Dictee - dictees [0265]
Oefendictee 776 (deel 1.
Hierbij het eerste deel van dictee 776, alinea's 1, 2 en 3.
1. Het reliëf van de stèle [tablet, pilaar] was bijna onzichtbaar geworden. Door de ophanden zijnde hausse zal ze wel veel omhanden hebben. Wat vinden de Franstalige gewesten daarvan? Moet je de Oekraïense munteenheid (sinds 1996), UAH, nu schrijven als 'grivna', 'grivnya' of 'hrivnya'? Alle drie! Heerlijk, zo'n pêche-melba-ijstaart! In Zuidwest-Frankrijk zie je veel blondes d'Aquitaine. Een selectie van interessante woorden met '*oos': aarzelloos, ambteloos, beginselloos, belangeloos, Borneose houtsoorten, een culpoze zaakbeschadiging, een doloze handeling, fransoos, groos, jerichoroos (roos van Jericho), wat mij betreft: o zo Koos!, laurierroos, Moos (maat van Sam), polyantharoos, provenceroos, provincieroos, rugosaroos, sirihdoos, een spinoze (of spinoos: brandkast), wie van de drie ziet er het meest Togoos uit? En trukendoos (Togo's president?). Tot de maffioze praktijken in de penoze hoort onder andere het op een achteloze en argeloze manier openen van een oranje-roze of zuurstokroze spinoze. Een maffie [kwartje] voor een maffe spinozer (brandkastkraker), die op zoek is naar oude maffies.
2. Verder: tuberculoos (vergelijk: tuberkelbacterie), tv'loos, vadoos water is in de bodem gedrongen regenwater, zo'n redenaar is een verboos man, volmatroos, voorbeeldeloos, zedeloos en levenloos. Vervolgens gezocht op '*ose' (een vrij willekeurige selectie): zymose (gisting, met name bij ziekteprocessen), zoönose (infectieziekte die van een dier op de mens kan overgaan), xylose (houtsuiker), visceroptose (toestand waarbij de ingewanden een zakking vertonen), triose (suikersoort die drie koolstofatomen bevat), spondylartrose (van de gewrichtjes tussen de wervels), shigellose (bacillaire dysenterie), sferocytose (vorm van bloedarmoede), rickettsiose (door rickettsia veroorzaakte ziekte, zoals vlektyfus) en varicose (of varicosis: aanwezigheid van spataderen).
3. Ook nog: trichinose (trichinenziekte), roze rosé, glucose is een voorbeeld van pyranose, prose (zekere tekst in de mis), psittacose (papegaaienziekte), post-partumpsychose (kraampsychose), posé geportretteerd zijn, nivôse, pluviôse en ventôse (sneeuw-, regen- en windmaand, vierde, vijfde en zesde maand tijdens de eerste Franse Republiek van 1793 (*)), piroplasmose (babesiosis), peu de chose (niet veel zaaks, een kleinigheid), parafimose (parafimosis, Spaanse kraag), otosclerose (zekere oorziekte), onychomycose (schimmelnagel), myxomatose (meestal dodelijke, zeer besmettelijke virusziekte onder konijnen), myocardose (zekere aandoening van de hartspier, geen ontsteking), mucoviscidose (taaislijmziekte), meiose (of meiosis: (begin van) reductiedeling), lymeborreliose (lyme, ziekte van Lyme) en lipoïdose (stoornis in de vetstofwisseling).
(*) NB De overige maanden van de republikeinse kalender zijn: vendémiaire (wijnmaand), brumaire (nevelmaand), frimaire (rijpmaand), germinal (kiemmaand), floréal (bloei- of bloemenmaand), prairial (grasmaand), messidor (oogstmaand), thermidor (warmtemaand) en fructidor (vruchtmaand).
zaterdag 13 september 2014
0264 Dictee woensdag 17 sep 2014 (3): dictee Insula College √
Dictee - dictees [0284]
Groot Insula Dictee 2014
Het Insula College in Dordrecht bestond 100 jaar. Daarom hielden ze een dictee.
