2616 Dictee donderdag 03-03-2022 (1) dictee – Dictee van de dag (501)

Dictee – dictees [2616]

Vragen en opmerkingen: leentfaarrein@gmail.com

Oefendictee OUD 356, geheel herzien naar situatie 2022

Dictee van de dag (501)

0. Waarschuwing: sommige zoekacties die wel lukten in de elektronische Van Dale (eVD) – zoals bijv. '??em*' met twee vraagtekens (jokers) aan het begin – lukken niet in de online-Van Dale (oVD – sinds 2015)! Je mag maar – los van elkaar – maximaal! 2 jokertekens gebruiken (*, ?, – * en *, ? en ?, * en ?, ? en *: een vraagteken staat voor één teken, een ster voor een willekeurig aantal tekens – ook nul!).

1. Een nugger is een niet-uitkeringsgerechtigde werkzoekende. In dat non-paper (geen officiële status) worden nonouders [nu of nooit, letterwoord] beschreven. De no-nonsensenerds draaiden non-stop muziek (non-stopmuziek – znw.). Hij is een notoire herrieschopper. Het NR, het Nederlands record, werd verpletterd, maar het wr, het wereldrecord, bleef in stand. De genukete [gecrasht door malware] computer gaf de geest. Een [letters] vier-tweestand kun je ook als [cijfers] 4-2-stand noteren. De zero tolerance is de nultolerantie. Dat leidt tot een zerotolerance- of nultolerantiebeleid. Nubuckleer is bewerkt kalfs- of rundleer. Noord- en zuidtij (net zoiets als de Golfstroom) veroorzaken ons getijdenverschijnsel. De noordse volken komen uit het hoge Noorden van Europa [zeg maar: Hoge Noorden]. De nooit geziene gast was tevens niet gezien. De afkorting van noorderbreedte is NB, die van nota bene N.B. Het
NOS Journaal (eigennaam; ook wel: NOS-journaal – wdb.) werd vanuit een NOS-studio uitgezonden. Dronken Noormannen ook al noormannen [glas bier met borrel – waren het dus dronken Noormannen?]? De Noord-Zuidambtenaar ging niet over de
noord-zuidverbinding, zo bleek.

2. Hij wikkelde de afgedankte nymphe du pavé [straathoer] in een nylon regenjas [nylonregenjas] en flikkerde haar in het nymfaeum [archeologie: fontein]; een nymfale [dagvlinder] schrok daarbij op. Je moest je de nieges [zeer] schamen. Voor nigromantie [zwarte magie] moet je bij de heksen zijn. Een Savooiaard komt uit Savoie en eet savooi(e)kool. Ook toegeven dat je communist of moslim bent, is een vorm van coming-out. De man met de O-benen zong eind december de 7 prachtige o-antifonen in de oasestad. Hij hield van oarsen [oor-suhn], boordroeien. Het uit het Frans stammende 'obligeant' [zj] komt maar gedeeltelijk overeen met het Italiaanse 'obbligato'. Dat laatste is namelijk een muziekterm, net als obliquus [kwuhs] [traps- of sprongsgewijze voortschrijding van een partij]. Gooit Charon de obolen die hij krijgt voor het overzetten over de Styx naar het schimmenrijk, allemaal in een obuskrater [veroorzaakt door een granaat]? Ochot [och god, och gut], alweer zo'n querulant! Het ochèma is een astraallichaam. Ocharm(en) (ocharme), het is weer zover! Is het zo ver naar Paradiso [Amsterdam]?

