2002 Dictee maandag 30-11-2020 (1) dictee Dictee van de dag (43)

Dictee – dictees [2002]

Oefendictee 814 OUD, geheel herzien naar situatie 2020

Dictee van de dag (43)

1. Waar vind ik dat Land zonder grens [de streek om de stedendriehoek Aken-Luik-Maastricht als één cultuurgebied]? De twee kekuléstructuren van benzeen vormen een grensstructuur. We moeten mekaar geen Grietje [ook: mietje – malkander geen Lie/ijzebet heten = niet bedriegen] noemen. Krijg nou de griewels [griebels]. Ik ben allergisch voor gril(l)worst [GB] en ander gegrild vlees. Grime
[grie-m(uh)] is een van oorsprong Britse stijl in de popmuziek die beïnvloed is door onder andere hiphop, drum-'n-bass, 2 step en reggae. Geef dat griottezakje [+s] eens even aan, wil je? De gristin [uitspraak!] droeg een gris-perle [parelgrijs] japon. In de Oekraïne kun je met grivna's – ook genoemd grivnya's of hryvnja's – betalen. Het groene hart van Holland wordt kortweg ook wel Groene Hart genoemd (en Ierland het Groene Eiland). Je kunt gekscherend in Nederland in het barre of Hoge Noorden wonen, maar dat is niets, vergeleken met het hoge Noorden van Eurazië. Lupinebeplanting [n/s] kan goed als groenbemesting dienen.

2. Deze milieuvervuiler heeft zich groengewassen. Kunnen die Groningers vliegen? Nee, alleen groningers [groeninger, groenvink, groeninkel] kunnen vliegen. Dit is een groepagezending naar Spanje. Een groepstal is een grupstal (met goten voor mest). Hij bracht de engelse [engel!] groet. Deze zaag heeft grove tanden. Ze logeert bij groma. Waar liggen de Gronden? Antwoord: in het ondiepe gedeelte van de Atlantische Oceaan bewesten het Kanaal. Wat heeft de tseetseevlieg met grondkwekwe [hypotheek] te maken? Niets! Pitta's zijn tropische grondlijsters. De u-raad [universiteitsraad] heette vroeger grondraad. De Grondwet voor het Koninkrijk der Nederlanden geldt voor een elk, eenieder. Ze was er groos, grozig [trots] op. De Grote Heer, de Grote Turk, was de sultan van het Ottomaanse Rijk. Wanneer is de groep-Wilders ontstaan? Een dga is een
directeur-grootaandeelhouder. In 'Karel de Grote' betekent 'grote' 'voortreffelijke'.

3. In het Grootboek der nationale schuld staan de schulden van het Rijk ingeschreven. De groothertog van Luxemburg staat aan het hoofd van het Groothertogdom Luxemburg. Groovejazz is acid jazz. Een stronthoop wordt ook wel grumus merdae genoemd. Daar heb je onze gruttenteller [krentenweger, gierigaard] weer! De djamboe bidji is de guave. Let erop dat je 'guereza' [zijdeaapje], 'gueridon' [rond pronktafeltje, 1 of 3 poten], 'guichet' [loket, deurraampje] en 'Guernica' [schilderij Pablo Picasso] zonder 'u' uitspreekt. Een guidon is onder andere een muzikale custode. Ach, ontzeg hem die guilty pleasures [hoort eigenlijk niet, stiekem genot] niet. De Guineese vrouw zorgde voor de Guine(e)se biggetjes. Guiro's zijn kleine slaginstrumenten. De Gulden Legende stamt uit de 13e eeuw [heiligenlevens – J de Voragine]. Gulab jamun zijn sponzige deegballen die gebakken en in stroop te weken gelegd zijn. Wie draagt er nu nog een gullitpruik [Ruud Gullit]? Hij is een gunsteling van Fortuin, Fortuna [godin van geluk en ongeluk]. Waar staat GZP voor [in NL: Productschap Granen, Zaden en Peulvruchten]?

