2596 Dictee dinsdag 15-02-2022 (1) dictee – Dictee van de dag (485)

Dictee – dictees [2596]

Vragen en opmerkingen: leentfaarrein@gmail.com

Oefendictee OUD 372, geheel herzien naar situatie 2022

Dictee van de dag (485)

Het Groot Muntendictee (2) [eigennaam!]

1. De Bengalese [Bangladesh] munteenheid is de taka [BDT]. De Beninse munteenheid is de CFA-frank (ook van Burkina Faso BCEAO – XAF). De Bhutaanse munteenheid is de ngultrum [BTN]. De birr was de munteenheid van het vroegere Ethiopië [ETB]. De bolivar is de munteenheid van Venezuela [VEF]. De Boliviaanse munteenheid is de boliviano [BOB]. De Bonairiaanse munteenheid is de Antilliaanse gulden [ANG]. De Botswaanse munteenheid is de pula [BWP]. De Braziliaanse munteenheid is de real [BRL]. De Bruneise munteenheid is de Bruneidollar [BND]. De Burundese munteenheid is de Burundifranc [BIF]. De BYR is de Wit-Russische roebel en de CAD de Canadese dollar. De Cambodjaanse munteenheid is de riel [KHR]. De CDF is de Congolese frank (Congo-Kinshasa, niet te verwarren met Congo-Brazzaville). De cedi is de munteenheid van Ghana [GHS]. De centavo is een bronzen pasmunt in Zuid-Amerika [vgl. cent], de centesimo voor Italië [= 0,01 lire – ITL, vroeger!] en de centimo [= 0,01 peseta – ESP, historisch!] de Spaanse. De CFP-frank is de munteenheid van Frans-Polynesië, Nieuw-Caledonië en Wallis en Futuna [XPF].

2. Hoe houd je de CFA-frank BEAC [XAF] en de CFA-frank BCEAO [XOF] uit elkaar [CFA-frank, algemeen = XPF]? De CHF is de Zwitserse frank. CLP behoort bij Chili (Chileense peso), CNY bij China (renminbi yuan). De colon is de munteenheid van Costa Rica (CRC) en El Salvador [SVC]. De Comoren zijn een republiek in de Indische Oceaan, bestaande uit de eilanden Grande Comore, Ansjovan en Mohéli. De munteenheid is de Comorese franc (KMF). Een oude handelsmunt in Ecuador en Chili heet condor. De COP is de Columbiaanse peso. De cordoba vind je in Nicaragua [NIO]. Brazilië gebruikt tegenwoordig de real [BRL], vroeger de cruzeiro [BRC]. De CVE is de Kaapverdische escudo. De CYP is het Cypriotische pond, de CZK de Tsjechische kroon. De dalasi vind je in Gambia [GMD]. De denar is de munteenheid van de republiek Macedonië (andere naam: FYROM) [symbool: MKD]. Een dime is 10 dollarcent. De dinar vind je onder andere in Koeweit [KWD] en Irak (IQD, de Algerijnse is de DZD = DZ is de ISO-landcode van Algerije, Algerië). Marokko gebruikt de dirham (MAD). In Djibouti gebruiken ze de Djiboutifranc [DJF].

3. De dobra is van Sao Tomé(!) en Principe [STD]. De sucre (RCS) is de vroegere munteenheid van Ecuador. De EGP is het Egyptische pond (ooit hadden ze de piaster). De Eritrese nakfa (ERN) is aldaar het betaalmiddel. De birr is de Ethiopische munteenheid [ETB]. Een FDC is een fleur de coin (maagdelijke munt – en bij postzegelverzamelaars de fdc een eerstedagenveloppe – first day cover). De Fijische munteenheid is de Fijidollar [FJD]. De piso gaat van hand tot hand op de Filipijnen [PHP]. De FIM is de vroegere Finse mark (de markka, tot 2002, nu de euro – EUR). De Georgische munteenheid is de lari [GEL]. De GIP is het Gibraltarese pond en de GNF is de Guineese frank (je weet wel, daar koop je Guine(e)se biggetjes mee). In Haïti kun je gourdes [HTG] verzamelen. De GYD is van Guyana – d = dollar, de GWP van Guinee-Bissau: de peso. De groschen is oud-Duits [10 penning – Duits: Pfennig – daar P, in NL: p, pfennig], de quetzal komt uit Guatemala [GTQ] en de guarani [PYG] is Paraguayaans. HKD is de Hongkongdollar (nee, niet van King Kong en andere kingkongs = groot en sterk monster).

