1072 Dictee vrijdag 24 feb 2017 (3): dictee Oefendictee februari 2017 (5) √ x

Dictee - dictees [1072]

Oefendictee februari 2017 (5) 

1. Doet hij echt aan (muay-)thaiboksen? Denk ook aan kickboksen en barreboksen [klaarspelen, scheren]. Hoeveel koeien heten er nu Blaar of Bles [hondjes: Fikkie]? Cystitis [blaasontsteking] en fysaliet [blaassteen] hebben allebei met de blaas van doen. Blabla(bla) is babbeldebabbel. Welke Black Friday bedoel je eigenlijk? Londen 1745, Londen 1866, vrijdag na Thanksgiving VS. Er is maar één Black Thursday. 1929, beurkrach New York. In dat evangelisatieblad lees je niets over het boek (de bijbel) van 52 bladen [een spel kaarten]. De slogan van Black Power (VD - organisatie) is 'black power' (GB - slogan). Precies op die black spot [plaats met veel ver­keers­on­ge­luk­ken] kreeg hij een black-out. Een blade [bleet] is een veerkrachtige (onder)beenprothese. Denk ook aan rollerblade(n) [ww., mv. s]. Een custode loopt vooruit op de volgende bladzijde. Een blagueur loopt over van blague [grootspraak]. Een blancet is een blanco accept, niet te verwarren met een blanket = een blanc-seing [ge­te­ken­de, maar niet-in­ge­vul­de
vol­macht of ak­te], maar ook een peer! Blanquette de veau is kalfsragout. Wat is het spul van Blanus?
Een kermisattractie. Een Blasiuszegen is preventief
[3 februari, tegen keelaandoeningen]. Bij het geerten of verkeerdjassen kun je een blauwe Jan [speler maakt in dezelfde kleur alle 8 slagen] scoren. Is dat een sprookje van Blauwbaard [bracht zijn 7 vrouwen om, een blauwbaard is een vrouwenbeul]? Een cobia is een zeepiranha.

2. Een blauwkous (bas-bleu, bluestocking) is een savante [femme savante, geleerde vrouw, geen huishouden]. Kaassoorten zijn o.a.: gorgonzola, roquefort, bleu d'Auvergne en bluefort. In een bleekshop wordt er gebleacht [tanden en kiezen]. Heb je weleens een gelijkkakige (?) blei [vis - die is zo blij ...] gezien? Clairet is paillet of blekerd, wel: rood (en clairette wit - alfabetisch, r w]. Blended whisky [een mix] is nu eenmaal geen single malt [onvemengd]. Is blenko hetzelfde als blanco bij de soldaten? Ja, ongeveer, poetsmiddel, blenkoën. Hij viel ten offer aan Blendwerk der Hölle [helse zinsbegoocheling]. Mooi meegenomen, zo'n blessing in disguise [mee­val­ler die aan­van­ke­lijk een
te­gen­val­ler leek]. Zij is een blètster [ww. blèten] pur sang. Ja, blinde maupie [eerst zien, dan geloven]! Een blini is bij joden een blintse [kleine pannenkoek]. Soms vallen rokjes- en bloesjesdag samen [eerste warme lentedag]. De warmetruiendag [dikketruiendag, energiebewust] is dan al ver heen. Wat heeft blokkerisering met Blokker te maken? Weinig, ook: verblokkering. De Trumpblooper
[niet in wdb.] komt in de mode. 't Nakie op het Blakie [beeld, Blaak, Rotterdam] verwondert steeds weer. De blousons noirs [nozem] geilden op de blow-up [vergroting van foto] en blowden [blowen =
hasj( )roken] lustig erop los. Van de ruggenprik kreeg ik blubberbillen [lillend, week, dik]. Helmut Kohl beloofde blühende Landschaften [1990, aan inwoners DDR] (en kohlpotloden - cosmetisch middel ogen?). Ken je het verhaal van de Bussumer met zijn blusemmer?

 3. Een biljartbloque [forse stoot, rechtuit], rats-boem! Wat was er eerder: 'Blut und Boden' [nationaalsocialisme] of 'Blut und Eisen' [beginsel van machtspolitiek]? Een malafide en van geloofsijver blakende boanerges kan best zo rijk als Boaz zijn. Gezocht op '*frans*: afranselen (!), afranseling (bastonnade), een vrolijke frans heeft een leven als vrolijke Frans, hij kent Frans als een koe Spaans, daar is geen woord Frans bij, iets met de Franse slag doen, in een Franse colère schieten [plotseling razend worden], Fransdol (anti-Vlaams), Franse = Française, ww. fransen = de voeten buitenwaarts zetten, Frans-Guyaans [Frans-Guyana - naast
Brits-Guyana], fransijn = perkament, fransje = o.a. stokbroodje, franskiljon (als scheldnaam), fransman = oogstarbeider, fransmanbirambi (kleine boom met carambola's), Fransonkundig = geen Frans kennend, niet-Franssprekend, fransoos (scheldwoord),
Frans-Vlaams (uit Frans-Vlaanderen), herverfransing (vanille voor vanielje), keukenfrans, keukenmeidenfrans, kookboekenfrans, schoolfrans en verfransen. Voor mij graag een pina colada
[cock­tail van rum, ko­kos­melk en ana­nas­sap, veel­al met ijs].

4. Dat hoor je vaak van kinderen: dag meneertje (de) koekepeer. Voor quadden (met een quad rijden; hij quadt) mag je van GB nu ook quatten (hij quat) schrijven. Bij GB kennen ze nu ook de
cuba-librecoalitie [cuba libre - rum cola met citroen] [SP en VVD] en als toetje de panna-cottapudding [panna cotta - zoe­te Ita­li­aan­se room­pud­ding]. Ook mag je van GB nu Soedanees schrijven voor Sudanees [van VD ook!]. Bij een K1-gevecht wordt een berg beklommen, bij een K-1-gevecht wordt er echt en Japans gevochten. Een paar dingen uit oefendictee 621 (het bestand met de 856 oefendictees nadert het eind van de herziening!): toen dieette hij nog, kreeg hij dat permis [ie] [verlofbriefje]?, zij heeft een penthouseje, wij aten persad [SR: hindoeïsme, zoetigheid van bloem, etc.], is dat sinaasappelperssel?, een mooi π'tje [symbool - pi], op het scherm zag ik meerdere picca's [digitale afbeelding, pic], hij baset [basen = base - cocaïne - roken bv. via waterpijp] regelmatig en drinkt clairet en clairette [wijn, r en w - alfabetisch] , kijk: crêpe georgette [enk. - zeker weefsel met crêpegaren], madame-jeanette [mv. + s - zekere Spaanse peper] en likorette(verloflikeur).

 

1071 Dictee vrijdag 24 feb 2017 (2): dictee Dictee Wieringerwerf 2016 √ x

Dictee - dictees [1071]

Dictee Wieringerwerf 2016

Kunst en cultuur in Rotterdam: kapsonesloze dynamiek in Erasmus' stad

1. In tegenstelling tot Rotterdams meest fameuze literaire [GB ook tt, doe in dictee 1 t] zoon, de toentertijd [ook: toendertijd] op vijfjarige leeftijd de Maasstad ontvluchte humanist-filosoof Erasmus, lijken eenentwintigste-eeuwse scribenten alleszins verknocht aan hun woonplaats, die zij – evenals vertolkers van volks-, jeugd-, en beeldcultuur – traditiegetrouw afzetten tegen nultwintig (020).

2. In de schaduw van het bronzen beeld van de geïncarneerde redelijkheid ten tijde van godsdienstfanatici, verloochenen babyboomers zoals de notoir onder invloed zijnde nachtburgemeester hun domicilie allerminst, net zo min als een of ander heden ten dage gehypet schrijversduo, twee eightiesbaby's die elkaar van een onenightstand kennen.

