3401 Dictee maandag 14-08-2023 (1) – dictee Dictee van de dag (1030) √ x

Dictee – dictees [3401]

Vragen en opmerkingen: leentfaarrein@gmail.com

Dictee van de dag (1030)

Oefendictee oktober 2019 (2)

1. Het costumenrecht [opgeschreven gewoonterecht] van Brabant mag je ook costumier recht noemen. Het kwam voor in een cosplay (costume play), waar veel spelers een net kostuum, gemaakt door een costumier of costumière, droegen. Een kravat [stropdas], kan dat ook een cravate blanche of een cravate noire [beide: vlinderdas] zijn? Nee, dus. Had ze al CVS [chronischevermoeidheidssyndroom [= ME, myalgische encefalomyelitis], kreeg ze er ook nog een CVA (cerebrovasculair accident = beroerte) bij. Bij de débarcadère [aanlegplaats] debarkeerde hij. Wordt er bij delayeren délai [uitstel] verleend? Nee [= ontlagen]. Een droschke [mv. n] is een vigilante, een open rijtuig. Een goed beklante zaak is een welbeklante zaak. EPR is elektroparamagnetische resonantie en ESR is elektronenspinresonantie. Een fade [feet] zit tussen twee filmbeelden en een fade [faa-duh] gerecht is flauw, slap, zouteloos. De Italiaanse donna en de Spaanse doña zeiden in koor tegen de coño (schoft): "Heb eens wat meer respect voor je doño (baas)!" Dukkah [doe-kaa] is in de Noord-Afrikaanse keuken een mengsel van gehakte noten, zaden en kruiden, o.a. gebruikt om brood in te dippen.

2. Het was een ecloge (herdersdicht – èhk-loh-gee), maar noem het gerust een eloge (loflied – GB/VD, mv. s). Wat, speel jij egraz [strijkinstrument – SR]? De fandango [(muziek bij) Spaanse volksdans] van Boccherini ken je toch wel? Cryptogamen zijn bedektbloeiend, fanerogamen brengen zaad voort. Weleens farao [= ook kaartspel faro, naast oude koningen van Egypte] gespeeld? Nee, wel faro. Maar dat is hetzelfde, joh (lijkt op baccarat)! Hij hield een filippica [strafrede] over de Filipijnen. In NL kun je een kort geding over fijnstof houden, in BE een kortgeding over fijn stof, snapt u het nog? Die foto is flou (onscherp, predicatief). In BE is flou artistique vaagheid, bijv. in de politiek. Ik vroeg een fourreetje [koekje met middenlaagje van crème], maar kreeg vier (grote) fourrés. Tegen drie francs-maçons [vrijmetselaars] kon ik niet op. Leg eens uit, wat de gibbsenergie [moeilijk: toestandsgrootheid thermodynamica] inhoudt. Glühwein is gloeiwijn. Het journey's end is het einde van de reis.

3. Eet smakelijk: giouvetsi (Griekse gegratineerde ovenschotel), gnocchi (tussengerecht bestaande uit gepocheerde en vervolgens gegratineerde balletjes van een mengsel van aardappelen, bloem of soezendeeg), golauyoek (oe – Chinees gerecht – gefrituurde beignets) en gulab jamun (deegballen). Hé, hòmber (kerel), zullen we gaan høken [uit ons dak gaan] en hakkûh [heftig dansen op housemuziek]? Hij was eerst himmelhoch jauchzend [euforisch], maar later zum Tode betrübt [diepbedroefd]. In de Bijbel waren Adam en Eva isj en isja [man en vrouw]. Zij baden zeker niet de isha, het nachtgebed van de vijf gebeden van de salat. Op de jacquard(machine) [weefgetouw] werd een klok met jaquemart (figuurtje dat uren slaat) geproduceerd. Over smaak valt niet te twisten: de gustibus non est disputandum. In de zoo [zoo] zagen we een kangoeroe [uh]. Een koebba is de koepel van een moskee en een kodkod is een nachtkat. Hij is arm en aan de kreteksigaretten, ook wel: krossoksigaretten [slechte]. Leuk woord: dictaattor, naast dicteetor. De ofidiofobie is de ziekelijke vrees voor slangen.

4. Kwam/was dat nu à propos [apperpo, apprepo] (te pas) of
mal-à-propos (te onpas)? In de mallenfabriek hoorde je veel mallepraat. Zielenknijper, wat is uw oordeel: mente captus [krankzinnig] of non mente captus? De metteurs en scène waren verantwoordelijk voor meerdere mise-en-scènes (ook: mises-en-scène – toneelschikking). Een dorpshoofd op Java noemen ze loerah. Geef hen heden hun dagelijkse lavash [zeer dun rond brood]. Die Maleier lijdt aan latah, een dissociatieve stoornis. En een lanyard is een keycord [sleutelkoord]. Het avondgebed van de vijf salatgebeden is de maghrib. De Matthäus Passion is gebaseerd op het Mattheusevangelie. En twee milliljard [een 1 met 6003 nullen erachter] is tweeduizend milliljoen [6000 dito]. Voor wat het waard is: in merengue en meringue hebben de betekenissen (dans, gebak) dezelfde alfabetische volgorde als de letters die verschillend zijn [d e – en – g i]! Ook: de merengue dansen vind ik eng en meringue vind ik mierzoet [Johan]. Een mutahhuwelijk is islamitisch en kortstondig, voor de seks. Hoe klonken die oboe's d'amore [een hobo die een kleine terts lager is gestemd dan normaal]?

