Dictee – dictees [3428]
1. De holstein-friesians zijn zekere runderen in de VS. Doet die Vlaming nu een hokt- [hoger onderwijs van het korte type] of een holtopleiding [lange]? De Homeriden [behoeders Homerusgedichten – homerische dus] van [het eiland] Chios werden later rapsoden [rondtrekkende volkszangers]. Toen hij het gelag [consumpties] niet kon betalen volgde een homerisch [onbedaarlijk] gelach. Een hommer [mannetjesvis] is geen kuiter [wijfjesvis – ook vrouwtjesvis VD, m.n. bokking en haring]. Een homo multarum litterarum [een zeer geleerd, belezen man] moet wel een hel(l)uo librorum [boekenverslinder, verwerkt het gelezene niet] zijn (maar geen homo unius libri, mv.: homines unius libri – heeft maar één boek gelezen en zweert daarbij). De Honderd Dagen omvatten de tweede regering van Napoleon, 20 maart – 28 juni 1815. Elfhonderdduizend is één miljoen (plus) duizend. Een mocarabe is (in de islamitische bouwkunst) een honingraatmotief. Hon(n)i soit qui mal y pense: schande over hem die er kwaad van denkt. We kennen de eerste-, tweede- en derdehonkman. De auto deed honk-toet [nabootsing claxongeluid]. Deze filmer maakt regelmatig een hoodvlog [vlog over het leven in de (gewoonlijk sociaal zwakke) buurt waar de filmer zelf woont]. De hoofddader werd gepakt op de hoofdader van Rotterdam (de Coolsingel). Hij is zowel hoofd- [denker, met het hoofd bezig] als handenmens [doener].
2. Met de
nieuwe verhaaltrant is een trend ingezet. Het woord ‘hoogedel’
slaat niet op een del. Het was als uit het Hooglied, niet uit
Jeremia. De titel van Prins Carnaval in Maastricht is Zijne
Hooglustigheid. De Hoogmogende Heren of Hunne Hoogmogenden, dat waren
de Staten. Als je ‘hoogzit’ voor ‘kansel’ gebruikt, is dat
niet in de kerk, maar in een boom … Een hookah is een waterpijp. De
repliek op “Hoor ‘ns” kan zijn “Ik heb geen hoorns.” VD
heeft naast ‘hoorndol’ niet ‘horendol’ [GB
wel], het heeft immers naast (de) ‘hoorn’ ook niet ‘de
horen’, zoals GB. Verwar de langoest (hoornkreeft)
niet met de langoustine (zeekreeft, Noorse
kreeft). De hoquetus [kwee]
is een
13e-eeuwse compositietechniek [muziek].
Ook een hoppespruit kun je als groente
eten. Bij dat kinderspel wordt een snorrebot [hor
stukje karton dat bij ronddraaien en
snorrend geluid maakt] gebruikt. Als je die baan goed vervult,
houd je veel horae subsicivae (snipperuren)
over. Djenghis Khan liet het rijk van de Gouden Horde achter.
Bokkegeil is horny of zaadvragend. Hort, hortsik [ook:
hort sik, aansporing tot trekdier]! Blijf nog een hortje
[poosje]!
3. In de wielersport is hors catégorie in de buitencategorie. De horror vacui [afschuw van het ledige], daar moet een kunstenaar iets mee doen (opvullen). Zonder horzelfunctie [kritische begeleiding en stimulering] is het business as usual. Na hospitatie (afko: hospi, hospiteren – kandidaat-bewoner, studentenhuis) kun je wellicht medekamerbewoner worden. De duivel is de hostis generis humani (hostis humani generis – lett.: vijand van de menselijke soort). Hotelier of hôtelier [GB en VD: beide]. Ze draagt een hottentottenschort [h – dom mens, H – Khoikhoi]. Hij is van houtem (ook: Houthem – gierig, vrekkig). Hovaart is hovaardij. De NSB’ers begroetten elkaar met ‘houzee’. Hoverboarden doe je met een hover/oxboard [elektrisch, eenassig, tweewielig voertuig] en een hovercraft is een luchtkussenvaartuig. De HUB is de Hogeschool-Universiteit Brussel. Hybris mag je nu ook hubris [dat alleen in VD: overmoed], noemen. Hubby komt van en betekent husband. Een wetsuit zit huidstrak. De huismeid [vrouwelijke dienstbode] griezelde van die huismijt [vgl. hooimijt en ww. mijten]. Zij bezit de Huisorde van Oranje [staatsorde, ridderorde]. Nieuwste update oVD: 388.109 lemma’s (voorlaatste: 388.049). Huivering is ijzing (niet: icing!) en huiveringwekkend is ijselijk.