3. Welke gedachtegang zou de renaissancegeleerde – naar verluidt het product van een jammerlijk gefaalde coitus interruptus te Gouda en om die reden niettegenstaande de toponymische verwijzing in zijn naam door de Gouwenaren geclaimd – tentoonspreiden tijdens een tête-à-têteje met deze leden van de WhatsAppgeneratie
(ook: whatsappgeneratie - lijkt beter, afgeleide)?

4. De man die een ontzagwekkend oeuvre van onder andere etiquetteboeken als resultaat van zijn monnikenbestaan naliet, zou opkijken van het resultaat van een e-mailenquête, die het idee logenstraft dat jonge literatoren (GB ook: tt - doe in dictee 1 t), die communiceren met
huilen-van-het-lachenemoji's, zich evenzeer tegen ingewikkelddoenerij [analogie: dik- en grootdoenerij], tierelantijnen en pretenties hebben gekant als de dichtersgroep de Zestigers (vgl. Tachtigers).

5. Het
doe-maar-normaal-dan-doe-je-gek-genoegtijdperk is in Rotterdam hoe dan ook passé; het a-prioristische less is more is ten minste niet meer zo populair als in het interbellum en na de Tweede Wereldoorlog, toen de stad het epicentrum was van avant-gardistische architectuur en avant-gardecinematografie.

6. Rotterdam biedt kunst en cultuur te kust en te keur, van deelderiaanse [à la Jules Deelder] poëzieaberraties tot comebackcabaretières het heintjedavidseffect is van Maasstedelijke origine – en, van Kaapverdische fado via de minder relaxte gabberhouse tot – wellicht het befaamdst – de beeldencollectie ter aanvulling op De Keysers [Hendrick - beeld van Erasmus] meesterwerk uit zestienhonderdtweeëntwintig.

7. Ten slotte een waarschuwing: wordt je als puriteins rooms-katholiek opgedragen Rotterdamse openbare kunstobjecten consciëntieus te onderzoeken, dan is preventief gebruik van bètablokkers raadzaam.

8. Na aanschouwing van een postmodernistisch megalomaan artefact in de vorm van een promiscue kabouter met twijfelachtig sexappeal, die geen paddenstoel, maar een compromitterend seksattribuut als accessoire heeft, is de kans op PTSS, ofwel posttraumatisch stresssyndroom
(ook: posttraumatische stressstoornis), niet irreëel.

 

 
 

1070 Dictee vrijdag 24 feb 2017 (1): dictee Dictee Wieringerwerf 2015 √ x

Dictee - dictees [1070]

Voorjaarsdictee Wieringermeer 2015

(geen titel, auteur: Gerard Wortel)

1. Wieringermeerders zijn geen uitgesproken
negen-tot-vijftypes die je dagelijks bij de afhaalchinees tegenkomt – of druipneuzende charlatans die zich in een gelagkamer tegoed doen aan een geuzelambiekje, een bordeauxwijntje of een stukje edammer met gepocheerde cantharel – Wieringermeerders zijn hardwerkende gelouterde rauwdouwers (ook: rouw-) die boekweitebrij met jutteperen prefereren boven het bourgondische snobistische gedoe.

2. Deze descriptie is niet bedoeld als paskwil of stereotypering, maar als hommage aan de inwoner van de Wieringermeer, het gemiddelde van een nuchtere, frugale [sober] agrariër, een middenstander, een zzp'er [zelfstandige zonder personeel], en Jan Modaal, die meestal rechtdoorzee is oftewel rechttoe rechtaan zijn mening verkondigt, zonder daarbij pernicieus te zijn en dientengevolge anderen te choqueren [ook: shockeren].

3. Naar verluidt heeft de toenmalige en in de Wieringermeer woonachtige landbouwminister Sicco Mansholt – met zijn ongeëvenaarde subsidies – een aantal kommerlijke akkerbouwers uit hun nooddruftige positie verlost, die heden ten dage, zonder enig ressentiment [wrok], weer een deel van de revenuen afdragen aan Vadertje Staat.

4. De met veel aplomb en zonder enige gêne gepropageerde Mansholtdoctrine [alleen die persoon!] bleek, hoe smeuïg die ook werd aangeprezen als de oplossing van het voedselprobleem, achteraf enigszins een cassandravoorspelling te zijn, die leidde tot een exuberante boterberg en de teloorgang van veel kleine boeren in met name derdewereldlanden.
Maar dit terzijde!

5. Gefascineerd door het door chlorofyl getinte Wieringermeerse landschap, bekruipt mij een
déjà-vugevoel met pantheïstische trekjes, onder meer bewerkstelligd door welriekende paardenbloemen, rondvliegende onzelieveheersbeestjes, een lieflijk foeragerende tjiftjaf, het ontluikende jakobskruiskruid, maar bovenal door de ploeterende, soms sjacherende aardappelboer die steeds op zijn qui-vive moet zijn voor de coloradokever en als manusje-van-alles ook nog zijn begrote uitgaven als een foxterriër moet bewaken.

6. De Wieringermeer is en blijft synoniem aan ruimte in de breedste zin van het woord, een walhalla voor fietsers van alle gezindten op AOW-leeftijd
[Al­ge­me­ne Ou­der­doms­wet] die op z'n janboerenfluitjes willen pedaleren, een eldorado voor de kip van het vrije-uitloopei, maar vooral een zeer benijdenswaardig areaal voor de akkerbouwer. De Wieringermeer is meer dan dit dictee!

 

 

 

1069 Dictee maandag 20 feb 2017 (1): dictee Oefendictee februari 2017 (4) √

Dictee - dictees [1069]

Oefendictee februari 2017 (4)

1. Inwoners van Tietjerk zijn biezensnijders. Je kent het verhaal van Mozes in het biezenmandje (biezenkistje)? Zelfs de bekende Mexicaanse plant
mozes-in-het-biezen-mandje staat in VD. Bifurqueren is een bifurcatie [GB: Y-splitsing] vormen. In een bigbrothermaatschappij zou een big bazooka
[dras­ti­sche fi­nan­cië­le of eco­no­mi­sche maat­re­gel] niet nodig moeten zijn. Een bigfoot is een yeti [volksgeloof: sneeuwman]. Een bigot [oht/oo] lijdt aan bigotterie. Ik zweer bij mijn rode bijbel, de Michelingids. Altijd lastig: 'epididymis' schrijven
(mv. epididymides)! De Bijbel van deux aes is de
Deux-aesbijbel. Het Bijbellezen gebeurde vanaf een bijbellezenaar. Wat is klistervorming [bolknop] bij planten? Onderschat dat bijdehante bijdehandje niet. Een bijker heeft een imkerij. De apidologie [bijenkunde] bestudeert ook apitoxine [bijengif] en de apicultuur [bijenteelt]. Een bijenorchis [orchidee] heeft rozerode of bleekroze bloemen. Ik heb hem uit zijn flauwte bijgeholpen, dat leidde tot zijn bijkomen. Lopen moeder- en dochterklok altijd gelijk? Een snauw [lang en laag klein schip] is geen prauw
[vrij groot schip, Indonesië]. Was die del bijna-bloot of bijna bloot? Is het niet zo, dat een bijzit ligt? Meestal wel. Kijk: een bijzige [tochtige] koe.

 2. Bikramyoga is een heet gebeuren. We gaan met Jan Bil z'n wagen [lopend]. Wat zijn bilboquetten [vangbekertje - koord - bal]? Wij biljarten elke week in dat café billard. Het was daar kontschudden [bij dans of stripnummer]; ik moest er wel kond van doen. Ze hadden veel van Billie en Bessie Turf. Op deze locatie waren de locals oververtegenwoordigd. Een birmaan is een burmees [kat]. Iemand een wedgie geven is birren [broek in reet]. In BE staat BIS voor Begeleid Individueel Studeren. Heerlijk, die biryani [stoofschotel], hoeveel birr [Ethiopië - ETB] kost die? De nizam [ti­tel van de vorst van Hai­de­ra­bad] verorberde graag een bisam [muskusrat]. Een biscuit buste (biscuitbuste) [biscuit: aardewerk, rauwbrand] kun je niet eten. Met biscotti di Prato worden cantuccini [knap­pe­ri­ge, twee­maal ge­bak­ken
Tos­caan­se bit­ter­zoe­te aman­del­koek­jes] bedoeld. Een bisectrix (VD) wordt ook bissectrice genoemd. De Arabier had zojuist biest gegeten en trok bij het weggaan een mooie bisht (overjas) aan. Hij wist overigens niets af van een Papoease bisjpaal
[voor dodenritueel]. In BE betreft de biv de belasting op de inverkeerstelling. Hoe zat het met de cuisson [gaarheid] van dat bizongerecht?

