maandag 8 december 2014

0419 Dictee woensdag 10 dec 2014 (2): dictee UvA-HvA 2014 √

Dictee - dictees [0419]

UvA-HvA-dictee 2014 (8 december) Amsterdam

[Geen titel]

1. Het is voor een dicteeauteur in de dop bepaald geen sinecure om de verleiding te weerstaan zijn of haar relaas te larderen met kokette, chique en onnodig gesofisticeerde woorden, om zo de arme dicteedeelnemer van zijn à propos te brengen, als een schnabbelende postavant-gardistische jazzmuzikant die zijn trukendoos opentrekt in een maffia-achtig hotel-restaurant.

2. Wees gerust: bij mij geen labyrint van zoölogische excentriciteiten als de vicuña, de jan-van-gent, de sint-jakobsvlinder, de bulterriër, de thomsongazelle, de orang-oetan, de cheeta, de axolotl en het przewalskipaard.

3. Een archaïsch woord als 'spelemeien', wie gebruikt dat nog?

4. Buitenissige linguïstische noviteiten als 'onesie', 'project X-feest' of 'Facebookvoyeur' [evt. ook f] zijn mijns inziens het spellen geenszins waard.

5. En of 'ik heb gechild' of 'we hebben ge-e-maild' met een t of een d is, is niet mijn pakkie-an.

6. Zonder dit colloquium onverwijld te gronde te willen richten: een cabaretier of stand-upcomedian vragen een dictee te fabuleren is de goden verzoeken.

7. Excepties daargelaten zijn wij louter potsen makende jandoedels, excentrieke imbecielen, semi-intellectuele mama's-kindjes die hun donquichotterie dan wel variété voor het gretig applaudisserende publiek ten tonele brengen.

8. Voor een gesjeesde neerlandicus en BN'er uit de C-categorie als ik rest tijdens een dictee ten slotte (ook: tenslotte) maar één rol: die van spectator.
 
 

zondag 7 december 2014

0418 Dictee woensdag 10 dec 2014 (1): dictee Café Voorheen Voigt √

Dictee - dictees [0418]

Dictee Café Voorheen Voigt Rotterdam

1. Tja, dan staat er in je agenda: zondag 7 december, 14-16 uur concert in De Doelen, Rotterdam. En dan lees je op internet: Taalquiz, waaronder dictee in een café in Rotterdam op 7 december om 17 uur op 10 minuten loopafstand van de Doelen (en Rotterdam CS). Normaal is dat mijn ding niet, maar dit kon ik niet laten schieten. Ik heb Hanneke op de trein gezet en me naar het 'dictee' gespoed. Geweldige entourage, klein maar gezellig café, 16 deelnemers en 4 onderdelen. O ja, en Bert Jansen was er natuurlijk ook.


2. Het eerste onderdeel zal ik niet meer op terugkomen: 15 foto's van Nederlandstalige schrijvers, waar je naam van zou (moeten) weten. Ik ben daarna toch maar gebleven, maar ik stond wel dik in het rechterrijtje: Bert-Rein 7-3. De tweede ronde ging al wat beter (ik zou de opgaven en antwoorden ontvangen, zo ja dan publiceer ik ze op deze blog): 5 opgaven redekundig ontleden en 5 opgaven taalkundig ontleden, vanwege de moeilijkheidsgraad steeds 2 punten per goede oplossing (en een voor een gedeeltelijk goede). De uitslag hobbyneerlandicus tegen de échte: 9-9, niet onverdienstelijk dunkt me.

3. De derde ronde waren 20 meerkeuzevragen over spelling, mij dus op het lijf geschreven, ging heel erg snel, daardoor maakte ik een onnodige fout: Rein-Bert 19-16 Deze opgaven zal ik na ontvangst publiceren (met de antwoorden later!). Als je goed geteld hebt, was hierna de stand Bert-Rein 32-31. Elke fout in het daarna volgende dictee werd van je score afgetrokken. Omdat veel deelnemers in drie vrij korte, maar uiterst moeilijke zinnen, vlot 20 fouten scoorden, belandden velen in de dieprode cijfers (het maximumaantal fouten was 44 …). Het dictee zal ik binnenkort publiceren.

