japanse term voor harakiri is seppuku [oe]. Wie beheerst dat vak nog: (werkwoord) haring kaken (VD ook: het haringkaken). De harissa is een Noord-Afrikaanse pittige saus. Hansa en Hanze: twee woorden, één begrip. In Haarlem vieren ze jaarlijks op 15 augustus nog hartjesdag. Ze bezaten zowel een hatch- als een notchback. Hannesen is te werk gaan als een hannes. Roesdranken als haoma en soma (VD: alleen plant …) geven goddelijk inzicht. De taxi zou halt houden bij het Halt-bureau. Halloumi is schapenmelkkaas van Cyprus. Is dat het hele kersen- of eier(en)eten? Mooi niet, we hebben immers noch kersen noch eieren gegeten. Grote hanzen pochen op hun rijkdom. Guichelheil lijkt op muur, maar in de verste verte niet op eschscholtzia of gaultheria [oo]. Een guinguette [(tə)] is een uitspanning, een buitencafé. De gynaefobie is een beklemmende vrees voor vrouwen. Laat hen nog maar even haasvreten [bang zijn/worden].

3. Gyromantie is waarzeggerij uit magische cirkels. In deze gyrobus [met vliegwiel] deed je geen overschrijvingen. 'Hallali' is een jagerskreet. Ze heeft veel haarlemmerdijkies [ook: -dijkjes – praatjes, drukte], maar spreekt wel mooi Haarlemmerdijks [ook: Standaardhaarlemmerdijks]. De damiaatjes zijn kerkklokjes in Haarlem, het Haarlemse klokkenspel is een plant! Volgens de Hadith gaat een hadj (Mekkaganger) op hadji naar de Kaäba. Haggis [èh g van goal] is een Schots nationaal gerecht. Niet elke Hagenaar is een hagenaar [homo]. Het Hagois [deftige, met Franse woorden doorspekte Haags] leer je niet, daar word je mee geboren. Half begrijpend las hij de halfbegrepen tekst voor. We gingen halmaën; hij halmade verdienstelijk. Het half ontblote bovenlijf ging schuil achter de half versleten kleding. Na het halloweenfeest (met de gebruikelijke halloweencadeautjes op Halloween) trouwde hij halje travalje met haar. Van hallucinante stoffen raak je in een hallelujastemming. Met halsstarrig verzet hielden zij de hallentoren [belfort] bezet en in bezit.

4. Dankzij sterkwerkende geneesmiddelen voor de strafcornerspecialist won Finland het sterk bezette toernooi. Zij zijn children of a lesser god [als minderwaardig beschouwd]. Een chignon is een haarwrong, een knoet. Een chihuahua (wat zijn chihuahuadilemma's? – persoonlijke gegevens op internet) en een mastiff zijn honden, net als de sharpei (Chinees). De maine coon (niet in wdb. – internet – VS) is een kattenras. Polenta is een Italiaans gerecht, brij van maisgrutten of -meel met boterolie en Parmezaanse kaas [gebakken op de Antillen is dat funchi (oe)]. Bruschetta [bruus-kèh-taa] is geroosterd brood dat is ingewreven met knoflook en olijfolie. Mangrove-extract is extract van mangrovebast, als looistof gebruikt. De chikungunya (tsj – uit het Swahili) is een door muggen verspreide subtropische virusziekte. Panettone is luxe [ook: lux] Italiaans kerstbrood.

5. Een rijtje woorden uit SpellingSpel: cockerspaniël [hond], feces (fecaliën), eilaci [eilaas, laci], yuca (maniok), yucca (sierplant) en réussite (succes; vergelijk: reüsseren = succes hebben). Ze droeg een babydoll. Waar vind je de 180-gradige thermometerschaal? Juist: bij Fahrenheit. De Vandalen plunderden in 455 Rome. De beste in heresie [ketterij, dwaalleer] is de heresiarch [ketter]. Waarin verschillen heterofyllie [plant: tweeërlei soort stengelbladeren] en heterofilie [heterofiele seksualiteit]? Een hesychast is een contemplerende [overpeinzend beschouwen] monnik. Het hetaerengilde [in het oude Griekenland een publieke vrouw, courtisane van hogere klasse] had een hetaerie [verbond] gesloten. Ze blonken uit in courtoisie [hoffelijkheid] en bourgeoisie [(van) gevestigde burgerij (getuigend)]. Hematomyelie is ruggenmergbloeding. Hemagglutinine is eiwit aan de buitenkant van een griepvirus. Geef mij de reinhennep [beste soort zuivere hennep] maar. Hij mocht door een hennepen venster kijken [werd opgehangen, kreeg de strop]. Helminthocecidiën zijn aaltjesgallen. Ecdysone [hormoon] bevordert de ecdysis [afwerpen pantserhuid insecten].

