3359 Dictee zaterdag 15-07-2023 (1) – dictee Dictee van de dag (1000)

Dictee – dictees [3359]

Vragen en opmerkingen: leentfaarrein@gmail.com

Oefendictee okt 2018 (3), geheel herzien naar situatie 2023

Dictee van de dag (1000)

Oefendictee okt 2018 (3)

1. Het element borium [B] heeft een laag atoomnummer (5). Maladie sans maladie is spleen [ie], levensonlust, mal de siècle, weltschmerz, taedium vitae of verveling. Terugrijdend uit Heist-op-den-Berg naar huis volgde ik de BE-borden met Bergen-op-Zoom(!) [correct, NL: Bergen op Zoom]. Het blijft me fascineren: 2- à 3-duimsgat, 2 duimsgat (4 havoleerling = spatiewoord), maar tweeduimsgat, ook: 2-duims gat, tweeduims gat [bnw.]. Ik denk dat 24-karaats goud [VD, bnw.] en 24 karaatsgoud [à la 24 uursservice, ook: 24-uurs service] allebei goed zijn ... Let wel op de klemtoon! Hoe spreek je trouwens 'açaibessen' uit? [ah-saa-jie]. En 'adie' [aa-die]? De stratenmaker had al heel wat straten onder de rei gebracht [vlak gemaakt]. De ottava (alta – een octaaf hoger) en ottava basso (een octaaf lager) zijn termen uit de muziek, de ottava rima komt, verrassend genoeg, uit de letterkunde [strofe van acht verzen]! Hij had tweeërlei gebrek: hij was amuzisch [onmuzisch, geen kunstzin] en leed aan amusie [toondoofheid]. In de abside (apsis – nis of uitbouw aan kerkkoor) lag de uitleg van wat apsiden zijn.

2. NB Bh = bohrium, atoomnummer 107. Wat jij doet, is gênant: ik zou me generen! Pilo of fustein is bombazijn. Hoe spreek je bodhrán uit [bau-rahn]? Hij droeg een C&A-pak, zij een ander C&A'tje. Mijn muziekcluppie is mijn alles. Een femcee is een vrouwelijke mc [èhm-sie – master of ceremonies]. Een rotwoord is: fenylpyrazool. De samenstellende delen staan wel in wdb.: fenyl = (chemie)
organisch-chemische groep die ontstaat door aan benzeen een waterstofatoom te onttrekken en pyrazool = (chemie) verbinding met een heterocyclische aromatische vijfring die twee naast elkaar gelegen stikstofatomen bevat. De samenstelling (mv., internet) is de familie waartoe fipronil (ja, die!) behoort. Dat is een insecticide en acaricide [stof voor de chemische bestrijding van mijten]. Overigens is pyrazoline een dihydroderivaat van pyrazool en pyrazolon een pyrazoolring met een ketonfunctie, uitgangsstof voor de aanmaak van een gamma van koortswerende en pijnstillende middelen. Zo, nu bent u weer helemaal op de hoogte!

3. Op Goede Vrijdag is er een goedevrijdagviering en wordt het Goedevrijdagakkoord herdacht. O ja, had je toen een [letters] jarenzeventigideaal? Het chemisch element holmium, een lanthanoïde met atoomnummer 67 (symbool: Ho) is naar Stockholm – dat ook het noords Parijs heet – genoemd. Het Sipri is het Stockholm International Peace Research Institute (internationaal instituut voor onderzoek naar de vrede). Wat hebben trouwens het stockholmsyndroom [vereenzelviging met bijv. kapers], de osloconfrontatie [line-up] en het Jeruzalemsyndroom [godsdienstwaanzin aldaar] met elkaar te maken? Weinig; denk ook eens aan de toeristenziekte (het stendhalsyndroom – overweldigd door de kunst – ook davidsyndroom n.a.v. de David van Michelangelo in Florence). Vlak voor de nogal moeilijke K1-beklimming [berg] hadden ze nog een echt Japans K-1-gevecht geleverd. Met de honden aan de leisen [riemen] zongen ze de nodige leizen [leis, kerstlied]. Bij het mottekasteel werd de mattentaart verorberd.

4. Dat is toch geen gezicht: een mictie [urinelozing] op je fixie [doortrapfiets]. Wat zou jij schrijven: middle-of-the-road vertolking of middle-of-the-roadvertolking? Beide goed [klemtoon]! Moddergooien is met modder gooien en ... de diepte ingaan kan ook de dieperik in gaan [en met het schrijven daarvan kun je gemakkelijk de mist ingaan] betekenen. Een girl next door is in het Nederlands gewoon een next door girl. Neenee, ik wil niet zo'n nee-neesticker! Naar luid van zeggen, naar verluidt, luidens zekere personen, althans volgens sommigen, is een luide oed thans gewoon een oetlullige luit, liefst te bespelen op een oets, een mallejan. De timmerman maakte met zijn ojiefschaaf een mooie ogief. Heb je de betreffende MAX-uitzending gemist [omroep MAX]? Hij is op end' op [op-en-top] zijn grootvader. Na die krachttoer waren ze op en tenden. In pais en vree droeg hij de peis [stenen] naar de paard-en-kar. Hij is echt parra, van top tot teen paranoïde.

