Dictee - dictees [1521]
Dictee 785 (DCCLXXXV) Dictee Specialisten
(01-09-2014)
1.
Een wüstung is een in de (late) middeleeuwen
door de bewoners verlaten nederzetting of dorp, waarvan de contouren nog in het
landschap herkenbaar zijn. Een shime-waza [wurggreep
bij judo] kun je beter niet doorzetten. De wu
[oe] wei
is een basisbegrip in het taoïsme, berustend op het uitgangspunt dat het
nalaten van een handeling ook kan worden gezien als een handeling waarmee men
een doel kan bereiken. Gisteren heb ik nog wildgeplast, maar vandaag heb ik in
het wild geplast. Hij had hooggespannen verwachtingen van de tocht door het bos,
maar die eindigde bij een laag gespannen valstrik. Dat is een van onze
gewildste artikelen. We mogen toch wel aannemen dat diaklaas
en diaklasis (Grieks)
hetzelfde betekenen [spleet zonder dislocatie,
paraklaas is breuk met verschuiving]? De marsmannetjes komen! Antrax is miltvuur en antraciet
kun je stoken. Het heeft allebei met 'kool' te maken.
2.
Een rollator helpt tegen vallen, de prijs ervan
kan behoorlijk tegenvallen. Fenegriek heeft weinig met een Griek te maken: het
is een zekere plant (de naam komt van fenum graecum: Grieks hooi).
Frenetiek is overigens (als) bezeten, dol,
razend. Wat moet een politicus met een spindoctor, een mannetjesmaker? Zou elke
diknek [ook: rijkaard] een dikke nek hebben?
Nee, dus. Het huis had een rococoachtige
uitstraling. In VD zijn we inmiddels aanbeland bij de 'x'. Daarbij horen x
zoveel woorden, anders gezegd: een x-aantal. De term 'ex dividend' wordt
afgekort tot xd. De dader, X, ligt inmiddels op het kerkhof. XAF is de genormeerde
valuta-aanduiding voor de CFA-frank BEAC (munteenheid
van de Centraal-Afrikaanse Republiek,
Congo-Brazzaville, Equatoriaal-Guinea,
Gabon, Kameroen en Tsjaad). En wat weet u over XCD [genormeerde valuta-aanduiding voor Oost-Caraïbische
dollar (munteenheid van Anguilla, Antigua en
Barbuda, Dominica, Grenada, Montserrat, Saint Kitts en Nevis, Saint Lucia en
Saint Vincent en de Grenadines)] en
XOF [genormeerde
valuta-aanduiding voor CFA-frank
BCEAO (munteenheid van Benin, Burkina Faso,
Ivoorkust, Mali, Niger, Senegal en Togo)]?
3.
Wist je dat 'xantippe' [feeks] het enige
woord in VD is met 'xant', maar zonder 'h'? Een xaveriaan is lid
van de congregatie van de Broeders van Sint-Franciscus Xaverius (Congregatio Fratum Xaverianorum). Ecofobie [afkeer van de eigen cultuur] heeft wel wat van
het eigen nest bevuilen. Grassen en yucca's [plant,
adamsnaald, palmlelie] zijn niet-succulente [sappig,
vochtrijk] xerofyten [gedijt in droge
omgeving] (en yuca is maniok). De DAX heet officieel Xetra
DAX (zoek maar op – Exchange Electronic Trading - Deutscher Aktienindex). Zijn
x-factor ['uitstraling'] en nixfactor [onaantrekkelijkheid]
erfelijk? Nee, dus. De X-generatie, de generatie
X, is dezelfde als de generatie nix [verloren
generatie: 1990-2000 naar de arbeidsmarkt]. In Zuid-Afrika wordt de Bantoetaal Xhosa [koo-zaa]
gesproken. Bij de Grieken was de xystus de lange gang, waarin de atleten zich
oefenden. Probeer de een-na-laatste bus te halen. Dat is dus de op een na
laatste. De NVWA [NL:
Nederlandse Voedsel- en Warenautoriteit] rapporteerde
veel E. colibacteriën (de
E is van de
Duitse bacterioloog Theodor Escherich). Een spopo is (lid van) de spoorwegpolitie.