6. Een heiligmaker is een hijlikmaker [(ei) – huwelijk, zekere koek]. Loop toch niet zo te heibeien [tieren, schelden]. Nu moet je niet van de hei [hoera] in de fij [foei] gaan [van het ene uiterste tot het andere]. Sommige Fijische [fie-dzjie-sə] vrouwen zijn niet geëmancipeerd. Op Havana roken ze havannasigaren. Een helikopterpiloot (helikopter, ook: helicoptère (niet meer in VD), Frans: hélicoptère) moet een helikoptervisie of -blik hebben, een helicopterview. Hechsjers (hechsjeirem) zijn koosjerverklaringen. Er moet dan een certificaat bij het voedsel zijn. Hebben wij nog driekoningenkaarsen en loewakkoffie [door loewakratten gegeten en uitgepoept]? Een zwart gat geeft jet(!) [dzjèht] [zekere bundel] en hawkingstraling. Ik heb voor- en nazaten. Een eenzaat is een einzelgänger. Dat is het markizaat van Bergen op Zoom [met de markies en marquise, markiezin]. Een havezate (havezaat) is een ridderlijk goed, een havenzate een ondiepte in een haven. Hoki's zijn kabeljauwachtige vissen rond Nieuw-Zeeland. Helminthagogum is een wormafdrijvend middel. De haute volée is de highlife, de upper ten [de elite]. Is dat een (helm)kasuaris [loopvogel]?

7. De hamburgerziekte is het hemolytisch uremisch syndroom. Dat krijg je van het hamburger eten. Als je het WK gewonnen hebt, kun je een hamansfeest [vreugdebetoon over de ondergang van een belager of tegenstander] houden. Ik heb rachmones [medelijden] met je. Hij had zijn tegenstander in een driekwart [bnw.] nelson. Beide(n) [denk aan paarden] waren halvefinalist. Hoofdschuddend ging hij handen schudden. Hij had er handenvol werk aan (en er de handen vol aan) om zijn handen vol oude munten geteld te krijgen. Ik zie er genoeg handvatten (ook goed: handvaten) aan. De Goddelijke Meester is Jezus. Een jan-contant betaalt handje contantje. Hij is hier dus welkom, want het is hier Jantje Contantje. De hanzeaten zijn leden van de Hanze. Wil je die bewering even hardmaken? Hij diende op Harer Majesteits [Hr. Ms. – nu ook: Zr. Ms.?] De Ruyter. Bekijk het maar, dikke Harry. Dit havenloze land heeft veel haveloze zwervers. Met zijn houw [slag met scherp werktuig] velde hij de hauw [plant, peulvrucht]. Ze zat op een piepklein havootje [niet: vwo'tje]. Met de pengö [= 100 filler] betaalde je vroeger [tot 1 augustus 1946] in Hongarije.

8. Hardlopers zijn doodlopers, veelrokers zijn doodrokers (veel rokers trouwens ook). Op tweede pinksterdag was het bloedheet: het leek wel een openauto's-dag(!). Bij de RoPa-run lopen veel hardlopers hard van Rotterdam naar Parijs. De opbrengst van deze sponsorloop is voor het KWF, het Koningin Wilhelmina Fonds, en dan in het bijzonder – zoals op de KiKa-website is te lezen – voor de bestrijding van kinderkanker. Een pinacotheek [galerij voor schilderijen] vind je met name in München. Peccothee (pecco, pekoe) komt uit China. Is er ook een Discothecaressedag? Hoogdravendheid duidt men wel aan als een cothurnengang. Colcothar is dodekop en de coth [see-oo-tee-haa of 'koht'] is de cotangens hyperbolicus [uit de wiskunde]. Een cactee is een cactusachtige plant. Demozes-in-het-biezen-mandje is een bekende kamerplant uit Mexico. Een res judicata is een gewezen vonnis. Peccata contra naturam zijn tegennatuurlijke zonden.

9. Peccare nemini licet: verkeerd handelen staat niemand vrij (Cicero, niet meer in VD). Pecca fortiter: zondig stevig, onbekommerd. De slangenbezweerder trad apotropaeïsch [afwendend, bezwerend] op. Gastropathie is een maagaandoening en een europaschip een zeker type van groot binnenschip. Diabetische nefropathie [nierbeschadiging] is een vervelende aandoening. Propadieen is een kleurloos gas en propaantrioltrinitraat is nitroglycerine. Bespreek de begrippen 'totum pro parte' [geheel voor deel – de auto (motor) wil niet starten] en 'pars pro toto' [deel voor geheel – beeldbuis voor tv, rijwiel voor fiets]. Het fourball [enk., matchplay bij golf, vierbal] is een golfwedstrijd, net als foursome [mv. s]. Een four in hands is een rijtuig bespannen met vier paarden, van de bok gereden. Hij fourneert [verschaffen] mij alles, hij foerageert [voer, levensmiddelen verschaffen] me. Welke bedrijven zijn zoal fournisseur de la Cour [hofleverancier]? Fourragères [mv., schouderkwasten met koorden] zitten op uniformen. De fourth estate is de vierde stand: pers en andere media. Een fourwheeldrive [4wd, 4x4, awd – all] is een auto met vierwielaandrijving. De afkorting voor 'brieven met foto op erewoord retour' is br.m.f.o.e.r.

10. Vechten tegen de bierkaai is frustra Herculi. Hij wil nudo detrahere vestimenta: veren van een kikker plukken. Tetrahydrofuran (THF) en tetrahydronaftaleen (tetralien) zijn chemicaliën. De trahison des clercs [geen mv.] is het verraad der intellectuelen. Welke Bijbelboeken zijn protocanoniek [van het begin af canoniek]? Bij erfpacht moet je een canon voldoen. Een caccia is een muziekstuk met jachtscène. Dronken als een kanon zong hij de canon [kettinggezang] mee. Het Pali is een heilige taal [met geschriften der boeddhisten].