donderdag 8 december 2016

1015 Dictee donderdag 08 dec 2016 (1): dictee Groot Jeugddictee Rijssen-Holten 2016 √ x

Dictee - dictees [1015]

Groot Jeugddictee Rijssen-Holten (top basisschool) 2016

[De onderstreepte woorden moesten worden ingevuld.]

Taal (auteur: Margreet Koster)

1. Zojuist tuurde je nog naar de contouren van de imposante en beroemde havezate [ook: havezaat] 'De Oosterhof' [op het gelijknamige landgoed in Rijssen]. Je vroeg je ogenblikkelijk af of het slim was om de traditionele bureautjes op dit podium op te zoeken. Wordt het een illusie, een licht fiasco of ga je als echte podiumkunstenaar met de eeuwige roem huiswaarts?

2. Hoe het ook zal gaan, je bevindt je in een prachtige omgeving! In deze briljant gerestaureerde 'Oude Dame' – zoals het Rijssense Parkgebouw [theaterzaal] ook wel genoemd wordt – is het goed toeven. En je bent in excellent gezelschap.

3. Tal van fanatieke leeftijdgenoten met een prestigieuze passie voor taal en andere enthousiaste en vriendelijke slimmeriken hebben zich vanmiddag verzameld. Ook zij namen recent plaats in deze historische – en van elektronische foefjes voorziene – zaal die vandaag het epicentrum van het Groot Jeugddictee Rijssen-Holten is. De  thermometer geeft zeker twintig graden Celsius aan. De woordenmarathon kan beginnen. 

4. Aarzelend noteer je die typische eerste pennenvruchten. Je hebt je goed voorbereid op deze competitie. Op school schreef je ongetwijfeld de meest imposante verhalen en haalde de verklede leerkracht nog wat symbolische taalkundige capriolen uit om je helemaal bij te spijkeren.

5. Heb je uitgekeken naar deze langverwachte taalpuzzel? Weet je nog hoe het ook alweer zat met de Engelse werkwoorden? Hoe schrijf je gesmasht of ge-e-maild correct op een A4'tje? Heb je voldoende ruggespraak gehouden tijdens het een-op-eengesprek
(ook: 1-op-1-gesprek) met je hockeyende achternicht? Zij komt van goeden huize, beschikt over een eigenaardige talenknobbel en is zeker te goeder trouw. 


6. Enigszins wanhopig luister je naar de instructie: heb je oppervlakkig of toch genoeg nagedacht over woorden als elektriciteit, publiciteit en autoriteit? Weet je of de jury zinnen met saté, coupé en een vrouwelijke logee in al haar wijsheid juist beoordeelt? En hoe is het gesteld met jouw actuele leesniveau?

7. Dit dictee is dan ook een ware expeditie voor iedereen die typisch, kritisch of psychologisch is geïnteresseerd in de Nederlandse taal. Of je nu uit het westen komt of geboren bent in Oost-Limburg, de nationale taal is van ons allemaal.

8. Deze selectie van woorden en interpunctie houdt ons al generaties lang bezig. Taal is prachtig. Taal ontwikkelt, emotioneert en integreert. En in welke accommodatie kunnen we daar beter mee bezig zijn dan in het authentieke Parkgebouw? Immers, deze 'Oude Dame' – een bijna koninklijke plek – hoorde al vele talen spreken.



woensdag 7 december 2016

1014 Dictee woensdag 07 dec 2016 (1): dictee Groot UT-dictee 2016 √ x

Dictee - dictees [1014]

Groot UT-dictee 2016

[I t/m IV = de fouten van Rein]

Niet terug- maar vooruitblikken (auteur: Paul de Kuyper)

1. Het is verleidelijk om op-de-borst-klopperig terug te blikken op de vijfenvijftigste (55e, 55ste) dies natalis, waar eredoctoraten werden toegekend aan onder anderen VVD-coryfee, oud-Eurocommissaris [GB; ook goed: eurocommissaris (VD) - 2025 ook E!] en
start-upambassadrice [I eerst Start-up..., later Start-Up, maar geen eigennaam of zo, gewoon het beginnen van een nieuw bedrijf] Neelie Kroes, die heden ten dage adviseur is van een postmoderne taxionderneming [Uber].


2. Deze illustere grande dame verkeert in gezelschap van presentatoren van een populairwetenschappelijk tv-programma
[ook: teeveeprogramma, niet gebruikelijk]
, een Zuidoost-Aziatische
ex-president en een medicus die naamgever werd van een planetoïde, vier Nobelprijsnominaties kreeg en furore maakte met zijn werk aan de hart-longmachine en nierdialyseapparatuur.


