Dictee - dictees [1320]
Ook dictee 517 (oud) was wel de moeite waard. Reacties altijd welkom!
Dictee 517
(DXVII) Specialistendictee (17)
1. Caulomen
zijn stengelleden, geen leden van de hengelclub. Een catonisch (= van Cato, maar die en het volgende gezegde niet meer
in VD) gezegde was: overigens ben ik van mening dat Carthago verwoest
moet worden. Je zult toch maar onder het Caudijnse juk [zich
moeten vernederen voor de overwinnaar] moeten doorgaan. Schrijf je reçu
nu wel of niet met een c-cedille? In causes
célèbres [beroemd
rechtsgeding] krijgen rechters vaak caustische spot [bijtend] over zich heen. In straighte [duidelijk, rechtdoorzee] onderhandelingen zit men
niet op cavillaties [spitsvondigheid,
gezocht argument] te wachten. Hoe schrijven we dat: centiempje,
centimepje [geen sjwa uitspreken] of
centimetje [wel sjwa uitspreken]. Laat je
oren uitspuiten: laat het cerumen [oorsmeer]
verwijderen! Een cesarist wil het liefst alleen heersen. Die Servische
nationalist, die četnik, dat schrijf je met een haček. Ze moesten de chamade [sj] [aftocht, terugkrabbelen] blazen. De (c)hamieten stammen van Ham (of Cham, zoon van Noach) af. De chambres ardentes [Frans inquisitiegerecht] hebben weinig goeds
gebracht. De charleston [dans] stamt uit
Charleston in South Carolina [geen -]. Ze
droeg een Chanel, een chanelpakje.
2. Het shantykoor [ah/èh]
was aan het chanten [tsj ah]. Het Chanoeka (chanoekafeest)
is het joodse Lichtfeest, niet te verwarren met het Divali, het hindoeïstische
lichtjesfeest. Hij schoot met een chassepotje [achterlader].
De bevallige chatelaine [kasteelvrouwe] serveerde
op een van haar chateaus [kastelen] een châteauneuf-du-pape [wijn], maar dat was chateau migraine [hoofdpijnwijn, hele slechte]. De chaude [in het oog lopend vriendschappelijk] gastheer
viel op. Gezocht op '*shock*': ijshockeyschaats (!),
elektroshock (ect, elektroconvulsietherapie),
shockart (om te choqueren of shockeren),
shock-and-awe (militaire strategie), shocken
(shockte, geshockt – ook: choqueren),
shockjock [dj die van shockeren, choqueren, zijn
handelsmerk heeft gemaakt], toxischeshocksyndroom [tamponziekte] en een anafylactische [levensbedreigende allergene reactie] of een
cardiogene [m.b.t. toe het hart] shock. Een
stupor is een psychische shock. Gezocht op '*choq*': choquant (ook: shockerend), choqueren (ook: shockeren), gechoqueerd (ook: geshockeerd) en choquerend (ook: shockerend). Voor twee paren zijn twee lits-jumeauxs (!)
nodig. Schokkeren [ee] is trouwens honend beledigen: hij heeft me
ten diepste geschokkeerd. Sjuchten is bij joden ritueel slachten. Hoor: cicadegezang!
3. Nou,
ajuussies, hoor! De Cajuns [Franse kolonisten,
Louisiana] houden van cajun(muziek) en
in India dragen ze indiajurken [van indiakatoen].
Een coadjutor is een hulpbisschop. Ze zijn ejusdem anni (a.ej., van hetzelfde jaar). Nondeju, nondedju, sodeju,
nondedjuke, verdju, sakkernondeju, dat kan er ook nog wel bij. Ze gingen base- [parachutespringen vanaf een berg] en bungeejumpen
[elastiekspringen]. Het jejunum is de
nuchtere darm. Dit geldt sans préjudice [onverminderd
het recht van iemand anders]. Een préjugé [vooroordeel]
past ons en een rechter al helemaal niet. Een montejus is een toestel [vloeistof door luchtdruk laten opstijgen]. Bij de
elfjuliviering [herdenking Guldensporenslag]
gingen we cliffjumpen [van hoge rots in water].
Schrijf vrijuit: brei-juffrouw, mini-jurk, naai-juffer en naai-juffrouw. Ze
droeg een blingblingjurk [met opzichtige
versieringen]. Zij was ontegenzeggelijk een crackjunkie [cocaïneverslaafde]. Rjucht en sljucht is oprecht
en eenvoudig (in het Fries). De
fröbeljuffrouw [knutselen] droeg afwisselend
een cocktail- en dirndljurk [Zuid-Duitse
boerenmeisjes]. Mal-jugés [onjuiste
rechterlijke beslissingen] kunnen niet rechtgezet worden. Tjuus [dag, adieu] , tot morgen!
