0056 Dictee woensdag 27 februari 2013: Dictee – Rozenburg √

Woensdag 27 februari 2013: Dictee – Rozenburg

Op zaterdagavond 9 februari was ik te gast in Rozenburg (ZH). Om 4 uur vertrokken, 2 uurtjes rijden, door de tunnel, over Goes en de Dammenroute weer richting Rotterdam. Ik was nog maar net vertrokken, toen het begon te sneeuwen (anders was ik wellicht niet afgereisd). Niet hinderlijk, de ruitenwissers hoefden niet eens aan. Dus zonder vertraging arriveerde ik om 6 uur ter plekke voor een patatje en ditmaal een heuse döner kebab (hoe je dat schrijft, wist ik al). Vanaf 7 uur ontvangst, half acht begonnen we. Organisator Tineke Quak organiseerde het dictee voor 'haar' MDO (Muziektheater De Ontmoeting). Pia Kleijwegt had voor een niet al te moeilijk dictee gezorgd.

Ik had buiten mededinging 1 fout (Jangtse-, g al later toegevoegd, in plaats van Yangtzehaven – Yangtze Kiang, u weet wel). Er waren zo'n 25 deelnemers, de sponsoropbrengst was maar liefst 3300 euro, voor 'gordijnen' om de hoge kerkramen (gebouw was ooit een kerk) te kunnen verduisteren. 's Middags was er ook al een (niet zo makkelijk) kinderdictee geweest met 13 kinderen. Bij deze avondsessie won Wim Weenink met 2 fouten, Erik Ammerlaan had 4 fouten en Marthe van den Berg had 5 fouten. Omdat er ook deelnemers waren met 20 of 30 fouten, was het niveau toch wel oké. Om kwart voor tien kon ik weer huiswaarts keren. Paraplu vergeten, detail, ik ga die niet meer ophalen, ze mogen ermee doen wat ze willen …

De terugreis was rampzalig. Glibberen, sneeuwstorm, enfin een barre tocht. Na tien kilometer dacht ik: dat wordt nachtwerk, toen ik lange tijd achter voorgangers zat die 30 of 40 reden (veel harder kon ook echt niet). Er was wel wat verkeer, maar niet veel. De vertraging – absoluut niet van belang! – bleef toch beperkt op 2 uur rijden tot maar een half uur. Ik had zo'n beetje het idee van zo'n skispringschans: netjes in de al gemaakte sporen blijven en heel kalmpjes aan. Nog ter verduidelijking: dit weer was absoluut niet voorspeld, wat de weerman op tv ook schijnt te hebben toegegeven ….

Bij Zierikzee en Goes was het allemaal al een stuk beter en van Goes naar Breskens (en door de tunnel) kon ik weer full speed vooruit, want met name in Zeeuws-Vlaanderen was er eigenlijk niets meer aan de hand. Weer een hele belevenis toegevoegd aan mijn dicteehistorie. NB van internet: de Yangtze is een van 's werelds langste en machtigste rivieren. Hij ontspringt in het Tibetaanse Hoogland en mondt uiteindelijk bij Sjanghai uit in de oceaan.

0055 Dictee woensdag 20 februari 2013: Dictee – Sittard – tekst √

Woensdag 20 februari 2013: Dictee – Sittard – tekst

Taaltrucjes vóór (* klemtoon was aanwezig) de carnavalsvakantie

1. Ook al ben je als student inmiddels klaar voor een rustgevende vakantie, vandaag word je hier nog uitgedaagd om een dictee vol taalkundige dilemma’s neer te krabbelen.

2. Dit schooljaar zit vol met feestelijkheden: er was pas nog een gala-avond ter ere van Kerstmis, daarna kwamen de juryuitspraken van het Joelfeest (* joelfeest is het midwinterfeest in december, dit is een schoolfeest in maart, eigennaam), straks komt de paashaas ons weer verblijden en nu zit carnaval ertussenin.

3. Dit jaar houdt Limburg zich in verband met het carnavalsfeest niet aan de door de rijksoverheid aanbevolen vakantiedata; de Zuid-Nederlandse regio’s wisten toen deze instantie de data vermeldde onmiddellijk dat ze het anders wilden dan de Nederlandssprekenden in het noorden.

4. Tijdens de extra carnavalsstagedag kom je als stagiaire voor verbazingwekkende verrassingen te staan: kinderen verkleed als stewardessjes, omaatjes, paddenstoelen, clowns, punkers en politieagentjes die elkaar bekogelen met chipszakjes.

