1152 Dictee vrijdag 08 sep 2017 (2): dictee Bits en bytes √

Dictee - dictees [1152]

Bits en bytes, de informatie-eenheid

1. Met 2 cijfers CC in het tientallig stelsel (C loopt van 0 tot en met 9) kun je 100 combinaties maken (00 t/m 99). Met 2 letters (LL) waarbij de letter L van A t/m Z loopt, kun je 26x26 =576 combinaties maken. Bij een autonummer LL-CCC-L is het aantal mogelijke nummers theoretisch 26x26x10x10x10x26 = 17.576.000. Theoretisch, want mogelijk laat men getallen niet met 0 beginnen en laat men lettercombinaties als 'LUL' en 'NSB' buiten beschouwing.

2. Sinds de computer is de informatie-eenheid de bit (binary digit, tweetallig cijfer, 0 of 1, nee of ja.). Met zo'n bit zijn 2 mogelijkheden te onderscheiden, met 2 bits 4, met 3 bits 8 (= 2 tot de derde): 000, 001, 010, 011, 100, 101, 110 en 111) en met 8 bits 2 tot de achtste = 2x2x2x2x2x2x2x2 = 256, met 10 bits zelfs 2 tot de tiende = 1024. Vanaf het begin heeft men gewerkt met groepjes van 8 bits dat heette een byte: daarmee kon je dus 2 tot de achtste = 256 mogelijkheden onderscheiden. Bij het verzenden van gegevens tussen computers en apparaten kon dat serieel (bit voor bit) of parallel (8 bits tegelijk – via, zeg maar, 8 aparte 'lijntjes' in de verbindingskabel).

3. Het getal 1000 (k = kilo) speelt hierbij eigenlijk geen rol; dat getal hoort bij ons decimale stelsel. In de computerwereld gaat het altijd om machten van 2: een adresseerbaar geheugen van 1000 plaatsen is ondenkbaar: dat zijn er dan dus 1024 en die 1024 plaatsen kunnen onderscheiden worden met 10 bits, daarmee kun je immers 2 tot de tiende = 1024 mogelijkheden (adressen) onderscheiden. Wat in de computerwereld dus van belang is, is het getal 1024: dat duiden we met K (hoofdletter) aan. Met de steeds 'groter' worden computers en bijbehorende geheugens waren er steeds grotere getallen nodig. Vergelijk het maar met onze mm, cm en km t.o. de afstand van aarde naar zon, maan, Mars en noem maar op. Het gaat dan – bij de computer – nooit om k (1000), maar altijd om K (1024). Eén KB = 1024 bytes. Het scheelt praktisch natuurlijk (afgerond) maar 2,5 procent.

4. In het begin werd er nog wel over kb (kilobit = 1000 bit) en kB (kilobyte = 1000 byte) gesproken, maar in de computerpraktijk zijn dat dus totaal onbruikbare eenheden. Wel bruikbaar was de KB (kilobyte = 1024). Het is echter verwarrend dat er 2 kilo's zijn: k = kilo = 1000 en K = Kilo = 1024. Dat heeft met nu onderkend, ook in VD.

5. Had je vroeger dus de KB (kilobyte), MB (megabyte, maar let dus op, dat is niet 1 miljoen = 1000 x 1000, maar K x K = 1024 x 1024 = 1.048.576 bytes, etc.), GB (gigabyte, 2 tot de 30ste), TB (terabyte, 1024 GB), PB (petabyte, 1024 TB), EB (exabyte, 1024 PB), ZB (zettabyte, 1024 EB) en YB (yottabyte, 1024 ZB). In ons gewone talstelsel telt een yottabyte dus 2 tot de 80e bytes, en dat is maar liefst een getal van 24 (decimale) cijfers dat begint met 120892... De rest bespaar ik u.

6. Om nu voor eens en voor altijd duidelijk te maken dat K niet 1000 en M niet een miljoen is etc., is een nieuwe terminologie ingevoerd:

7. KB (oud) heet nu kikibyte of [geschrapt VD, het lege lemma is er nog wel] kibibyte (afkorting: KiB), MB (oud) heet nu mebibyte (afkorting: MiB), GB (oud) heet nu gibibyte (afkorting: GiB), TB (oud) heet nu tebibyte (afkorting: TiB), PB (oud) heet nu pebibyte (afkorting: PiB), EB (oud) heet nu exbibyte (afkorting: EiB), ZB (oud) heet nu zebibyte (afkorting: ZiB) en YB (oud) yobibyte (afkorting: YiB).

8. Dit lijkt voorlopig genoeg voor de toekomst, maar je weet het maar nooit ...

9. Maar goed, zo zit een en ander dus in elkaar ...