Dictee - dictees [1296]
Oefendictee
maart 2018 (4)
1. Als
je op '2 cent*' zoekt, krijg je ook lemma 'hart': daar komen immers in voor '2'
en 'centrum' ... Een gobang [laatste g niet
uitspreken] is een koperen 2½ centstuk [dus schrijven
we ook '2 centstuk' of 'tweecentstuk']. Twee en een halve cent was een
bedrag maar ook een munt. Dat is een halve stuiver [ook
als muntstuk, dat heet dan
twee-en-een-halvecentstuk – kennelijk prevaleert 'centstuk', dus geen – na
'halve']. Het heet ten slotte ook nog vierduit(en)stuk.
Een vierduitsbroodje is een kadetje [dat kostte 2,5
cent – cadetten zijn er tuk op]. Als
opkontje of hupstootje zal ik je een kontje geven, teneinde over die muur te
klimmen. Hij leest de klassieken ad aperturam libri: waar hij het boek ook
opslaat, zonder zich voor te bereiden [ook: aperto
libro]. Alcyon, alcyoon, halcyon, halcyoon, ijsvogel: alle hebben ze zo
hun alcyonische dagen. Ik weet allang dat je al lang aan het solliciteren bent!
2. Hij
is al gauw geïrriteerd: dat zal je algauw merken! Waar komt de naam van de
Deux-aesbijbel (de Bijbel van deux aes)
eigenlijk vandaan? Wel, van een aantekening [later
verwijderd] – de bijbel was van 1562 – bij Nehemia 3:5(b) [Daar weer naast
werkten de inwoners van Tekoa, maar de aanzienlijken van die stad deden niet
mee met het werk van hun heer] Het ging over de herbouw van de muren en poorten
van Jeruzalem na de Babylonische ballingschap. Het volk wordt gerelateerd aan
een dobbelsteen: de armen zijn 1 en 2 (deux aes),
de rijken zijn 5 en 6 en de middenstand is 3 en 4. De armen bouwden dus wel
mee, de rijken niet. De volledige kanttekening luidt: "Deux aes en heeft
niet, six cinque en gheeft niet, quater dry die helpen vrij." Het is een
gezegde ontleend aan een commentaar van Luther dat, verwijzend naar het
dobbelspel, aangeeft dat de armen (deux aes)
niets bezitten, de rijken (zes en vijf)
niets geven en de middenstand (drie en vier)
wel bereid is te helpen. Als we dan toch zo bezig zijn: de armenbijbel (biblia pauperum) was een verzameling platen van
taferelen uit het Oude [O.T.] en Nieuwe
Testament [N.T.] met een korte verduidelijkende
tekst. Een gutmensch is een policor (poco).
3.
De braque d'ariégeois (een hond) dankt zijn
naam aan 'braque de l'Ariège' [niet in wdb. –
departement in Frankrijk]. Zij speelden de zogenaamde borsjtsjgrrlschrammelmuziek. Hij droeg jodhpurs, een
rijbroek dus. Het meervoud van chassied [vrome
jood] is chassieden of chassidim. Huiver: het arachidonzuur is
het
5,8,11,14-eicosatetraëenzuur waarin alle vier dubbele bindingen de
cisconfiguratie hebben. Schrijf cryptezaal [VD]: ga uit van crypte [n/s]
en niet van crypta of crypt [mv.: en].
Terzijde, om ter zake te komen: GB heeft alleen crypt(e)
en crypten [dus: cryptenzaal, zeg het maar]. Van cd's is
DDD [bnw.]: digitaal opgenomen, digitaal
gemixt, digitaal op de cd-master vastgelegd. Zoals je weet, is EDP electronic
data processing. Een allel, twee allelen: verschijningsvormen van hetzelfde
gen. Een vrouwelijke mc is een femcee. Coccine, vaccine en fettuccine (lintpasta). De Feriae: Romeinse kalenderfeesten. Hij
is een uitgesproken korfbalgroupie. Hij roeptoetert maar wat.
4.
Niet vanwege zijn gedebaucheerde [ontuchtig]
optreden moest de militair deboucheren [het defilé
verlaten]; zijn vader had overigens een fietsenwinkel met een groot
débouché [afzetgebied]. Drie interessante
begrippen zijn: gioer [overgang naar jodendom],
giaur [gaa-voer] [scheldnaam
voor niet-moslims] en gaur [groot rund,
uitspraak als 'gauwer', maar met de g van goal]. Het getal googolplex is
tien tot de macht googol (een een met 100
nullen). Het gris-de-linkleurige grain de lin is niet gris-perle. De
pakketten zitten in een groepagezending. Naar de kerk voeteert hij.
5.
Als hij koeteert [koeterwaals spreken],
begrijp ik hem niet. Je moet me niet zo ambeteren [lastigvallen].