3. [20-02-2017] Pas volgende week te zien in het online-GB: athomegevoel. Je moet maar net willen weten dat bl de internetextensie is van
Saint-Barthélemy. Laten we eens even '*mozes*' onderzoeken (een selectie): mozes kriebel (verzwakte krachtterm), een kalf Mozes is een echte goedzak, een goeie sul, Mozes en de profeten (= geld!, naar (Bargoens) moos = geld), mozesboom = stekelige mispelboom, vuurdoorn, mozestraan = traangas, mosen = knoeien, prutsen, (geld) verprutsen (ook: vermosen), Sam en Moos zijn twee stereotiepe Joden, die in moppen worden opgevoerd, jatmoos = jatmous = handgeld, ook: dief, zwendelaar, Bargoens: het is een ribbemoos van een vent = een grote, ruwe kerel, bemosen = bevuilen, bezoedelen, Mozes en Aäron (fig.: staat en kerk - vgl. Kerk en Staat), de baard van Mozes = (de plant) slaapkamergeluk, daar kom ik met de boeken van Mozes (aangesjouwd met zware en oude boeken), de vijf boeken Mozes = (schertsend) vijf oude ongetrouwde zusters of vrijsters, zo dom als 't kalfke Mozes (zeer dom) en het wetboek van Mozes =
de Pentateuch.

4. Nog een paar dingetjes, gevonden via 'SR': aguma (bladgroente), ajinomoto = ve-tsin, alakondre (i) = zekere ketting, alatapepre (ie) = kleine rode chilipeper, angalampu = Chinese roos, anyumara (zoetwaterroofvis), aytkanti (lederschildpad), baithak gana = muziek, bakru = bosgeest, basya =
assistent-dorpskapitein, boyo = ovengerecht, cellshop = telefoonwinkel, is een buru [blan­ke Su­ri­na­mer, af­stam­mend van im­mi­gran­ten uit Ne­der­land] ook een bakra [blanke Nederlander]? - ongeveer, de coming-out werd met een cook-out [uitje met
bui­tens­huis be­rei­de maal­tijd] gevierd, mag je doksen [(muskus)eend] zomaar afschieten?, dyarpesi (groente), dyompofutu (hinkelspel), dyugudyugu (gedoe, drukte, ophef), fayalobi (sierheester), fyofyo [bedwants]. = (ook:) magische ziekte (in het wintigeloof), gadodede (ie) = commelina (onkruid), gropesi (ie) = taugé, handicraft = kunstnijverheid, kawai: zekere zaden, krawkraw = chips van de cassave, krobiya (zekere zoetwatervis), kukaleisi (ie) = snelkookrijst, kutai = hoogkijker, motyo = prostituee, obia = voorwerp met magische kracht, ograi = boze oog, oloysiketi (ie) = halsketting, owrukuku = uil of landpuntslang, piaiman = indiaanse sjamaan, popsicle = waterijsje, ijslolly, rakhi (katoenen armband) [raki = Turkse brandewijn], rowti (dikbekje met een oranje buik), sangrafu (kruidachtige plant), siksiyuru = een soort van zingende cicade, tarateyketting (ee) [zekere halsketting], tayer (groente), tyuku (steekpenning), tyuri (smakkend geluid als verachting), wiper (ruitenwisser), yarabaka (zeemeerval) en yorka (geest overledene).

 

 

 
 

1068 Dictee zondag 19 feb 2017 (2): dictee Oefendictee februari 2017 (3) √ x

Dictee - dictees [1068]

Oefendictee februari 2017 (3)

1. Er werd door de jeugd geïpad, ge-sms't en geïphoned. Een eiken jubileum verwijst naar 80 jaar, een houten jubileum naar 5 jaar. Daarom stelde ik ooit voor een 85-jarig jubileum een eikenhouten dito te noemen. Volgens Wikipedia is er nog geen officiële aanduiding voor. Wel: 50 jaar: goud, 55 jaar: smaragd, 60 jaar: diamant, 65 jaar: briljant, 70 jaar: platina, 75 jaar: rodium, 80 jaar: eik en 100 jaar: ivoor. Wat is overigens een opvallend verschil tussen Rotarians en soroptimisten [de dames-leden - de organisatie mag je - VD lemma 'serviceclubs' wel aanduiden met Soroptimisten]? Ze debiteerden een cabareteske cabarettekst. Correct lijkt me:
oud-leraar-Nederlands en niet oud-leraar Nederlands [2025, toch wel: Taaladvies]. Zo ken ik ook een
oud-leraar tekenen. Laren 2015: in plaats van dubbele e-klank kan m.i. ook: dubbele-e-klank
[beter zelfs]. Ik kan er wel in komen, dat je sommige werkwoordcombinaties niet aan elkaar schrijft. Wat is een sans-papiers en hoe schrijf je papier-maché en papier collé? Wat is het verschil tussen een lerarenkorps en een docentenkorps? En het studentencorps ...

2. U bent hier gekomen sub reservatione Jacobaea [bee-jaa] oftewel onder het voorbehoud van Jakobus. Dat houdt in: zo de Heer wil en wij leven, anders gezegd: Deo volente (afko: D.V.) of ook volente Deo (afko: V.D.). De bi-intellectueel werd ingezet voor de BI, de businessintelligence. Wie mag het weer oplossen? Juist, bibi [= ik]! Met bibliolatrie wordt Bijbelverering bedoeld. Wat is in vredesnaam bibliothecografie [beschrijving van bibliotheken]? 'Er zij licht' is met zekerheid een biblisme [Bij­bels woord of Bij­bel­se uit­druk­king]. De biblist (Bijbelkenner) droeg een bibshort en vroeg zich af wat de Wet Bibob is? Antwoord: bevordering integriteitsbeoordelingen door het openbaar bestuur. Bicameraal is in de volksvertegenwoordiging: met twee kamers. Is 'RABO' een correcte BIC-code
(Bank Identifier Code)? Ja.

3. Een bichon is een soort maltezer [gezelschapshond]. Van GB mag je 'bidbook' ook verhollandsen (volgens VD overigens tot 'biedboek'. Neem dat bis in die (tweemaal per dag) in
(afko: b.i.d.)! Een protestantse biddag en een
rooms-katholieke biddag schelen nogal wat. Een bidnis is een mihrab. De bie steken, ervantussen gaan, is meestal niet zo bie. Een biefstuksocialist is salonfähig. Dat rood vlees is bien cuit, well done, en dus zeker niet bleu, saignant of à point. Hij had weinig, bien entendu [welteverstaan], drie schoenenparen. Wilders (PVV) en Buma (CDA) waren bien étonnés de se trouver ensemble
[zeer ver­won­derd zich in el­kaars ge­zel­schap te be­vin­den, m.n. in de be­te­ke­nis van: sa­men ge­noemd te wor­den]. Weet je dat oxo [uitspraak: oh-ksoo] gewoon boter-kaas-en-eieren is? Boterwegen begint met rug-aan-rug staan. Van wanneer stamt de Boterwet? 1900, gewijzigd 1902. Geef die bietebauw [boeman] maar een biestepannenkoek. Een zytholoog [bierkenner] moet wel weten wat een horecagezwel [schertsend: bierbuik] is.

