0753 Dictee vrijdag 16 okt 2015 (4): dictee Presentatie GB (deel 3) √

Dictee - dictees [0753]

Presentatie GB (deel 3)

Specifiek voor Nederland

1. Ook in het Nederlandse deel van het taalgebied zijn er de afgelopen jaren veel woorden in de woordenlijst opgezocht die er nog niet in stonden, maar waar duidelijk wel behoefte aan was. Nieuw geïntroduceerd werden in de periode vanaf 2005 woorden als bhv ‘bedrijfshulpverlening; hulp die wordt verleend bij ongewenste gebeurtenissen in een organisatie, die de veiligheid en/of gezondheid van de werknemers en andere aanwezigen bedreigen (zoals brand en ongevallen)’ en bhv’er ‘iemand die dergelijke hulp binnen een bedrijf kan en mag verlenen’. Na de troonswisseling maakten de Nederlanders kennis met de functie van commissaris van de Koning die de eerdere commissaris van de Koningin verving en werd de Koningsdag, ingevoerd op 27 april, ter vervanging van de tot dan toe op 30 april gevierde Koninginnedag.

2. Voorbeelden van al langer bestaande woorden die tot nog toe in de woordenlijst ontbraken, zijn
AOW-leeftijd ‘leeftijd waarop men in Nederland een basispensioen krijgt’, buitenschoolse opvang [VD, GB: bso] ‘opvang van schoolkinderen buiten de schooluren’, ov-chipkaart ‘kaart voor reizen in het openbaar vervoer’ en takkeweer ‘heel slecht weer’.

Specifiek voor Suriname

3. Suriname trad in 2005 toe tot de Taalunie. Meteen dat jaar werden enkele honderden woorden uit het Nederlands dat in Suriname gesproken wordt toegevoegd aan de in dat jaar verschenen editie van het Groene Boekje. Voor de huidige editie van de woordenlijst heeft het Instituut voor Nederlandse Lexicologie een corpus van Surinaamse teksten samengesteld en op basis van de woorden die daarin voorkwamen heeft een commissie van Surinaamse deskundigen ruim 1800 woorden geselecteerd die in aanmerking kwamen voor opname in de woordenlijst.

4. Het Nederlands in Suriname bevat relatief veel leenwoorden uit de inheemse talen, zoals akanswari ‘hongerlap’ en alakondre ‘allesomvattend’, maar ook uit het Engels, zoals djoinen ’meedoen’ en wiper ‘ruitenwisser’. Daarnaast zijn er veel woorden die helemaal Nederlands van vorming zijn, maar toch heel specifiek zijn voor Suriname. Dat geldt bijvoorbeeld voor de Surinaamse flora en fauna en voor de Surinaamse keuken, die de woordenlijst verrijken met woorden als deklandschap, kaaimansaté, leguanensoep, schaafijsman en zwampvis. Ook vinden we wel woorden voor zaken die we in Nederland en Vlaanderen ook hebben, maar waar we hier geen apart woord voor hebben, bijvoorbeeld eigendomsbeker of eigendomstrofee voor een beker die je als prijs krijgt en die je ook echt mag houden, en okselmouw voor een mouwloos T-shirt.