4. Er zaten een paar mogelijk bediscussieerbare zaken in, maar vooral van het type grr… Bert had 6 fouten en ik 8, zodat de einduitslag 26-23 voor Bert werd (wéér een Groen Boekje …). Mijn (afschuwelijke) fouten: Tadzjiekse (ik geef toe: de 1e e leek veel op een c), twee
eau-de-colognefles (i.p.v. eaux de cologne, 3 fouten), chrestomathiën (i.p.v. chrestomathieën: er werd zo nadrukkelijk de klemtoon op 'ma' gelegd, dat ik de onterechte verleiding niet kon weerstaan, gelukkig had ik nog wel de 2e h toegevoegd. Volgens de jury kon alleen 's zaterdagsavonds (en dus niet zonder 's). Dat en een paar andere dingen ga ik nog opzoeken en bespreken in de annotaties bij het dictee.


5. Bedenk daarbij al vast wel dat de auteur heel erg gespitst was op GB: hij noemde VD niet eens. En dan het allerergste, grr…, ik dacht '… colloqium noctam …' zal wel iets met avond of nacht te maken hebben, maar het moest echt 'nochtans' zijn, kennelijk verkeerd verstaan (gelukkig kan ik dat woord wel schrijven …). Zo krijg je dus – voor het overgrote deel terecht 8 fouten aangemeten, en wint Bert terecht met 3 puntjes verschil! Leon Abels heeft samen met de café-uitbaters voor een memorabele en aimabele dicteeavond gezorgd, waarvoor dank!
 

zaterdag 6 december 2014

0417 Dictee woensdag 03 dec 2014 (20): dictee 805 (deel 3) √

Dictee - dictee s [0417]

Oefendictee 805 (deel 3)

Dictee 805, alinea 7 t/m 10.

7. Een covered [oh] bond is een zekere obligatie. Die cover-up [operatie om iets geheim te houden] is jammerlijk mislukt. Een cowpertoren is een windverhitter. Het cradle-to-cradlebeginsel [onderdelen product hergebruiken] spreekt me wel aan. De slimmerds hadden hun crack [heroïne] in het crag [schelpgrind] verstopt. De cramignon is een dans. Een verkorting van cachet-crampon is crampon. Hij was wel kranig, maar zijn cranerie [overmoedig gedrag, pralerij] beviel me niet. Die kunst is wel erg Crassa Minerva [plat, boers]. Eén credit is 28 studie-uren. De CRC is de Costa Ricaanse colon. De credits [èh] komen hem toe en kunnen op de creditzijde [ee] worden bijgeschreven. Noem je zoiets een crémant [wijn] of een crèmerie [ijssalon]? Zekere stof is crêpe georgette [geen mv.], crêpes suzette [ook: crêpe suzettes - flensje met likeur] kun je eten. Zo'n creusemaaltijd [n/s - Japanse oester] doet me goed. Cress is een kiemgroente. Crimen laesae majestatis is majesteitsschennis, hoogverraad. Is crin végétal [vezels dwergpalm als vulmiddel] verkies(e)lijker dan crin [paardenhaar idem]?

8. Ik moet veel flauwekulmailtjes beantwoorden. In de muziek staat s. voor sinistra (linkerhand) en d. voor destra (rechterhand), of op zijn Frans: main gauche (g. of m.g.) en main droite (d. of m.d.). Is er een connectie tussen Sinn Féin en de Dáil Éireann? Hoe ziet een
sint-philippuskruis eruit? Zo'n shanghaaier voert je dronken met kwade bedoelingen. We hebben er kennelijk zes, immers: sixth sense of sixième sens, maar het hoeveelste is eigenlijk de sens commun of common sense, om over no-nonsense maar helemaal niet te reppen? Het Skal- of EKO-keurmerk wordt toegekend door de Stichting Keurmerk Alternatieve Landbouw (in Nederland). Dat skijøring kan best spectaculair zijn. Op Sint-Steven, tweede kerstdag, eet men stevens als kerstbrood; als die dan maar niet over waren van het
sint-nicolaasgebak.

