Dictee - dictees [1295]
Oefendictee
maart 2018 (3)
1. In
de upper class mag je een upperclassmentaliteit verwachten.
Pied-de-poulemotieven [hanenvoet] bij truien
zijn weer helemaal in! In Oostvoorne weten ze het nu wel [Opschrift: "Oftewel ofte (ofwel) ofte niet?"]:
maak nooit ofte nimmer – nooit en te nimmer – een fout in de tekst van een
dictee ofte (ofwel, oftewel) lever een
correcte tekst af, anders word je uitgejouwd ofte niet gelauwerd. De psycho
loog dat hij barstte. We hebben
gesudokud [oe]
, (VD; GB: uu [uu]), sommigen hebben één sudoku'tje [GB dus: sudokuutje – net als menuutje, ten onrechte en dan
dus fout: sudoku'tje] opgelost, anderen zelfs meerdere sudoku's [ook bij GB-uitspraak uu, vgl. menu en menu's]. Die
andere eeneiigetweelingjongen: dat is mijn broer! In Abcoude was er een
excellente Lionserwtensoepactie. Ook Lions' erwtensoepactie in Baambrugge was
heel geslaagd! De adh is 3 el.
2. Voor
Kremlin mag je ook Kreml schrijven. Een kooi-ei is een batterijei. Deze kingkong
heeft veel weg van de echte King Kong. Wat weten die kinderen in hun crèches nu
van grotemensenwereldcrashes? Kubben is het kubbspel spelen. Volgens mij is een
ams'er in SR leerling van de algemene middelbare
school, een algemenemiddelbareschoolleerling dus. Dat is Latijn voor mij. Arnhem?
GB: een arnhemmer is een aardappelsoort. VD: Een Arnhemmer of Arnhemse
stedeling woont in Arnhem en een zekere soort van koekjes wordt Arnhemse
jongens (en meisjes) genoemd. Hij heeft het
voor Arnhem gesmeten: is daar [gerechtshof]
in hoger beroep gegaan. Arnhem is het Gelders Haagje [ook:
Haagje van het oosten]. Dat is een brug te ver [film:
A bridge too far, over de mislukte
verovering van Arnhem door de geallieerden in 1944]. Het Hoog Militair
Gerechtshof [HMG] bevond zich te Arnhem [1991 opgeheven]. De HAN is de Hogeschool van
Arnhem en Nijmegen [eigennaam].
3. Ars is
kunst (meervoud artes): ars aequi (geen mv.) is het recht, de rechtspraak, ars
amandi (geen mv.) is de liefdeskunst van het
liefde(s)spel [VD
alleen ss
- minnespel], de ars antiqua is de Franse polyfone muziek uit de dertiende
eeuw (antoniem: ars nova – 14e eeuw), de ars
artium omnium conservatrix (geen mv.) is de
kunst die alle andere bewaart, t.w. de boekdrukkunst, de ars clericalis (geen mv.) is de schrijfkunst, de ars gratia artis
(geen mv.) is de kunst omwille [ter wille van] van de kunst (als principe), l'art pour l'art, ars longa, vita
brevis: de kunst is lang, het leven kort, ars moriendi (artes
moriendi): de kunst van het sterven (met
name als boektitel), art brut [Frans]
= primitieve of pseudoprimitieve kunst, art deco (ca.1920-1940), artdirector [grafisch vormgever],
arte conservatus = door kunst behouden, bewaard, art engagé = tendenskunst,
arte, non vi = door kunst (beleid), niet met
geweld, arte povera = arme kunst en ARS is de genormeerde valuta-aanduiding voor Argentijnse peso (munteenheid van Argentinië).
4. Een brutus
is een verraderlijk mens. De EHEC-bacterie (enterohemorragische
E. coli) moet je natuurlijk wel kennen. Zelfs GB gaat nu speel-werkplan
schrijven. Ik citeer hierna uit het colofon van GB. De merknaam Het Groene Boekje is als merknaam
beschermd. Die zin [donorprincipe!] geeft
heel wat reuring bij mensen die 'het' willen schrijven ... Bij het jij-bakken
en gejij-bak debiteer je een jij-bak, een tu quoque [ook:
et tu, Brute (tw.) – Caesar tegen zijn moordenaar Brutus: tu quoque, Brute, tu
quoque, fili mi] of whataboutisme. Soms eten joden gremzelisj (een pesachgebak: met Pasen), soms ook kiesjeliesj
(hamansoren: bij het Loten- of Hamansfeest).
