3418 Dictee zaterdag 26-08-2023 (1) – dictee Dictee van de dag (1042)

Dictee – dictees [3418]

Vragen en opmerkingen: leentfaarrein@gmail.com

Oefendictee jan 2020 (2), geheel herzien naar situatie 2023

Dictee van de dag (1042)

1. Daar heb je die dicteecrasher weer! Dit plompekunstwerk is dus Crassa Minerva gemaakt [plompe kunst]. Je schrijft ‘assaisonneren’ en ‘claxonneren’ [beide: oh], de woorden ‘shamponeren’ [shampooën] en ‘assoneren’ spreek je met ‘oo’ uit. Ik vond twee anomalieën, irregulariteiten: (c)rayoneren [met toch: oh]. Zou dat aan de Franse herkomst liggen? Wel raar dan, want in het Frans is het juist rayonner: rara. Oplossing: TH 3.5.1.4: na -eon, -ion, -jon, -yon wordt de n alleen verdubbeld als er een sjwa op volgt (‘mayonaiseregel’). Het is dus wel crayonnetje (tekenstift), maar crayoneren (nog vreemdtalig: crime passionnelle, questionnaire). Een creator creëert een creatuur. De verkeerde kreeg de credits. Heerlijk, zo’n crème-de-menthelikeurtje [crème de menthe]. Hij beschikt over een Stradivarius, een cremona, een Amati en (nog een) strad. Dat kledingstuk is van crêpe de Chine [geen chiné!]. Thee dronken ze uit bone china [bohn-tsjaaj-nuh].

2. Het mahjong speel je met een twaalfdozijntal [twaalf dozijn] stenen. Noteer het crescendoteken: … (<) en het decrescendoteken: … (>). Het creutzfeldt-jakobsyndroom (CJD) is de Creutzfeldt-Jakob Disease [D 2023] (en TBD = Tick-Born Disease?) In Saoedi-Arabië pleeg je eerder crimen laesae majestatis [majesteitsschennis, hoogverraad] dan in Nederland. Als vulmiddel voor die récamier [soort rustbank] gebruike men crin végétal [korte vezels van de dwergpalm]. De Grote Depressie, dat waren de crisisjaren [jaren 30 van de 20e eeuw]. Crocidoliet [k s] is blauw asbest. Crispr is clustered regularly interspaced short palindromic repeats (stukje DNA met korte, steeds dezelfde reeksen basen, meervoud: crispr’s). Wil je een croque hawaï (met ananas) of een croque-monsieur [NL: tosti]? Trump heeft nogal wat cronies [mv., politieke vrienden en zakenvrienden die een leider door dik en dun steunen]. Prachtig, die cross [diagonaal] geslagen backhand! Een cruiser [cruiseschip] is nu eenmaal geen kruiser [zeker oorlogsschip]. Ctsv stond voor College Toezicht Sociale Verzekeringen. Wat ziet hij toch in dat cuckolden [vreemdgaan met toestemming en/of aanwezigheid partner]? Een cujus pluris erat unguis, quam tu totus is iemand wiens pink meer waard is dan jouw hele persoon. Is er iets mooiers dan de Cullinan? Kulturhus/zen [K wegens begin zin] stammen uit Zweden.