5. De met confetti beklede vloeren achterlatend, start daarna de student met de carnavalsvakantie, waarin door workaholics en slimmeriken het werk wordt voortgezet en de schooltheorie in de vakantie nog eens wordt bestudeerd, wat weleens (* aaneen: zie bijv. 'weleens meer' in lemma 'zeggen' in VD!) vaker gebeurt.

6. Anderen hebben behoefte aan reizen naar allerlei exotische, geïdealiseerde bestemmingen, zoals Nieuw-Guinea of de Dominicaanse Republiek of droomresorts, waar ze naar hartenlust  verrukkelijke cocktails kunnen verorberen, peinzend over reuzesneue zielenpieten die in het regenachtige Nederland achterbleven.

7. Sommigen storten zich in het losbarstende carnavalsgedruis en gaan naar sfeervolle cafés en ultrahippe disco’s in extravagante verkleedkleren, zoals krokodillenleren jumpsuits, lila-achtige boa’s of rood-geel-groene hoedjes.

8. Hopelijk hebben alle enthousiaste pabostudenten straks hernieuwde energie om vol werkkracht herinnerd te worden aan gecompliceerde pedagogische en didactische vraagstukken.
 

 

0054 Dictee woensdag 13 februari 2013 (2): Dictee – Niet naar Hoofddorp (14-02) √

Woensdag 13 februari 2013 bis: Dictee – Niet naar Hoofddorp (14-02)

Ik meen dat het gisteren (12-02) was, dat de dagelijkse Googlemail melding maakte van een dictee in Hoofddorp. Omdat er in februari 'bijna niets' te beleven was, dacht ik: kom op, waarom ook niet? Dus naar de site van de KSH, de Katholieke Scholengemeenschap Hoofddorp. Daar was een inschrijfformulier met een aankruisvakje 'Belangstellenden' (zonder beperking van wonen of werken in Hoofddorp, of dergelijke). Normaal had ik gevraagd of ik wel mee mocht doen – zoals immer desgewenst ook buiten mededinging – en ook anderszins had ik misschien nog wel even geïnformeerd, voordat ik vertrok, ware het niet, dat ik onmiddellijk na mijn inschrijving een keurige bevestiging van mijn deelname (waarin ook mijn woonplaats was vermeld) kreeg, was getekend: Patricia Wisse, docente Nederlands KSH. Daarom heb ik verder geen actie meer ondernomen. Normaal zou ik zo'n reis met de auto maken, maar de 13e werd duidelijk dat het de donderdag (heel) slecht weer zou worden. Toen besloot ik met de trein te gaan en te overnachten in Hoofddorp (Bastion Hotel).

Om 11 uur ben ik vol goede moed met mijn weekendtas vertrokken. Achteraf misschien niet zo slim, het regende al, en hier en daar was het al een beetje glibberig. Enfin, de boot voer wel. In Vlissingen had ik gelukkig mijn vrijreizenkaartje nog niet afgestempeld, toen ik op het scherm zag: de treinen van 12.08 en 12.38 rijden niet (aangepaste dienstregeling) en die van 13.08 rijdt maar tot Roosendaal. Ik was van plan de reis met vertraging dan toch maar door te zetten (ik had speling genoeg). Maar het scherm werd daarna helemaal zwart en er werd omgeroepen, dat er geen treinverkeer mogelijk was tussen Vlissingen en Goes en dat dit naar verwachting zou duren tot 16 uur. Ik heb later begrepen, dat er treinen stilgevallen waren door ijzel aan de bovenleiding. Goede raad was toen niet duur, ik heb de volgende boot terug genomen. Schade: 2 boottickets van 1,64 euro en natuurlijk een hotelovernachting.

Maar ere, wie ere toekomt: hulde voor het Bastion Hotel dat na gepaste uitleg (geen zakelijke belangen, etc.) besloot, mijn bijdrage zonder annuleringskosten te retourneren. Ik heb nog een mailtje naar Patricia gestuurd, om mijn absentie te melden en mij daarvoor te verontschuldigen. Ook heb ik gevraagd om mij het dictee toe te sturen (als dat was doorgegaan), maar ook daarop heb ik nog geen reactie ontvangen (Inmiddels wel, 17-02, het dictee krijg ik niet, dat houdt men binnen de school, echt flauw hoor, als ik er geweest was, had ik het toch ook gehad? NB Op 21-02 alsnog het dictee ontvangen). Het is daar nog geen voorjaarsvakantie, dus dat kon de reden niet zijn. Misschien was men niet zo blij met mijn mogelijke komst, maar een externe check op de kwaliteit en de organisatie van een dictee kan toch nooit kwaad? Enfin, hier is weer een hoofdstuk toegevoegd – ik zou er een boek over kunnen schrijven – aan mijn (waargebeurde) dicteeanekdotes.
 

