3055 Dictee vrijdag 09-12-2022 (3) – dictee Oefendictee november 2022 (2) √

Dictee – dictees [3055]

Oefendictee november 2022 (2)

1. Een myosotis [vergeet-mij/e-nietje] kan geen myositis [spierontsteking] krijgen, dunkt me. Soggen is studieontwijkend
(enige met *ontwijkend) gedrag vertonen. De NCOS (Nationaal Centrum voor Ontwikkelingssamenwerking) is het overkoepelend orgaan van de ngo’s (niet/non-gouvernementele organisatie). Een mond vol (mondvol): het Schapen- of Offerfeest wordt ook wel
Ied-al-Adha, Eid-al-Adha of het grote Beiram (Bairam) genoemd
[vgl. Ied-al-Fitr of Eid-al-Fitr = kleine Beiram (Bairam) = Suikerfeest]. Dat pietje-ongeduld is een janongeluk! Zo schrijf je dat:
Arbowet-expert, CAT-scan, IKON-programma, mede-SERV-lid,
Riagg-medewerker, Wajong-uitkering, Cito’er, GOS’er, OESO’er, Riagg’er, SERV’er en LOP’s (lokale overlegplatforms).

2. Let dus op: letterwoorden met hoofdletters worden behandeld als initiaalwoorden: Cito’er, net als EHBO’er! Wel: havoër (geen hoofdletters) en Tokioër (geen letterwoord)! De prota-, deutera- en tritagonist kunnen allemaal een eigen antagonist hebben, maar meestal betreft het die eerste figuur [betreft grieks drama]. Je hebt questionnaires en dictionaires (vgl. vocabulaire, secretaire en MeTooaffaire). Tegen de requirementsmanager [ICT-functionaris m.b.t. te bouwen systeem] werd in het requisitoir (ook: rekwisitoor, alleen GB) een celstraf gerekwireerd [geëist]. Dat was remarquabel [rest allemaal
-cabel!]! Relikwieën in een relikwieënkast of reliquiarium zijn, zeg maar, geestelijke relieken [= relikwie] van een gestorvene, een soort van rekwisieten. In het holst van de nacht werd er op het scherp van de snede geduelleerd. Een frigidaire is een koelkast.

3. Je hebt sous-vide voedsel, het sous-entendu is een bedekte bedoeling, een souspull is een dikke trui met rolkraag, een sousbras is een okselpad, een souschef een adjunct-chef, een sousmain een onderlegger of vloeiblad en een souspied is een riempje onder de voet, bijv. bij het skiën. Dat pietje-ongeduld is ook nog een janongeluk. Mijn buurvrouw had een sectiogeboorte (keizersnede).’s Zomers plant die sylvester [mijnbouw, stijlentrekker] vaak silvaners [wijnstok, wijn], maar zeker niet op silvesteravond. Sneeuwruimen: ik ruim sneeuw. Spelletjes: snip-snap, triktrak en ju-ju [paardje spelen - uitspraak uu - juju = rituele magie, uitspraak oe]. Een snorremans heeft meestal een snor(ren)baard. Meer dan één spondeus, spondei dus. Voor je [afko] tel. heb je een [afko] telnr. De zeldzame aarde dysprosium heeft atoomnummer. 66, aanduiding (2 letters) Dy.

4. Schrijf vooral ‘(jan-)moeial’ [bemoeial] niet verkeerd! Ik geef les. Ja, het klopt dat ik lesgeef. Ga jij ook lesgeven, af en toe zelfs non-stop? Afkortingen van landen: Fr., Eng., Du., etc. Wijdopen ogen, die zullen wel wijd openstaan. Ik ben gewaargeworden dat hij ziek geworden is. Hij had echte bierbrouwerswenkbrauwen. In Japan betaal je met yens (JPY), in China met renminbi’s, yuans of renminbi yuans (CNY). Een yuko [thans als score afgeschaft]vind je bij judo. Die zagevent is zagenzetter. Bij ‘zefier’ hoort als adjectief ‘zefirisch’ [en bij delier delirisch]. De Sinto en de Sintezza [nomadisch volk, Roma] behoren tot de Sinti [Manoesjen]. Hij was iet of wat aan de late kant. Dat is iets dat zeker is. Heb jij kennissen in Saoe/udi-Arabië? NL: een spopo werkt bij de spopo (spoorwegpolitie). Ik ben mijn passe-partout
[doorlopende toegangskaart] weer eens vergeten!

5. Een L-trein is een lokaaltrein (BE). Een luster is een kroonluchter en je kunt een lustre jasje [bnw.] (lustrejasje – znw. - lustre = fijne wollen stof) dragen. Wist je dat ‘pfos’ in VD perfluoroctaansulfonzuur is?
‘s Middags had hij nog een asfixatie [wiel op as vastzetten] verricht, maar stierf ‘s avonds een betreurenswaardige asfyxiatiedood [verstikking]. Een poelie is een riem- of snaarschijf, een pulli kun je dragen (pull, pullover – voor fly-over: zie het verkeer). Een sous-pull is een dunne trui met rolkraag. Een pull is trouwens ook nog een zekere slag bij golf, antoniem: push. Een oblast is een regio of provincie in Oost-Europese landen. Het chemisch element moscovium heeft atoomnummer 115 (Mc), ook: ununpentium (Uup). Met * + Enter in het zoekvak krijg je wel alle trefwoorden: het is dan wel ver schuiven om ergens te komen ...!