Wie vernieuwt, verdient de toekomst!
1. Dat de historie van onze school ooit startte in De Toekomst [gebouw, eigennaam] mag dan door neerlandici beschouwd worden als een onvervalste contradictio in terminis, menig historicus zal deze opvatting laconiek logenstraffen en mildironisch wijzen op allerlei bijzondere gebeurtenissen uit 1914, het jaar waarin onder leiding van de gereformeerde predikant Vonkenberg een comité in het gebouw met de veelzeggende naam De Toekomst besloot tot oprichting van de Christelijke H.B.S. te Dordrecht, zoals die toen heette [eigennaam].
2. In dat jaar van het vorige millennium brak een wereldoorlog uit die verscheidene wereldburgers, van franciscaner monniken tot maffiose [2020] Sicilianen, ook heden ten dage nog de wenkbrauwen doet fronsen, terwijl in ons land door verschillende denominaties
uit-en-te(r)-na gediscussieerd werd over het privilege om eigen scholen te stichten, hetgeen zelfs leidde tot installatie van de zogenaamde Bevredigingscommissie [eigennaam].
3. De vernieuwing van het onderwijs heeft sinds die tijd geleid tot felle discussies en heel wat wauwelaars doen verzuchten dat rust de vereiste usance [usantie] is in onderwijsland, echter in een moderne 24 uurseconomie vol fluctuaties is deze gedachte alleen al hilarisch en volstrekt achterhaald, hetgeen onder meer geïllustreerd wordt door het volgende.
4. Grote vernieuwingen als de Mammoetwet en de tweede fase hebben de toekomstbestendigheid van ons onderwijs door de decennia heen gecontinueerd, waardoor adolescenten van babyboomers tot generatie Einstein een bij hen passend curriculum aangeboden krijgen in een goed geoutilleerde omgeving, voorzien van hypermoderne faciliteiten, door een tot in de haarvaten gemotiveerd en veelal academisch opgeleid docentenkorps
5. Bij dit alles rijst wel onmiddellijk de vraag hoe de huidige, gemêleerde generatie smartphonegebruikers, die zich al facebookend kenmerkt door een enorme flux de bouche, de schooljaren ervaart
6. Uit empirisch onderzoek blijkt dat onze ambitieuze leerlingpopulatie thema's als authenticiteit, respect en zelfontplooiing van essentieel belang vindt en het bepaald niet apprecieert als naïeve docenten door middel van een venijnige multiplechoicetest de spelling van woorden als yuppificatie of zenboeddhisme onder hun aandacht trachten te brengen
7. Door de, soms turbulente, jaren heen heeft de huidige locatie van het Insula College aan het Halmaheiraplein zich gekenmerkt door een no-nonsensebeleid ten aanzien van allerlei mallotige veranderingen en tegelijkertijd flink aan de weg getimmerd, waardoor er nu, in het belang van zowel de havoleerling als de vwo'er, volop aandacht is voor aspecten als leerstrategieën en didactisch repertoire
8. Zo zal onze school gegarandeerd ook de komende honderd jaar vooral de plek zijn waar jongeren de basis leggen voor respectabele carrières, waarbij we in alle bescheidenheid denken aan bijvoorbeeld het beroep van flamboyante anchorman of joviale verslaggever voor het Koninklijk Huis bij RTL. Leve de 100-jarige! Hoera, hoera, hoera!
Groot Insula Dictee 2014
Het Insula College in Dordrecht bestond 100 jaar. Daarom hielden ze een dictee.
Wie vernieuwt, verdient de toekomst!