0053 Dictee woensdag 13 februari 2013 (1): Dictee – de Nieuwste Pabo – Sittard √

Woensdag 13 februari 2013: Dictee – de Nieuwste Pabo – Sittard

9 kwartier is het rijden van Breskens naar Sittard. Daar vond bij dNP (de Nieuwste Pabo, onderdeel van Zuyd Hogeschool en de Fontys Hogescholen) op woensdag 6 februari 2013 (voor de tweede keer) een dictee plaats voor studenten (Groot Nieuwste Pabodictee der Nederlandse taal). Ik mocht buiten mededinging meedoen. Ik had 2 fouten, zie daarvoor het dictee op deze blog, volgende week. Het dictee was niet zo moeilijk, maar paste goed bij de doelgroep van meest ex-havisten. Voor de eerstejaars was het verplicht, maar ook tweede- en derdejaarspaboërs namen deel. In de aula zaten toch wel zo'n 150 man en vrouw. Ik voelde me zeer welkom en werd nog speciaal welkom geheten. Er waren ook vijf prominenten, oftewel docenten (ook wiskunde!) van het instituut. Dat die studenten en docenten minder fouten maakten dan ik, is zeer onwaarschijnlijk (Gokje: minimaal tegen de 10 fouten, toch?). Dat zullen we pas later weten overigens. De dictees worden namelijk later nagekeken. Kan ook moeilijk anders met 150 dictees en 3 tot 5 correctoren. Mijn suggestie: onderling nakijken (moet kunnen met pabostudenten!). En dan na afloop de jury nog even de beste tien door de jury laten (dubbel)checken. Daar had men wel oren naar. Ook zal men een volgende keer in ieder geval de juiste tekst direct na afloop uitreiken (beste: na de bespreking!). Dat stimuleert natuurlijk aanzienlijk meer dan dat je het 'proefwerk' pas weken later gecorrigeerd terugkrijgt … Ook de bespreking van het dictee (via de beamer) is essentieel. [Men heeft nu dezelfde middag de juiste tekst nog naar alle deelnemers gemaild: prima initiatief!] Ik vind het leuk om ook volgend jaar weer zelf mee te doen, maar ook dan is een snelle check tijdens de pauze en voor het begin van de bespreking altijd mogelijk.

Als men het leuk vindt, ben ik ook voor de bespreking beschikbaar alsmede voor alle info die en advies dat men maar wil. Ik zie het wel. Ik was (11 uur vertrokken, reken maar na …) al om 13.15 uur in Sittard, het dictee begon om 3 uur en om 4 uur waren we al klaar (omdat er niet nagekeken hoefde te worden – anders ben je algauw een half uur voor de pauze en een uur voor het corrigeren kwijt, bij officieel corrigeren en 1 corrector per 5 à 8 deelnemers). Met de organisatoren heel genoeglijk nagebabbeld en om 5 uur huiswaarts gegaan, zodat Hanneke me om halfacht al mocht begroeten. Margreet, Wilmie en Jos tekenden voor een prima organisatie, Susan (helaas niet aanwezig wegens ziekte) zorgde voor een uitdagende tekst en Jo (docent dramatiek) las het dictee prima voor met gelukkig niet al te veel dramatiek! Voor alle deelnemers was er nog een versnapering (Hanneke blij dus). Ik denk met genoegen terug aan deze leuke middag. Wat mij betreft (zeer) voor herhaling vatbaar.
 

