Dictee - dictees [1526]
Dictee
791 (DCCXCI) Dictee Specialisten (26-09-2014)
1.
Wat is het verschil tussen papier collé [collage]
en papier-maché [m = met ... – deeg van papierafval]?
Hij rekende die papers tot zijn paperassen. Dames hebben soms papillotjes [papiertjes – krullen] in het haar. Waartoe dient
een papiniaanse pot [afgesloten, overdruk, koken,
steriliseren, voorloper autoclaaf]? Hij kent zijn pappenheimers. De
eigenschappen van Papoea's zijn Papoes of Papoeaas. Wat is het papsyndroom [geen melkgerechten voor aan maag geopereerden]?
Hoe kijkt men aan tegen dat parabiose-experiment [dubbelgroei,
kunstmatige vereniging individuen]? Dat doe je nu wel, maar dat is puur
om je geweten gerust te stellen: par acquit de conscience. Die Paradijsvogel [sterrenbeeld] zingt niet. Een paradis artificiel
ontstaat algauw bij gebruik van stuff. Hoe heten die lelietjes, Van Dale?
Antwoord: lelietjes-van-dalen. Een paraenese is
een opwekking tot deugd. Wil je mijn dicteeparafernalia eens zien? Een parafimose is een Spaanse kraag. Een parg of parag is een
kletskop (favus, niet: kletskous!). Een
beetje paragnost kan gedachtelezen.
2.
Wel goed uitspreken: invaliden en paragliden. Parallellijnen zijn evenwijdig.
Paramnesie kun je ook verwoorden met déjà vu of fausse reconnaissance. Het
para- of hevearubber komt van de boom Hevea
brasiliensis. Ook goed uit te spreken: paraski (en
parasolden; die domme dicteeregel over koppeltekens toch!). Dat wist je:
parathion is di-ethylnitrofenylthiofosfaat. Het parathormoon (PTH) is een parathyreoïd hormoon. Paraxyleen is 1,4-dimethylbenzeen. Bij het dammen vormen Jos en Pieter een
par bene comparatum (tweetal dat, twee die aan
elkaar gewaagd zijn). Een paravent is een kamer-, tocht- of windscherm.
Een poelepetaat is een parelhoen. De nonparel is een klein lettertype tussen
parel en galjard (gaillard) in. De cerebrale parese (CP) is de hersenverlamming. Parfait à la vanille
is vanille-ijs, parfait-amour is rode likeur, met citroen- of bergamotolie en
parfait au café is, zoals bekend, koffie-ijs.
3.
Ik ben mijn pardessustje kwijt. Par pari respondere, paria paribus referre,
paria paribus respondere: met gelijke munt betalen. Parijs' burgemeester ging
lelijk in de fout. Enigszins geelachtig marmer, van het eiland Paros, is
Parisch marmer. Hij werd ontboden ten parkette van de officier van justitie.
Hier wordt gewerkt par le droit du plus fort, volgens het recht van de
sterkste. Dat doen vrouwen: parler chiffons [over
kleren en opschik praten]. De dichter ging op de Parnassus stijgen (de Parnassus beklimmen). Zij vormden een edel
broederpaar, par nobile fratrum. Welke parochievicarie was dat? Het orkest zat
in het (de) orchestra. Ze vinden me allemaal
parra (paranoïde!). De
Parthen werden later door de Perzen overwonnen. Is het Grootboek der
nationale schuld eigenlijk een groot boek of niet? Een rechter mag geen
parti-pris [vooringenomenheid] tegen iemand hebben.
Wat zou dicteecrashen toch wel niet inhouden [ongewenst
deelnemen]?
4. Ik stuur je een parvum non parvae
amicitiae pignus: een klein bewijs van een allerminst kleine vriendschap.