1. Dat de historie van onze school ooit startte in De Toekomst [gebouw, eigennaam] mag dan door neerlandici beschouwd worden als een onvervalste contradictio in terminis, menig historicus zal deze opvatting laconiek logenstraffen en mildironisch wijzen op allerlei bijzondere gebeurtenissen uit 1914, het jaar waarin onder leiding van de gereformeerde predikant Vonkenberg een comité in het gebouw met de veelzeggende naam De Toekomst besloot tot oprichting van de Christelijke H.B.S. te Dordrecht, zoals die toen heette [eigennaam].
2. In dat jaar van het vorige millennium brak een wereldoorlog uit die verscheidene wereldburgers, van franciscaner monniken tot maffiose [2020] Sicilianen, ook heden ten dage nog de wenkbrauwen doet fronsen, terwijl in ons land door verschillende denominaties
uit-en-te(r)-na gediscussieerd werd over het privilege om eigen scholen te stichten, hetgeen zelfs leidde tot installatie van de zogenaamde Bevredigingscommissie [eigennaam].
3. De vernieuwing van het onderwijs heeft sinds die tijd geleid tot felle discussies en heel wat wauwelaars doen verzuchten dat rust de vereiste usance [usantie] is in onderwijsland, echter in een moderne 24 uurseconomie vol fluctuaties is deze gedachte alleen al hilarisch en volstrekt achterhaald, hetgeen onder meer geïllustreerd wordt door het volgende.
4. Grote vernieuwingen als de Mammoetwet en de tweede fase hebben de toekomstbestendigheid van ons onderwijs door de decennia heen gecontinueerd, waardoor adolescenten van babyboomers tot generatie Einstein een bij hen passend curriculum aangeboden krijgen in een goed geoutilleerde omgeving, voorzien van hypermoderne faciliteiten, door een tot in de haarvaten gemotiveerd en veelal academisch opgeleid docentenkorps
5. Bij dit alles rijst wel onmiddellijk de vraag hoe de huidige, gemêleerde generatie smartphonegebruikers, die zich al facebookend kenmerkt door een enorme flux de bouche, de schooljaren ervaart
6. Uit empirisch onderzoek blijkt dat onze ambitieuze leerlingpopulatie thema's als authenticiteit, respect en zelfontplooiing van essentieel belang vindt en het bepaald niet apprecieert als naïeve docenten door middel van een venijnige multiplechoicetest de spelling van woorden als yuppificatie of zenboeddhisme onder hun aandacht trachten te brengen
7. Door de, soms turbulente, jaren heen heeft de huidige locatie van het Insula College aan het Halmaheiraplein zich gekenmerkt door een no-nonsensebeleid ten aanzien van allerlei mallotige veranderingen en tegelijkertijd flink aan de weg getimmerd, waardoor er nu, in het belang van zowel de havoleerling als de vwo'er, volop aandacht is voor aspecten als leerstrategieën en didactisch repertoire
8. Zo zal onze school gegarandeerd ook de komende honderd jaar vooral de plek zijn waar jongeren de basis leggen voor respectabele carrières, waarbij we in alle bescheidenheid denken aan bijvoorbeeld het beroep van flamboyante anchorman of joviale verslaggever voor het Koninklijk Huis bij RTL. Leve de 100-jarige! Hoera, hoera, hoera!
donderdag 11 september 2014
0263 Dictee woensdag 17 sep 2014 (2): dictee Ford √
Dictee - dictees [0263]
Ford
1. Ik moest in een dictee T-Ford schrijven. Ik schreef T-ford, maar denk dat de hoofdletter F beter is. Als een artikel nog duidelijk aan een merk of persoon gekoppeld is, gebruiken we een hoofdletter: een Armani (kleding), een Ford, een DAF, een Mondriaan, een Rembrandt, een Picasso, een Amati (viool), het syndroom van Down (maar: downsyndroom of down).