9. Gedachtevol liep hij te peinzen, zijn maat wandelde gedachteloos verder. Ik heb het crisisdruk. Jan heeft alleen maar een crisiskrat [12 flesjes] meegebracht. Cristallitis is ontsteking van de ooglens. Mijn vrouw is nogal crisofreen
[ge­neigd om in een men­ta­le of psychi­sche cri­sis te ra­ken]. Wat voor werkwijze is de bij DuPont ontwikkelde critical path method (CPM) eigenlijk? In polytetrafluorethyleen moet je de letters van 'teflon' terug kunnen vinden. Een croquembouche is een kegelvormige toren van gevulde soesjes, vaak versierd met draden van karamel, als nagerecht. Foto's croppen is ze bijsnijden (net als bijknippen een raar woord). Zo'n Obama moet wel veel cronies [makkers, die je door dik en dun steunen] hebben. Pas maar op met die zelfgemaakte croftybommen [flessenbom uit gootsteenontstopper]. Een croquis is een schets. Hij is erg sterk in crossselling [verkoop producten aan klant die al andere producten heeft]. Wat is dat lekker en croûte [met knapperig korstje] gebakken. Cruer gezegd: de cru [wijnoogst m.b.t. plaats en jaar] van 2011 was mislukt, dat is de crux [clou].

10. Crude [kroe:t] is ruwe aardolie. Hij heeft een crush op haar [is (stiekem) verliefd]. Is hij nou cryptosoenniet of -sjiiet [in het geheim]? Dat wist je toch: (crystal) meth is methamfetamine! De ČSSR was de Československá Socialistická Republika. Het Ctsv was in Nederland het College Toezicht Sociale Verzekeringen. De CU is ook de ChristenUnie. Rare sport, dat cuckolden [vrouw gaat met toestemming van de man vreemd: dat windt hem op - koekoek]. Cuba libre is
rum-cola met citroen. Hij is een cujus pluris erat unguis, quam tu totus: iemand wiens pink meer waard is dan jouw hele persoon. Hij zette zichzelf schaak door die cul-de-sac [betoog waarin je je vastpraat]. Leidt egoïsme naar een culte du moi [vooropplaatsen eigen persoon]? Een kulturhus [kuhl-tuur-huus] is een cultuurhuis. Hij heeft een cummetje gehaald [cum laude slagen - met lof].

 

0416 Dictee woensdag 03 dec 2014 (19): dictee 805 (deel 2) √

Dictee - dictees [0416]

Oefendictee 805 (deel 2)

Dictee 805, alinea 4 t/m 6.

4. Uit Parma komen de parmaham en de coppa [zekere worst]. Coprologie [onderzoek feces], daar heb ik schijt aan. Ik lust geen coquilles Saint-Jacques. Een coquero is een cocakauwer. We zullen die coq-à-l'âne [wartaal] even copy-pasten voordat we aan de coq au vin (GB, VD: 2020) gaan. Ik heb die beslissing coram Deo [voor het aangezicht van God] genomen. Ik voel me gevleid door zo'n kokette [behaagziek, ijdel] coquette (= kokette, ijdel meisje, vrouw). Zou de munteenheid van Nicaragua, de cordoba (oro), NIO), naar Córdoba [geen vernederlandste naam ...] genoemd zijn? Corduaans leer (corduaan) zeker wel! De cordon(s) rouges [VD] zijn wat minder dan de cordon(s) bleus [GB, VD: topkok], maar ze produceren ook voortreffelijke cordons bleu(s) [vlees]. Corgi's [hond] hebben korte poten en een grote kop. De term 'cornet-à-pistons' [kornet, klephoorn, piston] wordt weinig gebruikt. Een hoorn des overvloeds kun je aanduiden met cornucopia (mv.: cornucopia's, cornucopiae) of cornu copiae (mv.: cornua copiae). In smörgåsbord zie je een corona [tweede teken], in smörrebröd niet.