4. Met gurwitschstralen worden mitogenetische stralen aangeduid, toch? Bij de feelgoodfilm kreeg ik een zekere gutfeeling [uh]. Wat zijn guttae [versiering – tranen – in de Dorische bouworde]: hebben die iets met guttapercha (verwant aan rubber) [g van goal: guh-tah-puhr-tsjaa] te maken? Totaal niets! Dat meen je niet: bezit jij de ring van Gyges [zich onzichtbaar kunnen maken]? Wanneer is de volgende gymnaestrada [om de vier jaar: internationaal gymnastiekevenement]? We willen een gyproc (zjie – soort gips) plafond. Gyokuro is Japanse groene thee met een enigszins zoete smaak en gyoza is een soort van gefrituurde wonton [ook: wantan, gefrituurd]. Niet te verwarren: chiromantie (handkijkerij) en gyromantie (waarzeggerij uit magische cirkels). Die dominee heeft de drie h's op zijn rug [houd hem hier – geen kans om elders beroepen te worden]. Het H5N1-virus bevat hemagglutinine [ah] type 5 in de eiwitmantel en neuraminidase type 1 op het virusoppervlak. Haha, die is goed, zeg! Wat is het Drentse Haagje [Assen] en wat het Haagje van het oosten [Arnhem]? Komen daar de Wijzen vandaan? Nee, dus. Bangkok is het Venetië van het Oosten. De problemen concentreren zich in het oosten van het Oosten.

5. Een haagte is een aachte [aacht, haagt: onderaardse gang]. Niet te geloven: een heibei [haaibaai, haaiebaai] die van de hei in de fij gaat [van het ene in het andere uiterste]. De Haaks, de Zuider- en Noorderhaaks zijn de ondiepten of gronden voor het Marsdiep [bij Texel]. Denk ook aan de Haaksgronden [aldaar]. De Gallische haan is het zinnebeeld van de Franse Republiek. Het betreft hem en de zijnen, haar en de haren. Die bange uren heeft hij echt haasgevreten. Waar ben je, mijn habibi (schatje)? Waar sloeg 'habeas corpus' (beginwoorden Engelse wet; garantie voor een gearresteerde) op? De haček is een V-vormig haakje boven een letter. Op eerste en tweede kerstdag is er een hackathon (hacken). Het is hac lege (onder deze voorwaarde), en anders niet! Die taak is af: hactenus hodie (tot zover voor vandaag). Een hadjprik is een Mekkaprik [inenting]. De hafttijd vormen de paar dagen om Sint-Jan dat de haften vliegen. Het begrip 'haftung' [verhaalsaansprakelijkheid] zit in GmbH: Gesellschaft mit beschränkter Haftung.

6. Een Hagoissprekende Hagenaar kan op een hagenaar [klein bootje, kan onder de bruggen door] door Den Haag varen. Rugbyteams uit Oceanië voeren voor de wedstrijd een haka (ceremoniële dans) uit. Hoeveel is een gourde (Haïti – HTG) waard? Ik werd onderzocht door een haio (huisarts in opleiding). Gemeen hoor, bij het pootjebaden iemand pootje haken. Die gabbers gaan elk weekend 'hakkûh' [heftig dansen op housemuziek]. In een hakkraam kun je koekhakk/ppen. De halbstarken [nozem] versjteerden de boel. Ze zat maar half en half te luisteren, toen ik zei dat ik om half-om-half [likeur, drank, gehakt] ging. Het werk was maar halfhalf (zozo) gedaan. Een half(je) wit is een halfwit brood. Hallootjes, luitjes. Wat is het gevolg van een hallux valgus (scheefstaande grote teen)? Bij het halo-effect [lichtkrans om zon of maan] treden halootjes op. Zou ik het verschil zien tussen een halsberger en een halswender (schildpadden ...)? Een halsslipje is een bef. Het Halt-bureau zorgde voor een passende alternatieve straf. Hands up [geef u over]!

7. Handdaggen [eind touw als strafwerktuig] gebruikte men bij het britsen [met handdaggen op de rug en op de broek slaan (vroegere straf voor schepelingen)]. Doordeweeks handeldrijven, op zondag geen handel drijven, dat was het devies. De rekruut haalde een truc(je) uit zijn trukendoos. Hij had een heel complicegezelschap [n/s – medeplichtige] meegenomen. De hand-, voet- en mondziekte [geen afkorting] is een infectieziekte die veroorzaakt wordt door bepaalde coxsackie- en enterovirussen en die pijnlijke blaasjes in de mond, in de handpalmen en op de voetzolen veroorzaakt (met name bij jonge kinderen). Een handwortel is een carpus: vergelijk het carpaletunnelsyndroom. Hij liep schaloos [schadeloos, ontredderd, werkeloos] rond. Ken je de hangende tuinen van Semiramis [Babylon, een van de zeven wereldwonderen]? Lite pendente (lopende het onderzoek) wilde de minister niet reageren. Ik wil een hanging basket (hangmand – voor planten ...) voor mijn verjaardag. In het
hans-en-grietjehuis [klein plattelandshuis, m.n. met lage muren en een schuin dak] dronken ze in de zevende maand hansje-in-de-kelder [soort likeur met poppetje dat uit glas sprong] en de kinderen speelden hansje-mijn-knecht [allerlei zaken aanbrengen] en hansje-s(j)okken [kinderpolonaise; rijmpje opzeggen].