3. Superinteressante UT-historie, maar vooruitkijken op [naar] het komend(e) vierenhal(f)(ve) decennium is relevanter: niet door tarotkaarten te leggen of ins Blaue hinein te fantaseren over hyperirreële toekomstscenario's; enkel een helicopterview
[in wdb. helicopterview, helikopterblik en helikoptervisie; echter helicopterview wordt in het Engels met 'èh' uitgesproken en niet met 'ee' – fout in VD, aldaar gemeld - niet aangepast! Zie Engelse bronnen! – dus nu er 'ee' werd voorgelezen, kwam ik tot 'helikopter' + 'view' = 'helikopterview' – ook goed gerekend. In feite is dat laatste qua uitspraak het enig juiste, echter de preciezen zullen zeggen: je hoort te weten wat er in de wdb. staat, de rekkelijken zijn wat toeschietelijker] en een paar to the pointe [GB. II met koppelteken; GB bnw., dan oké, VD bijw., dan kan dit zo niet; mijn overweging was: uit de tijd --- >
uit-de-tijds
- dubieus - wsch. zonder koppeltekens] vragen voldoen.


4. Hebben we bijvoorbeeld nog steeds fiducie in het Angelsaksische [eerst a, toen A ...] bamastelsel of bepleiten we de rentree van de oldskool doctorandussen [III GB en VD bnw.; maar ook bij beide znw., dus is mijn oldskooldoctorandussen – samenstelling van 2 znw. 100% correct!] of zelfs de baccalaurei uit onze Drienerlose beginjaren?

5. Willen we louter numerus-fixusstudies voor bèta's aanbieden en sociaalwetenschappelijke opleidingen als cashcows, of beogen we een brede universiteit met humaniora als Fins-Oegrische [uitspraak: oe, net als in finoegristiek] talen en sinologie en met een eigen academisch medisch centrum, inclusief ok's en intensivecareafdeling?

6. Zeggen we adieu tegen de mcdonaldisering in het onderwijs of willen we aan de lopende band dertien-in-een-dozijnstudenten afleveren die de massagetallen van beryllium tot krypton vanbuiten kennen maar dichtklappen als ze polyinterpretabele probleemstellingen moeten tackelen?

7. Verdwijnt ten slotte na het Standaardnederlands ook het steenkolenengels als academische lingua franca uit de collegebanken en is ons idioom straks niet meer te onderscheiden van dat van de Oxonians [student of geleerde van Oxford, IV, eerst O, later o], of knauwen we juist als een Texaanse rancher met gingivitis?

8. Genoeg existentiële vragen om over te delibereren, met één bottomline: na het magnifieke diesfeestje met excellente wetenschappers en BN'er Kroes moeten we niet relaxed op onze lauweren rusten, maar zorgen dat we ook rond onze centenniumviering nog de wowfactor * [de rekkelijken zullen zeker 'wauwfactor' – samenstelling van 'wauw' (= 'wow') + 'factor' - ook goedkeuren] hebben.
  * 2025 GB wow/wauwfactor, VD alleen wowfactor.

 


maandag 5 december 2016

1013 Dictee maandag 05 dec 2016 (2): dictee Oefendictee december 2016 (5) √ x

Dictee - dictees [1013]

Oefendictee december 2016 (5)

1. Een dokun is een SR-versnapering. Een doño is een baas of eigenaar. Hij is de gedoodverfde kampioen. Zijn dopegebruik is onaanvaardbaar. Ik dopeer: ik gebruik doping [of geef dat]. De index van Dow en Jones is de Dow-Jones(index). Dat dozeren
[vgl. bulldozer] moet je wel doseren. Drab(be) is droesem of koffiedik. Een dradu [oe] is een dorade of goudmakreel. Op zijn discman – ga bij klachten naar de dienst na verkoop (naverkoopdienst) – hoorde hij veel ditjes en datjes. Hij wilde wel hand-en-spandiensten verrichten, maar geen kunst-envliegwerk [2025]. Hij viel ten offer aan (een) rapdiss(aanval). Djak(ken) is krik(ken) [SR]. Jaran (ook: djaran) kepang is een magisch ritueel. Een djeroek is een vrucht. Djoinen is meedoen, bijv. aan een couppleging. Djorken [al of niet opzettelijk laten schokken - koppeling] doe je met een auto. Het doetje [de halfzachte] was in goeden doen. Djus is SR-sap (ook -sperma). Bij een flexorganisatie horen dockingstations [2025, variabele werkplek]. Hij moffelde iets diks weg. Een doks is een (muskus)eend [SR].


2. Waar vind ik zo'n dagublad [SR: waterspinazie]? Danki, zei de Surinaamse. Leg eens uit, wat een dansbathon [dansfestijn] is. Een dansi is een danspartij (dansparty). Een datu [oe] is een zekere cactus. dawet is een zekere drank. Debris [ee ie - klemtoon op e] is ruimteafval en débris [zelfde uitspraak, klemtoon op ie] is puin. Een dedoso is in SR een wake en rouwceremonie. Een dedeoso is iets vergelijkbaars. DEET is (N,N-)di-ethylmetatolueenamide. De-icen doe je met een vliegtuig [ijsvrij]. Bij MS [multiple sclerose] treedt demyelinisatie
[GB - ontsteking isolatielaag zenuwbanen - vgl. VD, myeline] op. Hij zal de pee inhebben, nu de problemen de pan uit rijzen. Het des is
d
i-ethylstilbestrol, de des is een muzieknoot. Hé, lekkere dibbes [genoeglijke persoonsaanduiding], wil je dijonmosterd of mayo(naise)? Kan een derde-betaler ook een derde-belanghebbende zijn? Vast wel!


