3375 Dictee vrijdag 28-07-2023 (1) – dictee Dictee van de dag (1013)

Dictee - dictees [3375] 

Vragen en opmerkingen: leentfaarrein@gmail.com

Oefendictee maart 2019 (3), geheel herzien naar situatie 2023

Dictee van de dag (1013)

Oefendictee maart 2019 (3)

1. Ik zocht naar 'peer' en vond de eerste Peer Gyntsuite van Grieg. Maar ik zocht naar een zekere echte peer en die stond er ook bij: de Karmijn de Sonnaville, alleen: het was een appel: kruising tussen cox en jonathan. Ook een 'karmijn' is al een appel, genoemd naar de kweker P. de Sonnaville: de hoofdletters kan ik niet uitleggen, Van Dale wel? Nee: 2023, karmijn (de Sonnaville)! Omdat "De Maas" meestal vooraan (in de zin) staat, vergeet je gauw dat "de Maas" correct is. Heukels (die van de pothoofdplanten) was bloemoloog [niet in wdb.]. In de ranglijst neemt hij de nummereenpositie (beter: nummer 1-positie) in. De popgroep stond op nummer een (1) en scoorde dus een nummereenhit (beter: nummer 1-hit). De mercato (BE) is de transfermarkt. Verwar de Egyptische Ptolemaeus niet met de sterrenkundige Ptolemeus [volgens mij ook ae, internet – 2023 in VD overal ae!]. Zij was het frêlest van de drie. Een nonagonaal is een negenhoek. Met zijn gekrepte [gekroesd] haar zwaaide hij met het gecrêpte papier [crêpepapier].

2. Een lach-of-ik-schietshow begint steevast met: "Lach, of ik schiet!". Geloof het of niet, maar toen at het lam prei [lamprei is jong konijn]. De Nederlandse spelling toont geen ruggengraat door de ruggespraak over 'ruggenwervel' uit de weg te gaan. Joepie, ik sta erin: Reintje, verkleinwoord van Reinaert! Dat stuk bos is dichtbegroeid. Ik moest mijn bed nog dingesen. En, heb je het nu gedingest? Alweer zo'n elitedictee voor de dictee-elite. Mijn nicht, Jutte Peer, is epris van [verzot op] castagnaccio [Italiaanse kastanjetaart] (en ook wel op jutteperen). Wie schrijft er nou arrenbie, r&b, rhythm-and-blues goed? Lemma 'raken': raak niet, smaak niet, roer niet aan – verwijst naar de negatieve levenshouding van sommige christenen met verwijzing naar Bijbelboek Kolossenzen 3:21. Mijn eega-theologe kon er niets mee. Door toevallig googelen op de bedoelde uitdrukking ontdekte ik dat het Kol. 2:21 moest zijn. Zou een andere sterveling zoiets ooit ontdekt hebben? 2020: nog fout! Joepie: 2023 wel 2:21!

3. Geef mij dat blindevinkgerecht maar. Bij 'Okkie Tuinboon' en 'Oranje boven!' [VD ten onrechte B! – 2023: boven] hoort elk een heel verhaal. Een patrijs of patrix, twee patrices. Wat zijn die honden ras [snel, vlug]! Ricine is (vergeet het maar, geschrapt uit VD):
1,2-dihydro-4-methoxy-1-methyl-2-oxonicotinonitril, toch? De reveille werd geblazen, de strijd begon. Het riffie, de Riffijn, speelde een gitaarriffje. Voor mij een glaasje prune [pruimenbrandewijn], graag! Die wielersporters verlagen zich tot pots belges (mix van dopingproducten). De running mate is de kandidaat-vicepresident (in de VS). Tijdens hun leisure – vrijetijdsbesteding – zongen de lange lijzen [lang iemand] korte leizen [leis = middeleeuws godsdienstig lied met refrein (m.n. kerstlied)] [leisen = hondenriemen]. Een limeboom [laajm, limoenboom] geeft zure vruchten. De lesbotaal, die taal ken ik niet. Hij wenste me naar het voorgeborchte van de hel (het limbo). In SR kun je logologo (paling) steken: gebruik daarbij een tuuk, urgel of aalschaar! Met logos wordt het Woord [de Bijbel] bedoeld. Het examen was een abc'tje.

4. We gaan dit jaar naar de Filipijnen. De moksiwatra [iemand van gemengd ras] geniet regelmatig van moksaleisi of moksimeti [beide: SR-gerecht]. Leibniz was een goot denker. Koffie: een baal koffie, koffie branden, malen en planten, een bakkie (bakje, kommetje) koffie, en dan is er koffie! [reclameslogan Douwe Egberts], koffiezetten (GB), koffie toebroek (keteltjeskoffie), koffie verkeerd: warme melk met een scheutje koffie, Limburgse koffie (met dito likeur), koffie schenken, achter de koffie zitten, op de koffie komen, dat is geen zuivere koffie [niet eerlijk], heester van het geslacht Coffea en dat is andere koffie (dan thee), ook: dat is andere thee (dan koffie) = dat is heel wat anders (beters). Met *koffie o.a.: averijkoffie, eikel(tjes)koffie, espressokoffie, gerstekoffie, haag- of paggerkoffie, ijskoffie (frappuccino), loewakkoffie (ratten ...), mokkakoffie, peekoffie, pittokoffie en fairtradekoffie. Met koffie*: koffie-ijs, koffie-uur, koffie-import en koffie-en-theebedrijf [VD]. Een krepis of krepidoma is de buitenrand met trappen van het podium van een Griekse tempel. Kriekrood is kersrood. Hoe schrijf je krill in het Krim-Gotisch?