0052 Woensdag 06 februari 2013: Dictee – boek Funshoppen √

Woensdag 06 februari 2013: Dictee – boek Funshoppen

Ik heb nog een boek gewonnen: Funshoppen in het Nederlands, uitgeverij Bert Bakker (onderdeel van uitgeverij Prometheus), ISBN 9-789-035-135-062. In de uitgave van 2009 is de ondertitel: Woordenlijst onnodig Engels. Het is een uitgave van de Stichting Nederlands, die 'probeert op een constructieve manier bij te dragen aan de vitaliteit en rijkdom van de Nederlandse taal door het gebruik van onnodig Engels in Nederland ter discussie te stellen'. Dat klinkt heel puriteins, maar de teneur van het geheel is toch losjes en laconiek: als je maar vaak genoeg 'meerkeuzetoets' gebruikt, mag je er best weleens een keer 'multiplechoicetest' doorheen gooien. Ik heb vrij secuur alle voorkomende Engelse woorden met een gesuggereerd Nederlands equivalent in Groene Boekje en Van Dale opgezocht. Wat ik niet vond, valt sowieso af, dat behoort niet tot de Nederlandse (leenwoorden)schat. Het was een nuttige oefening, maar als je alleen uit bent op dictees en spelling moet je het boekje links laten liggen. Bij meerdelige woorden wordt vrij consequent de Engelse spelling gebruikt, en die wijkt heel vaak af van de vernederlandste spelling in VD en GB: wel een spatie waar die niet moet en omgekeerd en hetzelfde geldt voor koppeltekens. De rest van deze blog geef ik u leuke woorden die wél in VD staan of 'grappige' terugvertalingen' van leenwoorden:

servicegame (opslagbeurt), sexappeal hebben (eromagnetisch zijn), scriptgirl (regieassistente), screendump (schermafdruk), reality-tv (echteleven-tv), qualitytime (kwalitijd!), powersteering (stuurbekrachtiging), poet laureate (dichter des vaderlands, hofdichter), pin-up (punaisepoes), out of the blue (vanuit het niets), onenightstand (klaar-overtje), narrow escape (kantje boord), military (paardentriatlon), make-over (opknapbeurt), light verse (darteldicht), latin lover (olijfprins), kick-and-rush (boerenkoolvoetbal, hotsknotsbegoniavoetbal), (mini-)jacuzzi (bubbelbad), inside-information (schoolklap), hole-in-one (enkelslag), no (geen) hard feelings (zand erover), gocart (formulenulwagen, formule 0-wagen), funshoppen (plezierwinkelen, pretwinkelen), fiftyfifty (samsam), emoticon (smoeltje), double-breasted (dubbelknoops), discounter (prijsvechter), crispy (krokant), creep (griezel), conveniencefood (kant-en-klaarmaaltijd), combine (maaidorser), collector's item (verzamelaarsobject), close finish (nek-aan-nekstrijd), close reading (loeplezen), catsuit (panterpakje), booming business (hoogtijhandel), bootie (enkellaarsje), blog (zelfkrant), ballpoint (balpen!), angry young man (rebel) en adventure (avonturentocht).
 

0051 Dictee woensdag 30 januari 2013: Dictee Twente – boek gewonnen! √

Woensdag 30 januari 2013: Dictee Twente – boek gewonnen!

Bij het UT-dictee (Universiteit Twente) in Enschede op 27-11-2012 heb ik een boek gewonnen: Alles wat je altijd al had willen weten over taal (De taalcanon). De uitgeverij is J.M. Meulenhoff, ISBN 978-90-290-8870-1. Voor spelling en dictees heb ik er (bijna) niets aan, maar het is een buitengewoon belangwekkend en interessant boek: warm aanbevolen! Nooit geweten dat de (algemene) taalwetenschap zo ontzettend breed is. Ik ga geen boekbespreking geven maar som alleen een aantal interessante onderwerpen op (50 auteurs hebben elk in maximaal 4 pagina's ieder één onderwerp van de taalcanon beschreven).

1. De ontwikkeling van gesproken naar geschreven en gedrukte taal en van elitaire taal (Grieks, Latijn, Frans) naar volkstaal, vastgelegd na de periode van het Middelnederlands (na de boekdrukkunst) in woordenboeken en grammatica's als de ANS (Algemene Nederlandse Spraakkunst). ABN (Algemeen Beschaafd Nederlands) zeggen we niet meer, het is nu AN (Algemeen Nederlands). Beide nog in VD.

2. Taalstoornissen als afasie.

3. Onderzoek naar dyslexie.

4. Of 'hun hebben' in de toekomst mag, bepaalt de taalgemeenschap en niet de taalonderzoeker.

5. Grenzeloze mogelijkheden tot onderzoek van gesproken taal vs. geschreven taal: de computer kan veel wat de bandrecorder niet kon!

