3405 Dictee woensdag 16-08-2023 (1) – dictee Dictee van de dag (1032)

Dictee – dictees [3405]

Vragen en opmerkingen: leentfaarrein@gmail.com

Oefendictee nov 2019 (2), geheel herzien naar situatie 2023

Dictee van de dag (1032)

Oefendictee nov 2019 (2)

1. Een helicopterview is een helikoptervisie, maar een helikopter heeft wel een helikoptercrew: snapt u het? En weet u al wat een octokopter [kleine helikopter, 8 rotoren] en een quadcopter [op afstand bestuurbaar, 4 propellers] zijn? De voorlezer uit de Thora heeft een jad [aanwijsstok] in zijn jat [hand]. Hashi zijn Japanse eetstokjes. Hij behoort tot de doorgewinterde he's [hee, heteroseksueel, vgl. he-man – hie-mèhn]. Zij zweert bij homeopathica [homeopathische geneesmiddelen]. De hoogtezonnenstraling kan natuurlijk nooit de authentieke zonnestraling vervangen. Weinig woorden op medeklinker + 'zer' [VD]: (de nacht van) Schmelzer, mamzer (joden: ongeoorloofd kind, kwajongen – vermamsen = verraden), cisterciënzer [kloosterling], cluniacenzer [idem], glanzer (arbeider), gonzer (hor), Kretenzer, begrenzer, premonstratenzer [norbertijn], schranzer, veinzer, met harzers worden Harzer kanaries [uit de Harz] bedoeld , ausputzer, kiebitzer [kijkt toe en geeft commentaar], spritzer [witte wijn + koolzuurhoudend mineraalwater], buzzer [zoemer, pieper] en jazzer [jazzmuzikant]. Rest met *ser (:-)).

2. Inenen werd ik gewaar dat we in enen uit moesten rukken. Een goed verstaander heeft maar een half woord nodig: intellegenti pauca. Een isteken is met symbolen een =-teken. Insidieus = gemeen, venijnig, invidieus [niet in wdb.] = afgunstig, benijdend. Benijdenswaardig is invidiae capax en het argumentum invidiam = een argument waarbij wordt gespeculeerd op afgunst of lage hartstochten. Wat de eerdergenoemde he's betreft: dat zijn dus geen janetten (jeanetten = homo’s). Jeu-de-boult hij echt regelmatig? Er staat kip tikka masala op het menu. De taka is de munteenheid van Bangladesh (BDT). Op Kol Nidree/ei wordt de kol-nidree/eitekst [gebed] uitgesproken . Een capuchon draag je, een cabochon ook: dat is een halfronde slijpvorm van edelstenen. Kimbrisch slaat op een Germaanse volksstam [de Kimbren], het Kymrisch [niet in wdb.] is de taal Welsh: alfabetisch: i/y en G/W! Dan heb je ook nog Rotwelsch en Kimmerisch [de Kimmeriërs woonden tussen Donau en Don].

3. Dat is Chinees, Latijn, koeterwaals, Luikerwaals, algebra, hogere wiskunde, niets, te duur, een raadsel voor mij. De lijst wordt steeds langer: een lhbtqia'er is een lesbienne, homo, biseksueel, transgender, queer, interseks of aseksueel. Een lebaal, een dikke paling wordt in plakken gesneden. Een Lombard of Lombardijer (en ook een Lombaardse) komt uit Lombardijse of Lombardische streken. En lombaards = lombards: bonen, hoen, vrouw [die is plomp]. Een lombard is een pandhuishouder en hanteert lombardtarieven en -rente. Een lombarde = een eenvoudige, niet-gebroken sierletter in middeleeuwse handschriften, uit de tijd voor het gotisch schrift. (De plaats van) de Engelse effectenbeurs is Lombard Street. De Boheemse broeders waren de hernhutters (ze aten vaak een hernhuttertje); de Loutere Broeders vormden een school van islamitische filosofen (10e eeuw). De löylyyoungadult deed zijn werkgoed aan.

4. Een babyyell? Dat was toch gewoon janken en jengelen, huiliehuilie doen? Een middelbareschoolleerling is een middelbare scholier. Een colaplant is een kola(boom). Een compel [èh] is een aanmaning (en een kompel een mijnwerker). We aten vis (kwikwi) en kregen als lekkers (zoete) kweekwee toe [gebak]. Mijn geld is op, gelukkig heb ik mijn magotje [spaarvarken] nog. Hij heeft zijn maîtresse gemaitriseerd [de baas spelen over]. We zullen malkander geen Liezebet heten [elkaar niet bedriegen]. Moeilijk samen te stellen, makkelijk te schrijven: makartboeket. De mamzel [gouvernante] moest op de mamzer [o.a. kwajongen] passen. We hebben een mooi manihotje [heester, bv. maniok] geplant. Lekker bij een pizza Margherita, zo'n margarita! De marshallers vind je op een vliegveld. Om het bloempotje zat een cache-potje [papieren omhulsel, sierpot] met een marte/ikootje [aap] erop afgebeeld. Met zijn matelotje [ronde strooien hoed] op genoot hij van de matelote [BE: stoofschotel van vis in wijn].