4. Pas maar op, dat GB niet met je op de loop gaat; dit krijg je cadeau bij lemma lopen: aanlopen, achterlopen, achternalopen, achteroplopen, achteruitlopen, aflopen, binnenlopen, doodlopen, dooreenlopen, doorlopen, drooglopen, erbij lopen, erin lopen, eromheen lopen, ertegenaan lopen, gelijklopen, groenlopen [student: groen, noviet zijn], hardlopen, heenlopen, heetlopen, ineenlopen, inlopen, langslopen, leeglopen, loslopen, meelopen, mislopen, naaktlopen, nalopen, omhooglopen, omlopen, omverlopen, onderlopen, oplopen, overlopen, platlopen, rechtop lopen, rondlopen, samenlopen, scheeflopen, schoollopen, skilopen, stormlopen, stuklopen, te hoop lopen, tegemoetlopen, tegenlopen, ten einde lopen, teruglopen, toelopen, uiteenlopen, uitlopen, vastlopen, vollopen, voorbijlopen, voorlopen, vooroplopen, voortlopen, vooruitlopen, vrijlopen, wachtlopen, warmlopen en weglopen.

 

 

 
 

1067 Dictee zondag 19 feb 2017 (1): dictee Column: d, t of dt? √ x

Dictee - dictees [1067]

Column: d, t of dt?

In het papieren Groene Boekje (dat kost geld) staat veel minder dan in de gratis digitale versie, die te vinden is via www.woordenlijst.org [geen punt]

Ik wil vier dingen aan de orde stellen: zoeken, werkwoorden,  zelfstandige naamwoorden en een toepassing.

1. Zoeken: je kunt heel makkelijk zoeken naar woorden. Let op: in het volgende is * de ster op het toetsenbord (boven de 8)! Als je (letterlijk) *deur* intypt, krijg je o.a. achterdeur, deur en deurknop. Die * staat dus voor 1 of meer (maar ook 0!) letters of cijfers. Bij 'achterdeur' was dat (eerste *) 6 en (laatste *) 0 tekens, bij 'deur' 0 en 0 en bij deurknop 0 en 4. Je kunt uiteraard ook één * gebruiken bij het zoeken. Naast de * (een soort van wildcard) kun je ook het ? als zodanig gebruiken: zo'n ? staat voor (precies) één teken (niet 0!). Zo levert zoeken op 'd??r' op: daar, deur, dier, door, duur, deren en duren. Die laatste twee lijken niet te kloppen, maar staan erbij omdat binnen het lemma (artikel) 'deren' of 'duren' wel 'deer' en 'duur' voorkomt, nl. als ik-vorm!

2. D, t of dt? Dat hoef je – los van regels als 't kofschip – nooit meer fout te doen. Allereerst heb je die laatste regel meestal echt niet nodig, kijk naar de verleden tijd: hij dubde en dus is het gedubd met een d, en hij plantte, dus is het geplant met een t (wat wel lastig blijft: gepland uit het Engels betekent iets anders: plannen gemaakt ...). Als je online een werkwoord intypt, krijg je de hele vervoeging. Voorbeeld: planten – ik, jij, hij, het plant, wij, jullie, zij planten – plant jij (je erachter) – verleden tijd: ik, jij, u, het plantte, wij, jullie, zij plantten. Het voltooid deelwoord is geplant: de geplante rozen – en je ziet ook de plaats van evt. afbreken: ge.plant (de stip is de plaats van afbreken, dat wordt dus ge- (nieuwe regel) plant. Het tegenwoordig deelwoord is 'plantend': de plantende boer. Op die manier kun je alle vormen van elk ww. te zien krijgen: plannen [uitspraak: èh!], ik plan, jij of hij plant, wij plannen, ik plande, zij hebben gepland en de plannende schoolroostermakers ... Alles is op te zoeken, vb. editen [een tekst gereedmaken voor publicatie], ik edit, jij editte, we hebben geëdit en de redacteur viel al editend in slaap. Zoek het in geval van twijfel even op: slordige dt-fouten in werkwoordsvormen kun je daarmee voorkomen!

3. Ook bij zelfstandige naamwoorden krijg je een schat aan informatie, zoek op 'compromis' – ik neem expres een lastige – dat kun je uitspreken met 'ie' of met 'ihs' (vernederlandst). De eerste mogelijkheid [ie] geeft meervoud compromis en verkleinwoord compromistje(s), de tweede mogelijkheid [ihs] geef compromissen en compromisje(s) (dan geen t van tje!). Bij een bnw. krijg je de trappen van vergelijking: groot (stellende trap), groter (vergrotende trap), grootst (overtreffende trap), ook de verbogen vorm 'grote': een groot huis (het-woord) en een grote woning (de-woord). Ook de zgn. s-vorm wordt vermeld: iets groots.

4. Ten slotte nog een dicteezin ter controle en om te oefenen. De vergrotende trap van chic is chiquer (rare uitzondering!) – dat is iets taalkundigs – en daarmee vergrootte [verleden tijd] de chicste (!) dicteedeelnemer zijn door het voorafgaande artikel al ruimschoots vergrote [als bnw. gebruikt voltooid deelwoord] spellingkennis.

 

5. In 2025 zijn de zoekmogelijkheden aanzienlijk uitgebreid en verbeterd! Zie hedendaagse blogposts!

 

 

 
 

1066 Dictee donderdag 16 feb 2017 (1): dictee Groot Dictee Ter Aar 2017 √ x

Dictee - dictees [1066]

Groot Dictee Ter Aar 2017

Het dictee moest helemaal worden opgeschreven.
Alleen de onderstreepte woorden werden nagekeken en telden mee.

Nostalgie (auteur: Rein Leentfaar)

1. Ter Aar heeft ook een cultuurhistorische vereniging, die ijvert voor het in stand houden van het dito erfgoed. Daarvan doen de museale ambities kond: in het museum zijn heel wat
oudelade-inhouden ter inbewaringgeving en voor meer dan een vernissage op hun plaats terechtgekomen. Ernaartoe rijdend vanuit Alphen aan den Rijn geldt voor de deelnemers: eropaf! De contouren van het dorp zijn net zo rustgevend als sedativa [sedativum, sedatief: kalmerend middel]. De belastingdienst (GB, VD, als eigennaam mogelijk ook met hoofdletter - ik zou nu Nederlandse Belastingdienst doen, zie lemma 'huurtoeslag' + veel andere plaatsen, naast 'belastingdienst) maakt giften aan de vereniging aftrekbaar: zij is door die dienst tot anbi-instelling – je weet wel [al­ge­meen nut be­ogen­de in­stel­ling] – gekatapulteerd, dus uw eurootjes komen übergoed bij de gedachtenis aan de genesis van Ter Aar van pas.

2. De vereniging heeft een onlinearcheologiekroniek. Er was een oproep voor materiaal uit de pre- en postnapoleontische tijd en aan hen die in Nederlands-Indië gediend hebben. Zijn dan Oostinjevaarders bedoeld? Verder was er een verhaal over de jongedamesopleiding tot perfecte dienstmeid (maarte, bij de Joden heet dat een sjikse). De website is vergeven van geüp- en -downloade gegevens. Een verhaal ging over Leidslakenwevershuisjes, een ander geüpdatet bericht over een buiten een castellum [legerkamp langs rijksgrens] gevonden vicus. De kroniek weidde ook uit over de hoop, diverse collector's items te verwerven. Op het gebied van de sport gaven twee oud-voetbalkeepers een spektakelshow. In de winkel van de vereniging kun je dvd's [digital versatile/vi­deo disk] en ansichten kopen.

3. De expositieagenda mag er zijn, zoals '100 jaar polder in Nieuwkoop'. Spreken ze daar trouwens Poldernederlands? Verder: "De teerling is geworpen" (alea jacta est) en "Oorlog en vrede" (vrede zij met u: pax vobiscum). Men zoekt amateurfilmpjes en ander materiaal (inscannen of copy-pasten is mogelijk!), er is beeldmateriaal van de opening van de groenteveiling in 1954 door de toenmalige koningin Juliana. Men is ook aan de gang gegaan met het schip Kagenaar. Dat roestte alsmaar verder, maar
ten langen leste is het verroeste schip opgekalfaterd [opgekalefaterd, andere uitspraak]. Alles wat bruikbaar was, is gerecycled (ook: gerecycleerd). Er zijn zelfs nieuwe picknicksets op het schip gemonteerd. Op 's schrijvers archaïsche verjaardag in 2008 vond de tewaterlating plaats en op Koninginnedag van dat jaar werd door burgemeester Buijserd de naam ('De Vrijwilliger') onthuld. Tot zoiets moois kan oudroest leiden!

