maandag 15 april 2013

0084 Dictee woensdag 08 mei 2013 (1): koppeltekens √

Woensdag 08 mei 2013 (1): Dictee - koppeltekens

1. Een lastig probleem: als je een woordgroep samenstelt met een ander woord, krijgt die woordgroep koppeltekens en het woord wordt eraan vast geschreven. Enkele voorbeelden: face-to-facegesprek ('face to face' zelf is los), knudde-met-een-rietjevertoning, de
ver-van-mijn-bedshow, lelijke-eendjesgedrag (maar dat is een 'gewone' drieledige samenstelling met klinkerbotsing!),
alice-in-wonderlandsyndroom (naast 'Alice in Wonderland'), ad-hocbenadering (gewone drieledige samenstelling, niet in het Nederlands of Engels!) grand-prixtoernooi (idem), grandslamtoernooi (wel Nederlands + Engels), grotemensenwereld (idem) en kleinekinderenbedtijd (idem).


2. Ook flux-de-bouche-edelen (dictee Wijchen, mét klinkerbotsing) is een mooi voorbeeld, net als lapis-lazuliogen (maar dat is weer een gewone driedelige samenstelling, niet Nederlands of Engels). Ook het nood-leert-biddenidee is wel een aardige. En ik heb goedkeurend geknikt toen de winnaar van het Breskense Liefhebbersdictee me schreef: de verbaasde mag-die-nog-meedoen-bij-de-liefhebbersblikken hebben mij doen besluiten voortaan bij de Specialisten mee te doen. Volkomen terecht, dunkt me, als je dat soort constructies beheerst. En toch zal hij daar niet hoog eindigen, maar ja, dat is nu eenmaal het lot van 'het Volendam van de eredivisie': dat heeft recht op een
Volendam-van-de-eredivisieretourtje.


3. Iets anders zijn afleidingen van een woordgroep. Daar komt dus niks meer achter, dus alles krijgt een streepje. Voorbeelden: laag bij de grond, maar: laag-bij-de-gronds, lul-de-behanger (was al een samenkoppeling!), dus lul-de-behanger, voor de gek houden, en dus
voor-gek-houder en voor-de-gek-houderij, sodom en gomorra, en dus sodom-en-gomorriaans. Degenen die bij het dictee in Breskens waren, voelen het al aankomen, wat ik nu ga schrijven: 'would-be' is een bijvoeglijk naamwoord, maar wordt aaneengeschreven met wat erop volgt: would-beactrice. Duidelijk, dus maakte ik via de woordgroep 'extra evenementen naar Breskens trekken' daarvan de afleiding
'extra-evenementen-naar-Breskens-trekker' (een znw.). De totale uitdrukking wordt dus
'would-be-extra-evenementen-naar-Breskens-trekker' (klinkerbotsing bij 'extra'). Een extra complicatie was nog dat deze hele uitdrukking niet op één regel paste; daarom had het invulformulier op 2 regels '… evene-' en 'menten …'. Inderdaad: een nieuw fenomeen in de dicteewereld (ook aan het eind van de tweede regel stond geen punt, het was immers de titel).


4. Ik ben er 100% van overtuigd, dat mijn constructie de juiste is, maar voor eenieder die het er niet mee eens is: kom rustig in het geweer, wel figuurlijk graag!
 

Geen opmerkingen:

Een reactie posten