4. Een kales is een calèche. Hij dacht dat ik
een gekke henkie was, maar echt: ik ben gekke
Henkie niet (noch gierige Gerrit). Het schip
zocht aan hogerwal (opperwal) te komen en de
schipper was aan lagerwal geraakt. Ik ben VD-watcher, een echte Van
Dalewatcher. De butoh is een moderne, zeer
gestileerde Japanse dans. Ik word dol van al die gekke henkies en gierige
gerrits (gerriten). Een trepanatie is een
schedelboring. Een fint is onder andere een kleine soort van elft [zeevis]. De dikke bertha
was een Kruppproduct. Boven het toneel van de
Koninklijke Schouwburg in Den Haag staat S.P.Q.H.:
Senatus Populusque Haganus (niet in wdb.). De yakuzaclan [georganiseerde misdaad Japan] vermaakte zich in
jacuzzi's [bubbelbad]. De yamashitaspringer [overslag uit handstand] werd over het paard
getild. 'Yawl' [twee masten, kleinste achter roer] komt van het Nederlandse
'jol'. Hoed je voor de yellow press [gele pers,
(Engelse) sensatiebladen], hoedje af voor die Engelse liberale krant.
5.
Wat, een party [partij] voor yuppies [young urban professional] en yeps [young ethnic professional – allochtoon]?
Mogen yetties
[young entrepreneurial technocrat – ICT] en yippies [politieke hippie – Youth International Party (Internationale Jongerenpartij)] ook komen? De yogi [m.] en
de yogini [vr.], zij yogaden voort. Ga toch
lekker mee uit, joh, yolo: you only live once. Koeien, paarden,
you name it [noem maar op, enzovoorts]. De
yuppieziekte is, dat yuppen ME (myalgische encefalomyelitis) hebben. In deze yurta [joert(e), ger – tent] had de yuppificatie [veryupping] nog niet plaatsgevonden. De
Y-generatie is de generatie Y [de generatie van
personen geboren tussen ca. 1980 en 1995 die in grote voorspoed en met allerlei
technische vernieuwingen zijn opgegroeid]. Yuzu's zijn Japanse
citrusvruchten. Het loopt als een tierelier: wat is de herkomst van die
uitdrukking? Wat wordt er bij een splenectomie [de
milt] weggehaald? De verfijndste kant van
de Japanse grafiek is de surimono [oe – Japanse nieuwjaarsprent]. Ook Japanners rekenen
op niet-menselijke japanners. Origami is Japanse
papiervouwkunst. Wat is een oriflamme [geen 'me' uitspreken
– de heilige banier van St.-Denis]? Een knockdown [bokstegenstander op de grond] is nog geen
knock-out [minstens 10 sec op de grond].
6.
De jongen, een lijk gelijk, begon al te ontbinden: 10 = 2 x 5. Een jolie-laide
is een meisje dat of vrouw die betrekkelijk lelijk is, maar van een
aantrekkelijke onregelmatigheid. Hem werden brieven van venia aetatis toegekend [volledige
meerderjarigheidsverklaring]. De Venezolaanse munteenheid is de bolivar [VEF]. Die sleutel kan wel God weet waar liggen.
Door zijn huwelijk werd zijn vrijheid van handelen volledig gefnuikt,
tenietgedaan. Die lastige verhuizing, hij zit er nog midden in. Hoeveel z's (z'jes) telt het woord 'zaalquiz' [en hoeveel v's, v'tjes 'qui-vive']? Een
zettameter heeft als symbool Zm en een zeptometer zm. (E)-2-buteen
refereert aan het Duitse 'entgegen', (Z)-2-buteen
aan het Duitse 'zusammen'. Wist je dat een zaadpartij een klotepartij is (klote is kloten van de bok)?
Spero meliora: ik hoop op betere tijden. Vogels die zaad eten zijn zaadetende
vogels. Uit milletzaad groeit pluimgierst.
7.
Is DM diabetes mellitus, IADM is insulineafhankelijke diabetes mellitus. Een
zaagtand is onder andere een tandlijst van een laag bakstenen die enigszins
schuin naar voren uit het verband zijn gemetseld, zo dat beide zichtbare delen
van de steen ongelijk van lengte zijn. Zakendoen kan slaan op goede of slechte
zaken doen. Het droit de suite is het zaaksgevolg. Je had vroeger zaal- en
klassenpatiënten (verpleegd
door klasseverpleegsters).
