3394 Dictee dinsdag 08-08-2023 (1) – dictee Dictee van de dag (1024) √

Dictee – dictees [3394]

Vragen en opmerkingen: leentfaarrein@gmail.com

Oefendictee juli 2019 (3), geheel herzien naar situatie 2023

Dictee van de dag (1024)

Oefendictee juli 2019 (3)

1. Zij is een echte nymfo(mane) en fladdert als een nymfale [dagvlinder] van prooi naar prooi. De nimfkruidfamilie wordt ook wel omschreven met najades. Hij zocht in het bos naar een nimfijn [jong meisje, begeerd door oudere mannen], maar belandde bij een hamadryade [bosnimf]. De OESO is de Organisatie voor Economische Samenwerking en Ontwikkeling (economisch overlegorgaan van een aantal westerse landen). Alles in één pan: olla podrida, olipodriga, olipodrigo. Ik tel af: ollekebolleke, rubisolleke, ollekebolleke knol. De Assumptie is: Maria-Hemelvaart, Maria-Tenhemelopneming, Onze-Lieve-Vrouw-Hemelvaart * of O.L.V.-Hemelvaart. In de hemelvaart(s)vakantie (ook: hepivakantie, vgl. lange week), waarin het hemelvaart(s)weekend valt, wordt de hemelvaart
(Onze-Lieve-Heer-Hemelvaart, ook: O.L.H.-Hemelvaart) herdacht. Daarin valt Hemelvaart(sdag). Een blinde zaterdag is bv. woensdag voor Hemelvaart(sdag).

* In bepaalde samenstellingen ook wel Onze-Lieve-Vrouwe...

2. Voor een (recht-)op-en-neertje moet je bij de missionaris zijn [seks in missionarishouding: man boven, vrouw onder]. Een op-en-neer is een horizontale plaat om de stutdruk tegen de muur te verdelen. Een recht op-en-neer is een gewone klare. Bv. een strip kan een
recht-op-en-neerkarakter [op gewone wijze, niet bijzonder] hebben. Een Oranjespeler (of -speelster) is een oranjehemd. Wat doet een oudpapierophaler? Juist: oud papier [GB ook: oudpapier] ophalen! Een jutter vindt veel stranddingen. Het land van Bruegel is het Pajottenland, ten zuidwesten van Brussel. Pakoeli is geelhart(hout), niet te verwarren met patchoeli(olie) of kajapoet(ih)olie. De paloeter (bedrieger) verstopte zich achter de palulu (plant). De afkorting van de term
'protestants-christelijk' is p.-c. of prot.-chr. (vergelijk rooms-katholiek en r.-k.). Ken je de thermometerschaal van Rankine (drukt de temperatuur uit in graden R of Ra, °R of °Ra – R minder gewenst i.v.m. Réaumur)? VD schrijft (nog maar kort – 2020): Arctische cirkel (noordpoolcirkel) en Antarctische cirkel (zuidpoolcirkel).

3. Parotitis (de bof) krijg je van het paramyxovirus. Heerlijk, die parmigiano op mijn carpaccio (en cappuccino toe!). Zo schrijf je dat: passés definis. In de Pathébioscoop galmde de pathefoon [platenspeler]. Rond de pawpaw [pau – boom] vond de indiaanse powwow [dansceremonie] plaats. Hij heeft best wel wat pikkedillen (peccadilles) begaan. De penoze dronk roze rosé (en anders wel een pernodje). Ik vind mezelf best een peritus artis [kunstkenner]. De bedrijvige martha (daar komt ook maarte, dienstmeisje vandaan) gedroeg zich als een barmhartige samaritaan. Je hebt BE- en
NL-alerts. Bij de beagles, braks, drijfhonden hebben duidelijk de braque d'Auvergne en de braque ariégeois [ook: de l’Ariège] mijn voorkeur [ook: braque Saint-Germain]. Vergelijk ook bleu d'Auvergne en bleu de Bresse (blauwschimmelkaas). Het pickwicksyndroom is het apneusyndroom, slaapapneu of het OSAS: obstructief slaapapneusyndroom. De cockneys spreken het Cockneydialect, de pidginsprekers vaak Pidginengels. Hij heeft een pinokkioneus [GB ook: cch].

4. Een proggie is een computerprogramma (resultaat van proggen = programmeren). Een pirog en een pirosjki zijn beide een Russisch pasteitje, een pierogi is een Pools gerecht. Met zijn gepikeerde [doorgenaaide] revers stootte hij een piqué, piqueerde hij [stoot bij biljarten met bijna verticale keu]. Een pirlamp heeft een ingebouwde passief infrarode sensor. Na mijn prévôt [titel bij schermen] ga ik voor maître [schermmeester]. Alle pythagoreeërs [volgeling Pythagoras] moesten natuurlijk de pythagorische tafel wel kennen. Wij zeggen: de tafels van vermenigvuldiging (producten van alle getallen van 1 t/m 10). Met ons zesjes waren we getuige van de seiches [mv. – niveauverandering meer a.g.v. luchtdruk] bij het Meer van Genève. In Sudan is de SDD (dinar) opgevolgd door het SDG (pond). Is sudanknoopwerk soedanrood [2020, GB ook: sudanrood]? Suppen is peddelsurfen. Zijn er nog Tanganyikanen? Dragen die taqiyahs [gebedskapje moslims]? Toedeloe, toedels, toedeledokie, tabee, okido(ki), oké!