4. [Deze alinea telt alleen mee bij de specialisten.] Heel veel ouder dan Ter Aars geschiedenis is de oerknal en de bijbehorende theorie van de big bang. De wordingsstonde van planeet aarde ving daarmee aan. Bekende periodes uit de geologie zijn het eemien – de Saale-Weichsel interglaciale tijd
(VD: moet dat niet aaneen?) –, de triadische tijd, met neo- of kaenozoïcum en het zechsteen. Pas in een laat stadium paraisseerde de species van de Hominidae met als representanten type-exponenten als de homo sapiens – niet te verwarren met de uomo universale –, de pithecanthropus erectus, de java- en de neanderthalmens. Darwin bestreed het creationisme.

 

 
 

1065 Dictee woensdag 15 feb 2017 (1): dictee Groot Dictee Amersfoort 2017 √ x

Dictee - dictees [1065]

Groot Amersfoorts Dictee 2017

Kunst- en vliegwerk (auteur: Nynke Geertsma)

1. Asjemenou!

2. Mocht je heden ten dage alles willen zien wat de keistad aan kunst en cultuur biedt, van beeldendekunstroute tot a-capellakorenfestival en van 033Fotostad tot muurpoëzieonthullint, dan merk je al snel dat een vierentwintiguursdag ten enenmale tekortschiet.

3. Er zijn zo veel [zoveel] must-sees en
pop-upexposities, dat de to-dolijst van zelfs de allergrootste kunst- en cultuurfreaks bekant [bijkans] explodeert.

4. Regelmatig vraag ik mij en plein public vanachter een, door een gepiercete, getatoeëerde en bebaarde hipster met liefde bereide cola-tic, caipirinha of cappuccino, vertwijfeld af waar ik hierna met gezwinde spoed naartoe moet.

5. Soms zijn er tezelfdertijd (terzelfder tijd) wel tien openingen, vernissages en Gluren bij de Burenachtige (gluren-bij-de-burenachtige hoofdletters wegens unieke karakter van de uitdrukkung) performances in de stad, waar je zonder al te veel heen-en-weergewandel acte de présence zou willen geven.

6. Festiviteiten als deze brengen geëngageerde vrolijke fransen nooit voor Piet Snot of jandoedel op de been, maar de echte diehards komen ook voor serieuze besognes tezamen.

7. Oktober was de maand van De (ook wel: de internet: 'De' hoort bij de eigennaam) War, de veelbesproken broedplaats van kunst, milieu en techniek in de voormalige lucifer- en kleurstoffenfabriek langs de Eem.

8. Ongeveer driehonderd licht ontvlambare
[niet aaneen, niet in wdb., niet-gelexicaliseerd], kunstminnende bon(s) - 2025! vivants begaven zich op een herfstavond haastje-repje in colonne naar het stadhuis, alwaar zij door ludiek actievoeren vurig protesteerden tegen het besluit van B en W om het zogeheten Warner Jenkinsonterrein aan Rovase (afvalverwerkingsbedrijf Amersfoort) te verkopen.

9. Radeloos, ontstemd en chagrijnig (sacherijnig - andere uitspraak), zo voelden velen zich na het politieke geharrewar dat volgde, maar weinig opleverde en enkele kunstenaars gingen naar verluidt over tot rigoureuze actie: ze begroeven hun Sint-Jorispenning [gemeentelijke onderscheiding Amersfoort] of boden dit kleinood op Marktplaats te koop aan. 

10. Tja, tegenvallers zullen er nochtans altijd zijn, maar ware creatieve whizzkids zullen nooit ofte nimmer opgeven en halsstarrig nieuwe wegen blijven vinden om naast alle middle-of-the-roadkunst
[middle of the road = eenvoudig, gewoon, met streepjes is het popmuziek] hun excentrieke werk te tonen aan de rest van de wereld, ook vanuit Amersfoort.

Acrostichon: Amersfoort [beginletters alinea's]

 

 

1064 Dictee dinsdag 14 feb 2017 (2): dictee Oefendictee februari 2017 (2) √ x

Dictee - dictees [1064]

Oefendictee februari 2017 (2)

1. [N.a.v. verslag Diest] De erealgemeendirectrice, vroeger ook déléguée naar vakbondsvergaderingen was te gast bij de
adjunct-secretaris-generaal, soms wel iets weg hebbend van een dégénéreetje, en vertelde dat zij naar de classicale kerkvergadering op een lokale locatie ging, waar het in de vergadering klassikaal eraan toeging. [Wekelijks dictee] Ziek melden houdt in, dat je ziek gemeld bent. Een doyennépeer heet voluit doyenné du comice en is verre familie van de poire belle Hélène en de karmijn de Sonnaville [2025]. Snapt u hoe hier met de hoofdletters wordt omgegaan? [Kampen] Achteraf heb ik vrede met – alloniem 'De Sint' – omdat dat nou precies is wat je onder je rijmelarijen schrijft. Alleen vind ik dat de aanhalingstekens wel hadden moeten worden voorgelezen. Nu ik ook nog 'van' gehoord meende te hebben, leek me 'alloniem van de sint (GB)' een prima alternatief. Een gemene instinker: sectaire (BE), maar wel sekte en sektarisch (zelfde betekenis). Er was ook nog discussie over carnaval(l)istisch. Edward legt uit, hoe het moest: carnavalist (klemtoon in grondwoord carnaval vooraan, dat is bepalend voor het niet verdubbelen van de l), vergelijk duellist (klemtoon achteraan in grondwoord duel, dat is bepalend voor het wel verdubbelen van de l). Ook was er nog een probleem met – 's rijks – dat stond 3 keer met kleine letter (rijks) in VD en eenmaal met hoofdletter. Inmiddels heeft ook dat 4e geval een kleine letter gekregen. Het zit zo: we schrijven wel in voorkomend geval 'het Rijk' (en in sommige gevallen van eigennaam een hoofdletter: Rijkswaterstaat, Romeinse Rijk, Hemelse Rijk (China), Verborgen Rijk (Ethiopië), Heilige Roomse Rijk [H.R.R.] of Eerste Rijk, Tweede Rijk (Duitse Keizerrijk tussen 1871 en 1918), Derde Rijk (Hitler), Britse Rijk en Rijk van Nijmegen) maar verder krijgen alle samenstellingen en afleidingen een kleine letter (een selectie): rijksacademie, rijksaccountant, rijksadministratie, rijksadviseur, rijksafslag, rijksambt, rijksambtenaar, rijksarbeider, rijksarchief, rijksarchitect, rijksarchivaris, rijksautoriteit, rijksbanier, rijksbedelaarsgesticht, rijksbediening, rijksbegroting, rijksbelang, rijksbelasting, rijksbelastingambtenaar, rijksweg, rijkswegenbelasting, rijkswegennet, rijkswegenplan, rijkswerf, rijkswet, rijkswoning, rijkszegel, rijkszorg, rijkszuivelinspectie en rijkszuivelstation. Ook levert bij mij 'solitair reiend gehos' wat problemen op: je moest kennelijk denken aan een rei vormen, een reidans uitvoeren, maar daar zijn meerdere personen voor nodig, dat doe je m.i. niet solitair (reien is een groep vormen). Er is ook een ww. rijen = een rij of rijen vormen, maar ook dat kan m.i. niet solitair. Zeg het maar ... Ook kwam (de afkorting) NB – midden in een zin – weer aan de orde. Niet fout, maar het blijft er raar uitzien ... [Zaltbommel] Daar kwam de gemeentewet voor
(GB, VD: kleine letter), maar wel als Gemeentewet (van) 1851. Dat moet dus wel een eigennaam zijn en dus met hoofdletter te schrijven: zeg maar een combinatie van het donorprincipe en dus welke naam de overheid zelf aan een wet geeft. Vergelijk: Wajong = Wet Arbeidsongeschiktheidsvoorziening Jonggehandicapten. Let op: Wajonger [donorprincipe], maar Wajong-uitkering.