4.
Conjunctis viribus [met vereende krachten] werden
de verkrachte eenden [spoonerisme] weer in
de juiste spellingvorm gebracht. Het animus injuriandi is de opzet om te
beledigen. Die janjurk, een donjuan, scoorde op het hoofd-van-jut [kermisattractie, ook: kop-van-jut]. De ninjutsu
is een Japanse vechtsport. Een vindex injuriae is een wreker van onrecht. Een
dirju (BE) is een directeur judiciaire. Verjus
is sap van onrijpe druiven. De saint-julien is een bekende, gecorseerde rode
medoc. Beatjuggelen is scratchen [met
grammofoonplaat] op de beat van de muziek. Een decujus is een erflater.
Hujus loci is van deze plaats, hujus mensis van deze maand. Salvo cujus vis is
zonder iemands recht te verkorten. Een tv-junk [teeveeverslaafde]
heeft beeldschermogen. De CHU was de Christelijk-historische Unie. Wil jij de
challes [brood
voor de sabbat] klaarleggen? Dit beeldje is van chamotteklei gemaakt. Dat is een frisgewassen [GB] chintztheemuts [sits,
calicot, indienne]. Zij draagt een chinéjurk [van
gevlamd weefsel]. Is een chert een edelsteen? Nee:
een dicht gesteente, bestaande uit siliciumoxide. Een chertepartij is
een charte-partie [overeenkomst m.b.t.
scheepsbevrachting]. Er zat chèvre [zachte
Franse geitenkaas] op zijn chevrons [meestal mv., op de mouw van militairen].
5. Op
Koninginnedag [thans: Koningsdag] is heel
Nederland feloranje gekleurd. Met zijn cheiloschisis [hazenlip]
wist hij toch de cherimoya [vrucht] en
chayote [zekere pompoen] te verorberen. In
een clarence [vierwielig rijtuig] kun je
rijden en een clam is een strandgaper. De clairet [kort
(vooraan in alfabet) = rood] is een lichtrode, droge wijn, de clairette [lang (verder in alfabet) = wit] een mousserende
witte wijn van clairettedruiven. Cladomanie
wordt ook heksenbezem [woekering van takken in de
kruinen van bomen] genoemd. Clafoutis is flan (eiervla)
met vruchten. Clenbuterol is een antihoestmiddel. Cisiojanen [beginregels van verzen] zijn middeleeuwse
hulpmiddelen voor de kalenderinrichting. Circe's zijn onweerstaanbare
verleidsters (zo genoemd naar Circe). Hij
draagt een cingulum [wit koord om de albe van een
priester] en bespeelt de cinellen [kleine
koperen bekkens]. Ciao (tot ziens),
riep hij.
6. Een
cinchplug is een tulpstekker. Een chowchow is een keeshond. De chouans waren de
aanhangers der Bourbons in de Vendée tijdens de eerste Franse Republiek. We
eten Elzasser choucroute (sauerkraut). Een
chrestomathie is een bloemlezing (als je gebloemleesd
hebt). Cholecalciferol is vitamine D3 (GB: D3 - 2020 VD ook!). De choemasj(im – meerdere
bundels) zijn de vijf boeken van Mozes, de Thora, in de vorm van een
gebonden boek. Cheshirekaas is chesterkaas. Alle chef-koks hebben meerdere chefs-d'oeuvre [meesterwerken].
Chiastoliet is holspaat. Een chiffonnière is een ladekast.
Wat houdt het chinasyndroom [tsjaai-naa] in [angst
voor meltdown kerncentrale]? Ook een geilaard heeft chijlvaten [chylus, lymf(e)vat]. Ook chique chicks
[meisje] lezen chicklit. Wat is het verschil
tussen voetbalgogme en die andere chochmes?
Chlooracetofenon is CN-gas. Ze speelde chitarrone [lange,
als bas gestemde luit], ondanks haar chlamydialijden [chlamydiasis, een geslachtsziekte] en een gezicht
vol chloasma [vlekkige, geelbruine huidverkleuring,
geen mv.]. Is bij de chinees (GB)
eten, chinezen, bijna hetzelfde als chinezerij? Nee,
dat laatste is muggenzifterij, haarkloverij.
7. Is elke
Chinees een zoon van het Hemelse Rijk? Ja, maar de keizer van China is de Zoon des hemels. Dat
Chinese restaurant wordt gedreven door een rare Chinees.