5. Een oed is een fretloze, elfsnarige Arabische luit. In SR zingen ze poku's, poku'tjes, liedjes. Begrijp je dat: een post-coitumdepressie [Latijn] is een postcoïtumdepressie [NL]? Kom meiske(n), we gaan even (een grote of kleine) bah doen op het pootje (ook: potje). Hij deed het pour les beaux yeux [uit liefde, zonder bijbedoelingen] de buuf Elsje, en ook haar man, dus zeg maar: pour leurs beaux yeux. Die princess charmings [mooie jonge vrouw: word je gemakkelijk verliefd op] bleken princesses lointaines [uit de verte vereerde, onbereikbare geliefde] te zijn. De reparatie van die propeller was geen lor opgeschoten. Een quisseje [kwies-juh] is een kip, een quicheje
[kies-juh] een taart. Radicaalfeministisch en ook nog radicaal-links, kan het erger? Dubbelstrengig DNA is cDNA; nieuwe loten aan de stam zijn: mRNA, messenger-RNA of boodschapper-RNA en mtDNA, mitochondriaal DNA. Het symbool chi-rho, het Christusmonogram ziet er als volgt uit: [zeg: chi-rho] (zie onder) [P door de X heen]. VD weet niet meer dat de RAF, de Rote-Armee-Fraktion, ook wel
Baader-Meinhofgroep genoemd wordt ... ADHD (GB in toelichting ook wel: adhd) is attention deficit hyperactivity disorder (schertsend ook wel: alle dagen heel druk). Fyofyo's [fjoh-fjoo] zijn tropische bedwantsen.

6. Is er verband tussen schizothymie en dysthymie? Hij is zijn tapu'tje [amulet oe] kwijt. In het Maleis zeggen ze: soedah, laat maar. De ptca is de percutane transluminale coronaire angioplastiek (dotteren). Het lukte maar net om zijn quant-à-soi [houding, deftigheid] te bewaren. Hier heb je twee boules de Berlin (ook: boule de Berlins – berlinerbol). Dat is een schanddaad van de eerste orde. In een spartakist [aanhanger Spartakusbeweging Duitsland 1914-1919] kun je niks opbergen (misschien voedsel ...). Trouwens: de Spartakusbeweging is naar Spartacus [leider van de Romeinse slavenoorlog – de Slavenoorlog was de Amerikaanse burgeroorlog van 1861-1865] genoemd. Een styp is en drukplaat voor de stereotypie. Het was een heel stille zaterdag in het winkelcentrum. Ik zeg het nu voor de tigste keer: in dit geval bleek tig duizend drieduizend te zijn. Roken deed-ie als een Turk, zo zwart zien als een turk ook. Een tokeh is een pegapega [g van goal]. Ib [hoofdletter I wegens begin zin, inkomstenbelasting – ib] betaal ik graag: hoe meer, hoe liever
[hoe meer ik verdiend heb]!

7. Een yuzu is een Japanse citrusvrucht. Kende de Watersnoodramp [Februariramp (1953)] een teveel aan water, een waternoodramp kent juist een tekort aan water. De Wrr is in NL de Wet Raadgevend Referendum. Een Talmoedhogeschool heet jeshiva, ook wel: jesjieve. Nieuwe stand Van Dale, medio oktober: 387.152 lemma's (was: 386.228). Een paraleipsis mag je ook paralipsis, praeteritio of pretermissie noemen [Ik wil niet zeggen dat … maar – juist benadrukken wat je pretendeert te verzwijgen]. Het is vandaag 6 juno en over een maand 6 julij. Ik zou 'Engels drop' schrijven, maar GB en VD 'Engelse drop' [drop: GB de, VD de/het]. Een grampie is een growing retired active monied people in excellent state (welgestelde, gezonde oudere). Afgeleid van een Dordtse patriot is 'kees' [scheldnaam voor de patriotten of tegenstanders van de stadhouder, op het einde van de 18e eeuw] een scheldnaam [Cor­ne­lis (Kees) de Gijselaar (1751–1815)]. Kinds worden is een vorm van 'verukking'(!). Een goudingot [goud – ə](!) is een baar (goud). Jan is een olijke klaas en Klaas is een jan van een bram. Een pignon is een conisch tandwiel. Een morph is een digitaal gemanipuleerde foto [ww. morfen – vgl. metamorfose]. Het knuffelhormoon is oxytocine. Is zij haar maagdom kwijt?

8. Een reishi is een paddenstoel in de oosterse geneeskunst. Het amoed [lessenaar voorganger in synagoge – mv. amoedim] staat voor in de synagoge (voorin dus). Overigens: het kan zijn dat een chirurg een patiënt ontmaagt(! Hij ontmaagdt, dat kan hij wel, maar mag hij niet!). Spellingtechnisch wel leuk: crohn [de ziekte van Crohn] is een chronische darmziekte. Mooie betekenis van Pluto: Pipelines under the Ocean (naam van het olieleidingenstelsel waardoor tijdens WO II de geallieerde troepen in Frankrijk vanuit Engeland bevoorraad werden). Zij is een qu'en-dira-t-onverkoopster, een praatjesmaakster. Een qui nil molitur inepte (die niets ondoordachts op touw zet) zul je bij de vrijbuiters niet vinden. Gooi die bayem [spinazie] maar in de majem [water]. Een ascot [èhs-kuht, ook: choker – vgl. ook: chokercollier]
= een (zijden) sjaaltje in de open boord van een overhemd.