4. De lempira [HNL] waart rond in Honduras. De Magyaarse [Hongaarse] munteenheid is de forint [HUF]. De Indiase roepie (INR) en de Indonesische roepia [IDR] lijken fonetisch veel op elkaar. In Iran heb je de rial (IRR). De ISK is de IJslandse kroon. In Israël is er de sjekel [ILS]. Tot 1996 had je in de Oekraïne de Oekraïense karbovanets, daarna de grivna (grivnya, hryvnja – UAH). In Kazachstan heeft iedere Kazachstaan wel enkele tenges [KZT]. Verwar de Keniaanse shilling (KES) niet met de Kirgizische som (KGS). Met kina's [PGK] betaal je in Papoea-Nieuw-Guinea, in Laos met kip [LAK]. De KPW is de Noord-Koreaanse won (de KRW de Zuid-Koreaanse won). De Kroatische munteenheid is de kuna [HRK]. De munteenheid van Birma (tegenwoordig Myanmar) is de kyat [MMK – uitspraak: tsjaht]. De lats (meervoud: lati) is van Letland [LVL – Latvia], niet te verwarren met de Estlandse kroon (EEK); in Litouwen had je de litas (LTL, sinds 1 januari 2015 de euro – EUR). De lei is van Roemenië [RON] en Moldavië [MDL – lei], de lek [ALL] van Albanië. Ook malloten betalen in Lesotho met de maloti [LSL]. De Malagassische munteenheid op Madagaskar is de ariary [MGA]. Hij spaarde enkel de Malawische kwacha (MWK; de Zambiaanse kwacha is de is ZMK), de Maledivische rufiyaa [MVR] en de Maleisische ringgit [MYR – Malaysia]. Ook in San Marino hebben ze de (Marinese) lire [na 1 januari 2002 de euro – EUR]. De Marshalleilandse was een schoonheid. De Mauritaanse ouguiya [MRO] is niet zo bekend en geen harde munt. Verwar deze niet met de Mauritiaanse roepie [MUR]. De MDL is de Moldavische leu. De metical is de huismunt van Mozambique (de Mozambikaanse dus – MZN).

5. Sommige munten zijn monepigrafisch [geen beeldenaar]. Herken jij de scherts in 'moneten' (ik niet, maar zie VD: geldstukken/geld)? In Mongolië heb je de tugrik [MNT], in Macao de pataca (MOP). Vergeet vooral de Maltese lira [MTL, thans euro – EUR] niet! De NAD is de Namibische dollar. Ook in Nepal betaal je in roepies (NPR). De ngultrum vind je in Bhutan [BTN], de cordoba in Nicaragua (de NIO is de cordoba oro). Het liefst heb ik nieuwgemunte pasmunten. De naira [NGN] gebruik je in Nigeria. De NLG was de oude Nederlandse gulden. Met een obool kwam je de Styx [in de onderwereld – Charon, veerman] over. De NZD is de Nieuw-Zeelandse dollar. De Omaanse (Omanitische) munteenheid is de rial (OMR). De pa'anga is de exotische, om niet te zeggen excentrieke munt van Tonga [TOP]. Palau is een eilandenrepubliek in de Grote Oceaan (betaalmiddel: de Amerikaanse dollar – USD). In Panama heb je de balboa [PAB]. Vroeger betaalde je in Sudan ook met para's [later: SDD = Sudanese dollar, na 2007 Sudanese pond – SDP]. Tot 1946 had je in Hongarije pengö's [tot 1946]. Je kunt op de penning zijn [erg zuinig].