5. Onder de pawpaw [au] [boom, vrucht] werd de sawpaw [oh], de bapao, genuttigd. Die sambal is wel erg pika [heet, pikant]. Kom, we dansen de csardas (VD ook: tsardas). Psilocine [zekere stof uit paddenstoelen] en psilocybine [idem] moet je niet door elkaar halen. In een quattrowoning [woning met appartementen voor welgestelde ouderen] moet je je quant-à-moi [deftigheid] bewaren, ook als je op een cuatro in een typico-orkest speelt. Die precieuses, waren dat religieuzes? Nee. Een snitsel [kinabastpijp] kun je bij het bereiden van een schnitzel echt niet gebruiken. Ook bij het schnabbelen wordt er wel gesnabberd [getaterd]. Sexcuses leiden vaak tot sekscapades met anderen. Sjwa [ə, toonloze e], sjwa's, sjwaatje, swa [kameraad], swa's, swaatje en sma [meisje, grietje], smas of sma's, smatje [als gatje] of smaatje [als gaatje] [uitspraak]. Soapies zullen niet licht tot het soepie [schorremorrie, plebs] behoren. In zeemanstaal betekent 'bezaansschoot aan': op naar de borrel. Een bezaan (bazaan) is het achterste gaffelzeil op een driemaster. Een bezaantje is een zuigkwal, een zekere schelp (breedlip) of een Portugees oorlogsschip (= een beruchte kwal!). Een schoota(a)n is bij de marine de dagelijkse borrel voor het maal.

6. Over Soedan en de Sudanezen zijn de wdb. het wel eens, maar GB schrijft soedanrood en sudanknoopwerk. Zijn er ook Tanganyikanen die taqiyahs [gebedskapje] dragen? Gezocht op *qi*: [GB alleen] qi gong [Chinese meditatie], [VD:] de lijst wordt steeds langer: lhbtqia's [lhbtqia+’ers], lesbienne, homo, biseksueel, transgender, queer [soms man, soms vrouw], interseks [beide geslachten], aseksueel, QI (queteletindex) = BMI (body mass index), q.i.d.: op recepten, quater in die = viermaal per dag, qi dao = Tibetaanse meditatietechniek, waarbij een harmonische beweging centraal staat en xiang qi = Chinees schaakspel. Dat wist je vast niet: 'toch niet' kun je weergeven met ten doet maar ook met 't en doet [begin zin: ‘t En ...]. Toedeledokie en okidoki! Togati (enk.: togatus) zijn logischerwijze togadragers.

7. Een Curaçaose snackbar heet op de Antillen een snèkbar. Mag ik een whico [whisky + cola]? Neem er zelf ook een! Yolo: je mag de bloemetjes buitenzetten [you only live once]! Hij richtte zijn soaker [waterpistool] op me. Dat karweitje met het karwijzaad was in een wibbussie [wip] gepiept. Waarin verschillen de Wolgaduitsers van de Sudeten-Duitsers? Juist: in de spelling! Laten we hem X noemen: X's vrouw ging vreemd. Dit stuk is in zesachtstenmaat. Mag ik nog een zijtje [kantje, blaadje] papier? Exemplaren van de soort zevengetijde [geen mv.] worden ook wel zevengetijdenklavers genoemd. Snapt u het nog? Een zijdekimono mag je ook een zijden kimono noemen. In de zonnewendenperiode zal de zonnewendebloem (heliotroop – versteende naam?) toch wel bloeien? Met die l-smoes [kleine l!] moet je niet meer aankomen. Hij zat in de labberente [narigheid]. In de VS valt Labor Day op de eerste maandag van september (soort Dag van de Arbeid). Een omschrijving van het dichten is laborum dulce lenimen (lett.: zoete troost voor zorgen). Hom wordt ook weekkuit genoemd.

8. Ook 'uitlaattuit' is wel een aardig dicteewoord, net als 'giettuit'. We dronken cappuccino en we aten cacciucco [vissoep]. Kan syfilis zich ook in de epididymis manifesteren? Nee. Als je 'fehlingsreagens' niet goed schrijft, is dat nog niet per se een fehlleistung. Of toch wel? Na het freede/ikeetje [potje voetballen] nuttigden we freekeh [frie-kuh, geroosterde onrijpe tarwe]. Hier de ultieme lijst met 'petit':
petits-beurres (biscuit – GB alleen s s 2023 oké), petites histoires (over bijfiguren), petites maisons (voor maîtresse), petitfours, petitfourtje (klein gebak), petit-gris (geen mv. – pelterij eekhoorn), petit-maîtres (saletjonker, pronker), petit mals = absence, petits points = kruissteek en petit(s) restaurants (eenvoudig, GB heeft 2 mv., VD (nog maar) 1: s s 2023 oké). Denk ook aan: aux petits soins (attent), bon appétit (eet smakelijk!), en petit comité (in kleine kring, vertrouwelijk) en le petit caporal (Napoleon). Let op: pikeren bij naaien, piqueren bij biljarten, piqué = een stof of een stoot met verticale keu bij biljart.