2. [Allerlei] Let op: papier collé en papier-maché. Wie van de gergem [gereformeerde gemeenten] is, verzendt of aanvaardt uitnodigingen sub reservatione Jacobaea (D.V. = Deo volente of V.D. = volente Deo). Het went nooit hoe die schipper de steven wendt. Je mag rustig schrijven dat het aantal hits duizend en zeven is en niet elfhonderdveertien (in beide gevallen is 'en' slechts toegestaan t/m
12 (volgens de ANS, de Algemene Nederlandse Spraakkunst). Een Hannoveraan kan Hannoveranen, maar ook hannoveranen
[niet in wdb. - warmbloedpaard Duitsland] fokken ... Van het docentenkorps wilden enkelen door het politiekordon heen breken, anderen wilden volstaan met een cordon sanitaire; de cérémonie protocolaire [wel: protocollaire ceremonie] was aan hen niet besteed. Ze wilden ervantussen gaan.

 

 

 
 

1063 Dictee dinsdag 14 feb 2017 (1): dictee Voorronde dictee Amersfoort 2017 √ x

Dictee - dictees [1063]

Voorronde dictee Amersfoort 2017 (auteur: Nynke Geertsma)

De Sint (GB: sint) heeft allang de benen weer genomen.
Een Spaanse boot, hij is erop gesprongen.
een handvol kindjes heeft hem toegezongen,
blij dat hij voor hen hierheen was gekomen.

Nu is de Kerstman in de Lage Landen.
Die kwam niet door de Eem gemanoeuvreerd (gemaneuvreerd).
Heel chic is hij in arrenslee gearriveerd.
Men draagt hem als een heilige op handen.

Zo gaandeweg is iedereen voor Kerstmis klaar.
De verlichte dennenbomen staan fier te stralen.
Bij de open haard vertellen we verhalen
en dromen we samen van een gelukkig nieuwjaar.

Jan en alleman popelt om oud en nieuw te vieren.
Misschien komt de Elfstedentocht weleens weer
met koek-en-zopie, schnaps, glühwein en zo meer
en kunnen we klunend door Plantsoen Zuid [eigennaam] heen zwieren.

Ik wens u heel fijne, feestelijke weken
en tevens weinig fouten in dit dictee.
Succes alvast en superveel sterkte ermee!
Hopelijk is uw kans op deelname niet verkeken.

 

 
 

1062 Dictee zaterdag 11 feb 2017 (4): dictee Oefendictee februari 2017 (1) √ x

Dictee - dictees [1062]

Oefendictee februari 2017 (1)

1. Een visdiefje is een kobus of jacobus. Kunnen zich zowel bij de whigs als bij de tory's Oxonians (Oxfordianen) bevinden? Ja. Op silvesteravond [oudejaar] hoefde de sylvester [stijlentrekker] niet te werken. Hij wilde dat simpellijk oplossen. Met '*jacob*': een jacobin ministre, Jacobse(n) en Van Es(sen), jacobus (zie boven),
sint-jacobuskruis (heraldiek, ook: spatakruis of dolkkruis), sub reservatione Jacobaea = onder het voorbehoud van Jakobus, t.w. van de woorden van Jak. 4:15: 'si Dominus voluerit' (als de Heer het wil) en 'si vixerimus' (als wij dan leven), Jacob van Maerlant, dat is Flip en Jacob, Jacob ontstal de zegen aan zijn broeder, Jacob van Ruisdael, Jacoba van Beieren (de Zoen – GB – van Delft), Sint-Jakob = de apostel Jacobus, Sint-Japik, Kille Kobus (de dood), Jacob Cats maakte het woord 'krates' in het Nederlandse taalgebied bekend, (sint-)jakobsvlinder, (sint-)jakobsschelp (coquille Saint-Jacques, jakobskruiskruid (ook: sint-jakobskruid), Jakobsdag = 25 juli, feest van de H. Jacobus, jakobijn, jakobiet, jakob-evertsen en de Andreasorde = ridderorde, door Jacobus V in 1540 ingesteld.

2. Gezocht op '*jakob*': de ware jakob, een jakobsdood sterven, 't was een hele jakobsladder (ladder Jakobs), vroege aren, een slechte
Sint-Jakob, sint-jakobsvruchten à la nage [in het kookvocht], het huis Jakobs, CJD = creutzfeldt-jakobsyndroom, jakobagoed, -kannetje,
-schaaltje en -kruikje, jakob-evertsenoog, jakobijnenmuts, jakobijns, jakobinisme, jakobitisch, jakobje = jakobszalm, jakobsganger (kreupele), jakobsladdertje (salomonszegel), jakobsstaf en Jakobsstaf, jakobstang (van hout; ook: klaas), sint-jakobsappel, sint-jakobsbloem,
sint-jakobslelie, sint-jakobsnoot, sint-jakobsvlinder en sint-jakobsvrucht (eetbare binnenste van de sint-jakobsschelp). Met '*piet*' vind je onder andere: de hulppiet, Knekelpiet (de dood) en het posthippietijdperk (toe maar!). Van speciën (species) [geld] zijn er heel wat species [voorbeeld]. Zijn esprit gaulois werd niet gewaardeerd. Onder Tutsi's en Hutu's vindt men ook wel tootsies [man die als vrouw ver­kleed is]. In zijn toercaravan volgt hij regelmatig verschillende tourkaravanen, zelfs ook wel de Tourkaravaan. Hoe kan dat: traneloos in zo'n godvergeten tranendal? Het schijnt dat hij erop uit is, dat wij eropuit trekken. Zij staat met die trois-pièces heel mooi trois-quarts afgebeeld, maar waarom met een troiscart (trocart - chirurgisch instrument)? Kortheidshalve: TQM (total quality management) is ikz [integrale kwaliteitszorg]. Vroeger troupier, nu stoepier; denk aan Brederode. Dat mag natuurlijk altijd!

3. Die trucagetruqueuse (is het dan weer 'echt'?) noemt alle truzen Truus. Een ploeg als Barcelona is in staat de triple (treble) te winnen. Met AAA of Triple A heb je een Triple A-rating binnen. De Triple Alliantie (dat geldt ook voor de Triple Entente) is een zeker verbond, vergelijk ook de Quadruple Alliantie en de Heilige Alliantie. Een driebond is een triple alliantie. Met PPP wordt Triple P bedoeld: people, planet, profit. Ook tripel betekent als bnw. drievoudig en als znw. een zwaar soort (trappisten)bier (of een glas daarvan). Triple bogeys komen bij golf voor. Een triple dip is een drievoudige economische dip. Een 'triplet' heeft vele betekenissen waaronder een fiets voor drie personen. Met de Heren van een heerlijkheid moet je altijd oppassen: de Heer van Zuilichem, de Heer van Brederode, vergelijk ook de Heren Zeventien. Met pd wordt 'plaats delict' aangeduid, met pd. 'pond', met p.d. 'per dag' of 'per doos', met Pd 'palladium' [atoomnummer 46], met PD de voormalige Plantenziektekundige Dienst en met PD pro Deo: de verdachte had een PD-advocaat en was zelf dus een pro-Deaan. Geloof me of niet, het zit echt in de pijplijn (pipeline, uitspraak!). Waarom krijgt 'carnavalisering' (niet in wdb.) eigenlijk geen dubbel-l (medeklinkerverdubbeling)? Ik heb dat niet exact kunnen vinden, alleen leverde '*isering' ook nog op 'dollarisering' (en ook: 'dollarisatie'), waarbij de uitspraak nadrukkelijk 'ah' is en niet 'aa'.
Met dank aan Edward: carnavalist (klemtoon in grondwoord carnaval vooraan, dat is bepalend voor niet verdubbelen van de l), duellist (klemtoon achteraan in grondwoord duel, dat is bepalend voor wel verdubbelen van de l).