Heb je mijn chocoladen [bnw.,
lees: n]
paasei gezien? De kinderen kregen een chocoladekasteel.
Het ontoegankelijke gebied was afgesloten als door een Chinese muur [figuurlijk: beletsel]. Het leek de echte Chinese Muur wel. Deze cholerica [vrouw, driftkop] heeft geen cholera [ziekte]. Cholecystitis is galblaasontsteking. Er
kwamen meerdere chrieën [k] [behandeling van een thema naar een gegeven schema van
gezichtspunten] aan de orde. De christensocialisten zijn christensociaal (bnw., GB)
(ook: christelijk-sociaal). Met een chopper
kun je uien versnipperen. GB houdt het op cicerones, van VD mag cicerone's ook.
Bij die stammen kennen ze chtonische godheden [aardgoden].
Chutney is een gekruide zoetzure saus uit de Indiase keuken. Cibeben zijn
grote, beste rozijnen. Cichliden behoren tot de baarsachtige vissen in Afrika,
Zuid- en Midden-Amerika. Churros [tsj] zijn heerlijke Spaanse gefrituurde
deegstengels.
8. Gezocht
op '*xw*': bordeauxwijn, boxwood (palmhout),
duplexwoning, flexwerken, maxwell (cgs-eenheid van
magnetische krachtstroom), reflexweg [weg
van een reflex], soundmixwedstrijd en Vinex-wijk. Gezocht op '*que*' (een selectie): yquem (witte
bordeauxwijn), vies manquées (mislukte levens),
vertu héroïque (heldhaftige deugd), unique
sellingpoint (USP), va-banque spelen en
va-banquepolitiek, ultra citraque (over en weer),
tel quel (zoals het is), suum cuique (ieder het zijne), spemque metumque inter dubii (zwevend tussen hoop en vrees), semper et ubique (altijd en overal), reciproque (omgekeerde), raquette
(sneeuwschoen), queteletindex (QI – ook: BMI = body mass index), querciet (eikelsuiker), pulque (Mexicaanse
drank), per consequentiam (bijgevolg),
niqueteren van een paard [spieren doorsnijden, staart
omhoog], maître Jacques (manusje-van-alles),
manibus pedibusque (met hand en tand), in
utrumque paratus (op alles voorbereid) en
fausses queues
(misstoten).
9. Verder:
hodie [hoo-die-jee] atque heri (nog maar sinds korte tijd), face-to-face-enquête, ex quocunque capite (uit
welken hoofde
ook), equerre (trommelkruis), eau de
labbaraque (naar de
negentiende-eeuwse Parijse
apotheker Labbaraque – bleek- en vlekkenwater), coûte que coûte [koste wat kost], corps diplomatique [op kenteken: CD], coquille Saint-Jacques [jakobsschelp], een kokette [behaagziek, ijdel] coquette [Frans! – behaagzieke vrouw], concours hippique,
communiqués en communiqueetje, chef de clinique, cacique (stamhoofd indianen), een bloque (een rechtuit, met forse stoot te maken of gemaakte bal),
belle époque (negentiende eeuw voor wat betreft het
culturele en mondaine leven), attaqueren (aanvallen),
attaque (beroerte), apud novercam queri (aan het verkeerde adres zijn), absque ulla
conditione (onvoorwaardelijk), adequeren (vereffenen), ab ovo usque ad mala (van het begin tot het eind), wit laqué boekenplanken, queueën [kjoe] (een queue [uitspraak: keu] maken), troqueren (ruilhandel drijven) en ubique (overal).
10. De hele
chose [zaak] viel in duigen. Het
glagolitische [Kerkslavisch] en gotische [fractuurschrift, Bijbelletters, Duitse letters] schrift
vind ik kunstig. Bij netsuke (inro, gordelknoop,
uitspraak!) is er een opvallend detail wat betreft het meervoud in VD (niks of een s erachter; GB: s). Gezocht op
'*ei*ij*' (een selectie): beiderzijds,
beleidsrijk, biedermeiertijd [1815-1850, Duitsland],
boekweitebrij,
deimt-deimtsgelijk [elke deimt = dagmaat betaalt evenveel aan dijklasten]
, fonteinpijp, freinetonderwijs [ervaringen centraal],
geitenvijg, hameistijl [valhek],
heitjespiejijzer [kwartjesvinder, bedrieger],
geinlijn, karweitijd, keinijg, leigrijs, meierij, moerbeizijde,
one-issuepartij, peizelijk (denkbaar),
pleisterstrijker, porseleinrijden [in taxi],
reigerpijp, reikwijdte, roei-ijzer en schroei-ijzer.
Geen opmerkingen:
Een reactie posten