5. Een potverdommetje of mouche is een klein snorretje. Een myriade is niet zomaar een tigtal, maar een [cijfers] 10.000-tal [tienduizendtal]. Nel mezzo del cammin di nostra vita, op het midden van onze levensweg, kan enige introspectie nooit kwaad. Een netbook is een schoot-pc. In no time [no-time is een bijwoord] was de heilige hermandad ter plekke. Zelf schatte de Française zichzelf en négligé in, wij beoordeelden haar als in negligé. De noordse volken hebben het niet zo gauw koud. Schattig, zo'n okapi-jong. De onderzeeër voer door de zee-engte. Met zijn organizer is hij een prima organisator. Een orgelpunt is een point d'orgue. Raar dat 'voormalig' geen afkorting heeft (vm. = vollemaan – ook los volgens toelichting GB! – en voormiddag). Herstel: voorm. = voormalig en ook voormiddag. Een ossuarium is een knekelhuis. Ostensief = toonbaar, etc., ostentatief = uitdagend. Mooi dicteewoord: osteopathie. In een oubliëtte (vergeetput) zat men beter niet!

6. Op *igeren: afpeigeren, besteigeren, castigeren (tuchtigen, kuisen), confligeren (conflicteren), corrigeren, dienstweigeren, dirigeren, fatigeren (vermoeien), fumigeren (beroken), instigeren (aansporen), intrigeren, investigeren (onderzoeken), irrigeren, ligeren (afbinden), litigeren (een proces voeren), mitigeren (verlichten), navigeren, negligeren (verwaarlozen), obligeren (aan zich verplichten), opsteigeren, paardvoltigeren (gymnastiek), peigeren (doodgaan), prefigeren (van een prefix = voorvoegsel voorzien), redigeren (redactie voeren), steigeren (paarden, metselaar), stofzuigeren, suffigeren (van een suffix, achtervoegsel, voorzien – ook suffingeren), totaalweigeren, transigeren (schipperen, plooien), vernegligeren (verwaarlozen), vigeren (van kracht zijn, gelden), voltigeren (paardvoltigeren, maar ook: in circus, etc.), weigeren (afwijzen, of bv. de motor) en omsteigeren.

7. Met 'voormalig' kom je van alles tegen ...: Amortisatiesyndicaat (voormalig fonds tot aankoop door het Rijk van uitgestelde Nederlandse schuldbrieven enz.), a.r. = assistent-resident (Indië), a solis ortu usque ad occasum = van zonsopgang tot zonsondergang, a.t.b. = ambtenaar ter beschikking (Indië), cluniacenzer = monnik van de congregatie van Cluny, een voormalig klooster van de benedictijnen in Bourgondië, GB = gouvernementsbesluit (Indië), jappentijd, kampong, kondee = haardracht Indo-Europese vrouwen (Indië), kraton (verblijf vorsten Atjeh), Kremlin (zetel van de voormalige Sovjetregering – RL bij Sovjet-Unie, s bij sovjet = raad van arbeiders – in Moskou), MIR (Mijnindustrieraad), lakh (rekenmunt Brits-Indië), NMVB (BE: Nationale Maatschappij van Buurtspoorwegen), NSR (Nederlandse Studentenraad), Octrooiraad, Oostblokker, Oranje (Orange), para (munt Joegoslavië), repristineren (weer invoeren, terug naar oude toestand) en muntstuk: rijder, gouden rijder, zilveren rijder (dukaton).

8. Ook nog: SEP (Samenwerkende Elektriciteitsproductiebedrijven – Epon, EPZ, EZH en UNA), sokol (turnvereniging met nationalistische strekking in voormalig Tsjecho-Slowakije), naar Spijkerborn gaan = de gevangenis in (Spijkerboor, voormalig fort in Jisp), tombolo (strandwal die een voormalig eiland met het vasteland verbindt), vierlandenpunt (met Moresnet!), de West = West-Indië, en Wieringen (voormalig eiland in de voormalige Zuiderzee, wel erg voormalig dus). Kan een verschoppeling het ver schoppen? Hij is een heel originele
out-of-the-boxdenker (out of the box). Met hem valt geen goed garen te spinnen. Bij een dictee ben ik meestal overdressed. Zij overreedden hem, maar dat was niet gemakkelijk. Een owrukuku [SR –
oo-roe-koe-koe] is een uil of een lanspuntslang. De zuurgraad pH is de pondus of potentia Hydrogenii. Hij was horende doof en ziende blind (oxymorons). Dit jaar hebben we een vroege paas [Pasen]. Het feest werd met een spetterende pagara-estafette [zeker vuurwerk] afgesloten. De paginaopmaak was je van het. Het pagatinusysteem is, zeg maar, een elektriciteitskastjesopwaarderingssysteem [GB, prepaid]. Een palulu is een zekere plant.