 

1061 Dictee zaterdag 11 feb 2017 (3): dictee Groot Dictee van Kampen 2017 √

Dictee - dictees [1061]

Groot Dictee van Kampen 2017

Clowneske carnavalisering (auteur: Leo Schelhaas)

1. Schoon [hoewel] niet per se [voortvloeiend uit het wezen van de zaak], ipso facto [noodzakelijkerwijs] nochtans stamt carnaval, zij het enigszins gekerstend, uit een mix van libidineuze [wellustige] orgiastische [wulpse] seizoenvieringen, zoals onder andere de losbandige Latijnse bacchanalen met bandeloze, sans gêne schranzende (ook: schransende), brassende, sjansende en lascief [wellustig] dansende mensenmassa's.

2. Ondanks anticarnavalistische tendenzen (ook: tendensen) floreren deze ecclesiastische [kerkelijke] zottenfeesten, getypeerd door uitzinnigheid, vermomming, rolverwisseling en omkering der hiërarchische pikorde, in het oerkuise rooms-katholicisme in Zuid- en ten slotte ook in het dito [evenzo: oerkuis dus] preutse calvinisme in Noord-Nederland.

3. De hieruit emanerende [voortvloeiende] carnavaliseringsmanie neemt thans allengs groteske vormen aan. althans op Koningsdag, waar niet zozeer de [cijfers] 49-jarige vorst, maar vooral folklore, volksspelen, vrij- oftewel rommelmarkten en geordend, gerijd [in rijen], gearmd of solitair reiend [een rei vormen, een reidans uitvoeren] gehos gek genoeg centraal staan [mv.!].

4. Prinsjesdag, symbool der monarchale democratie is het carnaval van het elitaire politiek establishment: een potsierlijke en peperdure poppenkast, één groot staatscircus met glazen koets en kabinets- en Kamerleden in jacquet [nadruk:] óf de bijzonderste en bizarste concurrentiële hoofdtooisels showend.

5. Even eclatant als die megalomanie is de trivialiseringsdrang in de presentatie van 's rijks (wel: het Rijk, maar in alle samenstellingen een kleine letter: VD) tot in detail uitgelekte begroting, in een koffertje als uniek decorstuk zonder ceremoniële omlijsting, met [afko] NB een premier, die aan stuivertje-wisselen deed met een onderdaan: het lek in levenden lijve.

6. Bij de [cijfers] 4 meiherdenking van bovenal de doden in de Tweede Wereldoorlog ontbreekt te onzent veelal, anders dan in andere landen, een focus op de verzetshelden, van wie er een zelfs is geëerd met een te zijner nagedachtenis opgericht standbeeld vanjewelste (GB in toelichting ook: van jewelste, van je welste): een omgevallen boom in brons.

7. Mede door staatsruiveniersclubjes [zie: staatsruif] versjteert een sectaire [BE, uit Frans: sektarisch, van sekte!] polychromeringspolemiek [pennenstrijd over de veelkleurigheid] het feest van Sint-Nicolaas en Zwarte Piet, dat niettemin spirituele gezinshygiëne sanctioneert door met het alloniem [de naam van iemand anders gebruikt] 'De Sint' [dat zet je immers onder de rijmelarijen - dan moet je wel de aanhalingstekens meelezen!; voor wie meende 'van' gehoord te hebben, lijkt ook 'van de sint (GB)' denkbaar!] gesigneerde correctieve rijmpjes alle met dezelfde teneur: doe maar gewoon!

8. Hollands carnavalesk is het minutieus gelijkwaardigheidsstreven door transitoire ecartering [verwijdering] van het beschavingsvernisje in concessies aan stiekeme wensdromen als uitlaatklep in status quo affirmerende [bevestigende] carnavalsrituelen.

 

 

 

1060 Dictee zaterdag 11 feb 2017 (2): dictee Groot Dictee Bommelerwaard 2017 √ x

Dictee - dictees [1060]

Groot Dictee Bommelerwaard 2017

De Bommelerwaard: eenheid in verscheidenheid

(auteur: streekarchivaris Jan Buylinckx)

1. De Bommelerwaard was niet altoos een schiereiland begrensd door Maas en Waal, in hoogte aflopend van het noodoosten naar het zuidwesten; voor de totstandkoming van de bedijking vanaf de 11e (elfde) eeuw was het een moerassig gebied met sterk meanderende [slingerende] rivieren, waar in tijden van transgressie [uitbreiding zee over land] bewoning nauwelijks een reële optie was.

2. Het is bepaaldelijk geen coïncidentie [toeval] dat de plaatsen in de streek ook tegenwoordig nog gesitueerd zijn op de hooggelegen oeverwallen langs de rivieren of voormalige rivierbeddingen, maar alleen Zaltbommel groeide door zijn strategische ligging uit tot een plaats met allure waar al vroeg allerlei rechten werden uitgeoefend, zoals het gruit- * [niet in wdb.] en het muntrecht, en die in de 13e (dertiende) eeuw door exemptie [onttrekking] uit het landrecht een stedelijke status verkreeg.
 * Gruitrecht was vroeger een kruidenbelasting op gruit; een soort van voorloper van het huidige accijns op bier. In de middeleeuwen moest over gruit een bepaald bedrag afgedragen worden aan mensen, die het gruitrecht in pacht hadden, zoals de adel en gemeentes. Met de komst van de hop werd het gruitrecht vervangen door een accijns op de hoeveelheid gebrouwen bier. 

3. Aldus begiftigd door leden van considerabele [aanzienlijke] Gelderse adellijke dynastieën [regerende families] domineerde de stad het omringende platteland zodanig dat de etymologie [woordafleidkunde] van de aanduiding Bommelerwaard ook zonder exactere explicatie [uitleg] bij voorbaat zonneklaar is.

4. Voor dorpen in de streek zoals Nieuwaal en Velddriel was Zaltbommel enerzijds eeuwenlang van eminent belang als rechtscentrum; als locatie waar inwoners obligate [verplichte] fiscale transacties moesten vereffenen; als domicilie van de ambtman [drost, baljuw], de landsheerlijke [van: landsheer] mandataris in de streek en als marktplaats voor agrarische producten, maar anderzijds leden de dorpen in tijden van conflictsituaties en blokkades van de stad zwaar onder de last van de rampokkende [met een bende rovend en plunderend] aanvallende heerscharen die de plattelandsbevolking koeioneerden terwijl de stedelingen zich relatief veilig konden wanen door de protectie van de stedelijke fortificaties.

5. De Gemeentewet (van) 1851 bracht een codificatie [opstellen wetboek] die een einde maakte aan het odieuze [ergerlijke] onderscheid tussen steden en rurale [landelijke] gemeenten; voortaan was er in dezen sprake van egaliteit [gelijkheid] en uniformiteit, wat feitelijk de opmaat betekende naar latere gemeentelijke herindelingen.

6. Slimmeriken zullen zich realiseren dat door de ministeriële en provinciale bemoeizucht geïnitieerde samenvoegingsgolf binnen afzienbare tijd ook de twee laatst overgebleven Bommelerwaardse gemeenten/s [Zaltbommel en Maasdriel] zal bereiken en tot één gemeente zal samensmeden; wat hopelijk de vermeende animositeit tussen beide definitief beëindigt, zodat voor de Bommelerwaard een glorieuze toekomst in het verschiet ligt.

 

 

 

 
 

1059 Dictee zaterdag 11 feb 2017 (1): dictee Groot Scholierendictee Amersfoort 2017 √ x

Dictee - dictees [1059]

Groot Dictee Scholieren Amersfoort 2017

Een knallend nieuwjaar (auteur: Nynke Geertsma)

1. Het was weer verbijsterend raak afgelopen oud en nieuw: na de appelbeignets, mousserende drankjes en het vermaledijde handen schudden en ohaën met de buren vonden tientallen accidenten plaats met allerhande soorten vuurwerk en wat dies meer zij, waarbij grofweg de schifting gemaakt kan worden tussen knal- en siervuurwerk.

