Dictee - dictees [1245]
Oefendictee
december 2017 (9)
1.
De xeres(wijn) komt uit Jerez (ook: Xeres), net als de sherry uit Jerez de la
Frontera (voluit). Er is een x-aantal, er
zijn x zoveel, damherten afgeschoten. Van Dale houdt het op een i-grecje (y'je), GB op ei'tje (y'tje).
Een yurta is een joert(e). Een yuccamot zul
je niet in yuca aantreffen. Is het nu renminbi yuan, renminbi of yuan? Een
yorkatori is een verhaal over de geesten van overledenen. [Niet in wdb.]: Didibritori's
zijn duivelsverhalen. 
Tori [mv. van torus, wiskunde]
zijn (!) omwentelingslichamen beschreven door een cirkel bij wenteling om een
as in het vlak van die cirkel.
2. Of
zakoeski (mv.) nu uit België of Rusland komen,
het blijft een aperitief. Sander heeft een zander [snoekbaars] gevangen. Een havezate (havezaat) is een hofstede. Hij heeft als
verzamelaar al heel wat gezant [zanten = verzamelen]. Uit de zedenleer kun je zedenlessen trekken.
Een Savooiaard komt uit Savoie. Ik kreeg zegge en schrijve één reactie. Ze stal
een zestal artikelen. Hier zet men koffie en over: een onvervalst zeugma (syllepsis). De roman speelde in de [cijfers] 70'er jaren. Ga je op ziekenbezoek, dan
ga je op ziektebezoek. De afko z.g.a.n. staat voor 'zo goed als nieuw' en
z.g.o.h. staat voor 'zeer goed onderhouden'. Sommige zienden [geen n uitspreken] zijn ziende blind (een oxymoron: caligare in sole, met kop- of oogkleppen
lopen).
3. Hij
heeft ménière, niet de ziekte van Parkinson. Lees jij die cricketzine ook? Een
zittenblijver moet zittenblijven (is blijven
zitten). Uit zijn zodiac [opblaasbare rubberboot] keek hij naar de zodiak [dierenriem]. Schrijf je 'zo
dadelijk' wel degelijk los? Ja. Waar ligt de zoet-zoutgrens in die rivier? Een
zoetwaterbron levert zoetwater
(VD: zoet water).
Zoeteriken zijn zoetekauwen. Een smombie is een smartphonezombie. In een
zottenkot hoor je veel zotteklap. Zo'n zouknummer klinkt heel aardig (als verzoeknummer). Ze voeren om de zuid. Wanneer
startte men met zwart-wit-tv (teevee, televisie)?
4. Die
donjuan en donquichot is maar een kleinduimpje onder de janklaassens. Hoeveel
harrypotterbrillen heb je in die Harry Potterfilm gezien? Schrijf je dat goed:
Armani-imitatie, Pavarotti-interview en Dalai Lama-aanhanger? Ik skype vaak en ik heb mijn skypeprogrammatuur recentelijk geüpdatet. Hoe schrijf je: hòmber
(kerel), biná (hert)
en mansaliñabos (ook: manzanilla, mancenielje,
dolboom)? Ik chil vaak, jullie ook? Er vlogen twee MiG's over. Is de
Heilige Maagd soms heiliger dan de heilige Thomas (zeker
wel dan een ongelovige thomas)? Hij was apestoned. Dat bedrijf doet aan
camionetteverhuur. Dit is een veelvoorkomende
FAQ [frequently asked question]: betekent f.a.q. inderdaad franco aan wal? Ja: free at quay. Hij probeerde op de fasching [carnaval] met
farthings [vroegere kleinste Britse koperen munt = 1/4 penny] te betalen. Een faux dévot is een huichelaar en een fausse dévote een
huichelaarster. De incorrupta fides nudaque veritas duidt de niet te verbreken
trouw en de naakte waarheid aan [nuda veritas is de
naakte waarheid]. En dextra fidesque: ziedaar mijn rechterhand en mijn
woord, ik geef er mijn hand op. Een dominee of priester is een pastor fidus
animarum fidelium: een trouwe herder van de gelovige zielen.
5. GRID
[gay related immune deficiency] was aids avant la lettre. Hyperhidrosis is heftige zweetafscheiding. Beïnvloedt
miosis de myopie? Zo'n cyanoseaandoening is niet voor de poes (maar voor de mens). Hij is een goedsul, een kalf
Mozes. Haal niet door elkaar: fdc = first day cover en FDC = fleur du coin (maagdelijke munt). Die nepvogel is genebd. Zou
iemand met amusie automatisch amuzisch zijn? Plaisanterieën zijn plezant. In
dat maison de plaisance wonen een paar mauvais plaisants. De bas-bariton,
begeleid door een bugel oftewel flügelhorn, zong a capella auf Flügel des Gesanges:
op de vleugels van het lied. Een wigwam is een indianentent of tipi. In BE is
een wigw een weduwe, invalide, gepensioneerde en/of wees. Bij het eigenlijk
instrumentale Europese volkslied [VD fout: V - 2025: v] wordt ook wel het 'Alle Menschen werden Brüder' [VD:
zonder 'het' een a] gezongen.