2. Het is allemaal heel subtiel, want ik vond ook: een Volkswagenbus [2020] = een transportbus van het merk Volkswagen. Ik heb pas nog een Philipslamp gekocht en een Van Goghtentoonstelling bezocht. Ook drink ik wel eens een Amstel, een Hoegaarden of een Duvel. Als de binding met een persoon helemaal vervaagd is, schrijven we een kleine letter: een colbert(je) (genoemd naar Colbert), een diesel (genoemd naar Diesel) en een bintje (zo genoemd naar Bintje Jansma). Maar goed, het ging om Ford.
3. Overigens vond ik die alleen letterlijk in de titel van een revueliedje van Louis Davids uit ca. 1933: De olieman heeft een Fordje opgedaan. Laten we verder nog even zoeken op '*ford*': briefordner, die Forderung des Tages (de eis van het ogenblik), fordisme (zeker productiesysteem, genoemd naar Henry Ford), een hereford (vleesrund), het hutchinson-gilfordsyndroom (= progeria: ziekte die vroegtijdige en versnelde veroudering veroorzaakt), oxford (sterke katoenen stof) en Oxfordbeweging (negentiende-eeuwse beweging in de anglicaanse kerk ritualisme, anglokatholicisme, puseyisme)
3. Verder: Oxfordgroep (oorspronkelijk benaming voor Morele Herbewapening), Oxfordiaan (of Oxonian = student of geleerde aan de universiteit van Oxford), rutherfordium (chemisch element nummer 104), stableford (zekere spelvorm van golf), stafford (terriërsoort, ook: staffordshireterriër) en to make the world safe for democracy (ziet u 'ford'?) - om de wereld veilig te maken voor de democratie. Shakespeare was trouwens de zwaan van Avon, naar zijn geboorteplaats Stratford-upon-Avon (ziet u 'ford'?). Daarmee is de koek op, of ik zou als laatste nog fosfordamp moeten noemen.
Ford
1. Ik moest in een dictee T-Ford schrijven. Ik schreef T-ford, maar denk dat de hoofdletter F beter is. Als een artikel nog duidelijk aan een merk of persoon gekoppeld is, gebruiken we een hoofdletter: een Armani (kleding), een Ford, een DAF, een Mondriaan, een Rembrandt, een Picasso, een Amati (viool), het syndroom van Down (maar: downsyndroom of down).
2. Het is allemaal heel subtiel, want ik vond ook: een Volkswagenbus [2020] = een transportbus van het merk Volkswagen. Ik heb pas nog een Philipslamp gekocht en een Van Goghtentoonstelling bezocht. Ook drink ik wel eens een Amstel, een Hoegaarden of een Duvel. Als de binding met een persoon helemaal vervaagd is, schrijven we een kleine letter: een colbert(je) (genoemd naar Colbert), een diesel (genoemd naar Diesel) en een bintje (zo genoemd naar Bintje Jansma). Maar goed, het ging om Ford.
3. Overigens vond ik die alleen letterlijk in de titel van een revueliedje van Louis Davids uit ca. 1933: De olieman heeft een Fordje opgedaan. Laten we verder nog even zoeken op '*ford*': briefordner, die Forderung des Tages (de eis van het ogenblik), fordisme (zeker productiesysteem, genoemd naar Henry Ford), een hereford (vleesrund), het hutchinson-gilfordsyndroom (= progeria: ziekte die vroegtijdige en versnelde veroudering veroorzaakt), oxford (sterke katoenen stof) en Oxfordbeweging (negentiende-eeuwse beweging in de anglicaanse kerk ritualisme, anglokatholicisme, puseyisme)
3. Verder: Oxfordgroep (oorspronkelijk benaming voor Morele Herbewapening), Oxfordiaan (of Oxonian = student of geleerde aan de universiteit van Oxford), rutherfordium (chemisch element nummer 104), stableford (zekere spelvorm van golf), stafford (terriërsoort, ook: staffordshireterriër) en to make the world safe for democracy (ziet u 'ford'?) - om de wereld veilig te maken voor de democratie. Shakespeare was trouwens de zwaan van Avon, naar zijn geboorteplaats Stratford-upon-Avon (ziet u 'ford'?). Daarmee is de koek op, of ik zou als laatste nog fosfordamp moeten noemen.