Zoeken op '*sjm*': kasjmier (stof uit Kasjmir),
een kasjmiergeit, een kasjmieren sjaal en zich sjmadden (zich laten dopen). De naam 'Pakistan' is gevormd uit de namen
Punjab, Afghan, Kasjmir, Sindh en Baluchistan, de combinatie betekent tevens
land der reinen. Zoeken op '*shm*': ambushmarketing (zoek
op: rond evenement van concurrent), bushmeat (idem:
vlees van bedreigde dieren), flashmob (flitsmenigte),
cashmanagement [kasbeheer], establishment [gevestigde orde, heersende klasse], leishmaniasis
(aleppobuil, kala-azar), marshmallow [zoete
lekkernij], pashmina (sjaal van zijdeachtige wol van de kasjmiergeit),
peshmerga (lid van
een nationalistische Koerdische strijdmacht) en trashmetal (heavy metal met
elementen van punk).
5. Zou zij Jan van pas (de passende, de verlangde bruidegom) kunnen
strikken? Een passacaglia [uitspraak!] is
een passacaille [muziekstuk, dans]. Dat is
een passagère [voorbijgaande] kwaal (onverbogen: passager – ee!). Wat is een
passagierperser (bij de metro)? Dat boek
heeft een dos passé [vlakke, vierkante rug].
Een passe-droit geeft scheve gezichten [oude
gediende passeren bij benoeming]. De back passte
naar de midvoor. Een passter [zigeunertaal] is
opkoopster van ramsjpartijen. Een passerelle
[geen 'luh' uitspreken] is een smalle loopbrug. Met die
Passer kun je geen cirkels trekken [sterrenbeeld].
Hij patiencet als passe-temps [tijdverdrijf]. De arma Christi zijn de
passiewerktuigen. Passivisme [lijdelijkheid]
is geen pacifisme [voor duurzame vrede, tegen
bewapening en oorlog]. Wat is het verschil tussen een passloper [bal doorspelen en op buitenkant aanvallen, volleybal]
en een passer-loper [aanvaller die ook geacht wordt te
passen]? Een psyché is een passpiegel. Het pastafarianisme (pastafarisme) vereert het Vliegend
Spaghettimonster. Pastastrikjes worden meestal farfalle
[wel 'luh' uitspreken] genoemd.
6.
Hij schrijft pasteuze [kliederig dik] letters.
Niet verwarren: pastiche [slechte nabootsing
kunstwerk] en pastis [alcoholhoudende
anijsdrank]. Tot de pastophoria behoren
het diaconicum en de prothesis
[kleine vierkante of halfronde ruimten aan
weerszijden van de altaarnis]. De zesde symfonie van Beethoven wordt ook
de Pastorale genoemd. Hij is een pastor fidus
animarum fidelium: trouwe herder van de gelovige zielen. Zijn er nog van die
lekkere pateekes [gebakje]? Patentgeel wordt
ook Turners geel genoemd. Hij is patenthouder van zeker patenthout [houtdeeg]. Een pater goedleven leidt een goed
leven. Hij zou een Frans paternoster bidden [vloeken].
Hij heeft altijd wat, is erg pathisch [ziekelijk]. Jij, rare patien (snuiter)! Een patmos
is een onaangenaam oord. Het eilandje ten zuidwesten van Samos, ballingsoord
waar de evangelist Johannes verbleef, was Patmos.
In de stamboom werden de patrilineale [langs de mannelijke lijn] verbanden met een liniaal in rood aangegeven. Het gebied van Vaticaanstad
is het Patrimonium Petri.
7.
Patrofagie [eten van ouders als begrafenisritueel],
dat lijkt me niet zo fris. Pats-boem, daar lag het potje rats-boem op de
grond. Hij kon dat paucis [k] verbis, in weinig woorden, duidelijk maken.
Dat is paucorum [k]
hominum, voor weinig mensen, weggelegd. Ik vind dat de langstzittende
afgevaardigden terug moeten treden. Die pauillac is als medocwijn
voortreffelijk. Het paulianeus handelen [faillissement
uitlokken – naar de Romeinse jurist Julius Paulus] heeft niets met de
Bijbelse Paulus te maken (dat is paulinisch
of paulijns), wel met voorkennis. Ze waren maar wat trots: pauper in aere suo, arm, maar zonder schulden. Die Pauw [sterrenbeeld] kan niet vliegen. Ze was zo trots
als een pauwin. Heerlijk, die pauwenbout was pauwenmooi: ze waren er pauwentrots
op. Heeft dat te maken met pauwentrots? Een
kleine spaniël of épagneul is een cockerspaniël. De dolus praemeditatus is de voorbedachte raad [zoals bij voorbedachten rade]. Rooms-katholiek wordt
afgekort tot r.-k., protestants-christelijk
tot p.-c. De afkorting van prikkelbaredarmsyndroom is PDS.