Kun je die beschuldiging hardmaken dat zij zich hard maken voor de hennepteelt?
De hell's angels zijn lid van de Hells Angels. Hij zal vast ik-weet-niet-hoe-vaak en -hoelang protesteren. De Isthmische spelen vonden op
een istmus plaats. Debout les morts: doden, staat [archaïsch]
op! Wat, stockholmsyndroom [je hechten aan de
bedreigende crimineel] en dan een osloconfrontatie [line-up]? Nee, zo'n Jeruzalemsyndroom [godsdienstwaanzin] is heel wat anders! De lady's
gingen naar de ladies' night. Op zich zou je een crêpe suzette wel in crêpe
georgette kunnen verpakken. Hij heeft de hele pan soep opgesoupeerd. Ik ben op
zoek naar een pennerecept (!).
6.
Als die van peau de pêche gemaakt zijn, zijn het
peau-de-pêchegordijnen. Peau
de suède handschoenen mag je ook verkopen als peau-de-suèdehandschoenen.
De Phallus impudicus is de grote stinkzwam. Philipp Melanchthon was de
rechterhand van Maarten Luther (oorspronkelijke
naam: Schwarzerd). Plateresk is in platerescostijl. Een meson is een
elementair deeltje, je hebt ook het pimeson (π-meson,
ook: pion) en het mumeson (μ-meson, ook:
muon). Verder kennen we nog het K-meson (ook:
kaon). Hij pest haar altijd, planteit dus. Het went pokopoko [langzamerhand] un poco
[een beetje]. Een poco is trouwens een
policor, een gutmensch (goedmens, deugmens,
goeddoener). Pommes allumettes zij
heel fijne pommes frites (friet, patat),
pommes dauphine (pommes duchenne – ook: hertoginnenaardappelen)
zijn gebakken torentjes van aardappelpuree en pommes parisiennes zijn gebakken
krielaardappelen. Ripsfluweel is ribfluweel (ribbetjesgoed).
Wat is een ripsen kamizool? Peronisme vernoemt Perón, pyrronisme Pyrrho.
7. Een porte-bonheur [mv. s]
is een gladde armband, porte-brisées zijn schuif-
of openslaande deuren, een porte-cigares [zelfde
mv.] is een sigarenkoker, (met) een porte-crayon [mv. s] houdt (houd je) een tekenstift of potlood vast, een
porte-lettres [zelfde mv.] is een omslag
voor brieven of stukken, een porte-malheur [mv. s]
is een ongeluksbode of een pechvogel, een porte-manteau [mv. s] is een staande kapstok en een porte-manteauwoord is een
samentrekking [zoals brunch uit breakfast en lunch].
Dat wist je vast wel: een ptca is een percutane transluminale coronaire
angioplastiek (dotterbehandeling). Is het
rekwisitoor [GB!] al gereed? Unununium is
roentgenium, genoemd naar Röntgen, net als die eenheid van straling: de
röntgen.
8. Zal die safesexcampagne slagen? Sexcuses zijn redenen
om geen seks te hoeven hebben en al zeker geen sekscapades. Een snek is een
Vikingschip of een horlogeonderdeel, een snèk(bar)
is een eettentje langs de weg en een snackbar een cafetaria. Een kleine sma is
een smatje [ah] of smaatje [aa]. De spetsnaz was een
sabotage-eenheid in het Russische leger. Een archaïsche omzetting van 'quod
non' is 'het en doet', ''t en doet' [dat is niet
zo, toch niet]. Bij lemma 'ten' ook nog: 'ten doet' [toch niet]. Zeg rustig janpotage tegen een jean
potage. Dat feest heet Holi Phagwa of phagwafeest. Gratias: dank u! Dat ik OK (oké, all right). 8% en 45‰ schrijf je (niet) aaneen [8
procent en 45 promille]! Hij zou een grote ijver aan de dag leggen. Assaisonneren is kruiden. Hoe schrijf je
'to-dolijstje' en 'athomegevoel'? Gratuit is met gratuïteit. Een barista runt
een espressobar. In een banlieue wonen banlieusards. Cava is wijn, kava (kawa) een bedwelmende drank. De chef-sport werd
chef d'équipe van de
roei-equipe en was bevriend
met de chef de cuisine. De plant echinacea is de
zonnehoed.
9. Kun je de twostep dansen op 2 step? Ja, vast wel. Een foodie vertoont voedisme. Voor
makers van warez heb ik geen propz. Hebben de wagyu'tjes
[k] al te eten gehad? Wat kunnen een janweetal
en een lijsje-weetal elkaar nog leren? De yettie [young
entrepreneurial technocrat] was bang voor de yeti [sneeuwman].
Geen opmerkingen:
Een reactie posten