1990 Dictee zondag 22-11-2020 (2) dictee Dictee van de dag (35)

Dictee – dictees [1990]

Oefendictee 822 OUD, geheel herzien naar situatie 2020

Dictee van de dag (35)

1. Met argusogen [argwaan] volgde de penny-a-liner [schrijft artikelen voor een penny per regel] de rabiate Roeland (een soort van hulk), gevoed door zijn feedingfrenzy [onverzadigbare nieuwsjager]. Glutamaat is umami of ve-tsin [smaakversterker]. De Eskimo's gebruiken oemiaks [open vaartuig, niet: kajak]. 'Gouden oorijzers en 'zwarte sneeuw' zijn contradictiones in adjecto [enkelvoud: contradictio in adjecto, tegenspraak in het bnw.]. Het meervoud van 'coupe-file' [voorrangskaart] is 'coupe-files' (VD). Hij bezit enkele copes [rechthoekige kavels] met copaïvabomen [witte balsemboom]. In de oorlog stikt het van de matahari's [femme fatale met dubbelleven al spionne]. De aides de cuisine stuurden regelmatig enkele
aide-mémoires (geheugensteuntjes) aan diverse aides-ménage (hulpen in de huishouding). Triest, die enfants perdus [+] (verloren kinderen). Sir Francis Beaufort: hij gaf ons de schaal van Beaufort, de beaufortschaal. Daarmee wordt de windkracht aangegeven op een schaal van 1 tot (en met) 12. De beaufort is de eenheid van windsterkte en het symbool daarvoor is Bft. De Brandaris vind je op Terschelling. Hij is veel te veel en veel te vaak een joris-goedbloed.

2. Hij heeft aardig wat in zijn slabbaris geslagen (verorberd). Mijn genant (genan, naamgenoot) zorgde voor een gênante vertoning. Met veel crème fouettée [slagroom] in je lijf kun je beter geen fouetté(s) (verlengd pirouet(tet)je) uitvoeren. Ik wil geen côtelette suisse, geef mij maar een gewone Hollandse kotelet. Discrediteren is in diskrediet brengen. Een cremaillère is een heugel of haal. Papier kun je crêpen, haar kan kreppen. Op die zaal liggen patiënten met een cricoïdenkwaal [medisch: ringvormig kraakbeen in het strottenhoofd]. Een cupel is een kroesje of schaaltje [bij het essayeren]. Mooi, zo'n cuesta [kwèhs-taa] (steilwandige reliëfvorm). Cryomeren is een wel ijskoude lijkbezorging. Sit(i)ologie is des voedings, cytologie des cels. Ergens kan ik daar wel in komen. De gevolgen daargelaten: ik heb mijn auto daar gelaten. Hij zal er wel veel van afweten (GB). Ze zou beter af zijn, als ze daarvanaf is. 'Cubicula locanda' [kamers te huur] adverteren in een hbo-stad [met hoger beroepsonderwijs]?

3. Hij rijdt in een Ferrari. De Fenians (geheim genootschap) streden voor een onafhankelijk Ierland. Dat was een negentiende- en begintwintigste-eeuwse beweging. Fenolftaleïne kan als laxeermiddel dienen. Zij wonen bucolisch [landelijk] in een fermet(tet)je (woonboerderij). Bezielde het feu sacré (heilig vuur) hem nog steeds? Het woord 'feut' [student bij ontgroening] komt van 'foetus'. Een fichu is een halsdoek, dit schilderij is een Halsdoek(!). De fixer [spuiter] diende zichzelf een fikse fix [shot] toe. Op een fixie (doortrapper) moet je doortrappen. Dat daar is nou fil-à-fil [weefsel] en dit hier is fil d'écosse [glansgaren] (denk aan Schotland!). De Dannebrog is de Deense vlag. De abon (het apenhaar) was ab omni parte (in elk opzicht) abominabel. De aboma, de anaconda, is een reuzenslang. Hij doet dat à bon droit (met het volle – volste – recht). Is deze talisman een apotropaeïsch [bezwerend] antwoord op dat kwaad? Hij had de zege à portée [binnen bereik]. Welke impressie heb je van die impresario? De Poolse landdag ontaardde in een moesjawara [eindeloos overleg]. Hij belandde in een letale [dodelijke] lethargie [toestand van geestelijke ongevoeligheid].