5. Pathemata
mathemata [ook omgekeerd – geen wiskunde!]:
door schade (en schande) wordt men wijs. De
draaiende vaas vormde een changeant tafereel. Die saaimans is een saaie piet! Ik
schreef per ongeluk 'diemet' aan elkaar [ook
diemit, stofnaam: sterke katoenen stof in keperverbinding waarin een patroon is
geweven] De aanduiding kikibyte (KiB, 1024
bytes) is van vrij recente datum, kibibyte van een paar maanden eerder [VD]. Hij is specialist in dikkendensie [kouwe drukte, ophef]. Van een van je voorouders
is het oir [oo]
het mannelijk nageslacht. Wat hebben verder op '*oir'? Welnu (selectie): abattoir (slachthuis),
abortoir (abortuskliniek), abus de pouvoir (machtsmisbruik, détournement de pouvoir),
aleatoir contract = kansovereenkomst, au revoir (tot
ziens), blouson noir (nozem), coir [koh-jər] = handelsnaam voor kokosvezels als stof
en du terroir (van gerechten: regionaal).
6.
Verder: écartelé en sautoir [heraldiek: schuin
gevierendeeld], espoir [wielrennen: belofte],
faire de la prose sans le savoir (proza schrijven
zonder het te weten), film noir (in grauwe,
dreigende omgeving), gouverner, c'est prévoir (regeren
is vooruitzien), dit is discriminatoir en anti-emancipatoir,
justificatoir [tot bewijs strekkend],
moussoir (moser, champagneklopper),
olfactoir (betrekking hebbend op de reuk, het
reukvermogen = olfactorisch), parloir (spreekkamer),
peignoir (ochtendjas voor dames), pièce à
tiroir (toneelstuk dat uit een losse aaneenrijging
van episoden bestaat), plein-pouvoir (algemene
volmacht), polissoir [nagelborstel],
redhibitoir [tot koopvernietiging strekkend]
en remontoir (horloge, knop aan de kast).
7. Ook
nog: rouge-et-noir (kansspel met zes whistspellen [312
kaarten]),
terroir [grond, bodem, m.b.t. gewassen] en
vexatoir (knellend, drukkend). Tiende half
is negenenhalf (negen en een half). Ik had
een negen-en-een-half voor mijn proefwerk. Met arrière-goût benoem je een
Franse nasmaak. Verder met '*gout*': agouta (solenodon, soort spitsmuis – zouden die aguma, een bladgroente eten?),
à son goût = naar zijn smaak, coming-out (!),
degoutant, de haut goût = sterk gekruid, dug-out (!),
goût de contradiction = dwarsdrijverij, goûter = vieruurtje (ww. gouteren), goutte militaire (druiper), gouttière (grafische
industrie: dubbele, parallel lopende haarlijntjes), hang-out (horecaverzamelplaats voor gelijkgestemden), kippenragout,
le goût de la perfection qui stérilise = het onvruchtbaar makende verlangen
naar volmaaktheid en opting-out (!) (terugtrekken
bedrijf uit collectieve sociale zekerheid).
8. De
wijn gouteren = proeven, dat kan ik niet gouteren = goedkeuren, ik ben
gedegouteerd van je gedrag: ik walg ervan. Een bakje voor ragout is een
barquette. Blanquette de veau = kalfsragout, cassoulet is een zekere ragout,
net als croustade. Een egoutteur is een wals in
de papierindustrie. Lamsragout = navarin. Ik wil nog wel zo'n lekker
kippenpasteitje. Ook rissole, salmi en saupiquet zijn ragoutgerechten. Een
vol-au-vent is een koninginnenhapje. Dat meen je toch niet: jij saudifiel? Ze
droeg een saumon pakje. Doe ik altijd weer fout: selffulfilling
prophecy. Orexigeen is eetlustopwekkend [VD].
Verder met '*opwekkend' alleen nog: lustopwekkend [GB,VD].
Ik zag Inter net (!) verliezen. De koekstad
is in NL de naam voor Deventer (naar de 'Deventer koek' – zo in GB!
– van een bepaald fabricaat). Twee ureters, daarna 1 urethra. De tafsir
is de uitleg van de Koran, de Koranexegese. Wist je dat joego's Joegoslaven
zijn? Met rolstaart: sapajou en kinkajoe. Zijn oproep viel niet in dovemansoren
[VD]. Een
sawoe-manila
is een sapotilleboom.
9. Hij
werkt en is in dienst bij de dienst Gemeentewerken. Dat blijf ik raar vinden:
sede vacante wordt sede-vacantist, maar christian science blijft christian
scientist. Een sonjana is een klimmende aardbei [hangend
gekweekt]. Epo staat voor erytropoëtine.
Geen opmerkingen:
Een reactie posten