Dictee – dictees [2399]
Vragen en opmerkingen: leentfaarrein@gmail.com
Oefendictee 517 OUD, geheel herzien naar situatie 2021
Dictee van de dag (340)
1. Caulomen zijn stengelleden, geen leden van de hengelclub. Een catonisch (= van Cato, maar die en het volgende gezegde niet meer in VD) gezegde was: overigens ben ik van mening dat Carthago verwoest moet worden. Je zult toch maar onder het Caudijnse juk [zich moeten vernederen voor de overwinnaar] moeten doorgaan. Schrijf je reçu nu wel of niet met een c-cedille? In causes célèbres [+] [beroemd rechtsgeding] krijgen rechters vaak caustische spot [bijtend] over zich heen. In straighte [duidelijk, rechtdoorzee] onderhandelingen zit men niet op cavillaties [spitsvondigheid, gezocht argument] te wachten. Hoe schrijven we dat: centiempje, centimepje [sjwa niet uitspreken] of centimetje [sjwa wel uitspreken]. Laat je oren uitspuiten: laat het cerumen [oorsmeer] verwijderen! Een cesarist wil het liefst alleen heersen. Die Servische nationalist, die četnik, dat schrijf je met een haček. Ze moesten de chamade [sj] [aftocht, terugkrabbelen] blazen. De (c)hamieten stammen van Ham (of Cham, zoon van Noach) af. De chambres ardentes [+] [Frans inquisitiegerecht] hebben weinig goeds gebracht. De charleston [dans] stamt uit Charleston in South Carolina [geen –]. Ze droeg een Chanel, een chanelpakje.
2. Het shantykoor [ah/èh] was aan het chanten [tsj ah]. Het Chanoeka (chanoekafeest) is het joodse Lichtfeest, niet te verwarren met het Divali, het hindoeïstische lichtjesfeest. Hij schoot met een chassepotje [achterlader]. De bevallige chatelaine [kasteelvrouwe] serveerde op een van haar chateaus [kastelen] een châteauneuf-du-pape [wijn], maar dat was chateau migraine [hoofdpijnwijn, hele slechte]. De chaude [in het oog lopend vriendschappelijk] gastheer viel op. Gezocht op '*shock*': ijshockeyschaats(!), elektroshock (ect, elektroconvulsietherapie), shockart (om te choqueren of shockeren), shock-and-awe (militaire strategie), shocken (shockte, geshockt – ook: choqueren), shockjock [dj die van shockeren, choqueren, zijn handelsmerk heeft gemaakt], toxischeshocksyndroom [tamponziekte] en een anafylactische [levensbedreigende allergene reactie] of een cardiogene [m.b.t. het hart] shock. Een stupor is een psychische shock. Gezocht op '*choq*': choquant (ook: shockerend), choqueren (ook: shockeren), gechoqueerd (ook: geshockeerd) en choquerend (ook: shockerend). Voor twee paren zijn twee lits-jumeauxs(!) nodig. Schokkeren [ee] is trouwens honend beledigen: hij heeft me ten diepste geschokkeerd. Sjuchten is bij joden ritueel slachten. Hoor: cicadegezang!
3.
Nou, ajuussies, hoor! De Cajuns [Franse
kolonisten, Louisiana] houden van
cajun(muziek)
en in India dragen ze indiajurken [van
indiakatoen]. Een coadjutor is
een hulpbisschop. Ze zijn ejusdem > <
anni (a.ej.,
van hetzelfde jaar). Nondeju,
nondedju, sodeju, nondedjuke, verdju, sakkernondeju, dat kan er ook
nog wel bij. Ze gingen base- [parachutespringen
vanaf een berg] en bungeejumpen
[elastiekspringen].
Het jejunum is de nuchtere darm. Dit geldt sans préjudice
[onverminderd het
recht van iemand anders]. Een
préjugé [vooroordeel]
past ons en een rechter al helemaal niet. Een montejus is een toestel
[vloeistof door
luchtdruk laten opstijgen]. Bij
de elfjuliviering [11
juliviering – Guldensporenslag]
gingen we cliffjumpen [van
hoge rots in water]. Schrijf
vrijuit: brei-juffrouw, mini-jurk, naai-juffer en
naai-juffrouw. Ze
droeg een blingblingjurk [met
opzichtige versieringen]. Zij was
ontegenzeggelijk een crackjunkie [cocaïneverslaafde].