6. Is het Fries (van Fryslân) wel een echte taal?

7. Veel onderzoek naar bijv. vierhandengebarentalen voor doofblinden en aanverwante onderwerpen.

8. Ook door talen te vergelijken, komt men veel aan de weet.

9. Er zijn ook kunstmatige talen ontwikkeld, zoals Esperanto: die hebben het niet echt gemaakt.

10. Voor blinden is er de gelegenheid om hun gesproken tekst om te zetten in geschreven dito. Als de betreffende computerprogramma's via veel testwoorden aan de stem gewend zijn, is een correctheid van 95% haalbaar: nog maar weinig werk voor wie daarna de eindcorrectie doet. Spraakcomputers kunnen ook gedrukte tekst, al dan niet via een scan, voorlezen aan slechtzienden.

11. De programmeertalen hebben een enorme boost aan de taalwetenschap gegeven: een programma moet immers qua 'spelling' (syntax) correct zijn en ook qua betekenis (semantiek). Men heeft daarvan veel geleerd, dat toepasbaar is op de gewone talen. Vertaalcomputers doen het al vrij aardig bij 'technische' teksten, maar bij literatuur en gedichten zal dat nooit veel worden …

12. Wij hebben een zogenaamd letterschrift (met dus een alfabet), de Chinezen hebben een karakterschrift (met een soort plaatjes).

13. Moderne uitingen als tweets (twitters, Twitterberichten), chats en sms-taal hebben zo hun eigen dynamiek: ged88 = gedachten, etc.

14. Voorwaar, allemaal bere-interessant!
 

0050 Dictee woensdag 23 januari 2013: Dictee in Goes en in Breskens √

0050 Dictee Woensdag 23 januari 2013: Dictee in Goes en in Breskens

Woensdag 13 maart: Rotary Goes-Reimerswaal, 5e editie van het Groot Zeeuws Dictee, zaal open 19.00 uur, aanvang 19.30, Het Goese Lyceum, locatie Bergweg 14, Goes. Ook Specialisten kunnen in een aparte categorie meedoen. 

Zaterdag 13 april:6e Groot Breskens Dictee. 

Dankzij de sponsoring van Jumbo Breskens (Pascal & Carola Ingels), Taverne J&B en Boekhandel Bruna kan ook dit dictee weer doorgang vinden. Om 14 uur opent het Visserijmuseum haar poorten voor het dicteegilde. En om half drie starten we. Er is plaats voor 10 Specialisten, 10 Liefhebbers en 10 Beginners (met enige 'rek'). Opgave trouwens: leentfaar@zeelandnet.nl. De Specialisten krijgen 100 invulwoorden en de anderen (met hetzelfde dictee) 50 invulwoorden. Het verschil tussen Liefhebbers en Beginners zit hem alleen in het aantal fouten: het is toch te hopen dat de Liefhebbers er minder maken … Iedere deelnemer betaalt bij aankomst 5 euro: dat bedrag gaat naar het Visserijmuseum incl. een kopje koffie, thee of fris en een drankje na afloop.

We maken er een gezellige middag van. Te hopen is dat u de eer en de lol om mee te doen belangrijker vindt dan de prijzen. Toch zijn er voor elke categorie een aantal leuke prijsjes. Net zoals vorig jaar kijken de Specialisten hun eigen dictees gezamenlijk na; de anderen doen dat klassikaal onder leiding van auteur Rein Leentfaar. Het dictee wordt voorgelezen door Hanneke Leentfaar, bekend van vorige edities. Na een spannende strijd worden de prijzen uitgereikt, zeer waarschijnlijk door een lid van B en W.

Dan is het zo rond vijf uur. Wie van ver komt, kan dan nog eventjes Breskens onveilig gaan maken en met wie dat wil, gaan we om 18 uur aan tafel bij sponsor J&B (tot 20 uur), wel voor eigen rekening, maar dat snapte u al. Om na te praten over het dictee, oude contacten aan te halen of nieuwe te leggen, of helemaal niet over dictees maar over koetjes en kalfjes te praten. De afgelopen jaren hebben uitgewezen dat dit après-dictee minstens net zo aangenaam is als het dictee zelf. Als je mee wilt doen, meld je dan spoedig aan, want meer dan de helft van het aantal plaatsen is al bezet. Het is ook prettig als we tevoren weten, wie er mee gaan eten, maar ook daarvoor maken we voorafgaand aan het dictee nog even de totaalbalans op.