6. Een stickie is een blowtje, reefer, joint of marihuanasigaret, maar ook (stick, stickje, USB-stick) iets dat je in een laptop steekt … Met james bonds worden 007’s bedoeld. Een bonhomme doet aan bonhomie. Bunny’s zijn konijnen, buní’s tonijnen (en biná’s herten). Die janongeluk en dat pietje-ongeduld zijn gegarandeerd, vast en zeker, familie van Adamswege. Een kokette coquette noemt VD ook wel een kokette [koket meisje, behaagzek, ijdel]. Zij liepen het rechtstop
[rechtop, rechterop] van allen. Die diehardpolitici [znw.] hebben iets diehards [bnw.]. Bij het dienstdoen kun je iemand een kwade dienst doen. Je hebt dinges (huppelepup, huppeldepup) (aan het dingesen), ook: meneer Dinges (meneer Van der Hummes/Ipschoten) en "Dikke Dinges (begin zin) ..." zit in een syllepsis van Van Iependaal.

7. Pylon (verkeerskegel), dipylon, tetrapylon (met vier doorgangen): het lijkt wel een meetkundige reeks … Een pyloon is een poortgebouw. Ziedaar: de proximale, middelste en distale falanx van je ringvinger (falange = falanx: fascisme, Spanje). De ringvinger (ringeling, korte knaap), wijsvinger (likkepot), duim (duimelot, duimeling), pink (‘t kleine ding) en middelvinger (middenvinger, langejaap, langejan – die niet in wdb.) zitten aan je hand. De doula [oe] helpt de kraamvrouw
(niet-medisch, niet medisch). Ook riet wordt aangetast door het pijpenstrootjemoederkoren. Zij reist eerste klas, in een eersteklascoupé dus. Eén egraz, twee egraz. Wat leert het euhemerisme [leer: goden zijn verheerlijkte bijzondere mensen]? Wie won de fairplaybokaal
[fair play]? Zijn kleren waren casual chic [alledaags maar netjes].

8. Faire sans dire is handelen zonder er verder over te spreken. Faire bonne mine à mauvais jeu = zich groothouden, lachen als een boer die kiespijn heeft. Faire de la prose sans le savoir = proza schrijven zonder het [zelf] te weten. Een grivna is een hryvnia (munt Oekraïne - UAH, vroeger de karbovanets). Dat is nou iets halfvergaans. Halfnaakt is half ontbloot. Handenschuddend ging hij rond bij het handen schudden. Bij een jan-contant is het altijd Jantje Contantje of handje contantje. Er speelde een ka’i òrgel (draaiorgel). In (omnia) saecula saeculorum betekent: tot in de eeuwen der eeuwen. Post saeculum evenire betekent (alleen infinitief): maar eens in de honderd jaar voorkomend. Er werd heel wat afgehoused/t. Een ANPR-camera voorziet in Automatic Number Plate Recognition.

 

 

3054 Dictee vrijdag 09-12-2022 (2) – dictee Sinterklaasdictee TV Limburg 2022 √

Dictee – dictees [3054]

Sinterklaasdictee TV Limburg 2022, 06-12-2022

Geen titel, auteur: Rik de Leeuw

1. Onze taal is een huis met vele kamers. Een beknopte rondleiding. Op de bel-etage vinden we het met zeventiende-eeuwse gobelins en andere draperieën verfraaide salon van de oude dichter die, aan zijn teakhouten secretaire gezeten, bedachtzaam zijn larmoyante elegieën over kwijnende liefdes toevertrouwt aan het papier of in geëxalteerde kwatrijnen zijn verknochtheid aan dit ondermaanse bezingt. Het menselijk tekort als eeuwige bron van inspiratie.

2. In de met tl-buizen verlichte werkkamer ernaast worden meedogenloos de bureaucratische rapportages gecreëerd die wij, lijdzame burgers, in industriële proporties over ons krijgen uitgestort: “Onze mobiliteitscoëfficiënt correleert significant met een myriade aan cumulatieve factoren”, hetgeen zoveel betekent als: het komt erop aan ervan uit te gaan dat iedereen erop uit is eropuit te trekken. Complexiteit als houvast in een wereld op drift.

3. We passeren de slaapkamer, waar met omfloerste stem gefluisterde pikanterieën de in passie gedrenkte sfeer accentueren. De wetten van de betamelijkheid gebieden mij helaas de meest scabreuze voorbeelden uit deze scène achterwege te laten. In de aanpalende badkamer treffen we een contingent hyperactieve taalhygiënisten die onvermurwbaar trachten de zo-even bezoedelde taal te behoeden voor het morele faillissement dat zij telkenmale bevroeden. Sisyfusarbeid lijkt hiervoor de meest geëigende benaming.