4. Een kobmeeuw is een zilvermeeuw en geen kap- of kokmeeuw. Een pycnicus is van het pyknische type [kort en gezet]. De amfitryon [gulle gastheer] bood aan tsadikim [VD, rechtvaardigen, enk. tsadiek] diverse sedekahs (islamitisch godsdienstig offermaal) aan. Het Engelse gouden pondstuk sovereign wordt ook wel soeverein genoemd. Die Jack Pudding [hansworst] was niet welkom op de jack-up (booreiland). Pas op voor die Vlaams Bloksters. Ik moet ervan op aan kunnen. Als je een berenhonger hebt, bent je berehongerig. Skrei is 's winters voor de Noorse kust gevangen kabeljauw, namelijk als die daar paait. Morgen (donderdag) is er weer een r.-k. feestdag en wel een heilig(e)dag [= niet op zondag, alg.: heiligendag]. Zijn schrijfsels – hemzelf geven ze een euforie – leunen aan tegen het euphuïsme (gekunstelde lit(t)teraire barokstijl). Geef mij maar een lekkere yquem (witte bordeauxwijn). Zou de verwarming aanstaan? Die b2b-happening
(business-to-businesshappening) was heel erg geslaagd.

5. Ik heb gepaintballd. Hij is back in business [weer aan het werk]. Een kleine selectie uit '*ness': (back in) business, e-business, big business, corebusiness, new business, risky business, showbusiness, (agri)business, aquafitness, bedrijfsfitness, cardiofitness, polefitness (aerobics rond een danspaal), heart of darkness (rimboe, jungle), mindfulness, political correctness, stream of consciousness (zeker literair – GB ook: tt – procedé), the milk of human kindness (zachtaardigheid) en wellness. Ook een selectie op '*nes: augustines, dominicanes, franciscanes, bellum omnium contra omnes (bellum omnium in omnes): oorlog van allen tegen allen, een schele hannes, mettertijd komt Hannes in het wammes en homme à bonnes fortunes (vrouwenveroveraar).

6. Verder: irritare crabrones (zich in een wespennest wagen), die broeders van Johannes de Deo zijn ware johannesen, kabanes(en) (krot(ten)), kanonessen (kanunnikessen), kaps(j)ones, leunes(en): domme, onnozele jongens, lul-de-behangerige lulhannesen, pommes parisiennes (mv. – gebakken krielaardappelen), querelle des Anciens et des Modernes (literatuurstrijd – GB ook: tt – tussen antiek en modern), rachmones (medelijden), Romanes (Romani: een door veel zigeuners gesproken, aan het Hindi verwante taal), Saint Vincent en de Grenadines met de Oost-Caribische dollar en als taal een
creool-Engels, sauternes (zeer fruitige witte wijn uit Sauternes, Gironde), sjlachmones (geschenken (lekkernijen) die men elkaar stuurt op Poerim) en valenciennes (soort van Vlaamse kloskant). Omschrijf het schilderij Virgo inter Virgines [schilderij met maagd Maria] eens. Beschrijf de dansmuziek zouk [oe – dansmuziek bestaande uit een creoolse mix van Afrikaanse gitaarstijlen, Caraïbische pop en Amerikaanse funk]. Diogenes: de ton, zo werd het huisje van deze Griekse wijsgeer genoemd!

