Dictee – dictees [1964]
Oefendictee 839 OUD, geheel herzien naar situatie 2020
Dictee van de dag (18)
1. Is al getraceerd wie die wissel getrasseerd [afgegeven] heeft? Hij droeg de tricolor [driekleurige] tricolore [Franse nationale vlag]. De hele triefel (gespuis, canaille) at treife (koosjere) trifle (dessertgerecht met custard). Ik was goed in goniometrie, minder in trigonometrie. Dat antieke(!) tribunengroepje bestond uit verwoede tribunetijgers. De trucopname was een trucage uit zijn trukendoos. De troupier [pjee] was in trubbels. Toen ze de trottinette (step) beu waren, gingen ze maar trou-madame (met 13 ivoren balletjes) spelen. Mag je 'ins en outs' ook volgens die andere taal schrijven? Nee. Ik heb gesudokud (VD, GB) [oe], gejiujitsud (niet in wdb.) en gejeu-de-bould. Een truus spreekt een andere truus aan met Truus. E tutti quanti (afkorting: e.t.q.: de hele bende) liep achter hem aan, maar hij wilde geen enkele tuyau (twie-joo – tip) geven. Voor tussor heb je een tussahvlinder nodig. Toen hij geturkt [getreiterd] werd, ging hij aan als een Turk [razen, tieren]. Nu je zo zwart ziet als een turk [vuil], kun je eigenlijk niet gaan mee-eten bij de turk.
2. Voor de türbe (graftombe) stond een turbe (grote menigte). Dat is toch onhandig zeker, zo'n tweedeursautootje (ook: tweedeurs autootje)? Zij heeft een refuus, een blauwtje, gelopen. Doe mij maar zo'n lekker pateeke (gebakje). Tv-kijkers (teeveekijkers) opgelet: links ziet u nu een bedje met twaalf-apostels (niet meer in VD: gladiool, keizerskroon). We slapen in een tweepersoons bed (ook: tweepersoonsbed). Niemand de deur uit, waar is mijn nijf (mes)? Inwoners van Tietjerk (Fries: Tytsjerk) worden biezensnijders genoemd. De Tyrolienne [vr.] danste, toen zij met haar tirolerhoed [ook: Tiroler hoed] op aan de tyrannosaurus rex (grote vleesetende sauriër) liep te denken, de tyrolienne [dans] met haar Tiroolse partner. Luid je naar verluidt eens de noodklok, denk er dan om: geen jijen en jouen, maar uwen! Zo'n übermensch moet wel een grote uberteit (vruchtbaarheid) hebben. Die ubiquitaire (omnipresente) Stasi-agenten [instelling: Staats Sicherheitsdienst] waren alomtegenwoordig. Een spion werd uitgestuurd, om het uitgestuurde bericht dat de chef de laan uit gestuurd was, te checken.
3.
Jij, achterlijke gladiool! Ik denk dat ze geen kant meer uit kan. Het
filharmonieorkest speelde al fantastisch, maar de eerstevioolspelers
stegen erboven uit. Ik heb die lastpost het huis uit gebonjourd. Hij
ging tekeer als een un ours mal léché (een
ongelikte beer). De
Unizo-voorzitter
[BE: Unie
van Zelfstandige
Ondernemers]
heeft gesproken. Alle kinderen kregen een Unicef-cadeautje
[United
Nations
International
Children's
Emergency
Fund].
Een bastaarddoronicum is een stins/zenplant.
In 'siësta' komt een diacriticum
(diakritisch
teken) voor. Lsd is een fantasticum. Kent hij echt het hele
corpus hermeticum (verzameling van de van
Hermes Trismegistus afkomstig geachte geschriften) uit zijn
hoofd? Een posticum is een opisthodomos
(achterhal Griekse tempel). De ene broer
studeert aan het philosophicum, de
andere aan het polytechnicum. Een psychodyslepticum (niet
meer in VD: middel
dat psychische stoornissen, psychopathologische verschijnselen
teweegbrengt) kun je beter mijden (als
de pest). Zijn gepeperde taal met Attisch
zout kruiden via een attische opmerking
is overdreven. Wat is erger, het odium medicum (beroepsnijd
tussen artsen) of het odium theologicum (de
rabies theologorum)?