6. Verdere
volksliederen: Brabançonne (België),
Britannia rules the wave (Engeland, vroeger),
waar in 't bronsgroen eikenhout (Limburg),
Deutschlandlied (Duitsland), God save the
King (ook: Queen, Engeland), de Vlaamse
Leeuw (Vlaamse Gemeenschap), Marseillaise (Frankrijk), The Star-Spangled Banner (VS), Wilhelmus (Nederland)
en Yankee Doodle (een (!) Amerikaans volkslied).
Het was water- of beter gezegd: ijskoud. Een beagle is wel een brak (drijfhond),
maar geen braque d'Auvergne of braque ariégeois [ook: braque de lAriège, braque Saint_German]. Ook bij de ETA kennen ze de
èta, het étang, de étagère, de etage, de etappe en de état-major (alle officieren van een oorlogsbodem). Een googol
is tien tot de honderdste: een 1 met 100 nullen. Een googolplex is tien tot de
macht googol: een 1 met een googol nullen, toe maar ... Hij gaf haar een eau de
toiletteje [uitz.]. 'Been' heeft een scherpheldere e, 'bed'
een zachtheldere. Welk
E-nummer heeft die stof? Easy beavers zijn uitslovers.
7. Met
eau: eau de cologne (mv. eaux de cologne of eau de
colognes), eau de goulard (geen mv.),
eau de javel (bleekwater, geen mv.), eau de
labbaraque (geen mv.), eau de la reine (lodderein, geen mv.), eau de lavande (geen mv.), eau de parfum (mv.
eaux de parfum of eau de parfums), eau des carmes (karmelietenwater, geen mv.), eau de toilette (mv. eaux de toilette of eau de toilettes, verkleinwoord
eau de toiletteje)
en eau de vie (brandewijn, mv. eaux de vie of eau
de vies). EB is de epidermolysis bullosa [makkelijk
blaren krijgen, epidermolyse (mv. n/s) is het loslaten van de opperhuid]. Een ebenist
ebeneert [met ebbenhout inleggen], toch? De EBU is de European Broadcasting Union, de Europese Radio-unie.
Komt de eurocity (EC) zelfs daar? De ecclesia
triumphans is (r.-k.) de triomferende kerk. Hij
maakte eclatant éclat. Het verleden kan ecmnesie [geheugenstoornis] veroorzaken. Een XXL-truck is
milieuvriendelijk. Wie zitten er momenteel in de Ecofin-raad? De économie de
bouts de chandelle is de zuinigheid die de wijsheid bedriegt. DVT (diepveneuze trombose) is het economyclasssyndroom.
Een tsunami is edax rerum (allesverslindend).
8. Daar
is ie weer: de zwarte zee-eend. Hij is onze een-na-belangrijkste leverancier. Een
haute contre zit tussen tenor en countertenor in. Hij is een
zwaan-kleef-aanmethodeaanhanger. Het kompas is een leidend voorwerp. Bij een
trilemma zijn dat alle drie alternatieven. Het uitgaanstypegildevolk kent ze
wel: de kravat, de lavallière, de cravate noire en de cravate blanche. Is zulks
denkbaar: een respectueuze (putain)
respectueuse? Een eetbui is een vreetkick. De BED, de binge eating disorder, is
de eetbuienstoornis. De Effie is een
tv-reclamespotsprijs. De E.H. is de
Eerwaarde Heer en de E.Fr. is de Eerwaarde Frater. Een mens moet genoeg me-time
hebben. De
EHEC-bacterie is de enterohemorragische E. coli. Een voorbeeld van
een tekenziekte is de ehrlichiose. De mooiste eieren vind ik het beo-ei en het
cobra-ei. Aaisykjen is gewoon eiergaren. Zij zijn een twee-eiige tweeling. Eikelsuiker
is querciet. De Orde van de Eikenkroon is een Luxemburgse ridderorde.
9. Op
de eiker deed de ijker zijn werk. Uit het Duits: ein Ende mit Schrecken (een einde met verschrikking), ein Märchen aus alten
Zeiten (een sprookje uit oude tijden), ein
Mensch mit seinem Widerspruch (een mens met zijn
innerlijke tegenstrijdigheden), ein Schauspiel für Götter (een aanblik goden waardig) en ein Volk in Waffen (een volk onder de wapenen). Met *moulin*: GB
geeft mouliné(s) = moulinetgaren (effectdraad), VD verder nog: moulin à paroles (klappermolen: iemand wiens mond niet stilstaat),
moulineren (m.b.t. zijde twijnen of fileren in een (zijde)molen), en
de zeggenkorfslak is de Vertigo moulinsiana - wetenschappelijke naam, die
leeft van moeraszegge (geen mv.).