7. Hoeveel van die demikini's kun je in een dame-jeanne (Frans),
demi-john (Engels) [grote mandfles] proppen? Bij het demarqueren kunnen demarcatielijnen vastgesteld worden. Wat is een designerdrug [chemisch]? Het was hopeloos: men begon aan een déroute (verwarde vlucht). DXM is dextromethorfan. Een democratisch socialist hangt de democratisch-socialistische beginselen aan. Ik ga dit jaar weer naar het 's-Hertogenbossche carnaval (Duits: fasching, en met buutreedner). Het dessous des cartes is het geheim van een zaak, een
dessus-de-porte zit boven een deur [boven het kalf]. Dicis causa (dicis gratia – fatsoenshalve) werd die partij ook nog gehoord. Diëresis komt uit de taalkunde (vb.: re-integratie), diësis (verhogingsteken, kruis) uit de muziek. Hij was dus doende aan die klus. Dislocatie is een kwestie van dislokeren. Dysfagie is de disfunctie van de slikorganen. Gaan die di-jamben (dubbele jamben) over een dijader?

8. Hij heeft een diepgeworteld doodzondenbesef. Hij heeft zijn welverdiende loon dik verdiend. Diepgewortelde planten kunnen gemakkelijk voedingsstoffen vergaren. Er is een troubleshooter op het dossier Shell gezet: hij moet de trubbels oplossen. De Dolle Minabeweging is duidelijk op zijn retour. Hier, vijf heerlijke doyennés du comice! Veel geaaid en gestreeld worden ze, die Jannemannen. Een oweeër (ow'er) wordt ook wel met baron Zeep aangeduid [oorlogswinst]. De vroegere begrafeniswet is vervangen door de Wet op de lijkbezorging. Een bemer is een pestvogel uit Bohemen. Is dat beroepschrift tijdig ingediend? Hij heeft een SARS-besmetting, niet het aidsvirus. Iemand met anorexia nervosa zou je willen besmetten met het eetvirus. Gaat zoete lieve Gerritje naar Den Bosch om het gelag te betalen?

9. De tempel was het domus Dei (niet meer in wdb. – godshuis). De studenten gedroegen zich burschikos [studentikoos]. Met boerenlinnen wordt congolinnen bedoeld. Bij de Bokser(s)opstand indertijd zijn veel viervoetige boxers omgekomen. De inflatie vierde hoogtij, toen de bramahpersen [bankbiljetten] draaiden. Zou Ajax er nu al uit liggen? Débris is puin en debris is ruimteafval. We hadden een super-de-luxe vakantie. In Siena [sjèh-naa] wonen Siënezen. 'Dingdong', 'tiktak' en 'uche-uche' zijn onomatopeeën [klanknabootsend]. Hij is heel relaxed en leidt een relaxed leventje in een relaxte sfeer. Wat houdt de cathartische [zuiverende – bij patiënten] methode in? Zullen we gaan pintelieren [pint – veel bier drinken]? Hoe bevalt het nieuwe stewardessenuniform? Mag ik het lenen voor een verkleedpartij op Secretaressedag? Dat bijdehante jongetje is bijdehand, want hij heeft zijn iPhone altijd bij de hand. Ook op Bikini worden minieme bikinietjes gedragen.

10. Het tegengestelde van een aande(r)- of bijde(r)hands paard is een vande(r)hands paard (dat laatste is dus rechts). Bon(s) vivants zijn lebemänner, playboys of pierewaaiers. In zijn boudste [boute of boude] dromen kon hij niet bevroeden, hoeveel baud(s) [Bd] per seconde zijn transmissieapparaat aankon. O, maatje, wat hebben we toch een geweldig omaatje! Hij is aan het pluche [geen e uitspreken], aan zijn pluchen [geen n uitspreken] zetel gehecht. Wie zijn daar de pro- en antagonisten (hoofdrol- en tegenspeler(s))? Hij relaxt graag (en heeft dan gerelaxt, en is relaxed). Een weifelaar is een twijfelaar. Bij haar weidselandschapstocht had ze iets wijds aan. Hij hengstte [blokken] drie en een half (drieënhalf) uur voor het examen: resultaat: een
drie-en-een-half.