3. Namens de Taalunie: het is 2-duims gat (tweeduims gat) 2 duimsgat (twee duimsgat) en 2- à 3-duims gat resp. 2-à-3-duimsgat (zie ook lemma 'walmgat'). En ook nog: Amsterdamseschoolvilla's of Amsterdamse Schoolvilla's [VD heeft 'school']. Waarvan akte. Door de luidsprekende [apparaat] telefoon kon je de luid sprekende [persoon] man nog beter horen. Hij is machochistisch [GB] en heeft een
macho-uiterlijk. Pas op voor die maffioze maffiosi. Voor hem was het: einde loopbaan. In de eindeloopbaan [GB] hoef je minder te werken. Mijn opa zegt dat hij een eken stoel [bnw. eiken] heeft. Wie won het EK voetbal? Succes, éksito! Heb jij al een eID [alleen GB]
(e-ID - elektronische ID-kaart) ? Elektriciteitspanne: iets met 'spanne'? Mooi niet, pech! Kijk, dat is nou emmes (ibbus, immes, ippes - prettig, leuk, fijn)! Een empaná (b)lijkt een zekere snack te zijn. Het EMS was het Europees Monetair Stelsel en is de enhanced message service. Zijn engelsebollen [in GB geen mv. - VD: Engelse bol] net zoiets als berlinerbollen? En Bossche bollen dan?


4. Luidt [2016!] Tromp een nieuwe entente [vriend­schap­pe­lij­ke verstandhouding tus­sen mo­gend­he­den] in? Hoe zou het eraan toegaan, hoe zouden ze eraan toe zijn? De dader zou eraf komen met een taakstraf, de slachtoffers zouden er bekaaid van afkomen. De juiste schrijfwijze is: en-enverhaal of en/en-verhaal. Met ERP wordt enterprise resource planning bedoeld. De tegenpartij kon evengoed thuisblijven. Zijn exje stond naar het exerceren te kijken. Wat is je excuus? Wat zou 'exequatur' [goedkeuring, toestemming, machtiging, verlof] betekenen? Waar staat die expohal [expositie]? Ken jij dat
[VD ook: die]
e-zine [periodiek op internet of per e-mail]? Extracomptabel is buiten de boekhouding om. Wat betekent bij het
BE-onderwijs: ex cathedra [massale hoorcolleges, geen repliek]? Eerst was het: ertegen aankijken [GB, je kunt ook tegen iets aankijken], later: ertegenaan gaan. Wat zal het ertoe doen? Doordat de heler ertegen
(betreft een muur) aangelopen was, zou de dief ertegenaan lopen [betrapt en bestraft worden].

5. Het zal ervan afhangen of de bonussen er nog vanaf kunnen. Wil je ervoor zorg dragen, dat ik ervan op (erop) aan kan? Hij is pur sang [van het zuiverste water] essayist. We moeten nog etheen en eterniet bestellen. Een ergon is een stof met stimulerende of remmende werking. We hebben ernaar toegeleefd: we zullen ernaartoe komen. Ze zullen eropaf vliegen als vliegen op de stroop. We zullen erop losgaan en erop los slaan. Zwijntjesjagers zullen erop uit zijn, veine [geluk] te hebben. Recreanten willen gewoon eropuit zijn. Als het a-al-tolletje * op de hoofdletter A valt, krijg je alles, de hele pot. A dream of perfect bliss is een droom van volmaakte gelukzaligheid. Krijg je die op de Gelukzalige = Canarische, Eilanden? Er zijn nog te veel asieltoeristen.

* A (al), B (bij), D (dub­bel), N (niet), S (zet in) en T (trek).
 

1012 Dictee maandag 05 dec 2016 (1): dictee Oefendictee december 2016 (4) √ x

Dictee - dictees [1012]

Oefendictee december 2016 (4)