3. Voor de langue d'oïl [middeleeuwen, basis voor het moderne Frans] is de Loire de ondergrens. De langue d'oc (het Occitaans) spreken ze in Occitanië [beneden de Loire]. Het Occidental is trouwens een kunstmatige taal. Spreken ze die in het Avondland, de Occident? Waar de zon ondergaat, is de occident. Obstetrie is verloskunde. Is 'naastenliefde' een obsoleet [verouderd] begrip? Een ocarina is een muziekinstrument in de vorm van een gansje. De oboe [oo-boo-wee] d'amore (2 meervouden! – oboe d'amores/'s) is een soort van hobo. Hij leed aan het oedipuscomplex [aantrekking zoon tot moeder] (nee, geen elektracomplex! – aantrekking dochter tot vader) en had ook nog oedemateuze [waterzuchtig] zwellingen. De oebie wordt ook wel als yamswortel aangeduid. De afkorting o.d.t. – u raadde het al – betekent 'onder de toonbank'. De Odyssee is het heldendicht van Homerus over de lotgevallen en omzwervingen van Odysseus op zijn terugtocht van Troje naar Ithaca. Kunnen vrijmetselaren lid zijn van de Odd Fellows? Zij bakten ons een poets, ze speelden op de oeds [zekere luit].

4. Odieus [onuitstaanbaar, ergerlijk] toch, dat er op oculi (4e zondag voor Pasen, zondag oculi, oculizondag) geoculeerd, geënt, mag worden? Is 'oeioeimachine' [hoeihoutje, hoeistokje, met ribbels] een geval van klinkerbotsing? Nee. De oersted [symbool: Oe] is een
niet-SI-eenheid van magnetische veldsterkte. Oerdom en oer-Hollands om op het Oergermaans en het Oerfenicisch [ook: oe] zo af te geven! Een Oezbekistaan komt uit Oezbekistan. Esofagitis is slokdarmontsteking (aan de oesophagus dus). Zoek je een olie- en azijnfles of een olie-en-azijnstel? Waarin verschillen de of-of- en de
en-engeneratie [ook: of/of-generatie en en/en-generatie]? Hou op, je ohaat! Het ogam is het Oudiers alfabet. Er was een oioplaats [onderzoeker in opleiding; letterwoord – uitspraak: oo-joo] voor
okapi-jongenonderzoek. Oh la la (olala), is me dat schrikken! De oi is een uit de punk voortgekomen muziekstijl van de skinheads. Olieproducenten zijn olieproducerende landen: landen die olie produceren. Een aftelrijmpje luidt: ollekebolleke, rubisolleke, ollekebolleke knol. De olla podrida is een eenpansgerecht. Oloisiketi's zijn Surinaamse halskettingen.

5. Een off-the-roadmotor (VD ook: offroadmotor) rijdt meestal off the road. Een on-dit [gerucht] zegt dat de omphalos [navelsteen] in de dagen van olim een gewild product was. We zoeken op '?em': DEM (Duitse mark, niet te verwarren met de markka van Finland – FIM!), de historische REM (Reclame-exploitatiemaatschappij), aan de laatste mem (borst) liggen (tekortkomen), sem (geen meervoud, of sim – idem: de eetbare zaden (boontjes) van een vlinderbloemige slingerplant), Sem (oudste van de drie zonen van Noach en naamgever van de Semieten), wem (verbreed uiteinde van een ankerarm) en Z.Em. (Zijne Eminentie).

6. Vervolgens zoeken we op '??em': er komt nog een lelijk itempje bij (een onaangenaam bijvoegsel of aanhangsel), krem (algemene naam voor de valkvogels) en groot slem (maken). De volgende zoekactie betreft '???em': desem (zuurdeeg), eodem (aldaar), eodem die (op dezelfde dag), golem (joodse sagenfiguur), harem, jajem (jenever), majem (water), modem (van modulator-demodulator), de brom- en de waternozem, poëem (ironische aanduiding van een gedicht), ponem en porem (gezicht), lou rojem (daar is geen kijk op), vadem (vaam: lengte- en inhoudsmaat), een V-riem, vroem (geluid van een automotor), yquem (een witte bordeauxwijn) en zweem (schijntje, vleugje). De volgende zoekactie betreft '?um': cum (van 'cum laude': een cum halen, een cummetje krijgen), hij is niet van zijn hum te krijgen, in een mum van tijd en YUM (Joegoslavische dinar). Ahum, ik ben toch zeker wel in beeld?