0262 Dictee woensdag 17 sep 2014 (1): dictee korps of corps? √
Dictee - dictees [0262]
Korps of corps?
1. Ik moest pas bij een dictee 'docentenkorps' opschrijven. Er
werd 'korps' gelezen en geen 'koor'. Ik deed dat goed, maar toen het er eenmaal
stond, vond ik dat zo raar dat ik de k terug veranderd heb in een c. Jammer,
fout. Van (ongeveer) 1970-1990 ben ik docent geweest en heb naar beste weten
altijd deel uitgemaakt van de docentencorps [uitspraak: koor]. Maar helaas,
tijdens mijn 70 jaren is de spelling nogal eens veranderd. Hoe zit het nu
eigenlijk?
2. Wel, alleen bij diplomaten en studenten mag je nog corps gebruiken
('*corps*'): wel uit het Frans ook (Latijn corpus, Frans corps = lichaam) à corps perdu (halsoverkop), avant-corps (deel van gebouw vóór de hoofdgevel), corps de ballet
(niet-solisten), corps de logis (hoofdgebouw van een paleis), en corps (allen
tezamen), esprit de corps (korpsgeest (!), saamhorigheidsbesef, solidariteit)
en sûreté de corps (vrijgeleide).
3. Bij de studenten: corps = studentencorps,
corpsbal = corpspik = corpsstudent en studentencorps en bij de diplomaten:
corps diplomatique (CD: korps (!) der diplomaten, CC = corps consulaire). Ten
slotte heb je ook niet-corpsleden en oud-corpsleden en er kan ergens een corporale sfeer heersen.
In alle andere gevallen schrijf je korps!
4. We kijken nog even naar '*korps*':
elitekorps, Eurokorps (strijdmacht EU), korpsbeheerder, korpschef,
Kozakkenkorps, lerarenkorps (!) en zeecadetkorps, het korps der genie, KLPD = Korps
Landelijke Politiediensten, Korps Mariniers (KMarns), KCT = Korps
Commandotroepen, KNR = Korps Nationale Reserve, WA = weerafdeling = weerkorps
van de NSB = Nationaalsocialistische Beweging. Rest me nog te vermelden dat een korps ook een letterkorps kan
zijn: formaat van een lettertype uitgedrukt in punten en dat 'corps' ook nog
kan betekenen: kracht en bouquet van wijn.
zaterdag 6 september 2014
0261 Dictee woensdag 10 sep 2014 (22): dictee nicotarium en vpu √
Dictee - dictees [0261]
Nicotarium en vpu
1. Nee, die woorden staan niet in Van Dale. Nicotarium kom je wel veel tegen op internet en vpu aldaar ook wel als VPU. Ik was in het verzorgings-verpleegtehuis in Breskens en bij de bewegwijzering kwam ik 'nicotarium' tegen. Wat zou dat zijn? Ik dacht aan nicotine: Nico en Tine ken ik wel, nicotine is 1-methyl-2-(3-pyridyl)pyrrolidine, een vloeibaar, scherp, vluchtig alkaloïde in tabak; een zeer krachtig vergif, dat eerst opwekt en later verlammend werkt. Rook dus maar liever niet, want dát zit in sigaretten! Gebruik dus maar liever nicotinekauwgum, -pleister of -puffer, daar krijg je geen nicotinevlekken van. Rook nicotinevrije sigaren of nicotinearme sigaretten.