Rjucht en sljucht is oprecht en eenvoudig (in
het Fries). De fröbeljuffrouw
[knutselen]
droeg afwisselend een cocktail- en dirndljurk [Zuid-Duitse
boerenmeisjes]. Mal-jugés
[onjuiste
rechterlijke beslissingen] kunnen
niet rechtgezet worden. Tjuus [dag,
adieu] , tot morgen!
4. Conjunctis viribus [met vereende krachten] werden de verkrachte eenden [spoonerisme] weer in de juiste spellingvorm gebracht. Het animus injuriandi is de opzet om te beledigen. Die janjurk, een donjuan, scoorde op het hoofd-van-jut [kermisattractie, ook: kop-van-jut]. De ninjutsu is een Japanse vechtsport. Een vindex injuriae is een wreker van onrecht. Een dirju (BE) is een directeur judiciaire. Verjus is sap van onrijpe druiven. De saint-julien is een bekende, gecorseerde rode medoc. Beatjuggelen is scratchen [met grammofoonplaat] op de beat van de muziek. Een decujus is een erflater. Hujus loci is van deze plaats, hujus mensis van deze maand. Salvo cujus vis is zonder iemands recht te verkorten. Een tv-junk [teeveeverslaafde] heeft beeldschermogen. De CHU was de Christelijk-historische Unie. Wil jij de challes [brood voor de sabbat] klaarleggen? Dit beeldje is van chamotteklei gemaakt. Dat is een frisgewassen [GB] chintztheemuts [sits, calicot, indienne]. Zij draagt een chinéjurk [van gevlamd weefsel]. Is een chert een edelsteen? Nee: een dicht gesteente, bestaande uit siliciumoxide. Een chertepartij is een charte-partie [overeenkomst m.b.t. scheepsbevrachting]. Er zat chèvre [zachte Franse geitenkaas] op zijn chevrons [meestal mv., op de mouw van militairen].
5. Op Koninginnedag [thans: Koningsdag] is heel Nederland feloranje gekleurd. Met zijn cheiloschisis [hazenlip] wist hij toch de cherimoya [vrucht] en chayote [zekere pompoen] te verorberen. In een clarence [vierwielig rijtuig] kun je rijden en een clam is een strandgaper. De clairet [kort (vooraan in alfabet) = rood] is een lichtrode, droge wijn, de clairette [lang (verder in alfabet) = wit] een mousserende witte wijn van clairettedruiven. Cladomanie wordt ook heksenbezem [woekering van takken in de kruinen van bomen] genoemd. Clafoutis is flan (eiervla) met vruchten. Clenbuterol is een antihoestmiddel. Cisiojanen [beginregels van verzen] zijn middeleeuwse hulpmiddelen voor de kalenderinrichting. Circe's zijn onweerstaanbare verleidsters (zo genoemd naar Circe). Hij draagt een cingulum [wit koord om de albe van een priester] en bespeelt de cinellen [kleine koperen bekkens]. Ciao (tot ziens), riep hij.
6. Een cinchplug is een tulpstekker. Een chowchow is een keeshond. De chouans waren de aanhangers der Bourbons in de Vendée tijdens de eerste Franse Republiek. We eten Elzasser choucroute (sauerkraut). Een chrestomathie is een bloemlezing (als je gebloemleesd hebt). Cholecalciferol is vitamine D3. De choemasj(im – meerdere bundels) zijn de vijf boeken van Mozes, de Thora, in de vorm van een gebonden boek. Cheshirekaas is chesterkaas. Alle chef-koks hebben meerdere chefs-d'oeuvre [meesterwerken]. Chiastoliet is holspaat. Een chiffonnière is een ladekast. Wat houdt het chinasyndroom [tsjaai-naa] in [angst voor meltdown kerncentrale]? Ook een geilaard heeft chijlvaten [chylus, lymf(e)vat]. Ook chique chicks [meisje] lezen chicklit. Wat is het verschil tussen voetbalgogme en die andere chochmes? Chlooracetofenon is CN-gas. Ze speelde chitarrone [lange, als bas gestemde luit], ondanks haar chlamydialijden [chlamydiasis, een geslachtsziekte] en een gezicht vol chloasma [vlekkige, geelbruine huidverkleuring, geen mv.]. Is bij de chinees (GB) eten, chinezen, bijna hetzelfde als chinezerij? Nee, dat laatste is muggenzifterij, haarkloverij.
