3398 Dictee zaterdag 12-08-2023 (1) – dictee Dictee van de dag (1028)

Dictee – dictees [3398]

Vragen en opmerkingen: leentfaarrein@gmail.com

Oefendictee sep 2019 (2), geheel herzien naar situatie 2023

Dictee van de dag (1028)

Oefendictee sep 2019 (2)

1. Ze vinden me een pappert [zuiplap] en een lubbert [sul]. Je schrijft runner-up [kans op kampioenschap] en runner's high [euforie t.g.v. langdurige sportbeoefening] toch wel goed, hè? His master's voice is iemand die een ander napraat. De indiaanse powwow [ceremoniële bijeenkomst] vond plaats onder de pawpaw (fruitboom) [uitspraak; 4 x au] en dus niet onder de sawpaw [2 x oh], de bapao. Nee joh, dat is geen Rotwelsch, maar Welsh of Kymrisch, dus ook niet het Kimbrisch van de Germanen. Zij lamijnde [zeurderig spreken] nog lang door. Is het des lady's om ladies' nights te bezoeken? Op z'n koptelefoon hoorde hij leizen [kerstlied], zijn honden voerde hij aan leisen [riem] mee. Een dame-jeanne is een grote mandfles, een dameraan, een demi-john. Mazzel en broge: tot ziens en veel geluk! Als je veel mazzel en geluk hebt, heb je veel brooche [vormvariant]. Heerlijk, zo'n mochaccino [cappuccino + chocolade].

2. Charlotte-russe is room(ijs)pudding met gelei en een rand van biscuits, lait russe is [BE] koffie verkeerd en montagne russe is een achtbaan (sport) of (culinair) een nagerecht van vanillevla met puddingbiscuits. Daar mijn neus in steken? Daar ga ik geen tijd insteken. Door het neien [hinniken] van het paard begon het hoornvee te nijten [met de hoorns stoten]. Het duw-en-trekwerk [2023] ontaardde algauw in gooi-en-smijtwerk. Een renettenboom is een reinetteboom, toch? Een valeriuskachel is genoemd naar de Valeriuskliniek (een Amsterdams krankzinnigengesticht), omdat de kacheltjes gekmakend zouden zijn: noodkachel, gebruikt tijdens WO II. Valerius komt verder maar eenmaal voor in VD (lemma 'letten' 1, ww.): O Nederland, let op u saeck (begin van een lied uit Valerius' 'Gedenckclanck')!. Met
sint-salarius wordt de Heilige Salarius, de salarisdag, bedoeld. Tijdens de (sint-)michielszomer of nazomer werd er een Sint-Pieterspenning uitgereikt. Op tweede kerstdag (Sint-Steven) eten we een steven (kerstbrood).

3. Een sikkepit is versteend, nou ja ... Een backslash is een slash (/) en een slashie heeft twee of meer banen. De OS, de Olympische Spelen, zijn een optelling van de Olympische Zomer- en Winterspelen. Een spille- of prikkebeen zal ook wel twee spillebenen hebben. De S.P.Q.R. is de Senatus Populusque Romanus: senaat en volk van Rome. Is dat nou een sprei-ijzer of een snijijzer? Staniol is stanniool, dat weet je toch ... De stegomyia [niet meer in wdb.] is de gelekoortsverwekker. Een stereotype is een stereotiep beeld. In zijn stikkenzak zat speltbrood. Het pythisch orakel pronostikeerde (prognosticeren) een prosopopoeia [persoonsverbeelding]. Na prévôt word je maître bij het schermen [rangen]. De rino(ceros) viel de man met de rhinophyma, de aardbeienneus, aan. Die laatste leed trouwens ook vaak aan rinorragieën [bloedneus]. Een sahn [zaan] is de binnenplaats van een moskee. Antimoon: Sb, atoomnummer 51.

4. Het lijkt wel een contradictio (tegenstrijdigheid – in terminis – in de gebruikte woorden – dan wel in adjecto – in het bijvoeglijk naamwoord): een soedanrood sudanknoopwerk [2020 ook: sudanrood]. 'Schreeuwende kleuren' is een synesthesie en het gebruik van 'kiel' voor 'schip' is een synecdoche (lijkt dus veel op een pars pro toto). De Sydneyse Sydneyer is handelaar in sydniërs (paarden – maar geen mensenhandelaar ...). Het DMMP is in de chemie dimethylmethylfosfonaat (belangrijke grondstof voor o.a. sarin (een zenuwgas)). Pincho's zijn tapa(')s op een stukje brood [wel alleen: tapasbar]. Tyapar [tjah-pahr] is taugé. De chemische stof TBT is tributyltin. De TBD is de Tick-Borne Disease, een ziekte die door een tekenbeet wordt overgedragen. GB heeft: te bestemder ure, te bestemder tijd, te bestemder plekke, te(r) bestemder plaatse, VD ook nog: ter bestemder tijd. De vorm t.a.p. (ter aangehaalder plaatse) kent geen varianten. Bij juristen betekent ten gronde: ten principale. Ik heb indertijd die Teleac/NOT-cursus nog gevolgd. Je moet mijn broer niet te na komen! Op mijn to-dolijstje staan mijn to do's. Was de tiktaalik een vis of een landdier (of beide)? Het is een overgangsvorm ertussen! Daar loopt een dame in de regen met haar tompouce (paraplu).

