1146 Dictee dinsdag 05 sep 2017 (1): dictee Het Groene Boekje √

Dictee - dictees [1146]

Het Groene Boekje

Niet iedereen heeft een 'woordenboek', en toch kan men er gratis een raadplegen: via www.woordenlijst.org kun je de onlineversie van het Groene Boekje oproepen. De papieren versie kost enkele tientjes, maar de internetversie kan men voor niets en niemendal tevoorschijn toveren. In de papieren versie staan ca. 52.000 trefwoorden, in de internetversie wel 180.000. Let op: eigenlijk is het GB geen woordenboek, waarin je de betekenis van een woord kunt opzoeken (zoals in de Dikke Van Dale: caseïne = (stofnaam) eiwitachtig bestanddeel van melk, kaasstof), maar het is een spellinggids, waarin je kunt opzoeken, hoe je een woord op de juiste manier in het Nederlands spelt [de overheid en het onderwijs zijn verplicht zich aan het GB te houden]. Zowel op papier als op het internet bevat het GB [voor beide identiek] ook de zgn. Leidraad, waarin de regels van de Nederlandse spelling worden uitgelegd en toegelicht.

De papieren versie is een uittreksel uit de officiële woordenlijst op internet. Die laatste is ook nog veel uitgebreider. Een voorbeeld: zoek ik bij de papieren versie op het ww. downloaden, dan vind ik: downloaden – download [= stam en ik-vorm], downloadt [tegenwoordige tijd voor jij – maar: download jij? –, hij, zij, het en u; het volledige ww. geldt bij wij, jullie en zij], downloadde [enkelvoud, verleden tijd], downloadden [meervoud, idem], gedownload [voltooid deelwoord]. Net als in de onlineversie wordt ook aangegeven, hoe je aan het eind van de regel moet afbreken, voorbeeld: ge.down.load [punt is afbreekplaats]. De internetversie is veel uitgebreider: ww. downloaden – ik download, jij downloadt, download jij?, hij/zij/het downloadt, wij downloaden, jullie downloaden, zij downloaden – [verleden tijd] ik downloadde, jij/u downloadde, hij/zij/het downloadde, wij downloadden, jullie downloadden, zij downloadden. – voltooid deelwoord: gedownload – tegenwoordig deelwoord: downloadend.

Voorbeeld [papier] van een bnw.: mooi, [verbogen vorm] mooie – [en een paar regels verder] moois. Op internet: [stellende trap] mooi, [verbogen] mooie, [s-vorm: iets] moois, [vergrotende trap] mooier, [verbogen] mooiere, [overtreffende trap] mooist, [verbogen] mooiste.

Voorbeeld [papier] van een znw.: de/het [vr./onzijdig] galkoliek, [meervoud] galkolieken. Op internet: exact hetzelfde! Bij 'hoofd' op papier: (het) hoofd, [meervoud] hoofden, [verkleinwoord] hoofdje. Op internet: (het) hoofd [onzijdig], [meervoud] hoofden, [verkleinwoord] hoofdje, [verkleinvorm, meervoud] hoofdjes.

Zomaar een weetje: je schrijft ruïne, maar bij afbreken wordt het ru-ine zonder trema!

Hebt u een kleine taalvraag, stuur deze dan gerust in (leentfaar@zeelandnet.nl): vraag en antwoord komen in deze krant, uw naam niet!