0501 Dictee woensdag 04 feb 2015 (4): dictee Ditjes en datjes (23) √

Dictee - dictees [0501]

Ditjes en datjes (23)

A. Ik schreef aan VD: raar dat 'adenoïde' alleen bnw. is (adenoïde vegetatie), dat het geen znw. is en dat er toch (VD) een woord als 'adenoïdenlijder' bestaat. Als ik VD goed begrijp, wordt 'adenoïde' nu toegevoegd als znw. met meervoud 'adenoïden'. Waarvan akte. 2020: toegevoegd adenoïden [mv.]  = adenoïde vegetatie.

B. Ooit schreef VD 'Sao Tome en Principe'. In de nieuwere uitgaven staat 'Sao Tomé en Principe'. En daar woont een Santomees, zelfs meerdere Santomezen.

C. Ik heb ooit gedacht dat het lul-de-behanger was, maar luldebehangerig. Echter: het grondbegrip is al een samenkoppeling en dan blijft dat bij de afleiding ook zo: lul-de-behangerig.

D. In een shoot-outzin van Diest kwam voor 'a-snaar'. Ik twijfelde: moest het niet 'A-snaar' zijn? Nu zijn enquêtes niet het beste middel om spellingkwesties op te lossen, maar voor de aardigheid heb ik maar eens een enquête onder de participanten op mijn 'verzendlijst' gehouden. De opinies bleken fiftyfifty verdeeld te zijn. De juiste oplossing kwam van Johan de Boer. Ik had verzuimd even met '*snaar' te zoeken. Doe je dat wel, dan vind je e-snaar en g-snaar. Het is dus overduidelijk ook a-snaar, waarvan akte!

E. Ik vroeg me af waarom er in 'kyrie' en 'kyrie eleison' geen trema komt. Dat lijkt immers wel nodig voor de uitspraak. De Taalunie verwijst naar de Technische Handleiding, ik citeer: "Ofschoon we hier met twee lettergrepen en dus met klinkerbotsing te maken hebben, wordt geen trema geschreven in uitheemse woorden die als uitheems ervaren worden en die hun oorspronkelijke spelling behouden. Enkele voorbeelden: clientèle (naast cliënteel), dies, Inuit, maestoso, paella, bel paese". Pakken we meteen even mee dat 'paese' in 'bel paese' (zachte Italiaanse kaas) wordt uitgesproken als 'pah-ee-zuh' of
'paa-ee-zuh'.

F. Ezelsbruggetje voor chijm of chymus (spijsbrij in de maag): de m van maag. Voor chijl (de door de darmvlokken opgenomen en in de chylusvaten afvloeiende, vet bevattende lymfe) of chylus: de l van lymfe (lymf).