1. Een deen is een wilde zwaan en Shakespeare is de zwaan van Avon. Een coscoroba is een zwaangans. Die Zwaardvis
[astronomie: Goudvis, sterrenbeeld zuidelijk halfrond] kun je niet eten. Dat is een echte zwacribuurt [zware criminaliteit]. In het zeewezen kennen ze de zwakkehals [bij ruw weer de be­leg­tou­wen stop­pen]. Hij is zwakjes in taal. Een hyfe is een zwam- of schimmeldraad. Hoe werkt de zwangerschapsreactie van Aschheim-Zondek [muizen; urine zwangere]? Black Thursday is Zwarte Donderdag [don­der­dag 24
ok­to­ber 1929, waar­op de gro­te beurs­krach in New York be­gon, het
be­gin van de Gro­te De­pres­sie
] en Black Friday [vrij­dag na
Thanks­gi­ving = de 4e don­der­dag van no­vem­ber) in Ame­ri­ka
] is zwarte vrijdag. Mag ik die zwartewoudham van je? Kijk: zwartjan, de schoorsteenveger. Rood zwavelarsenicum is realgar. Nordhäuser zwavelzuur is oleum. Sulfoxysme is zwavelzuurvergiftiging. Wat is (BE) een Zweedse coalitie [co­a­li­tie van Vlaams-na­ti­o­na­lis­ten,
chris­ten­de­mo­cra­ten en li­be­ra­len (de naam ver­wijst naar de Zweed­se vlag, met geel voor de Vlaams-na­ti­o­na­lis­ten, het kruis voor de
chris­ten­de­mo­cra­ten en blauw voor de li­be­ra­len]? Bij harddraverijen kun je soms een gouden zweep winnen. Zweetklierontsteking is hidradenitis. Hij kent de truc: hij heeft het zweitje [foefje] door. Een scooper is een zwenklaadschop.


2. De vinger zwoor of zweerde [VD/GB], de getuige zwoer
[GB ook: zweerde] een dure eed. Zwitsers bont is cretonne. Geen geld, geen zwitsers, zo zat als een zwitser en een baard als een Zwitser. Hij is een deskundige zytholoog [ook een ervaringsdeskundige]. Zo, dat was de z (in Van Dale). Een caban is onder andere een hut. Na de cesartherapie smaakte de caesarsalade voortreffelijk. Een calpoltablet bevat paracetamol. Een cameo [korte toneelscène] heeft met toneel te maken. Een camo is een continuing airworthiness management organisation [GB], toch? Een camion is een vracht-, een camionette een bestelwagen. Camperen [camperde, gecamperd], dat is toch niet kamperen [kampeerde, gekampeerd]? Nee. Camp is kitscherig [bnw.] en camp is kitsch [znw.]. Cardio [-fitness of -sport] is 'trainen met je hart'. Noem enkele Caricom-landen [Ja­mai­ca, Haï­ti en Su­ri­na­me]. Carven is skiën met carveski's. Geen cashupetetaart zonder cashew(noten)! Cautal zijn liederen die gezongen worden tijdens het holifeest. Een cecogram is braillepost. Een cedula (sédula) is een
ID-bewijs (ook voor iemand met een id-baan?).


3. Het CBB is het Centraal Bureau voor Burgerzaken [SR]. De censo is (op Aruba; op Curaçao en Bonaire: senso) de dienst Burgerlijke Stand en Bevolkingsregister. Lust jij confit [ie] [de canard = eendenbout]? Een cook-out is een uitje met buitenshuis bereide maaltijd. Eerst de start-up [van een bedrijf], dan de countdown [aftellen lancering ruimtevaartuig]. Een copingstrategie [wijze van omgaan met problemen = copen, coopte, gecoopt] hoort in de psychologie thuis. Wat is het bijzondere van cortenstaal [een bruine roestlaag]? Coupen is een coup plegen. De couvade is het mannenkraambed. Wat custommade [kant-en-klaar voor de klant] is, hoef je niet te customizen [aanpassen voor individuele klant]. Een beginnetje: CVA (cerebrovasculair accident, beroerte), CvB (College van Bestuur), ... Bij cytokine kun je aan de functie van hormonen denken. Crepi is pleisterkalk. Croppen is bijsnijden (van foto's). In Nederland heeft een ondernemer bij de belasting een cribnummer [GB]. Fidel Castro deelde graag cubanen
[sigaar, havanna uit Havana] uit.


4. We zijn weer een ronde verder in het cupto(e)rnooi. Crushen is ijs fijnmaken. Zat hij ook bij de Cobra-groep [Copenhague, Bruxel­les,
Am­ster­dam
]? Die coco [papegaai] zal toch geen coco [cocaïne] slikken? Een collant (BE) is een maillot. Wat heeft een cao (collectieve arbeidsovereenkomst) te maken met de collectievelastendruk? Niets, collectieve lasten = belastingen en sociale premies. Kunt u (de inhoud van) die compactcamera (GB, maar VD: los) overzetten op deze compact disc [cd]. Cerebrospinaal is de hersenen en het ruggenmerg (als een samenhangend geheel) betreffend. Het Cft is het College financieel toezicht. Een chavista vereert wijlen Hugo Chávez [Venezuela]. Een chòler is een choller [beide tsj], een bedelaar, zwerver, junkie. Een chose [sj] is een zaak, aangelegenheid, kwestie (de hele chose ...). Een chroma is (ook) een kleur. Een chuchubi is op de Antillen en tropische spotlijster. Cibleren (Frans: cibler) is een doel kiezen, een doelgroep bepalen. Tja, tenten met standaarddrapage (znw. standaard in GB, VD, meestal aaneen, ook denkbaar: bnw. standaard en standaard drapage).