7. Is elke Chinees een zoon van het Hemelse Rijk? Ja, maar de keizer van China is de Zoon des hemels. Dat Chinese restaurant wordt gedreven door een rare Chinees. Heb je mijn chocoladen [bnw., lees: n] paasei gezien? De kinderen kregen een chocoladekasteel. Het ontoegankelijke gebied was afgesloten als door een Chinese muur [figuurlijk: beletsel]. Het leek de echte Chinese Muur wel. Deze cholerica [vrouw, driftkop] heeft geen cholera [ziekte]. Cholecystitis is galblaasontsteking. Er kwamen meerdere chrieën [k] [behandeling van een thema naar een gegeven schema van gezichtspunten] aan de orde. De christensocialisten zijn christensociaal (bnw., GB) (ook: christelijk-sociaal). Met een chopper kun je uien versnipperen. GB houdt het op cicerones, van VD mag cicerone's ook. Bij die stammen kennen ze chtonische godheden [aardgoden]. Chutney is een gekruide zoetzure saus uit de Indiase keuken. Cibeben zijn grote, beste rozijnen. Cichliden behoren tot de baarsachtige vissen in Afrika, Zuid- en Midden-Amerika. Churros [tsjoe] zijn heerlijke Spaanse gefrituurde deegstengels.
8. Gezocht op '*xw*': bordeauxwijn, boxwood (palmhout), duplexwoning, flexwerken, maxwell (cgs-eenheid van magnetische krachtstroom), reflexweg [weg van een reflex], soundmixwedstrijd en Vinex-wijk. Gezocht op '*que*' (een selectie): yquem (witte bordeauxwijn), vies manquées [+] (mislukte levens), vertu héroïque (heldhaftige deugd – mv. s s +), unique sellingpoint (USP), va-banque spelen en va-banquepolitiek, ultra citraque (over en weer), tel quel (zoals het is), suum cuique (ieder het zijne), spemque metumque inter dubii (zwevend tussen hoop en vrees), semper et ubique (altijd en overal), reciproque (omgekeerde), raquette (sneeuwschoen), queteletindex (QI – ook: BMI = body mass index), querciet (eikelsuiker), pulque (Mexicaanse drank), per consequentiam (bijgevolg), niqueteren van een paard [spieren doorsnijden, staart staat omhoog], maître Jacques (manusje-van-alles), manibus pedibusque (met hand en tand), in utrumque paratus (op alles voorbereid) en fausses queues [+] (misstoten – biljart, keu ketst).
9.
Verder: hodie [hoo-die-jee]
atque heri (nog
maar sinds korte tijd),
face-to-face-enquête, ex quocunque capite (uit
welken
hoofde ook), equerre
(trommelkruis),
eau de labbaraque (naar
de
negentiende-eeuwse Parijse apotheker Labbaraque – bleek- en
vlekkenwater), coûte que coûte
[koste wat kost],
corps diplomatique
[op kenteken: CD],
coquille Saint-Jacques [jakobsschelp],
een kokette [behaagziek,
ijdel] coquette [Frans!
– behaagzieke vrouw], concours
hippique, communiqués en communiqueetje, chef de clinique, cacique
(stamhoofd
indianen = kazike), een bloque
(een rechtuit, met
forse stoot te maken of gemaakte bal),
belle époque (negentiende
eeuw voor wat betreft het culturele en mondaine leven),
attaqueren (aanvallen),
attaque (beroerte),
apud novercam queri (aan
het verkeerde adres zijn), absque
ulla conditione (onvoorwaardelijk),
adequeren (vereffenen),
ab ovo usque ad mala (van
het begin tot het eind), wit
laqué boekenplanken, queueën
[kjoe]
(een queue
[keu]
maken),
troqueren (ruilhandel)
en ubique (overal).
10. De hele chose [zaak] viel in duigen. Het glagolitische [Kerkslavisch] en gotische [fractuurschrift, Bijbelletters, Duitse letters] schrift vind ik kunstig. Bij netsuke (inro, gordelknoop, uitspraak!) is er een opvallend detail wat betreft het meervoud in VD (niks of een s erachter; GB: s). Gezocht op '*ei*ij*' (een selectie – let op: oVD-2015 maximaal 2 jokertekens!): beiderzijds, beleidsrijk, biedermeiertijd [1815-1850, Duitsland], boekweitebrij, deimt-deimtsgelijk [elke deimt = dagmaat betaalt evenveel aan dijklasten] , fonteinpijp, freinetonderwijs [ervaringen centraal], geitenvijg, hameistijl [valhek], heitjespiejijzer [kwartjesvinder, bedrieger], geinlijn, karweitijd, keinijg, leigrijs, meierij, moerbeizijde, one-issuepartij, peizelijk (denkbaar), pleisterstrijker, porseleinrijden [taxi], reigerpijp, reikwijdte, roei-ijzer en schroei-ijzer.
Geen opmerkingen:
Een reactie posten