3. Een guinguette is een buitencafé of uitspanning. Een Madonna della misericordia is een mantelmadonna. Zekere olienoten zijn curasausjes. Herten burlen, majorettes twirlen. Een CUV is een crossover utility vehicle (een SUV voor in de stad). Je hebt overigens ook
cross-overmuziek. De Cyber Monday valt na Black Friday. Kies maar: moquette tapijten of moquettetapijten. Waar is mijn dictionaire? Ik wil het woord ‘dijonnaise’ [zj] erin opzoeken. Met s. of sin. wordt sinistra aangeduid (met de linkerhand te spelen – d. of (mano) destra (m.d.) – rechterhand, ook m.d. = main droite tgov. m.g. = main gauche). Zij zweert bij montessorionderwijs [o.a. zelfwerkzaamheid]. De malaria tertiana (derdendaagse koorts) openbaarde zich op afgelopen zondag, woensdag en zaterdag. Daaraanvolgend is dav. (daaraan voorafgaand echter d.a.v. en daaropvolgend is dov.) en ‘opzichzelfstaand’ schrijf je aan elkaar. Het ligt niet hiero, het ligt daaro. Bij het dabben maak je dabs [beide: èh] (dansmove met o.a. neus en arm). Die website is da bomb [te gek]. Leer uit je hoofd: Daesh = al-Dawla al-Islamiya fi al-Iraq wa al-Sham [= IS, ook: ISIS]. Heeft hij nou hemera- [nachtblindheid] of nyctalopie [dagblindheid]? Schrijf je dat goed: het daghet in den of inden oosten [beginregel en titel middeleeuwse ballade]?

4. Hij is een eofilatelist [periode van voor de postzegels]. Dagobert Duck ging in de dagobertstoel met X-vormige poten zitten. Het woord ‘daisyrom’ komt van digital accessible information system. Dajakkers hebben Dayase gewoonten (en Bredaënaars dito Bredase en een dwaas dito dwaze). Een prefab dakopbouw is een prefabdakopbouw. Op roofrails [dakrail op auto] rijden geen treinen. De quasiloftuiging of -tuiting was een vorm van iemands damning with faint praise [veroordeling met geveinsde lof]. Dance is EDM, electronic dance music. Dandyeske dandy’s dandineren [dandy uithangen, mode volgen, niet zo ongunstig als fat], maar hebben zelden knokkel- of dandykoorts. Hij speelt in een dans-en-showorkest. Een darmbloeding is een enterorragie. Het darmstadtium heette vroeger ununnilium (Uun, 110, Ds). DBD is de disruptive behaviour disorder, een koepelbegrip voor ODD (oppositional defiant disorder) en CD (conduct disorder). Debarrasseren is de tafel afruimen. De mens is de beelddrager Gods.

5. Hij zou spoedig ad patres gaan [naar de vaderen, sterven]. Jazeker: afferent is toevoerend en efferent is afvoerend. Zij hebben geen tokkie- of alt-A- [door bank aan klant met slechte kredietwaardigheid, alt van alternative] maar een nul-op-de-meterhypotheek [voor energieneutrale woning]. Zekere opzwepende Braziliaanse dansmuziek heet batucada [oe]. Deze bobbekop [dikkop] was bobbed [kortgeknipt]. Zo’n bull’s eye score [binnenste roos van een dartbord] geeft veel zelfvertrouwen. Een cacique noemen wij ook een kazike [hoofd inheems volk]. Een lysimeter [waterbalans ervan] heb je bij planten nodig. Een micromillimeter [één miljoenste millimeter, 10^-9 meter] is wel erg klein. Het is altijd: *onist, *onnist komt niet voor (alleen in: hij vonnist). Hij gaat een conclavengeschiedenisboek schrijven [conclaaf is frequenter dan conclave --- > n/s]. Kotomisi is (ook) een creoolse vrouwendracht. Dégras is afvalvet en délai is uitstel. Een djimat is een amulet. Hij lag een tijdlang in het water, wel een uur lang. Die millésimé [champagne van druiven van één oogstjaar] kwam van een goed millésime [(wijn)jaar]. De orthoëpie of orthofonie is de leer van de juiste uitspraak. Die pappert (zuiplap) is ook nog een ossaart (kwelgeest), maar hij keek wel lelijk op zijn kokkerd [grote neus], toen hij afgedroogd [afranselen] werd. Schijf jij onderzoeken = recognosceren goed?