5. Hij zal nog een zware corona of coronita roken. Geef eens een voorbeeld van een woord met een coronis [Grieks teken boven klinker: gn
ōthi seauton]. In een studentencorps (mv. corpora) hoort een corporale sfeer te heersen, in een muziekkorps hoeft dat niet per se. We hadden corporeel contact. Het Corpus Christi is het lichaam van Christus, het Heilig sacrament is de geconsacreerde hostie. Twee bekende codificaties zijn het Corpus Juris Canonici en het Corpus Juris Civilis. Dat is zo, correct me if I'm wrong. Met kerstfeest stuur ik haar altijd een mooie carte [geen uh uitspreken]. Een corrida (de toros) is een stierengevecht. Een corselet is korset plus beha. Vals spelen is corriger la fortune. In die landen is de Cortes het hoogste orgaan. De corvina [blauwe druif] wordt meestal in bardolino [wijn, Gardameer] verwerkt.

6. Waar komt de naam cosmatenwerk [Italiaanse familie Cosma] vandaan? Zo doen ze allen: così fan tutte. Een coscoroba is een zwaangans. Een corybant was priester van de Frygische godin Cybele. De cosa nostra is de Siciliaanse maffia. Cosas de España zijn ingewikkelde zaken, voor een buitenstaander niet te begrijpen. Vat die costumen [gewoonterecht, enk. 'costume'] van Brabant eens samen. Een costumier hoeft niets van costumier recht [gewoonterecht] te weten. Het bal werd besloten met enkele cotillons [dans]. Komt het cotardsyndroom [waan: niet te bestaan of dood te zijn] veel voor? Kom, we nemen er nog één: een côtes du Rhône. Een côtelette suisse is een aangeklede kotelet. Hier, twee côtes à l'os [koo-taa-lohs] graag! Het is niet allemaal couleur de rose: niet allemaal rozengeur en maneschijn. Zo'n counterfeit [namaakproduct] is toch verboden? In België is een covaartest een cognitieve vaardigheidstest. Wie zal die coup de grâce [genadeslag] toedienen?

 
 
 

0415 Dictee woensdag 03 dec 2014 (18): dictee 805 (deel 1) √

Dictee - dictees [0415]

Oefendictee 805 (deel 1)

Dictee 805, alinea 1 t/m 3.

1. De een was nog confuser dan de ander. Het Wener Congres is het Congres van Wenen, dat andere Congres moet je in de VS zoeken. De lange conjunctuurgolf is de kondratieffgolf. Een conserf (geneeskrachtige stroop) heeft als meervoud 'conserven'. Niet verwarren met conferven (draadwieren, watermos)! Een consigliere is een raadsman van de maffia. Ik zal je consilio manuque (met raad en daad) terzijde staan. Kan een consolateur [kunstpenis, lett.: trooster] ook een consolateur des misères [trooster bij ellende] zijn? Wat is consolebouw [bouwkunde]? Hij en zijn konsoorten (consorten) gingen ter kerke. Tot de constantenverzameling behoren de constante van Boltzmann en die van Planck. Wat bedoel je met 'consternatiebureau' [verbastering van consultatiebureau]? Onze website is onder construct [constructie: wordt gebouwd]. Napoleon stond aan het hoofd van het Consulaat [regeringsvorm] als eerste consul. Wat hield de Akte van Consulentschap (1766) in? Ge­hei­me over­een­komst (3 mei 1766)
waar­door de her­tog van Bruns­wijk als ad­vi­seur van stad­hou­der Wil­lem V bleef op­tre­den na diens meer­der­jarig wor­den. 