5. Een co-operator, opereert die mee? Ja, en een coöperator coöpereert (samenwerken). Ik ben een dio, een dicteetor in opleiding. Kan een tribrachys [versvoet met drie korte lettergrepen] anders dan tribrachisch zijn? Nee. Warm eten voor de sabbat, dat tevoren wordt bereid en vervolgens warm wordt gehouden, heet tsjolent. Het TSS is het tibialestresssyndroom (irritatie scheenbeen). 20-09-2019: aantal lemma's VD: 386.228 (was 385.860). In zijn jeugd heeft hij heel wat kattenkwaad uitgehaald. Aan 's poes kattenbelletjes was een kattebelletje vastgemaakt. Zoögloea zijn geklonterde bacteriën in een slijmachtige substantie. In zawiya's (islamitische kloosters) worden taqiyahs (gebedskapjes) gedragen. De paginatuur is de pagina-indeling (nummering bladzijden). Aqua pumpaginis [oe] is (schertsend) pompwater. Een pagina-icoon of urlicon (URL = Uniform Resource Locator!) is een favicon [favorite icon].

6. Hij had geen rooie pose (pozer, cent, duit) te makken. Ze stond er posé, geposeerd, op. Papier kan gelinieerd (belijnd) zijn en heeft dan een liniatuur. Dat vrouwelijke religieuzenclubje komt wekelijks bijeen, dat mannelijke religieuzenclubje maandelijks. Hij weifelde en twijfelde: ga ik Protogrieks of Proto-Iraans studeren? Een qwertzklavier vind je in DE. Een seksbom heeft een grote sexappeal. Het zijn van hulpsinterklaas betekent: voor Sinterklaas spelen. Moet je het sjwaatje in 'typeje' [1] (tiepje) en 'typetje' [2] eigenlijk wel uitspreken? In [1] niet, in [2] wel! De vijgen lagen op een sycomorenhouten schaal. Hij behoort tot het taolugilde [tau-loe] (Ch. gevechtssport) en een taotjogerecht [tau-tjoh] is met pasta. De stof ullmanniet spreek je uit als
'oel-mah-niet'. Tot de umwelt [alles wat de mens omgeeft] van een mens behoort ook het umfeld [kring, milieu]. Onvervroren, unverfroren, brutaalweg, mengde hij zich tussen de upper ten, high society, beau monde. Uniseks kleding [ook aaneen, klemtoon!] garandeert verre van safe sex!

7. Dat bedrijf was gedwongen downmarket [tegen lagere prijzen verkopen] te gaan. Hij is een vader-Joodse zoon [van Joodse vader en niet-Joodse moeder]. Ik beschouw valutaschweine [buitenlanders die in de tijd van de inflatie na de Eerste Wereldoorlog van hun sterke valuta gebruikmaakten om in Duitsland op goedkope wijze goede sier te maken] als de valste spelers die er zijn. Zo, ga je weer aan het verschlimmbessern [corrigeren wat goed was]? Een WW-draad is een whitworthschroefdraad. De catharanthus- of vinca-alkaloïden [geen n uitspreken] komen uit groenblijvende planten (groenblijvers, altijdgroene of immergroene dan wel altijdgroenende planten,
niet-bladverliezers – vgl. semper virens en wintergroen). Nooit van gehoord: de liggende groenbloemvetmuur (plant, saginamos). Het matrimoniale [echtelijk] matrimonium [huwelijk] begon zo mooi met de vinculum matrimonii [huwelijksband], maar door juristen geconstateerd extramatrimonieel [buitenechtelijk] verkeer waren de echtelieden na de rechtszaak a vinculo matrimonii (van de band des huwelijks gescheiden). Het VoIP is het Voice over Internet Protocol, de internettelefonie.

8. Zij heeft een flinke bos hout voor de deur (een grote boezem). Met de Vadsige Koningen worden les rois fainéants bedoeld. Dat yuzusap [Japanse citrusvrucht] smaakt voortreffelijk! Zeg toch gewoon 'liefhebber van Curaçao' als je yu di Kòrsou bedoelt ... "Is er eigenlijk wel verschil tussen de driekwartsmaat [maat bestaat uit drie kwarten, drie kwartnoten] en de zesachtstenmaat? [maat bestaat uit zes achtste noten]", zo vroeg de mathematicus zich af. Ja, dus! Zo'n zorgdragende mantelzorger heeft voor veel zorg zorg gedragen. Is een zijdekimono hetzelfde als een zijden kimono? Ja. De Noord/Zuidlijn (internet) is de noord-zuidverbinding van Amsterdam. Shaolin kungfu [ie – oe] is een door boeddhistische (vecht)monniken beoefende vechtsport en shinto ryu [sjihn-toh-rie-joe] is een Japanse vechtkunst met stokken en wapens. Op de Antillen worden heel wat stobá's [stoofschotel] bereid. Een trùk'i pan is een snackbar – op de Antillen ook: snèk(bar), een seú is een oogstfeest en een ka'i òrgel is een soort draaiorgel. Een woulfefles [woel] heeft twee of meer halzen. Xiang qi [sjie-jahng-tsjie] is het Chinese schaakspel en zekere meditatie is qi gong [tsjie, g van goal].