6. Dat religieuzeclubje [+ n/s] kon best hartelijk lachen. Heel vroeger kon je op fasching [carnaval] met een farthing [vroegere kleinste Britse koperen munt = 1/4 penny] betalen. Een Savooiaard komt uit Savoie [2023]. Een rijks-hbs was een rijkshogereburgerschool, de staatsversie van een gemiddelde hogere burgerschool (GB). Rooms-katholiek: de Heilige reserve is de heilige hostie die in het tabernakel [kluis op sacramentsaltaar] bewaard wordt. Het is zijn idee-fixenopvatting [GB], dat iedereen het meervoud ‘idées reçues’ [gangbare, heersende opvatting] goed zou schrijven. Zie je de ezelsbrug: scala caeli [jakobsladder, trap naar de hemel] en Rorate coeli desuper [Dauwt, hemelen uit den hoge]? Lekker, die hoogtezonnenstraling. We hebben nu een hre-ketel [hoog rendement energie]. Jeu-de-boult hij? Ja, hij speelt jeu de boules. Zo gaat dat: kaffiya (2 x a → e, + h:) keffiyeh (e → u, -f, + y en eind-e → a:) kufiyyah. De menage [huishouding] naast de manege [rijschool] bleek een ménage à trois [samenleving van drie personen] te zijn: een ménagère [huishoudster] bestierde die menagerie [beestenspel]; het was er inderdaad een beestenboel. De newage-cd [gevoel i.p.v. rationalisme – new age] was aan de newwavelegende [new wave = zekere muziek] gewijd.

7. Polypeus is poliepachtig [zeker gezwel, goedaardig]. Hij reed over de pontbrug [= pontklep]. Het poshte [luxueus] interieur vonden we sinds 2018 in Amsterdam (en in VD). De Nederlandse had een postcoïtumdepressie [NL], haar Latijnse partner [oorspronkelijk: bewoner van Latium] een post-coitumdepressie [Latijn]. De preëmptieve [preventief] en preëminente [boven andere(n) voortreffelijk – enige twee met preë-] maatregelen ten spijt: de pre-eclampsie [zwangerschapsvergiftiging] was echt niet te stoppen. Zij behoort niet tot de promiscuesten [met volledig vrij seksueel verkeer]. Het pyrronisme [twijfelen aan alles] [naar: Pyrrho] haalde een pyrrusoverwinning [naar: Purrhus – veel verliezen, als bij een nederlaag]. De BMI is de body mass index. Wat is het verband tussen ‘licet’ [het is geoorloofd], ‘n.l.’ [non licet, niet toegestaan] en ‘scilicet’ [sc., te weten, namelijk]? Hij bewondert de schilder Van Gogh zeer. O, bedoel je Vincent van Gogh, die van dat oor? Het Ave of Ave Maria is de naam van een gebed (het Weesgegroet); het wordt ook wel engelse(!) groet of engelse groetenis genoemd (afkorting: A.M. = naam gebed – voor ‘keer bidden’ schrijf je ave maria). Vanavond drinken we silvaner [witte wijn uit de Elzas, ook: wijnstok]. DNA is, zoals bekend, deoxyribonucleic acid (GB, VD)

8. Een voorbeeld van dataprocessing is EDP: electronic data processing. En DNZ is desoxyribonucleïnezuur. Kan VD het verschil uitleggen? Dubbelgebeide = dubbel gebeide [bessen] jenever [dubbele jenever], ook: jonge dubbele graanjenever. Dat was toch die eclogendichter [herdersdicht]? Dit hof van Eden is maar een zwakke pendant van de Hof van Eden. Een (L)EV is een (light) electric vehicle. Een farceur is een farceverkoper [grappenmaker]. Van die gemilesimeerde [van datum voorzien] wijn kun je het millésime [wijnjaar] aflezen. De quizzer (kwisser) verklaarde: ik kan en ken niets van wielrennen. Wist je dat een kapoen(tje) in BE ook een deugniet is? Ik denk dat je naast ‘glitter en glamour’ het best kunt schrijven:
glitter-en-glamourshow [in GB immers: glitter-en-glamourdiscotheek]. Het gaat vast goed komen. Oekraïense artikelen betaal je met de grivna (ook: grivnya, hryvnia – 2023). Hij zit op de Hogeschool ’s-Hertogenbosch (de HsH).