 5. Kunstschilders gebruiken soms een dripsysteem [verf op doek druppelen - drippainting]. Interessant woord: 'drive-thrucambio'
[ook: through - je kunt in de auto blijven zitten ...] [cambio = SR wisselkantoor] Een droga is een verdovend middel. Zoek maar op in dat dropdownmenu op je beeldscherm! Dat dtp'erskind
[hier: desktoppublisher] kreeg een dtp-prik [dif­te­rie, te­ta­nus, po­lio]. De coach moest de dug-out uit. Dyompofutu is een hinkelspel. Dyul is ook een kinderspel. Die spreuk komt uit de Duizend-en-een-nacht
(1001 Nacht). Oefen veel met die dumbbell [halter - met gewichten]! In Suriname kennen ze de durotank [watertank]. Durums zijn dunne pannenkoeken van tarwemeel. In HCN [hydrocyanide, blauwzuur] is CN een dyade. Een dyogo is een literfles (voor of met bier). Kan bij dominoën een domino-effect optreden? Moeilijk, vgl. sneeuwbaleffect.

 


zaterdag 3 december 2016

1011 Dictee zaterdag 03 dec 2016 (1): dictee Oefendictee december 2016 (3) √ x

Dictee - dictees [1011]

Oefendictee december 2016 (3)

1. Hij is een heuse frulleman [knoeier]. De gouwgenoten [landstreek] hadden nog gauw genoten van een dinertje. Rare vraag: vormen twee demi-pliés [basisoefening bij ballet en dans] samen een grand plié [idem, geen -]? Nee, onzin! De Zegelwet is in 1972 vervallen. Een zeiger is een platte viskorf. Op het zuidelijk halfrond zagen we hoog Zeilen [sterrenbeeld]. Een zeisel [zegswijze, spreuk] wordt gezegd, zoals een zeispreuk. Zo'n zelatrice [ijveraar, propagandist,
rooms-katholiek
], en dan nog soloseks ook. Het woord 'eitje' schrijf je met een eitje [maar de klank is ei'tje, GB]. Wat doet een zelfslachtende slager? Niet zichzelf slachten ... Een zza is een zelfzorgarrangement. Hij is een zelfverklaard dictee-expert. Een parker is een zelftapper
[zelf­tap­pen­de schroef of bout]. Kornel is zemelmeel. De Zend-Avesta [hei­lig boek van de ou­de Per­zen dat de leer van Za­ra­thoes­tra be­vat] is in het Zend of Avestisch geschreven. Zitmeditatie is zazen en loopmeditatie kinhin.


2. Een karesansui is een zentuin. Een zenuwstiller is een tranquillizer, een zenuwstreng een plexus en een zenuwtrek een tic. Heb je die zerobonds [obli­ga­tie zon­der cou­pon (met een uit­gif­te­koers on­der de no­mi­na­le waar­de)] nog? Wanneer was de Zesdaagse Oorlog
[Israël-Egypte, 1967]? Zes-en-een-kwart, je weet wel: Seyss-Inquart. Een zeskaart [zes (op­een­vol­gen­de) kaar­ten van de­zelf­de kleur] bestaat uit zes zesden. Kijk: zesrijige gerst [de za­den in zes rij­en aan de aar heb­bend]! Wat is 'de Zestien' in Brussel [de ambts­wo­ning van de
pre­mier in Bel­gië (Wet­straat 16 in Brus­sel)
] ? Neem een zeet (zete, zeting) [het zitten]! Pyrenoïde is een zetmeelvormer. Geef eens wat voorbeelden van zeugmata [hier zet men koffie en over]. Een zeurpiet is een zanikkous. Rome is de Stad van de Zeven Heuvelen. Is de Pléiade [groep van 7 Franse dichters met Ronsard] naar de Plejaden [sterrengroep in de stier] genoemd of omgekeerd? Geen van beide, vgl. ook een plejade = een groep van 7 personen. Hoog boven de zeversterren [plantje] stond de Zevenster [= Zevengesternte, Plejaden]. Ken je de Heren Zeventien, ook wel: de Zeventienen [college van de be­wind­heb­bers van de Oost-In­di­sche Com­pag­nie - OIC, vgl. VOC = Veee­nig­de Oost-In­di­sche Com­pag­nie]? Wat geeft de ZEW-index weer? Conjunctuurindex: Zentrum für Europäische Wirtschaftsforschung.