De boer reisde van zijn havezate [kasteel, grote hofstede, ook: havezaat] naar het
schip op de havenzate [droogvallend
deel haven] Het zachtrode voorwerp straalde een zacht rood uit.
Zachtjesaan, dan breekt het lijntje niet. Ik vind het op zijn zachtst gezegd
belachelijk. Een zadelpunt in de wiskunde is een maximum-minimumpunt van een
zadelvlak. Zág, kaerel,
loop eens deur. In het voormalige Zaïre betaalde
je nog met zaïres. De Democratische Republiek Congo heeft de CFA-frank.
8. De ZAio was
de Zorgautoriteit
in oprichting. Bij
het voetbal kennen ze zak- [harde bal op scrotum]
en hakballen. Die businessopportunity moet je pakken. Zaklopen [volksspel] is niet op iemands [andermans] zak lopen [klaplopen].
De zakoeski [mv., borrelhapjes] komen uit de
Russische keuken. Boksers doen aan zakstoten [oefenen
op stootzak]. Zo'n dollefie zallefie [halfzachte,
eitje] heb ik nog zelden gezien. De acht zaligsprekingen vindt men in de
Bergrede [Matth, 5-7]. Peroba is zalmhout.
Van een zalmsnip [minister Gerrit Zalm – 100 guldenbiljet] kon je geen zalmsnippers maken (wel:
zalmsnipsnippers). Wat doet de kwacha [Zambia
– ZMK en Malawi – MWK] momenteel? Een zamboni is een dweilmachine [voor ijsbaan]. Het was daar zand happen en stof
happen. Bij zandergymnastiek (zanderen bij een
zanderinstituut) wordt de methode van Zander toegepast. Zandman is een
synoniem van Klaas Vaak. Waarin verschillen sanella (sanel:
soort geweven katoen) en zanella (zwart
weefsel van katoen)? Zanen is zaan [room]
afscheiden. Houden wij het Zandsteenbesluit aan? Hij gaf een sandwichhanddruk [hand tussen twee handen].
9.
Het ZAP in België is het zelfstandig academisch personeel. Wat horen we daar: een Cetti's zanger [vogel]? De zangvogels hebben een goed ontwikkelde
syrinx (orgaan in luchtpijp vogels). In
Tanzania – en dus ook in Zanzibar, eiland van die staat – betaal je met
shilingi's [TZS – Tanzaniaanse shilling].
Genieten de zapatisten (volgelingen Zapata) ook
van zapote (donkerbruine vrucht)? Een
zapvinger is een
RSI-achtige aandoening [van het
zappen]. De rand [munt] wordt
aangeduid met ZAR [Zuid-Afrika].
Lichte zavel bevat 80 tot 90% zand. Ik ben rein van zeden (niet: koning Rein van Zweden). Een comédie de
moeurs is een zedenkomedie. Hoe spreek je 'zecchino' [tsèh-kie-noo] uit? Je moet echt die
zebraoversteekplaats gebruiken. Een zawiya is
een islamitisch klooster voor soefi's. Zij van hiertegenover heeft me gebeld.
Is dat een gnome [zedenspreuk] over een
gnoom (aardgeest, berggeest, kabouter)? Zij zijn zazous (modern, excentriek
jong mens) onder de yuppies [zie alinea 5].
Hij was zo zat als een zwitser en een Maleier bij elkaar. Met zazen [zaa-zèhn] wordt zenboeddhistische
zitmeditatie aangeduid.
10. Ik geef geen waardeoordeel over dat normen-en-waardendebat. Wie straight, rechtdoorzee, is, zal recht door
zee gaan, wie par bricole is, juist niet. Een zeebeer is een soort van oorrob.
Hij studeert mariene [m.b.t. de zee, mare] biologie.
Het gaat hier over de zeeblei [vis] en de
schardijn [haringachtig visje]. Zouden alle
Moskovieten weten dat een moscovie een zeeden is [dennenboom
aan zeekust]? Het verschil tussen een noordse of zwarte zee-eend
en een geografisch geduide Zwarte Zee-eend blijft curieus. Wat is floëem precies? Bastweefsel! De
dienaren van de zeegod Poseidon (bij de Romeinen:
Neptunus) heten tritons (lagere zeegoden –
vanboven mens, vanonder vis). Een andere naam voor de trits der
Bevalligheden is de drie Bevalligheden, de drie Gratiën.
Geen opmerkingen:
Een reactie posten