4. Van deze species [ook: speciën] zijn dit unica [enk.: unicum, enig in z'n soort]. Ze draagt liefst bloezende uniformbloesjes. Mijn uggs (laarzen) moeten gepoetst worden. Nikkelglans wordt ook wel ullmanniet genoemd. Een uraeusslang is een Egyptische cobra. De urticaceeën vormen de brandnetelfamilie. Zo is de linnaeusaanduiding van de grote brandnetel Urtica dioica. Een URL is een uniform resource locator. Met uretrorragie wordt een bloeding in een urineleider (ureter) aangeduid, maar wat is nu precies de urethra [die komt daarna, op weg naar buiten]? Zoek maar op bij urinebuis en -leider! Een urial is een steppeschaap, ondersoort van de Aziatische moeflon. De Q-koorts, ook wel geitenziekte genoemd, is een soort zoönose. Kwartslampen, QL-lampen [quartz-lightlamp, kwartslamp], worden veel gebruikt, zijn veelgebruikte lampen. QSO's [quasi-stellar object] zijn quasars. Met [zeg: 'afkorting' en lees gewoon 'kwarto'] qto. wordt het boekformaat kwarto aangeduid(!). Is een octokopter (helikopter met 8 rotoren) een soort van drone?
5. Een QR-code [quick response code] kun je snel decoderen met smartphone of scanner. Doubleren en daarna quadrupleren is (samen) verachtvoudigen. Een quaggapopulatie bestaat uit steppezebra's. Het Franse ministerie [gebouw, anders: M] van Buitenlandse Zaken is gevestigd aan de Quai d'Orsay. Dat quant is een kwantum. Quartets vind je alleen in de natuurkunde [in een spectrum]. Quarto: dit boek moet in kwarto [afko: qto. – zeg: kwarto] gedrukt worden! Wat doet de quartaire sector van de economie [zorg, onderwijs, cultuur en openbaar bestuur]? Een quatre-quarts is een evenveeltje [soort van gebakje]. Wat staat er in artikel 429 quater [(onder) lid 4]? Ik zag een quatuor (kwartet) ganzen vliegen. Het quattrocento is de vijftiende eeuw (de jaren 14xx in Italië). Zij is onomstotelijk de queen of ballet. De enquêteur legde me een questionnaire [vragenlijst] voor. Ik dacht eerder aan zoiets als een dictionaire [vertaalwoordenboek].
6.
In het klooster heeft hij quiëscentie (innerlijke
rust) gevonden.
Qui-va-là, wie daar? Niet te verwarren:
quodlibet (mengelmoes) en quod licet
(wat geoorloofd is). Is het rapaille
[gepeupel] erger dan het canaille [idem,
janhagel] en racaille [uitschot]?
Hij heeft een racy (gestroomlijnd, een snelle
indruk makend) jachthond. De Radenwet regelde niets over de
raden-ajoe [titel echtgenote regent].
Hoe spreek je 'raout'
[raa-oet]
uit [= rout]?
Toen de rapen gaar waren, greep hij naar zijn rapé (snuiftabak).
De vogel volvoerde een rasante (raserend,
scherend) vlucht. Hij is onvoorspelbaar: een raptor,
largitor (tegelijk gierig en verkwistend).
Bob Marley verbreidde de terug-naar-Afrikagedachte. Zij is het
prototype van een ratee (vr., m.: raté =
mislukkeling). Bij het voetballen was hij een echte rausjer
(ook: rauzer). Hij ging dan tekeer als
een razende roeland. Een reallifesoap is reallife. Reblochon is
roomwitte zachte rauwmelkse kaas uit de Franse Savoie. A rebel
without a cause [opstandige jongere, m.n. van
welgestelden huize] is doelloos. Reboiseren is herbebossen. Ik
moest zijn fouten rechtbreien. Het publiek zou en masse rechtkomen
(opstaan).
7. Recognosceren is verkennen. Reculer pour mieux sauter: een spierinkje uitwerpen om een kabeljauw te vangen. De rechtbank velde een redhibitoir (koopvernietigend) vonnis. In de haven is er op het schip een redenwacht [ook: reewacht]. Je moet oppassen met een reductio ad Hitlerum (drogreden: iets met Hitler of de nazi's vergelijken). Reefers (marihuanasigaretten) zijn hier verboden. Gezocht op '*ance' (niet actueel: 100 hits – 2019: 106): aequa lance = onpartijdig, ap- en dependances (ap- en dependentiën – ook -ies: aanhorigheden), déchéance = verval van een recht, tenietgaan, échéance = verschijning, verval, élégance = elegantie, jouïssance (vruchtgebruik) en action de jouissance [i.p.v. obligatie of aandeel], lancé = stof met kleine of grote contrasteffecten, mesalliance = ongelijk huwelijk, huwelijk beneden iemands stand, préséance = (recht van) voorrang, rance = wit-en-roodbruine marmersoort met grijze en blauwe aderen, résistance = verzet, een spiritistische seance en surseance (van betaling).