2. Iets anders: nicotinezuuramide (nicotinamide) is een zeer belangrijke vitamine uit de zgn. B-groep; gebrek eraan veroorzaakt o.a. pellagra (een vooral in de tropen, waarin mais hoofdvoedsel is, optredende ziekte, een avitaminose, gekenmerkt door huidaandoening en stoornissen in de spijsvertering en het centrale zenuwstelsel). De nicotiana is de tabaksplant en nicotianine is de in gedroogde tabak voorkomende stof die de geur aan tabaksrook geeft. Iets wat hier helemaal los van staat is nicotinamideadeninedinucleotide: in de biochemie een waterstofoverdragend co-enzym (afkorting: NAD of NADH - dan, nog Engels (los dus!): n a d hydrogen - gereduceerde vorm van NAD). Maar alle gekheid op een stokje: een nicotarium is ongetwijfeld een rookruimte in een overigens rookvrij gebouw …
3. Ook van vpu ben ik vrij zeker. Ik heb nog even gespiekt bij CPU = central processing unit van de computer (ook cve = centrale verwerkingseenheid). Volgens mij is een vpu [of VPU]
een verpleegunit. 't Is maar dat u het allemaal weet …
Nicotarium en vpu
1. Nee, die woorden staan niet in Van Dale. Nicotarium kom je wel veel tegen op internet en vpu aldaar ook wel als VPU. Ik was in het verzorgings-verpleegtehuis in Breskens en bij de bewegwijzering kwam ik 'nicotarium' tegen. Wat zou dat zijn? Ik dacht aan nicotine: Nico en Tine ken ik wel, nicotine is 1-methyl-2-(3-pyridyl)pyrrolidine, een vloeibaar, scherp, vluchtig alkaloïde in tabak; een zeer krachtig vergif, dat eerst opwekt en later verlammend werkt. Rook dus maar liever niet, want dát zit in sigaretten! Gebruik dus maar liever nicotinekauwgum, -pleister of -puffer, daar krijg je geen nicotinevlekken van. Rook nicotinevrije sigaren of nicotinearme sigaretten.
2. Iets anders: nicotinezuuramide (nicotinamide) is een zeer belangrijke vitamine uit de zgn. B-groep; gebrek eraan veroorzaakt o.a. pellagra (een vooral in de tropen, waarin mais hoofdvoedsel is, optredende ziekte, een avitaminose, gekenmerkt door huidaandoening en stoornissen in de spijsvertering en het centrale zenuwstelsel). De nicotiana is de tabaksplant en nicotianine is de in gedroogde tabak voorkomende stof die de geur aan tabaksrook geeft. Iets wat hier helemaal los van staat is nicotinamideadeninedinucleotide: in de biochemie een waterstofoverdragend co-enzym (afkorting: NAD of NADH - dan, nog Engels (los dus!): n a d hydrogen - gereduceerde vorm van NAD). Maar alle gekheid op een stokje: een nicotarium is ongetwijfeld een rookruimte in een overigens rookvrij gebouw …
3. Ook van vpu ben ik vrij zeker. Ik heb nog even gespiekt bij CPU = central processing unit van de computer (ook cve = centrale verwerkingseenheid). Volgens mij is een vpu [of VPU]
een verpleegunit. 't Is maar dat u het allemaal weet …
vrijdag 5 september 2014
0260 Dictee woensdag 10 sep 2014 (21): dictee zwamneus √
Dictee - dictees [0260]
Zwamneus
1. Wat is dat nu weer, een zwamneus? Antwoord aan het eind. Eerst 'zwam'. Met '*zwam*' zie ik tientallen lemma's voorbijkomen, zoals amethistzwam (rodekoolzwammetje), boomkankermeniezwammetje (veroorzaakt boomkanker en vruchtrot, o.a. bij appel en peer - vgl. menie), kammetjesstekelzwam, narcisridderzwam en sneeuwvloksatijnzwam.
2. Ook trouwens zwiebelzwamp (!), maar dat is een ander onderwerp: trilveen. Dan maar even beperken tot kaal 'zwam': organisme behorend tot het zwammenrijk, d.w.z. bladgroenloos en bestaande uit draadvormige ketens van cellen (hyfen), soms uit draden zonder tussenwanden, zelden uit één cel, bv. schimmel of paddenstoel (synoniem: fungus). Daarnaast is zwam de stof van een tondelzwam, waarmee men vroeger vuur maakte (vergelijk tondel en tondeldoos). Het werkwoord zwammen kent u ook wel: kletsen, onzin vertellen. Vandaar dat het znw. zwam iemand is die in die betekenis zwamt.