3. Is die wissel op kort- [enkele dagen] of langzicht
[2, 3 of 4 maanden]? Een ziedster [iemand die zeep of zout ziedt - zieden = koken] moet tegen ziedendhete vloeistoffen kunnen. Bespreek de ziegler-nattapolymerisatie [bij la­ge druk met een spe­ci­aal type katalysator]. De Ziekenfondswet [ZFW] regelde dat de Ziekenfondsraad over de uitvoering van het Ziekenfondsbesluit ging. Hij wilde zielsgraag een partner, maar hij was zielsalleen, moederziel alleen. Zielszwakte is psychasthenie. De een zag je zienderogen vooruit-, de ander achteruitgaan. Bij zigeuners denk ik aan bohemers, gipsy's, gitano's, Ro­ma en Sin­ti. Een bratsch is een zigeunerviool. Zonder koppelteken niet uit te spreken: zigzageg [zig-zag-eg]. Een zijberd is een treeplank. Een zijdeaapje is een ouistiti of sagoïentje. Die zijdensokkenfiguur lustte graag zijdenhemdjes [appel, jeruzalemmer, pigeon]. Zijlrecht is recht van waterloop.


4. Hij overbrugde via een zijltje [uitwateringssluis] het water. Pak die twee zijtjes [kantje van een blad] papier even. Er zijn wel een ziljoen [zeer groot aantal] sterren. Wie won die Zilveren Camera [jaar­lijk­se
wis­sel­prijs van de Ne­der­land­se Ver­eni­ging voor Fo­to­jour­na­lis­tiek
]? Psoriasis is zilverschub [schubziekte, schubvlecht, een huidziekte] . De Staat der Nederlanden geeft regelmatig staatsleningen uit. Denk ook eens aan (de scheiding van) 'Kerk en Staat' en de 'Kerkelijke Staat' [voorloper Vaticaanstad]. Een mico is een zilveraap en een zilverbisam levert bont. Op de plaid [reisdeken]  lagen zilverpleten voorwerpen. Een aigrette is een zilverreiger. Ken je de kleine en de grote zilversmelt [smelt, vis]? Bij ons jaarlijkse lente-uitje droegen we T-truitjes, kochten we sjalotachtige zilveruitjes en ook boekjes van Snif en Snuifje, alsmede beschuitjes en biscuitjes. Wat is argyrie [zilververgiftiging]? Een dictee is een zinnenspel [zinnen] en geen zinnespel [toneelstuk, spel van zinne]. Een zink dak is door- en doorlek [en geen zinken dak]. Een zinkgat is een sinkhole [door instorten van het dak van een
on­der­grond­se hol­te, verdwijngat
].


5. Zinnober is cinnaber [ver­bin­ding van zwa­vel met kwik, na­tuur­lijk
ver­mil­joen
]. Met 'zinvang' wordt catalepsie bedoeld [soort van beroerte]. De Kamers zitten [zijn vergaderd]. Een zitzak is een beanbag of een fatboy [vgl. fatbike]. De zoekmachineoptimalisatie wordt SEO (search engine optimization) genoemd. Wanneer was de Zoen van Delft (let op: GB; VD: zoen 2025 oké). De zoen-en-zoefstrook is de kiss-and-ride (K+R). Wie kent niet de Zoete Naam [de Heilige naam Jezus]? We gaan zoetjesaan sluiten. Zomerklimop wordt ook tante mientje genoemd. Op te zoeken: zonam solvere
[geslachtsgemeen­schap heb­ben - de gordel ontbinden]. Je hebt armezondaars [zondig mens met quasiberouw] en rijke zondaren. De zonesthesie is [medisch] het gordelgevoel. Een zonnewiel is een swastika en een zonnewijzer een gnomon. Zony: zebra maal pony, zezel: zebra maal ezel en kojak: nerts maal sabel [ook: bont ervan]. Opa zit in een zotel [zorghotel]. Zins zijn zorgidentificatienummers. Dat is zotteklap en zottenpraat. Wat is een zotsstok [zotskolf, narrenstok]? Zoutevis is labberdaan. Zoutvlokken zijn fleur de sel [mv.]. De Zoutzee is de Dode Zee. De ZSM-aanpak [criminaliteit, voorgeleiding zo spoedig mogelijk, z.s.m.] heeft succes. Overdadig: zuccotto
[It. nagerecht] en ook nog zucchetti [soort van eet­ba­re pompoen] en zucchino [courgette]. Is zij zu haben [in voor een relatie of seks]? Een zuivelboer is een boter- en kaasboer. Zukke [informeel: zulk(e)] mensen doen stom. Zumbaën [fitnessprogramma] op de zummara [houten blaasinstrument] ...? Als zusterschool [verbonden met een andere] hadden zij een zustersschool [nonnenschool]. Een zuurpruim is een azijnzeiker of chagrijn [sacherijn]. Zuurstofstaal is oxystaal of LD (Linz en Donauwitz). O, bedoel je díé Zwaan [sterrenbeeld noordelijk halfrond]?
 




vrijdag 2 december 2016

1010 Dictee vrijdag 02 dec 2016 (1): dictee Oefendictee december 2016 (2) √ x

Dictee - dictees [1010]

