0521 Dictee woensdag 18 feb 2015 (2): dictee Ditjes en datjes (25) √

Dictee - dictees [0521]

Ditjes en datjes (25)

A. Moet je bij een juridisch dictee 'conditio sine qua non' schrijven, dan doe je dat natuurlijk als eenvoudig hbs'ertje – VD slaafs volgend – zoals hiervoor. VD heeft ook nog de afkorting c.s.q.n. Blijken die juristen te willen dat je 'condicio' schrijft, want dát is Latijn (en hun afkorting is CSQN). Nou, dat was echt Latijn voor mij. Raadpleging van mijn eega, emeritus predikant en bedreven in vreemde en oude talen, fronste haar wenkbrauwen en wist ook niet beter dan dat het 'conditio' was. Dan maar opgezocht in het aloude woordenboek
Latijn-Nederlands. En jawel, 'condicio' gaf als betekenis 'voorwaarde' en daar ging het hier natuurlijk om. Het woord 'conditio' stond er ook wel in, maar dat betekent (iets van) inmaken van vruchten, kruiden van spijzen en ook nog 'schepping'. Raadplegen van Wikipedia levert op, dat de bestreden uitdrukking (met t) middeleeuws pseudo-Latijn is. Enfin, raar wereldje, die wondere wereld van de taal …

B. Weer wat bijgeleerd: hij was heel relaxed, leidde een relaxed leventje in een relaxte sfeer. Het bijvoeglijk naamwoord 'relaxed' blijft dus altijd ongewijzigd, tenzij het verbogen moet worden!

C. 'Theedrinken' [ww.] of 'thee drinken'? Ziehier de belevenissen hierover bij een dictee in Epe. Voor mij het hoogtepunt van de avond! De jury vond dat het 'theezetten' moest zijn. NB 2020: in GB en VD ww. theezetten! In dat geval had ik inderdaad 'thee-' moeten schrijven omdat het een samentrekking was met het verderop staande 'zetten'. Dan had ik één fout gehad. Ik heb erover 's avonds nog een mailtje gestuurd. Dat kon, omdat ik natuurlijk ook bij mijn dochter in Apeldoorn – waar ik sliep die nacht – kon inloggen op het online-GB en de
online-VD. Mijn bevindingen: 'theezetten' niet in het GB [2020 wel!], dus als dat leidend is, moet 'thee zetten' los. VD heeft wel een lemma 'theezetten'. Om die reden zou je het aaneen moeten schrijven. Echter: bij lemma 'thee' staat nadrukkelijk 'thee zetten' (wel met erbij: zie 'theezetten'). Bij lemma 'zetten' ten slotte vinden we 'thee zetten' (met de toevoeging: ook als samenkoppeling en dan aaneengeschreven). Dat hele complex overziend, kan een jury weinig anders doen dan beide spelvormen hier goed rekenen. In dit geval heeft men dat dan ook – zij het achteraf – gedaan. Hoewel ook wel aanvechtbaar, was ik met 'koffiezetten' (vergelijk ook 'koffiedrinken' bij GDNT Den Haag 2013!) minder goed weggekomen, want laat 'koffiezetten' nou net wél in GB staan [en VD]! Maar naast 'koffiezetten' in GB (en VD!) is het in VD al net zo dubieus: bij 'zetten' koffie zetten (met vermelding: ook als samenkoppeling en dan aaneengeschreven) en bij 'koffie' koffie zetten (vergelijk 'koffiezetten'). Ondanks deze verwarring zou ik dus bij 'koffiezetten' aaneen geen protest hebben laten horen … Ach, dat soort kwesties houden ons weer leuk van de straat …

Conclusie 2020: in een dictee 'koffiezetten' en 'theezetten' aaneen.