6. Een penny-a-liner wordt per regel [met een penny] betaald (net zoals schrijver dezes: kassa!). De peseta Guineana (thans: CFA-frank = XAF) was de munteenheid van Equatoriaal-Guinea. Is de piekbelasting standaard één euro? Als je guldens in het water gooide, kon je de pietermannen letterlijk zien zwemmen. In het voormalige
Nederlands-Indië kon je kleine bedragen met pitjes [kleine pasmunt] betalen. Een polei is een muntachtige (plant). De Poolse munteenheid is de zloty [PLN]. Dat grapje kostte me 13 pop [gulden]. De pula [BWP] is het slijk der aarde in Botswana. De QAR is de Qatarese riyal(!) [? volgens VD sinds 2020 mét y!]. De quetzal is van Guatemala [GTQ], de rand [ZAR] van Zuid-Afrika. Hoe hoog staat Braziliës real [BRL]? Met de reis [ij] betaalde je vroeger in Portugal je vakantiereis [thans: euro – EUR]. In Cambodja is de munteenheid de riel [KHR]. De ringgit heerst in Maleisië [MYR – Malaysia], de riyal(!) [SAR] in Saoedi-Arabië (ook: Saudi-). De RM was de vroegere Reichsmark (rijksmark). De RUB is de Russische roebel. De Santomese (Sao Tomé en Principe) munteenheid is de dobra [STD].

7. De bevolking van Saint Vincent en de Grenadines spreekt een soort van creools-Engels. Ik blijf moeite houden met het subtiele verschil tussen schilling [Oostenrijk – ATS – thans euro, EUR] en shilling [Engeland – thans GBP – Groot-Brittannië – pond]. De SCR is de Seychelse roepie, de SDD de Sudanese (VD ook: Soedanese) dinar [historisch, thans: SDG = Sudanees pond] en de SEK de Zweedse kroon. Met shilingi's betaal je in Tanzania [TZS – Tanzaniaanse shilling]. In Slovenië gebruikten ze de tolar (SIT – tot 1 januari 2007, daarna de euro – EUR), in Slowakije de koruna of kroon [tot 2009, daarna de euro]. De somoni doet opgeld in Tadzjikistan [TJS]. De SOS (hier niet: Save Our Souls) is de Somalische shilling. Specie is klinkende munt. De SRD is de Surinaamse dollar. De SYP is het Syrische pond. De taël is een vroegere Chinese munt [thans: renminbi yuan – CNY]. Met taka's betaal je in Bangladesh [BDT]. De tala [WST] is de munteenheid van West-Samoa en de Tokelaueilanden. De Thaise munteenheid is de baht [THB]. Let op: Birma is een ander land (thans Myanmar met als munt de kyat – MMK – uitspraak: tsjaht). Te veel likken aan munten kan cystic fibrosis (CF, mucoviscidose, taaislijmziekte) veroorzaken. De toman was een Perzische gouden munt. Antigua en Barbuda hebben de Oost-Caraïbische dollar [XCD]. De TRY is de Turkse lira. De TTD is de Trinidad en Tobagodollar. De tugrik hoort bij Mongolië [MNT]. Tumtum is snoepgoed van pepermunt. De ZMK is de Zambiaanse kwacha.

8. De Tuvaluaanse munteenheid is de Australische dollar [AUD]. O, wat zijn die tijgerhouten (peper)muntdoosjes toch mooi! De UZS is de Oezbeekse som. De vatu is de officiële Vanuatuaanse munteenheid [VUV]. De Venezolaanse munteenheid is de bolivar [VEF]. Heb jij nog vijffrankstukken? De West-Samoaanse munteenheid is de tala [WST]. De YER is de Jemenitische rial [Oman, OMR, Iran IRR – vergelijk: Saudi-Arabië met riyal – SAR – 2020 volgens VD ook riyal: Qatar: QA(?)]. De YUM was de Joegoslavische dinar. De munteenheid van de Democratische Republiek Congo is niet de zaïre maar de CFA-franc BEAC [XAF].

9. Apengeld is niet of nauwelijks iets waard. Bijna-geld (near-money) is de benaming voor vorderingen die op zeer korte termijn en zonder waardeverlies in geld kunnen worden omgezet. Cashgeld is contant geld. Arnhem is het Gelders Haagje. Een geldzak-bv is een besloten vennootschap die als de doelstelling heeft een vermogen te beheren door het doen van investeringen. Er is giraal [bankrekening, etc.] en chartaal [klinkende munt, baar geld] geld. Het oude kijk- en luistergeld was de omroepbijdrage. Het oudgeldmilieu is het sociaal milieu dat van oudsher welgesteld, zo niet rijk is. Naast vacatie- en vakantiegeld is er plastic geld.