3. Verder met neus: lichaamsdeel, reukzintuig (de neuzen tellen, een lange neus maken, zijn neus ergens in steken, iemand iets onder de neus wrijven, alle neuzen één kant op krijgen, een frisse neus halen, iemand bij de neus nemen, met de neus kijken, je neus stoten, iets langs je neus weg zeggen, doen of je neus bloedt, wie zijn neus schendt, schendt zijn aangezicht, tussen neus en lippen, uit je neus vreten), de neus van een schoen en een schip … en nog veel meer. Het werkwoord neuzen betekent rondloeren, in boeken neuzen of (van jonge kinderen) met de neuzen langs elkaar wrijven. Voldoende zo, en dan ten slotte de zwamneus (volgens Van Dale): informeel iemand die veel zwamt. Gewoon een zwam dus.
Zwamneus
1. Wat is dat nu weer, een zwamneus? Antwoord aan het eind. Eerst 'zwam'. Met '*zwam*' zie ik tientallen lemma's voorbijkomen, zoals amethistzwam (rodekoolzwammetje), boomkankermeniezwammetje (veroorzaakt boomkanker en vruchtrot, o.a. bij appel en peer - vgl. menie), kammetjesstekelzwam, narcisridderzwam en sneeuwvloksatijnzwam.
2. Ook trouwens zwiebelzwamp (!), maar dat is een ander onderwerp: trilveen. Dan maar even beperken tot kaal 'zwam': organisme behorend tot het zwammenrijk, d.w.z. bladgroenloos en bestaande uit draadvormige ketens van cellen (hyfen), soms uit draden zonder tussenwanden, zelden uit één cel, bv. schimmel of paddenstoel (synoniem: fungus). Daarnaast is zwam de stof van een tondelzwam, waarmee men vroeger vuur maakte (vergelijk tondel en tondeldoos). Het werkwoord zwammen kent u ook wel: kletsen, onzin vertellen. Vandaar dat het znw. zwam iemand is die in die betekenis zwamt.
3. Verder met neus: lichaamsdeel, reukzintuig (de neuzen tellen, een lange neus maken, zijn neus ergens in steken, iemand iets onder de neus wrijven, alle neuzen één kant op krijgen, een frisse neus halen, iemand bij de neus nemen, met de neus kijken, je neus stoten, iets langs je neus weg zeggen, doen of je neus bloedt, wie zijn neus schendt, schendt zijn aangezicht, tussen neus en lippen, uit je neus vreten), de neus van een schoen en een schip … en nog veel meer. Het werkwoord neuzen betekent rondloeren, in boeken neuzen of (van jonge kinderen) met de neuzen langs elkaar wrijven. Voldoende zo, en dan ten slotte de zwamneus (volgens Van Dale): informeel iemand die veel zwamt. Gewoon een zwam dus.