5. Triskaidekafobie is ziekelijke angst voor het (ongeluks)getal 13. De turista is de reizigersdiarree. Allemaal goed: (tot) in den treure(n) [4x dus]. Het woord bunsenbrander spreek je met een 'uh' uit, niet met een 'oe'. De Pléiade: groep van 7 Franse dichters, een plejade: groep van 7 personen en de Plejaden: het Zevengesternte, een sterrengroep in het sterrenbeeld de Stier. Allemaal goed: achenebbisj (GB), aggenebbisj, oggenebbisj, genebbisj, ocharm, ocharme, ocharmen. We eten fondue savoyarde, kaasfondue [ook: fondue bourguignonne = vleesfondue]. Wil je pistache-ijs of pistacheyoghurt? Elitisme is elitarisme.
Jeu-de-boulen is jeu de boules spelen, het jeu-de-boulesspel dus. Het znw. dubbelgebeide = iemand die door de wol geverfd is of (graan)jenever, ook dubbele of dubbel gebeide(!) jenever. Het bnw. dubbelgebeid betekent: door de wol geverfd. Alleen correct is: dubbelgebeide (znw.) is dubbel gebeide (bnw.) jenever. Theeplukken (inf.) is theeblad oogsten. De colibacterie is de E. coli(bacterie). Met rvs wordt zowel 'roestvrij staal' als roestvrij stalen' bedoeld.

6. Sf-romans [S wegens begin zin] zijn sciencefictionromans. Eén bijou, twee bijous en een kleinood van een bijoutje, allemaal bijouterieën dus. Een laaienlichter is een ladelichter [oplichter]. Banken moeten geen
va-banque spelen [roekeloos optreden]. Met nieuwjaarsdag wordt Nieuwjaar aangeduid en gevierd. Rechts afslaan is rechtsaf gaan. Lekker, die cahors(wijn)! Dat zijn spullen voor huis, tuin en keuken. Er zit ook een huis-tuin-en-keukenmiddeltje bij. Wat daar genoeg aan heeft, is een huisje-boompje-beestjegezin. Jeu-de-boult hij, speelt hij jeu de boules? De auto shimmyde [heen en weer zwaaien van autowielen]: de baby's werden door elkaar geschud, dooreengeschud. De dronkenman zei: "Klokklok!" en de klok zei; "Tik! Tik!" [systeem VD tik! tik!, in lopende teksten fout]. Die uitgezwete vloeistof verdampt gewoon. De dakpannen bevonden zich in gezwete (gezweten) toestand [laten water door -VD gezweet of gezweten]. De hardloper was flink bezweet, hij was in bezwete toestand. De drank podosiri maak je van açaibessen. Een allantoïs is een embryonale urineblaas.

7. Hexakosioihexekontahexafobie kan nog net (angst voor het getal 666, getal van het Beest, Openbaringen), maar toch heb ik angst voor lange woorden: hippopotomonstrosesquippedaliofobie [vergelijk: sesquipedalia verba, ellenlange woorden]. Het knäckebröd ware niet te verwarren met smörrebröd [GB ook, VD alleen: smørrebrød]. In de VS zijn de democraten de aanhangers van de Democratische Partij en de republikeinen van de Republikeinse Partij. In Nederland heb je trouwens het Republikeins Genootschap. De wind was NNW [2023], noordnoordwestelijk. De theologen waren weer aan het bekvechten, ze leden overduidelijk aan de rabies theologorum, de razernij der theologen (niet de gewone rabiës, de hondsdolheid dus). Een goeni- of zeilzak is een zak van jute [jutezak, juten zak]. Op Black Friday (straten zien zwart van de mensen voor kerstinkopen) volgt Cyber Monday (onlinewinkels met koopjes en gereduceerde prijzen). En ervoor zit Thanksgiving Day: nationale feestdag in de VS. Een thar is een kleine, gracieuze himalayageit en een thangka een banier van boeddhisten bij hun huisaltaar. De eerste maandag van september is het in de VS feestdag Labor Day.

8. Gooi de verzouten soep in de rivier en je hebt een verzoute rivier. Op de party waren er gezoete en gezouten lekkernijen. De nabootsing van een kort, stotend vogelgeluid, vooral dat van de wijfjesvink is: tjok! Limo [L wegens begin zin] is een verkorting van limousine, maar ook van limonade. Met *limo* ook nog: Julimonarchie, het koningschap van Louis-Philippe, de Burgerkoning (1830-1848), limobier = limonadebier, limogeren (BE: aan de dijk zetten), limonade gazeuse, limoncello = limoncino = Italiaanse citroenlikeur, limousin (groot vleesrund), limousine (chauffeur zit afgescheiden), stretched limo = stretchlimo [verlengde limousine] en yoghurt-limoenmengsel. Een pisco sour = een cocktail van pisco (sterkedrank uit druiven) en limoen- of citroensap, met een laagje geklopt eiwit erbovenop. Bitter lemon is een koolzuurhoudende frisdrank met extract van limoenen.