8. Het hantavirus [soms dodelijk, hoge koorts, hoofdpijn en spierpijn] kun je beter niet krijgen. Niet elke hanze [plaatselijk verbond] is de Hanze (Hansa – verbond van Duitse en Noord-Europese handelssteden – Lufthansa). In welke Hanzestad werd toen die Hanzedag gehouden [bijeenkomst vertegenwoordigers Hanzesteden]? Is 'bramzijgertje' (zoals Jan de Hartog als ik-figuur in de betreffende roman ook wel genoemd wordt) een hapax (ook: hapax legomenon of hapax eirèmenon)? Antwoord: ja: komt maar eenmalig voor. Gospels zijn er voor de happy clappy [blijmoedig godsgeloof met zang en dans]. Harcha is Marokkaanse griesmeelkoek. Mensen doen aan hardlopen, paarden aan harddraven. Hij is een hardloper van luie Kees. Een hardwerkende Nederlander is een HWN'er. De Noordzee is de haringvijver, de Atlantische Oceaan de grote haringvijver. Ze doen het daar op zijn Harleveens [ouderwets, vreemd, raar]. Wat hield de Akte van Harmonie in [onverenigbaarheid van het kapitein-generaalschap met het stadhouderschap – 1668-1670]? Ik ben tot op mijn navel geharnast [niet in wdb.]. Zelfs het harthout in het hart van dat hardhout is nog hard. Hij harvestte (data verzamelen in een corpus) een heel corpus bijeen. Een harzer [kanarie met mooie zang] kan mooi zingen. Wat is er zo bijzonder aan hathayoga [lichaamsoefeningen en adembeheersing]?

9. Haute-coutureproducten [haute couture] zijn nu eenmaal geen prêt-à-porter [confectie]. Een hb-kind (hoogbegaafd) hoort in het leonardo-onderwijs thuis. Een HB-potlood is hard black. Een haute contre zit tussen tenor en countertenor in. Een HDMI-kabel werkt met HDMI: High-Definition Multimedia Interface (stekkersysteem voor het overbrengen van niet-gecomprimeerde, digitale audio- en videosignalen). Hèhè, is me dat lopen! Een gadget is een must-have [hebbeding(etje)]. Dat is Luikerwaals voor mij. Heautoscopie is een waarnemingsillusie waarbij men het eigen lichaam [afko:] a.h.w. buiten zichzelf ziet. Wat doet een irritante heckler (debattenverstoorder) eigenlijk? Die hebe [bevallige schenker] schonk een hebeplantsoen [heester, geen mv.] aan het dorp. Zonder Hedenlands [hedendaags Nederlands] kom je nu niet ver meer. Ze trokken her- en derwaarts, van hot naar her. De Heer van Zuilichem bezit een heerlijkheid. Hoeveel candela [SI-eenheid van lichtsterkte] is een hefnerkaars [vero, symbool: HK]? 1 HK = 0,903 cd (candela).

10. Een van de negen engelenkoren is de Heerschappijen. Ze wist er heg noch steg. Hij noemde 'heiden(en)zending' en 'heideontginning' in één adem. Ze vroeg erom in dat heidipakje [erotisch speelpakje, roman Heidi]. Ze is bij het Leger (des Heils, afkorting: LdH) en draagt zo'n hallelujahoedje. Zijne Heiligheid de paus komt naar ons land. Met sacrilège pleeg je heiligschennis. Magere Hein, Vriend Hein, Ome Hein, alle drie zijn ze Pietje de Dood. Heintje Pik is de duivel. De mensen zijn als de dood voor hem. Hij zegevierde in de hel van het Noorden [met kasseien geplaveide wegen in Noord-Frankrijk, bekend van de (wieler)klassieker Parijs-Roubaix]. Helaba [BE: hé, jij daar], komt er nog wat van? Een heldentenor is een tenore drammatico. Copernicus voerde als eerste het heliocentrisme in [zon centraal, niet de aarde]. Beschrijf de dubbelehelixstructuur [structuur gevormd door twee ineengedraaide helixen, zoals van DNA] eens.