7. Zoeken op '??um' geeft: drum(stel), neum [nuim] (naam voor de tekens waarmee de gregoriaanse melodie in de handschriften werd genoteerd), saum (een van de vijf zuilen van de islam, te weten de vasten) en slum (hij groeide op in de slums van Bombay). Met '???um' vinden we: actum (gedaan, actum et supra: gedaan als boven – op dezelfde datum), begum (Indiase titel voor koningin of dame van aanzien), het bonum (het goede), fatum (lot, noodlot), fixum (vastgesteld bedrag), ileum (kronkeldarm), hilum (hilus: zaadnavel), in de lorum zijn (van 'delirium'), het lutum (kleine gronddeeltjes), mokum en mediene (stad en platteland), het odium [het hatelijke van iets] – van chic en oude adel, novum (nieuw feit), oleum (olie of rokend zwavelzuur), 'opium' ('van het volk' is de godsdienst), otium (ledigheid, rust), scrum (bij rugby), sebum (huidsmeer), sedum (vetkruid), een pre-immuun serum en ureum (pisstof).

8. De ciborie [ciborium – gouden kelk] is met een wit velum [kleed] bedekt. Verum is het ware (ook tegenover de placebo). Verum, bonum, pulchrum betekent 'het ware, het goede, het schone'. Op (in) een pas kun je een visum hebben. Een visum repertum is een schriftelijk verslag, met name van een lijkschouwing. Een vergadering kan een votum van vertrouwen of wantrouwen uitspreken. Zoeken op '*new*' (woordvormen) geeft benzinewet en guillotinewerker, maar ook: bourgognewijn, breaking news, hot news, new age [holistisch – integratie verstand en gevoel], newage-cd, newageboek, newbie (of noob – nieuweling op internet), newcomer [nieuwkomer], New Deal [sociaal-economische beleid van president F.D. Roosevelt voor 1933 en volgende jaren], new look [Christian Dior – mode, ook: politiek], newspeak [nieuwspraak, versluierende taal van politici], de newton [N – eenheid van kracht in het SI-stelsel], new wave [muziek], one(wo)manshow, Meester Pennewip [de onderwijzer uit Multatuli's Woutertje Pieterse, het prototype van de schoolfrik], reneweren (gewestelijk: ruïneren, ook: verrinneweren), rhônewijn, stonewashed spijkerstof, vigognewol (pacowol), winter- en zomerzonnewende en zonnewagen (mythologie: van de zonnegod). Grijzezonewapen en het (de!) marinewezen noemen we niet. De Knickerbockers in New York droegen knickerbockers [wijde kniebroek].

9. Nadat we met het laatste zoekcriterium ook binnen artikelen hebben gezocht, is het voorlopig weer genoeg; de oogst: dyne (eenheid van kracht – komt de newton – N – in voor!)), Dow-Jonesindex, dory (open roeiboot voor Newfoundlanders), cystografie (onderzoekt blaas en urinewegen), côtes du Rhône en châteauneuf-du-pape (rhônewijnen), chambertin, pommard en meursault (bourgognewijnen), de afkoelingswet van Newton, gnomon (zonnewijzer), newtonmeter (Nm, de joule, J), sterren- en zonnewind, het snorrende spinnewiel, geen besje bleef achter het spinnewiel, tempus fugit (de tijd vliegt), typewerk (typwerk) is tikwerk, een twijnwiel is ook een spinnewiel, Wall Street en het Vrijheidsbeeld in New York, yellow press (Engelstalige sensatiebladen), zodiak (dierenriem, zonneweg – zodiac = rubberboot), zonnecel, zonne-eest (droogtoestel), zonnestilstand (solstitium, zonnekeer, zonnewende) en zonwering (jaloezie, store).

10. Damspelers doen om en om een zet. Omineus is veelzeggend of een (boos) voorteken (omen) inhoudend. Het Olympisch Comité kwam zelf kijken op de olympische wildwaterbaan. Op de Olympus heersten de Olympische goden. Om de hete brij en de waarheid kun je heen draaien. Als je onder dak gebracht wordt, heb je onderdak. Met de schaatsen eenmaal ondergedaan, wilde hij niet voor de
collega-schaatsers onderdoen.