2. Alles was beter consule [oe ee] Planco (in mijn jonge jaren). De Consumentenautoriteit is onderdeel van EZ. Wil je me asap contacten [èh/ah]? Waterpokken is een contagieuze [besmettelijk] ziekte. De contante waarde wordt aangeduid met CW. Wat doet de afdeling contentieux van de Raad van State? Een cms is een contentmanagementsysteem. Zij wonen in contigue [aan elkaar grenzend] woningen. We zijn continu bezig. Bespreek de begrippen (conto de) reis [oude munteenheid Portugal] en conto corrente [rekening-courant]. Het geheimzinnige proces van X tegen Y bleek dat van K. tegen W. te zijn. Is die contra-enquête echt nodig? Ik acht dat contra bonos mores: in strijd met de goede zeden. De 'anglaise' en de 'écossaise' zijn contradansen. De Kroon is contrair gegaan. Een contre-épreuve is een zogenaamde tegendruk. Hij is een echte controlefreak (controlfreak). Een controlestaat is een bigbrothermaatschappij.

3. De beklaagde (contumax in dit geval = die laat verstek gaan) werd bij contumacie [bij verstek] veroordeeld. Bekende conventies zijn de Nationale Conventie en de Berner Conventie. Een convertible [converteerbare obligatie - kan onder zekere voorwaarden tegen aandelen ingeruild worden] is convertibel. 'Convertor' [chemische omzetting, ook van signalen] en 'convector' [verwarmingstoestel] zijn niet echt synoniemen. Een conveyer is een transporteur. Een convoyeur is de begeleider van een transport, met name van een konvooi. Hij is een coole gast, vet cool, supervetcool zelfs. Vooraf warming-up, achteraf coolingdown. In Vlaanderen kunnen coördinaten ook personalia zijn. Je zal maar copoclefiel zijn … [verzamelaar sleutelhangers] Een copier kopieert. Hé, heb ik dat, een copia verborum [grote woordenkennis]? Mooi woord: copepode, roeipootkreeftje. Een cope [uh] is een rechthoekige kavel. De COPD is de chronic obstructive pulmonary disease, een bepaalde chronische longziekte. Een coño is in jongerentaal een schoft. De coronairarterie is de kransslagader.

 

0414 Dictee woensdag 03 dec 2014 (17): dictee De feestdagen √

Dictee - dictees [0414]

Dictee De feestdagen

In dit dictee zaten 10 fouten.
Die moesten onderstreept worden.
De oplossing staat in blogpost [0451]

Eerste kerstdag

In de advent wordt er vaak uit Lucas 1 gelezen: de geboorte van Johannes (later genoemd: de Doper) wordt aangekondigd door een engel aan Zacharias, die tempeldienst deed. Hij geloofde het niet en werd daarom letterlijk met stomheid geslagen. Ook de Heilige Maagd, de maagd Maria, de Moeder Gods kreeg een aankondiging, namelijk van Jezus geboorte. Hij zal Zoon van God en Zoon van de allerhoogste genoemd worden. Met Kerstmis, op eerste kerstdag, op het kerstfeest is het dan zover. De dominee preekt in de kerstdienst en bid, de preses van de kerkenraad is ouderling van dienst en de cantor-organist speelt en zingt dat het een lieve lust is. Er wordt uit het kerstevangelie gelezen. In de kerk staat vaak een kerstboom en er worden spesiale kerstliederen zoals 'Ere zij God' gezongen. Bij de rooms-katholieken zijn er maar liefst drie kerstmissen, te weten de nachtmis, de dageraadsmis en de dagmis. Het kindjewiegen is ervoor al geweest: dat gebeurt in een kerstdienst voor de kinderen op 24 december s middags. Natuurlijk zijn er veel mensen die eerste kerstdag met een kerstdiner(tje) afsluiten.