2. De eerste categorie kennen we onder andere van de Chinese duizendklappers, maar berucht zijn ook de zogenaamde cakes, waarbij het kruit in meerdere schoten de lucht ingaat.

3. Het siervuurwerk kan ook heel lawaaiig zijn, maar is meer bedoeld om het oog te fêteren; het varieert van reuzeleuke grondbloemen, die als het ware over het plaveisel dansen, tot superchille [volgens VD is chill alleen predicatief] vuurfonteinen die steil de lucht inschieten
[in schieten? - na ampele overweging niet ... zie VD]. 

4. De Romeinse kaarsen die dienstdeden als verlichte kogels, boden altijd een spectaculair spektakel, maar zijn sinds 2015 strikt verboden; de overheid voert een lik-op-stukbeleid en pakt overtreders hard aan met inhechtenisneming.

5. Steeds meer gemeenten willen vuurwerk faliekant verbieden, wat niet iedereen kan bekoren. Het lijkt dezelfde kant op te gaan als de discussie over Zwarte Piet: voor- en tegenstanders fileren elkaar in de media en knallen nog even door, nu met vileine scheldkanonnades.

 

 

 

 
 

1058 Dictee maandag 06 feb 2017 (2): dictee Groot Dictee KAD Diest 2017 √ x

Dictee - dictees [1058]

Groot Dictee KAD Diest 2017

De woorden in rood moesten worden ingevuld.

1. Onlangs keurde de Vlaamse regering de hervorming van het secundair onderwijs goed, maar laat het duidelijk zijn dat ook in tweeduizend eenentwintig dezelfde spellingregels van kracht zullen zijn en dat de vaak slordige spelling in ge-e-mailde, ge-sms'te en gefacebookte berichten niet getolereerd zal worden. Het onderwijs zal zich wel meer focussen op de ontwikkeling van talenten en vaardigheden als mentale veerkracht en wendbaarheid. Creativiteit, passie en nieuwsgierigheid zijn daar een onderdeel van en het aanwakkeren van die vaardigheden bij jongeren is ook volgens onze scholengroep een essentiële uitdaging voor de volgende jaren.

2. Als de veertienjarige Filip in zijn vrije tijd graag kokkerelt en daarvan zijn passie wil maken, kiest hij misschien beter voor een vaktechnische richting dan voor een abstracte studierichting in het aso (a.s.o. - nee, dat is and so on!). Hij droomt er immers van om gala-avonden, al dan niet opgeluisterd door een liveband (live band - maar in wdb. alles aaneen!), gastronomisch te verzorgen. Het is Filips [zie eerdere naam] wens om mensen te verwennen tijdens amoureuze     tête-à-têtes of bed-and-breakfastovernachtingen [bed and breakfast, B&B]. Of wie weet om allerlei lekkers te bereiden voor highteaënde fijnproevers; denk maar aan dessertjes als crème brûlée of een tiramisu'tje, een overheerlijke apfelstrudel of een schuimige cappuccino. Zijn grootste uitdaging is een exquis dinertje voor te bereiden, geen pizzaatje van de italiaan, maar vooraf een caesarsalade met blauwekaasdressing of een grijzegarnalensalade, gevolgd door een succulent     entrecoteje, een tournedostje of een hertenragout bereid met fijngehakte uien of een saltimbocca op z'n Romeins, geaccompagneerd door een van de lekkerste bordeauxs. Ideeëloze menu's of gefundenes Fressen zijn niet aan hem besteed, hij kiest voor weldoordachte geëquilibreerde en geüpgradede culinaire festijntjes. 

3. De excentrieke klasgenoot met het harrypotterbrilletje, een beetje down-to-earth en wel eens gepest omwille van Aimés [Aimé was gegeven] uitzonderlijk hoge IQ-score, kiest wellicht voor een andere studierichting.  Wild van Dimitri Verhulstachtige [specifiek - geen v - vergelijk Kafka-achtig naast kafka-achtig] verhalen en Herman Brusselmans' [had al een s] oeuvre, wil hij immers een gerenommeerd schrijver worden. Het vedettedom lonkt naar hem en hij wil, het koste wat het wil, op zijn drieënvijftigste genomineerd worden voor de Nobelprijs voor de Literatuur [VD - GB mogelijk ook tt, maar doe bij dictees 1 t]. Wat zal zijn mama, daarin geruggensteund door zijn papa, apetrots zijn op deze schrijver in spe!

4. Sofie, het geinige meisje uit de klas, in haar strakke flessengroene     T-shirt met V-hals en subtiel decolleteetje, etaleert ’s zomers op het grasveld haar acrobatieën en vlijt zich daarna sensueel neer ten aanschouwen van de geilende en kwijlende jongens van haar klas. Sofies [zie eerdere naam] droom is het om haar sportief talent verzilverd te zien in een Wimbledonfinale want een secretaressebaan is allerminst haar ding. 

5. Karel, de stoere bink van haar klas met de look van Jimmy Connors [Connors was gegeven]  en Novak Djokovic' [Djokovic was gegeven] uitstraling, wil profvoetballer worden: zijn dribbel op z'n Pelés [Pelé was gegeven] doet nu al vermoeden dat hij door coach Kluivert gerekruteerd zal worden voor een plaats in het Curaçaose elftal. 

6. En dan heb je nog dat brave meisje Joyce met de meewarige  blik van een chihuahua; zij wil haar talent kwijt in de schoonheidsindustrie om de fancyste dames te verwennen met een make-over dankzij zalfjes en crèmepjes en cosmetische acupunctuur. Niet zo moeilijk bovendien om deze 'desperate housewives' van de 'nouveaux riches'        hypoallergene     natuurproducten aan te smeren waarmee ze zich moeten shampooën. Die shampoos zijn, dat beweert de fabrikant toch, dermatologisch getest en ze hebben de juiste pH-waarde waardoor schimmels en bacteriën geen kans krijgen om het lichaam via de huid binnen te dringen. Joyce’ schoonheidssalon wordt uitgerust met de meest performante [goed presterend] apparaten: twee jacuzzi's, een tafel voor hotstonemassages, een behandelstoel met een taboeretje erbij voor pedi- en manicure. Joyce wil ook bijkomende diploma's behalen want 'mensen mooi maken' is haar passie. Ze wil onder meer een getuigschrift van nagelstyliste [aai!] behalen want ook die trend, denk maar aan de gelnagels, hypet en boomt als nooit tevoren. En nog een certificaat van gelaatsverzorging specifiek voor de laserbehandeling van acne, voor pijnloze ontharing en permanente make-up, staat op haar to-dolijstje. Joyce is niet dom want de schoonheidsindustrie overstijgt elke verbeelding: mensen geven flink wat geld uit aan figuurcorrectie of bodystyling [aai], aan anticellulitisbehandelingen, aan lichttherapieën, epilaties met harsen, lichaamspeeling met zeezout en essentiële oliën. Slechts één waarschuwing: hoed je voor overdrijving en houd de controle over je uitgaven en zorg dat je niet in een financieel debacle terechtkomt. 

7. Tot slot hebben we nog een zakelijke mededeling: als u deze dicteeoefening te gemakkelijk vindt, meld u dan best aan bij de initiatiefnemer, het oudercomité van deze school. Vorig jaar immers quootte een deelnemer, niet zonder enige vorm van dedain, op het evaluatieblad: 'Geen fouten schrijven in een gemakkelijk dictee van nauwelijks een A4'tje, geeft me geen adrenalinekick'. Niet dat de brave man onophoudelijk zat te queruleren, maar hij kwam voor zijn mening uit, wat we alleen maar appreciëren. We hebben er dan ook, zonder ressentiment, deze keer al rekening mee gehouden.