0259 Dictee woensdag 10 sep 2014 (20): dictee tout √
Dictee - dictees [0259]
Tout
Het Franse woord 'tout' betekent (ook) alles. Dus niet het Nederlandse 'toet' dat als znw. onder meer gespitste mond en zoen betekent of gewoon mond (hou je toet, zwijg). Als tussenwerpsel betekent het ook wel het geluid van een claxon (ook: toettoet). Maar terug naar tout: zou dat veel voorkomen in de Nederlandse Dikke Van Dale? Wel, dat valt dik mee (of voor de taalpuristen: tegen). Ik zocht op '*tout*' en vond: après tout (alles welbeschouwd, after all, tenslotte, uiteindelijk), atout (troef, denk maar aan sans atout = SA), à tout hasard (in elk geval), à tout prix (tot elke prijs, wat het ook koste, koste wat kost), avoir toute honte bue (de schaamte voorbij zijn), bonne à tout faire (meisje voor alle voorkomend werk), en-tout-cas (kleine paraplu die tevens tot parasol kan dienen, letterlijk: voor elk geval), la grande règle de toutes les règles ( bij theater: de grote regel van alle regels, d.w.z. de regel dat een toneelstuk voor alles in de smaak moet vallen), ook stout (etc.) en (lifo) last in, first out (ziet u de 'tout'?), le tout Bruxelles (allen die tot de uitgaande resp. kunstzinnige wereld van Brussel behoren), malgré tout (ondanks alles, niettemin), passe-partout (onder andere: doorlopende toegangskaart en ook rand van karton e.d. om een portret of plaat teneinde deze passend in een omlijsting te maken), shoot-out (!), surtout (gewestelijk: vooral), touche-à-tout (bemoeial), toujours lui, lui partout! (altijd hij, overal hij!), (!) bij Toutatis (Keltische oorlogsgod), als grappig bedoelde krachtterm, tout à toi (t.à.t. onderaan een brief, wat ouderwets, geheel de jouwe), tout à vous (t.à.v.: geheel de uwe), tout comme chez nous (net als bij ons), tout court (zonder meer, kortweg), tout le monde (iedereen) en tout mon possible (alles wat in mijn macht ligt, al het mogelijke). Dat is alles: c'est tout, maar laat dat nou net niet in VD staan …
Een bekende dictee-instinker is 'toetmem': geheel hetzelfde ...
Tout
Het Franse woord 'tout' betekent (ook) alles. Dus niet het Nederlandse 'toet' dat als znw. onder meer gespitste mond en zoen betekent of gewoon mond (hou je toet, zwijg). Als tussenwerpsel betekent het ook wel het geluid van een claxon (ook: toettoet). Maar terug naar tout: zou dat veel voorkomen in de Nederlandse Dikke Van Dale? Wel, dat valt dik mee (of voor de taalpuristen: tegen). Ik zocht op '*tout*' en vond: après tout (alles welbeschouwd, after all, tenslotte, uiteindelijk), atout (troef, denk maar aan sans atout = SA), à tout hasard (in elk geval), à tout prix (tot elke prijs, wat het ook koste, koste wat kost), avoir toute honte bue (de schaamte voorbij zijn), bonne à tout faire (meisje voor alle voorkomend werk), en-tout-cas (kleine paraplu die tevens tot parasol kan dienen, letterlijk: voor elk geval), la grande règle de toutes les règles ( bij theater: de grote regel van alle regels, d.w.z. de regel dat een toneelstuk voor alles in de smaak moet vallen), ook stout (etc.) en (lifo) last in, first out (ziet u de 'tout'?), le tout Bruxelles (allen die tot de uitgaande resp. kunstzinnige wereld van Brussel behoren), malgré tout (ondanks alles, niettemin), passe-partout (onder andere: doorlopende toegangskaart en ook rand van karton e.d. om een portret of plaat teneinde deze passend in een omlijsting te maken), shoot-out (!), surtout (gewestelijk: vooral), touche-à-tout (bemoeial), toujours lui, lui partout! (altijd hij, overal hij!), (!) bij Toutatis (Keltische oorlogsgod), als grappig bedoelde krachtterm, tout à toi (t.à.t. onderaan een brief, wat ouderwets, geheel de jouwe), tout à vous (t.à.v.: geheel de uwe), tout comme chez nous (net als bij ons), tout court (zonder meer, kortweg), tout le monde (iedereen) en tout mon possible (alles wat in mijn macht ligt, al het mogelijke). Dat is alles: c'est tout, maar laat dat nou net niet in VD staan …
Een bekende dictee-instinker is 'toetmem': geheel hetzelfde ...
Abonneren op:
Posts (Atom)