Oefendictee december 2016 (2)

1. Als niet het deux-chevauxtje [2cv] is (de auto), zou ik in termen van paardenkrachten gewoon 2 pk schrijven. Zo zou ik ook 50PLUS'er schrijven op grond van het donorprincipe en de betreffende partij
[vgl. een 50+'er, 50-plusser, vijftigplusser - die is dus 50 plus]. Ze kon haar kousen niet aankrijgen. Als verkeersleider moet je heel wat aankunnen. Dat zal je vast niet tegen- maar aanstaan. Je abo[nnement] is verlengd. Wat is nou toch een achterporch [tsj] [Antillen: veranda, terras achter het huis]? Bij het tellen komt duizend en een na duizend en honderdeneen na honderd. Is hier een aed
[au­to­ma­ti­sche ex­ter­ne defi­bril­la­tor - hartstarter]? Je kunt je hoed afdoen, iets van de prijs afdoen en bepaalde taken afdoen. Afingi(soep) bevat cassavemeel en vis. Een agame behoort tot de diktongige hagedissen. Een aguinaldogroep hanteert een muziekstijl waarbij motieven uit het kerstverhaal worden bezongen. Een akanswari is een veelvraat en een alakondre (SR) een zekere traditionele ketting. Een alatapepre is (SR) een kleine rode chilipeper. Een alawiet
(ook: alevi, alawiet) ten slotte is een aanhanger van het alevitisme (alawisme).


 2. De uitdrukking 'ex dividend' korten we af tot 'xd'. Ene X is opgepakt. De xantippe [feeks] had xanthelasmata [ge­le, lang­wer­pi­ge, vlak­ke zwel­lin­gen van de huid aan de bin­nen­oog­hoek]. Een x-aantal mensen weet hoe groot een X-eenheid [100 femtometer = 10^-13 meter] is. Maak even een xeroxje [kopietje - merk Xerox], wil je? Met een x-factor [onbestemde aan­trek­kings­kracht, uit­stra­ling en suc­ces] ben je beter af dan met een nixfactor [het to­taal ont­bre­ken van aantrekkings­kracht of uit­stra­ling]. De afkorting x.p. staat voor exprès payé. De atletenxystus [lan­ge gang, waar­in de at­le­ten zich oe­fen­den] was overvol. Een yep is een young ethnic professional (jeugdige allochtone carrièremaker), een yettie een young entrepreneurial technocrat (jonge internet- of
ICT-ondernemer of ook wel jonge ondernemende werknemer in de ICT = in­for­ma­tie- en communicatietech­no­lo­gie) [GB in toelichting ook: ict], een yippie is de benaming voor een politieke hippie [Youth In­ter­na­ti­o­nal Par­ty, Inter­na­ti­o­na­le Jon­ge­ren­par­tij] en een yuppie is een young urban professional (jeugdige carrièrema­ker met een hoge, trendgevoelige levensstandaard). De YMCA is de welbekende Young Men’s Christian Association [YWCA - Women's].


3. Geven we ytteraarde nu weer met Y of Yb [ytterbium, 70]? Geen van beide. Is er verband tussen yuppificatie en yuppieziekte [myalgische en­ce­fa­lo­my­e­li­tis = ME = cvs, VD: CVS]? Nee. Een cotyl is een zaadlob. Een zaadteeltbedrijf heet ook zaderij. Was zij nou dat meisje met de zaadvragende ogen [geil]? Waar staan de zaaiuien? Zág, kaerel, loop eens deur [geaffecteerd]. Zakoeski [borrelhapjes, mv.] komen uit de Russische keuken. Waar kan ik zandergymnastiek
[fysiothe­ra­pie vol­gens de me­tho­de van Zan­der] volgen? Wat hield het Zandsteenbesluit [verbodsbepalingen voor het gebruik van zandsteen] in? Een zawiya is een islamitisch klooster. Bij die zebraoversteekplaats geeft de verlichting een zebra-effect. Een zedenkomedie is een comédie de moeurs. Een gnome (mv. n) is een zedenspreuk, een gnoom(pje) een berggeest(je). Een zwarte zee-eend is vooral zwart. Beschrijf de zeeknob [brilduiker] en de zeekob [stormmeeuw] eens.


4. De ziltheid van de zee is de zeeziltte. Een baba is een in Indonesië geboren Chinees. Een baisait is een maîtresse, een bijzit, een concubine. Voor baithak (gana) [SR: traditionele Hindoestaanse volks- en dansmuziek] moet je in de muziek zijn. Een bakra is een blanke en een bakru een bosgeest. Wat doet een balayagroep ? Het bangkirai is een zeker hardhout. Het harthout daarvan zal toch wel niet hard zijn? Op haar baret [hoofddeksel] droeg ze een baretje (barettetje) [staafvormige broche]. Bij een barre [rondhout ballet] kun je geen barrégreep [mu­ziek: greep waar­bij een vin­ger over meer dan één snaar wordt ge­plaatst] toepassen. Een basya assisteert de dorpskapitein [is assistent-dorpskapitein]. Een batéman is een goudwasser. Bij het baankampioenschap was een belle [extra, beslissede partij of rit] nodig. Wat doet de Bemiddelingsraad [geschillencommissie in SR, algemeen: bemiddelingsraad]? Waar lokaliseer je, wat is de locatie van
BES-burgers  [Bonaire, Sint Eustatius en Saba]? Dat is een van zijn best geslaagde moppen. Zijn broer was bij het examen de bestgeslaagdse [GB].Wie van jullie is bhv'er [bedrijfshulpverlener]?


