1241 Dictee vrijdag 22 dec 2017 (1): dictee Woord van het Jaar 2017 √

Dictee - dictees [1241]

Woord van het Jaar 

1. De feestmaand december (afko: dec. of dec) is de maand van de Woorden van het Jaar. Zo hield het INT (Instituut voor de Nederlandse Taal) een verkiezing van het irritantste (meest irritante) Woord van het Jaar 2017. 'Genderneutraal' werd met afstand eerste. Gender = sekse, dus ook sekseneutraal. En waarom zouden we zo krampachtig doen over die sekse? Het lijkt veel op de zwartepietendiscussie: een paar procent van de Nederlanders – nota bene gesteund door de Verenigde Naties! – wil zijn wil opleggen aan pakweg 90% van de bevolking. Laten we gewoon doen, dan doen we al gek genoeg. Nu is het ook lastig met al die seksen. Maar de NS maakt er ook een potje van: i.p.v. 'dames en heren' schalt er nu uit de luidsprekers (als je die al kan verstaan): beste reizigers ... Dan breekt m'n klomp: reizigers is mannelijk – en de reizigsters dan? 'Beste mensen' bekt niet, maar is wel zuiver.

2. Een grappig nieuwe verzamelnaam is lhbt'er *: lesbienne (vrouwen vallen op vrouwen), homo (mannen vallen op mannen), biseksueel (iemand die op mannen en vrouwen valt) en transgender. Dat laatste is een lastig te vatten begrip. VD zegt: een transgender(ist) is iemand die a) anders is dan het natuurlijke geslacht ('omgebouwd), b) zich noch man noch vrouw voelt en c) zich tussen man en vrouw in voelt.

* 2020 nieuwste vorm:  lhbtqia met q = wisselende sekse, wisselende seksuele voorkeur, i = interseks, geslachtelijke kenmerken van beide seksen en a = aseksueel, ongevoelig voor seksuele prikkels

3. Graag wil ik nog vermelden dat de Vlamingen 'dagdagelijks' kozen: totaal overbodig, immers: dagelijks. Van Dale liet het Woord van het Jaar 2017 kiezen. Op 3 regenboogtaal (is dus genderneutrale taal!), op 2 fipronilei (elders ook: gifei) en op 1 appongeluk: inderdaad mooi woord, maar wel jaarlijks verantwoordelijk voor vele doden: niet meer doen dus, appen op (brom)fiets of scooter en in de auto!

4. In Vlaanderen werd 'koesterkoffer' – een ontroerend woord – verkozen: een koffer met dierbare herinneringen om een jong gezin te steunen na het verlies van een kind. In de categorie 'jongeren' scoorden hoog: pixelrelatie (met iemand die men alleen via internet kent) en abuselfie (selfie die onbedoeld op internet terechtkomt). 

5. Mijn eigen mooie woorden: taaltuin (taal gezien als tuin, waarin gesnoeid en gewied moet worden); daarin ben ik taaltuinier (taalzuiveraar, taalpurist, klinkt aardiger dan 'taalfanaat'). Men noemt mij ook dicteetijger, zwervende Zeeuw en dicteenomade. Wel leuk om dat laatste te vermelden: het woord staat (nog) niet in de woordenboeken, maar wel dit jaar (2017) op 20 nov met naam en toenaam, toen nog: Breskens, op de scheurkalender van het Genootschap Onze Taal. Er werd gerefereerd aan een krantenverslag uit 2012 i.v.m. mijn deelname aan een dictee in Breda. Ik maakte er trouwens een woord van 58 letters mee: dicteenomadenbestaansrechtontkennersbestrijdersmentaliteit ... Als uitsmijter: paraskevidekatriafobie = angst voor vrijdag de dertiende. Grieks paraskevi = vrijdag, denk aan deca = 10 en trio = 3 (10 + 3 = 13) en fobie = angst.