5. Raar, dat er bij maxi-jurk sprake is van klinkerbotsing: de j is immers geen klinker ... * Let op: u krijgt nog een bevestigings-e-mail! Een miek is een microscoop en een mike is een microfoon. Een montagnarde is een bergbewoonster. Met de minuut ging ik meer twijfelen: schrijf je minuscuul en minutieus nou echt zo? Quod est [q.e. = hetgeen betekent] (vergelijk: 'ita est': zo is het). Met CF wordt de cystic fibrosis, taaislijmziekte, muco, mucoviscidose aangeduid. Dat hebbeding is een must-have **. In de musichall werd een musical opgevoerd. Na de Golf van Biskaje volgde het Nauw van Calais. Die ex-New Yorkse burgemeester gaat nu voor president. De term voor steniging is lapidatie. Je doet toch geen lavas [maggi] op de lavash [zeer dun brood]? Een loerah is een kepala kampong [dorpshoofd, Indië], toch? Myologie is de leer van de spieren, myiologie de leer van vliegen en muggen [zelfde uitspraak!]. Montagne russe is vla met biscuit, charlotte-russe is roomijspudding met biscuit. (Muay-)thaiboksen is een harde vechtsport.

* Aanvulling: de Technische Handleiding is hier (wel) duidelijk over!

** In VD ook: must-see, must-carry, etc. GB heeft o.a. must(-)carryverplichting: daar lijkt een streepje te ontbreken. 2023: oké!

6. Wat is eigenlijk het verschil tussen een wannahave en een
must-have? Juist: het streepje! Ethiopië heeft de birr (ETB), Eritrea heeft de nakfa (ERN), sinds 1997. Er zijn wel nee-nee-, nee-ja- en
ja-nee-, maar kennelijk geen ja-jastickers. Hij was in ongenâ gevallen, maar is nu weer in genâ aangenomen. Als ik panisch word, moet ik aan Pan denken. De pechakucha was overduidelijk en superovertuigend (Japan, 20 dia's, 20 s elk). Zo'n aandoening is passager (zjee – medisch: voorbijgaand), het is een passagère aangelegenheid. In de farmaceutica is pyrrool gewoon azool (pyrazool is een chemische verbinding). Ook een peronist [Perón] kan best een pyrronist [Pyrrho: twijfel brengt de waarheid] zijn. We beleefden een prima de luxe vakantie. Er werd door de regie al gecued [regieaanwijzingen geven], toen de acteurs nog gequeued [in de rij] stonden. De rayonante gotiek is de gothique rayonnant [tussen de hoge en de flamboyante]. De munt van Maleisië (Engels: Malaysia) is de ringgit (MYR), die van Myanmar de kyat [tsjaht] (MMK). Is dat wel oorbaar (kies – niet: oir = nageslacht)? Al heel lang fout in mijn lijst: moet zijn: pakoeli [geelharthout] met oe!

7. Geelhart(hout) dus. We lagen voor pampus (drank) en we zaten voor pampus (eten) en ons pampusjacht lag (het was heel lang geleden) voor Pampus. Bij het schrijven van 'pandemonium' kun je het beste aan een demon (pan = geheel) denken. Een papper vreet en een pappert zuipt. Papillotten – gekroesd stukje papier dat men om het been van koteletten enz. doet – doen me denken aan de Franse term 'en papillote'. De Papoease bevolking, dat is Papoea's bevolking. De munt aldaar is trouwens de PGK (van Papoea-Nieuw-Guinea: de kina). Het Parisch marmer komt van Paros, de parisappel van Paris. De Heilige Maagd is de maagd Maria, de Moeder Gods. Een pawpaw [au] is een roomappel [ook de boom]. In Engeland kun je 20 pence [bedrag] met 20 penny's [munten] betalen. Waar is dat peridotje [chrysoliet] gebleven? Na het offeren volgde een persadtraktatie [zekere zoetigheid].

8. OSAS is het obstructief slaapapneusyndroom. Ik werd er kierewiet van: mijn pen was pierewiet [weg, foetsie]. Bij het pierewaaien namen we een pierenverschrikker (borrel). Voorheen kon je echt nog geen pinokkioneus hebben [toen: cch – dat nog wel in GB!]. Is dat een contradictio in terminis [tegenstrijdigheid in gebruikte woorden]: poepchic, op zich een poepchique uitdrukking? Ook jij hebt één urethra [urinebuis] en twee ureters [urineleider]. Probeer niet om die pot-au-feu [stoofpot …] in een pot à feu [decoratieve vaas] te stoppen! Je kunt natuurlijk wel al je pots-de-vin [fooien] in enkele pots de chambre [nachtspiegel] bewaren. Eigenlijk moet je in een dictee
push-upbehaatje schrijven (vgl. push-up-bh’tje of nog beter:push-upbustehoudertje – afkortingen mogen immers niet ...). Hij eiste pronte [prompte] betaling. Duurt zo'n quart d'heure de Rabelais – ook gevoelsmatig – even lang als de 15 minutes of fame duren? Gaan jullie naar Spanje? Quién sabe (wie weet)! De CHF is de Zwitserse [Confoederatio Helvetica – CH op Zwitserse auto's] frank. De banlieusards leven als randstedelingen in hun randstad. Die oudeklareclub grossiert in recht op-en-neers (-neren = gewone klare). Een reveillon is een nachtelijk feestmaal, een reveil een opleving – denk aan het Reveil van 1830: vernieuwing godsdienstig leven – en je kunt de reveille [sein om de troepen te wekken] blazen.