5. Het bestpracticebegrip omschrijft het begrip 'best practice' [experimenteel bepaalde beste werkmethode]. Een bigismadei is een seniorendag voor Surinamers. Een bigiyari is een lustrumfeest. Zeg, biná [hert], kun je dat eten? Hij blouwde [boerenvuur maken, zich op de borst warm slaan] stevig op zijn geblauwde jak. Hij kreeg een blanket (blanc-seing) [blanco volmacht] om onbeperkt blanketten [peren] te kopen. Een blekero is een blikslager en een blenchi een kolibrie. Je weet bliksemsgoed, dat zoiets niet mag! Brr, wat koud! Waar houd de bruapraktijk [Antillen: magie] zich mee bezig? Bruheria is toverij. Wat zou 'bruya' zijn [bnw. verward, chaotisch]? En 'bugru' [balletje onder de huis van de penis]? Buní is tonijn. Een buru is een blanke Surinamer afstammend van immigranten uit Nederland. Heb jij een
bvz-verzekering [An­til­len: ba­sis­ver­ze­ke­ring ziek­te­kos­ten]? Blush is rouge. Bellettrie [de schone letteren] over een boletri(boom/hout) ? Hij is boven Jan en woont boven Piet. Boyo is een ovengerecht. Een bredebon ten slotte is een broodboom.

 


donderdag 1 december 2016

1009 Dictee donderdag 01 dec 2016 (4): dictee Groot Castricums Dictee 2016 √ x

Dictee - dictees [1009]

Groot Castricums Dictee 2016

Waar moet het heen met onze democratie? (auteur: Gerard Wortel)

1. Geen besogne is heden ten dage zo fascinerend en zo excessief profijtelijk als filosoferen over de portee van de democratie, of je dat nu in je eentje doet vanuit je biedermeier crapaud (ook: biedermeiercrapaud - GB en VD: znw. en bnw., aaneen lijkt de voorkeur te hebben - zoals biedermeierstoel), ondertussen een pistolet met half-om-halfgehakt verorberend, dan wel het democratische gedachtegoed bediscussieert met een stel Europagezinde vegetarische pensionado's in een à-la-carterestaurant.

2. Het feit dat het volk, dat wordt vertegenwoordigd door parlementariërs met een premier als primus inter pares, deel uitmaakt van de macht, geeft de burgerij [v.] een geprivilegieerde positie, waarin het opportuun is om coûte que coûte alle knowhow over onze gelauwerde staatsvorm scrupuleus te absorberen en van alles wat het landsbelang aangaat op-en-top haar [!] pakkie-an te maken.

3. Nochtans geven onze mandatarissen, mogelijk ten gevolge van een te grote distantie tussen Tweede Kamerleden en de
doorsnee-Nederlander, ons niet te allen tijde het gevoel dat we au sérieux genomen worden, zodat het vertrouwen in elkaar bijwijlen schabouwelijke contouren tentoonspreidt. Als we niet willen dat ons staatsbestel versjteerd wordt en het electoraat ervantussen gaat, moet eenieder constant op zijn qui-vive zijn.


4. Het allerbelangrijkst voor onze parlementaire deputatie is dat ze verbaal feeling blijft houden met de achterban, hetgeen inhoudt dat ze redundant taalgebruik of koeterwaals vermijdt, het chicaneren van de opponent reduceert tot het strikt noodzakelijke en nooit ofte nimmer met dedain reageert op ingezondenbrievenschrijvers.

5. Een primordiale [grondig] reflectie op de wijze waarop onze actuele staatsvorm fungeert kan ertoe leiden dat de democratie een contemporain cachet krijgt, waarbij het accent komt te liggen op courage, confidentie en engagement, met als gevolg dat er in ons land minder polarisatie en meer coöperatie zal zijn.

6. Wil de politiek haar relatie met de burgers niet voorgoed vernachelen [VD ook nog: vernoggelen], dan is het van belang dat de veelal degoutante en machiavellistische betogen van het Haagse politieke establishment als de wiedeweerga veranderen in attractieve, appellerende  en ter zake doende debatten waarbij de burgers zich thuis voelen en waarin ze niet als Jut en Jul worden afgeschilderd. Zo kan ook een  normen-en-waardendebat weer plausibel gaan klinken.