4. Tot
voor kort baatten zij Huize Avondrood uit. Ze heeft mij gehuisd en
gehoofd [daar woonachtig]. De
jubelstemming was skyhigh [huizen/torenhoog].
De hukou [oe]
is onder Mao Zedong ingevoerd [sociaal systeem].
Voor de aide de cuisine [hulpkok] lag er
een
aide-mémoire [geheugensteuntje]
gereed. De hulp-Pool moest de hulppool [tussen
de twee polen in een elektrische machine] repareren. Een
maîtresse is een hulpverloofde. Human beatboxes [menselijke
stem als percussie-instrument] doen aan human beatboxen. Die
Van der Hummus ging er met huppel(d)epup,
dinges en hutsefluts vandoor [4 x persoon
waarvan je de naam niet wilt noemen]. In de chemie is humuleen
α-karyofylleen [zekere koolwaterstof].
De humvee is een multifunctioneel
legervoertuig van een bepaald type (merknaam op
basis van de afkorting HMMWV
– dat in VD,
van high-mobility
multipurpose
wheeled
vehicle).
Een hunebed is een reuzenbed [Drente].
De hunnen [scheldnaam] komen uit
Duitsland, de Hunnen uit Mongolië. Die huntington [ziekte
van Huntington] is een soort van chorea [dansziekte,
sint-vitusdans, sint-veitsdans]. Na die sloot huppelwater
[jenever] had hij geen opkontje
[stimulans] meer nodig voor zijn actie.
Hij was in een hurry [haast], want hij
moest hurry-up [met grote haast] iets
doen. De huwelijksduivel, dat is Asmodee. De huwelijksgod, dat is
Hymen. NB Een MPV is een multipurpose
vehicle.
5. Een
huwelijksmakelaar [bij joden] is een
sjadchen. Een huzarenboon [kogel] is
blauw [een blauwe boon]. Een hybride
dier is een kruising van verschillende diersoorten, zoals de lijger
[leeuw m. + tijger
v.], de teeuw [tijger
m. + leeuw
v.] en de zezel [zebra
+ ezel]. De hydroformylering is
de oxoreactie [alkeen + synthesegas =
aldehyde]. Een hydrolyzer werkt met hydrolyse [splitsing
van chemische stoffen met opneming van water]. Wat is de
formule van hydroxyazijnzuur? Weet ik niet.
Jazeker: Hyl is 5-hydroxylysine (en Hyp =
4-hydroxyproline). Hij was
gestrest en energievol: dat is hyper of hieperdepieper. 3,14 spreek
je echt niet uit als drie veertien honderdste
(dat
is 3 14/100),
maar als drie komma veertien – net als nul komma nul – en dus is
de uitspraak van 1,7 ook een (één)
komma zeven en niet 1 7/10 (dat
is een (één)
zeven tiende).
Het mv. van truc is trucs of truken (zoals
in trukendoos),
het verkleinwoord (diminutief)
alleen trucje en niet truukje!
Een drone is een vliegend object, maar ook een mannetjesbij, een dar
(niet
als
maar wel sub
lemma in VD).
Ik haal mijn trucjesdoos, mijn trukendoos tevoorschijn.
6.