8. Aardige dicteewoorden zijn ook nog: e-vakantie en GIW-garantie (garantie van het Garantie-instituut Woningbouw). De veel genoemde en veelgeprezen runner-up is het uiteindelijk niet geworden. Hij valt op door die al meergenoemde gewoonte. Utraquisten (utraque = in beide gevallen) of calixtijnen (calix = kelk) vinden dat het Heilig Avondmaal in de beide gedaanten (brood en wijn) genuttigd moet worden. Zijn komaf, hij wilde ervan af zien te komen. We hadden een valsspeler in de smiezen, die valsspeelde. Een doopboek bevat een lijst van daar gedoopte kinderen: vandaar dat het veel geraadpleegd wordt. Je moet van jongs af aan van je af bijten. Je moet die gedachte(n) nu maar van je afzetten. Mijnheer huppel(d)epup wordt ook wel Van der Hummes (Dinges, van Ipschoten) genoemd. Vandaar nog één uur lopen ...
9. Er vaceert [s] een vacature voor chef de bureau. In dat vademecum staat ook iets over vacuümtrekken. Vanwaar die achterdocht: die beschuldigingen, daar is niets van waar! Hij staat vanboven op de shortlist, ook al komt hij van boven de Moerdijk. Van Otterloos concert: in één woord prachtig. Gisteren nijtte het hoornvee, toen de boer de sloten reitte (zuiverde). De rekwisieten werden gerekwireerd [vorderen, opeisen]. Na de W-dip (W-recessie) trad er een relance (opleving) op. Bedoel je hier met reliëf relief en bas [halfverheven] of relief en creux [helemaal verzonken]? Zo'n relâche forcée (gedwongen oponthoud) kan klauwen met geld kosten. Ze was toentertijd [ook: d] een religieuze precieuse (taalverfijnster). Met enteritis regionalis wordt crohn, de (darm)ziekte van Crohn, bedoeld. De reiger reigde (speuren naar, azen op) naar prooi. En die nijging [buiging] neigde [tendeerde] naar een knicksje [reverence]. 'Reïmponeren' en 're-importeren' hebben wat gemeen [her-, opnieuw]. Re infecta [onverrichter zake] is een bijw. en re-infectie [herinfectie] een znw.
10.
De reine du bal at een reine-claude (geen
reinette of renet). Die remarque (bedenking)
was remarquabel (opmerkelijk).
Veel ophaalbruggen hebben nu remote control (afstandsbediening).
We zijn die remuneratoire [als beloning]
bonussen spuugzat. Het
rendez-voustje eindigde in een rendez-moi
(diefstal door wisseltruc). Hij kan die
renommage (grootspraak, bluf) nooit
waarmaken. Ik hoorde par renommée (bij
geruchte) dat die renommee ((iemand
met een) goede naam, goede reputatie)
van zijn voetstuk gaat vallen. Een repentir is een pentimento,
pardon?. O, juist: een overgeschilderd geheel van lijnen en
contouren. Is repousseren een soort van achterbaks werken [reliëf
creëren door kloppen op achterkant]? Ik wil die wilde reseda
[z]
(plant). Is een vent van niks ook een soort res nullius
(onbeheerd goed, van nul en gener waarde)?
Een res litigiosa is een litigieuze [betwist,
in het geding zijnde] zaak. De resusfactor is
resusfactorpositief of -negatief.
11. Sofisticeren van wijn met suiker is een sophisticated procedé. De Sont is een voorbeeld van een sond [zeestraat]. Hij is een soi-disant [zogenaamd] putschtsaar(!). Hoe spreek je 'sovereign' [soh-vuh-rihn] uit? Wie zou ik moeten soupçonneren (verdenken)? Ze zullen vast wel veel spraak maken, want ze behoren tot de spraakmakende gemeente. Kent hij echt het Attische dialect?
Geen opmerkingen:
Een reactie posten