Tweede kerstdag

Op deze dag, op tweede kerstdag, gaan we altijd met ons gezinnetje op stap. We gaan nu wandelen in de Loonse- en Drunense Duinen en daarna gaan we stadten in Eindhoven, de lichtstad. Voor moeder een nieuwe deux-pièces, voor vader een trendy stetson, voor de oudste dochter een mooi negligeetje en voor de jongste zoon een cowboypak. Daarna gaan we brunchen met een kipsatéfiletje, een milkshakeje en wat dies meer zij. Gewoontengetrouw gaan we in de loop van de middag naar de cinema, de bioscoop. Daar draait dan een zwart-witfilm, maar een paar zalen verder een bloedstollende horrorfilm, een successtory en een feelgoedfilm - die laatste als waar kassucces. Het is overdaad, maar daarna genieten we later op de avond ook nog van een dinertje, met borsjtsjsoep, biefstuk met bearnaisesaus en een kaasplateautje met exquise rode port toe. Welvoorzien, in meer dan één opzicht, keren we huiswaarts.




 
 

0413 Dictee woensdag 03 dec 2014 (16): dictee aparte √

Dictee - dictees [0413]

Dictee aparte: Erasmus Universiteit Rotterdam 2014

1. Ik had gevraagd of ik dit jaar weer buiten mededinging mee mocht doen. Net zoals vorig jaar, toen zelfs de tv via EenVandaag daar verslag van deed. Maar dat mocht niet: het was dit jaar écht alleen voor studenten en medewerkers. Jammer, maar die keuze moet je respecteren. Vervolgens heb ik aangeboden om het dictee vooraf op foutjes te controleren: vorig jaar zaten er ook enkele in, zoals 'gebruikmaken' (aaneen) en 'babylonische spraakverwarring' (indien niet in Babylon, absoluut met kleine letter). Daar was geen behoefte aan, ook dat moet je respecteren: het zij zo.


2. De derde fase was wat vreemder: op de vraag of ik (na afloop) de tekst zou kunnen krijgen, kreeg ik ook nul op het rek(w)est. Er waren geen gedrukte exemplaren van het dictee. Dat nu vind ik vreemd: als je als belangstellende in de zaal had gezeten (dat kon volgens mij gewoon), had je toch het dictee ook kunnen opschrijven of (al dan niet stiekem) kunnen opnemen? Maar enfin: ik dacht, ik laat me niet uit het lood slaan. Ik nam contact op met de – wel via de website van de EUR te achterhalen – winnaars bij de medewerkers Peter van der Zwan en bij de studenten Randy van Halen (hij mag trouwens dit jaar meedoen aan het Groot Dictee in Den Haag!) met de vraag of ze me een scan van hun geschreven werk konden bezorgen.

3. En wat bleek? Men had het werk niet teruggekregen! Er was waarschijnlijk onderling nagekeken, zoals vorig jaar en daarna was het werk ingenomen en waren de prijzen uitgedeeld. Zoiets heb ik bij enkele honderden dictees nog nooit meegemaakt. Hoe zou dat toch komen? Een onbegrijpelijke angst dat er toch een paar foutjes in zouden zitten? Ik weet het niet. Peter en Randy vonden het ook vreemd, maar ja ze maakten daar natuurlijk geen scène over. Het betekent wel, dat de deelnemers kennelijk niet te weten kwamen, wát ze fout gedaan hadden: één van de doelen van zo'n dictee is toch ook om te leren van je fouten? Overigens gaat niemand dat natuurlijk doen, maar een proces over die teruggave zou je volgens mij altijd winnen: het geschreven werk is toch je intellectuele eigendom?

4. Nee, dan doet Amsterdam (dictee UvA-HvA, 8 december) het beter: veroorzaakten Bert Jansen en ik daar twee jaar geleden het neologisme 'dicteecrasher' (overigens ten onrechte), mochten externen vorig jaar wel meedoen en is het dictee in 2014 weer alleen voor studenten en medewerkers, nu mocht ik – ik geef toe: na enig volhouden – buiten mededinging en geheel buiten de schijnwerpers meedoen. In tweede instantie koos men ervoor me het dictee tevoren te laten nakijken: dat was maar goed ook, want ik haalde er minsten 5 'echte' fouten uit. Ik mag nu in de jury plaatsnemen en het werk van de vips nakijken. De tekst van 'Amsterdam' kun je dus binnenkort tegemoetzien op deze blog, in tegenstelling tot die van Rotterdam …