Hij is trouwens een getruukte (niet:
getructe!)
en dus tricky voetballer. Met *ight*: all right (prima,
in orde, OK, oké),
almighty dollar, het alt-right of alt-rechts (znw.,ook
bnw. – van
‘alternative’, niet: de alttoets op het toetsenbord!)
slaat op groepen met extreemrechtse opvattingen (oorspronkelijk
in de VS),
de bright side of life [de
zonnige kant van het leven],
candlelightgedicht [directe
gevoelsontlading],
crimefighter [gedreven
misdaadbestrijder],
deadweight (draagvermogen),
fightingspirit [strijdgeest],
flight (staartstuk
van een dart),
flightcase (versterkte
koffer),
floodlight (spotlicht),
(een)
Florence Nightingale [cijfert
zichzelf helemaal weg],
frightnight (angstig,
met zombies, killerclowns en andere horrorfiguren),
high tea, hightech (znw.,
bnw.),
een ladies’
night (in
goed Nederlands: een lady’s-avond),
cola light
(ook:
lightcola)
en light kaas
(ook:
light
kaas),
light verse [lichtvoetige
poëzie],
onenightstand (verhouding
of persoon),
overnight (zomaar
ineens),
nightcap (slaapmutsje),
ultralight,
paradise-by-the-dashboardlight [seksueel
verkeer in de auto],
saturday night fever [koortsachtig
verlangen naar swingen in de disco in het weekend],
ships that pass in the night [toevallige
passanten],
sightseeën en sightseeing, straight (rechtdoorzee),
in straight sets [sport:
nul tegen]
en
straight edge (principiële
levenshouding).
Het Tamazight is een taal, Berbers:
het symbolenschrift waarin dat
wordt weergegeven is Tifinagh.
7. En ook: the light that failed [het licht dat doofde], the morning after the night before [na kater en doorfuiven], the right man in the right place [de juiste man op de juiste plaats], twilightzone [schemergebied, overgangsgebied], ultimate fight (mixed martial arts, MMA), ultralightvliegtuig (ulv), weightwatcher [in groepsverband aan de lijn doen] en white knight (witte ridder, bevriende ondernemer die te hulp schiet). Ken je die alt-right website [extreemrechts]? Een sdr is een special drawing right [land bij IMF, International Monetary Fund]. Een QL-lamp is een quartz-lightlamp, een kwartslamp. Is dat echt publicdomainsoftware [freeware, geen copyright]? Hij nam een overnacht(s)e beslissing. Een oled is een organic light emitting diode. Een MLA is een micro light airplane, een zeer klein en licht luchtvaartuig. Die fissa is lit: dat feestje is gaaf, cool, vet. Een KG is Knight of the Garter, Ridder (in de Orde) van de Kousenband [Engeland]. De patroon(heilige) daarvan is Sint-George.
8.
De gebiedende wijs enkelvoud én meervoud is hetzelfde: tegen één,
maar ook tegen meerdere personen zeg je: “Loop naar de pomp.” (en
niet: loopt).
Zo ook: wees niet bevreesd. Kom
hier. Ga
weg. Wees niet bang. Word niet boos. Had dan gezwegen. Wend u tot de
conciërge (maar:
wendt
u zich tot de conciërge – gewone zin).
Vroeger
was dat anders. Daarom komt er in enkele archaïsche, verouderde of
formele uitdrukkingen wel een extra t. Neemt
en eet, dit is Mijn Lichaam (formule
bij het protestantse Heilig Avondmaal).
Proletariërs aller landen, verenigt
u (adagium
van Karl Marx).
Ook in
enkele vaste verbindingen zoals “Bezint
eer
gij begint” en “Komt
allen tezamen” (kerstlied).
Je schrijft:
cesium 133 , koolstof 14 en strontium 90. In samenstellingen:
koolstof 14-datering, afkortingen: C14 en
C14-datering.
Bij
isotopen wordt (VD)
ook wel gebruikt 14C,
en bijv. 2H
= D (deuterium).
Geen opmerkingen:
Een reactie posten