8. Nog enkele afkortingen: PDP (plasma display panel, plasmascherm),
PDM (product data management), PDD-NOS (pervasive developmental disorder not otherwise specified), PDC (program delivery control), pda (personal digital assistant), P.D. (pro Deo, om godswil, [afko:] d.w.z.: gratis),
PCP (fencyclidine), PCM (phase-change material, faseovergangsmateriaal), PCD (primaire ciliaire dyskinesie, aangeboren
ziekte waarbij de trilharen slecht functioneren) en de P.C. zijn de patres conscripti, beschreven vaderen (senatoren in het oude Rome). Pecannoten
lijken op okkernoten en pecco(thee) wordt
ook pekoe genoemd. Trouwens: de pekan is een vismarter en de pekari een navelzwijn.
Een schlemiel (sjlemazzel) is een pechvogel,
een morning-afterpil een pechpil. Toetje: een heerlijk
pêche-melbafantasietje.
9.
Pectinezuur is de triviale naam voor poly-D-galacturonzuur. De pedaaltred is de
coup de pédale. Pede poena [eu] claudo: de straf die laat op de misdaad
volgt. Dat weten Jaan, Peer en Pauw [Jan en alleman] maar al te goed. Peer de Schuimer
[berucht piraat] was weer bezig geweest. Een
peerreview is een collegiale toetsing. Heeft die turnclub al pegasessen [gymnastiek: in hoogte verstelbaar toestel voor
springoefeningen, afgeleid van het paard]. Op dat Paard [sterrenbeeld] kun je niet rijden. Een pegsonde of -katheter gebruikt men voor percutane endoscopische
gastrotomie. In het Pehlevi (Pahlavi) is de Middelperzische zoroastrische literatuur (GB ook: tt)
geschreven. Peigere [bedorven] vis moet je
niet eten. Elk van die drie joodse feesten (Loofhuttenfeest,
paasfeest en Wekenfeest) wordt pelgrimsfeest genoemd. Ik zag gepelde [kleine zwarte vlekjes] en geelpelde [geelgevlekt] kippen. Het bollenpellen is gewoon
bollen pellen. Dat ijzererts wordt in snel tempo gepelletiseerd [tot pellets,
bolletjes verwerken]. Een bontzaak is een pelleterie.
10. Onze secretaris heeft een
welversneden pen. Pendente lite [terwijl het proces
gaande is, hangende het geschil] deed de minister geen uitspraken over
de zaak. Een pennennaam is een nom de plume. Hij is penny wise, pound foolish:
zuinig in kleine en verkwistend in grote zaken, op een verkeerde manier. We
aten pencees [amandelgebak] en keken naar de
pensees [viooltjes]. Pentriet is penta-erythritoltetranitraat, een zeer krachtig
explosief. Wanneer is het weer pensenfeest [BE:
pensenkermis – feestje bij slachten varken]? Pepermuntlikeur heet ook
crème de menthe. Hij is p.eo., professor extraordinarius, buitengewoon hoogleraar. Die Pepervreter (Toekan – sterrenbeeld) vreet niks. Pépinière:
boomkwekerij, pepita: dessin van kleine ruitjes en pépite: goudklomp. Het
pantotheenzuur is een verbinding van pantoëzuur en 3-aminopropaanzuur, waarvan
het rechtsdraaiende enantiomeer (vitamine B3,
GB: B3 2020 VD ook!) in de natuur voorkomt. Een bekende film van S. Eisenstein is
Pantserkruiser Potemkin. Papegaaien zijn Psittacidae.
Geen opmerkingen:
Een reactie posten