4. Een demontabele vlizotrap leidt tot een met veronachtzaamde parafernalia bezaaide zolder, waar onder duimendik stof een dictionaire vol archaïsch vocabulaire ligt te wachten op een nieuwe toekomst. De mooiste plek in dit eclectische bouwwerk is voor mij echter de rommelige kitchenette in het souterrain, waar taalkundig wordt gekokkereld door jong en oud. Daar telt geen anciënniteit; de exquise taalvondst van de éminence grise kan op exact evenveel appreciatie rekenen als de met exotische ingrediënten gekruide straattaal van de rebelse adolescent.

5. In het huis van onze taal vindt eenieder onderdak, dus wees welkom.

Fouten Rein: dubbelepunt i.p.v. punt en punt i.p.v. komma, 2 hoofdletterfouten.

 

 

3053 Dictee vrijdag 09-12-2022 (1) – dictee Dictee van de dag (782) √

Dictee – dictees [3053]

Vragen en opmerkingen: leentfaarrein@gmail.com

Oefendictee OUD 075, geheel herzien naar situatie 2022

Dictee van de dag (782)

1. Hij draaide eromheen en wel als een kat om de hete brij, toen hij laatstelijk in Drenthe was. Een vijfde van alle paparazzi [opdringerige persfotograaf] was wel als coauteur bezig met ayatollahs [religieus leider, despoot] en hun fatwa's [vonnis islamitisch rechtsgeleerde].

2. De nationaalsocialisten [NSB] waren met kapsones aan het bungeejumpen bij mainport [luchthaven, knooppunt] Schiphol. Een spel kaarten wordt des duivels prentenboek genoemd. Berust dat op een Bijbelwoord?

3. Op de beide kerstdagen werd de viermaal honderd meter hordelopen van de Olympische Spelen [OS] op tv [ook: teevee – GB/VD] herhaald. Moeder de vrouw zat een boek uit de bouquetreeks (GB, VD: nog B – kennelijk als eigennaam – zie internet) te lezen. Buiten zat het potdicht van de mist, een mirakel dat we iets zagen. Onze mooiprater ging prat op zijn mooipraten.

4. Pf, steunde hij en hij had weinig puf. Pufpuf, de trein zette zich langzaam in beweging. De Pueblo-indianenleider – de bestuursvorm was een adhocratie – sprak een anathema [vervloeking] uit.

5. De VEB in Nederland is de Vereniging van Effectenbezitters. Haar gedachtegoed is niet het onze. "Krijg de rambam", "krijg het
heen-en-weer" en "krijg de meningitis" zijn geen termen uit de Bijbel. Taalkundig vormen de drie genoemde uitdrukkingen een asyndetische [= zonder voegwoord] nevenschikking.

6. "Iemand met raad en daad terzijde staan" rijmt wel, maar is zeker geen geval van alliteratie (GB ook: tt). De working class hero was een heel gewone, een doodgewone jongen. Hij was ook weleens [GB ook wel los – toelichting] aan de racekak, maar hechtte bijzonder zwaar aan de recht-voor-z'n-raapmentaliteit.

7. Enorm klote mag je niet zeggen, dus zeg je, dat het enorm k... [spreek uit: puntje puntje puntje] was. Hoe kun je nu zo in de rats, in de puree geraken. Maar als alles naar de ratsmodee gaat, kun je nooit meer quitte spelen, zelfs als je honderd procent op je qui-vive bent. Als je in een impasse geraakt bent, kan je eigen gekoesterde gedachtegoed je tot inkeer, tesjoeva (bij de joden, mv. tesjoevot), brengen.

8. De organisatieadviseur veegde alles op één hoop. Daar lag de hele reut, rataplan, zwik, meute, bups, ratatouille, reutemeteut. Met deze drabbige brij kunnen we niet en détail (in detail) werken!

9. Waarom worden bij seks altijd de woorden sexappeal en sexy apart genoemd? Een beetje dicteeliefhebber weet dat, net als hoe je wildwestdorpen, rechttoe rechtaan, recordtempo, reet en extreemrechtse partijen schrijft. Andere dicteejuweeltjes zijn skûtsje [Friese tjalk], tsarevitsj (ook: cesarevitsj = oudste (klein)zoon van de tsaar en troonopvolger) en syllepsis (zoek maar op … mv. syllepsen).

10. Wat zou dat laatste zijn? Wel, een voorbeeld is: "Deense Dirk was gestorven in zijn Heer en lits-jumeaux." Ik zie u al hardop(!) denken: "Zoiets is toch een zeugma?" Dan hebt u (ook) helemaal gelijk! Zou hij nu eindelijk zijn ponteneur, zijn point d'honneur [wat het eergevoel raakt], verlaten en ophouden de aio's [uni, unief: assistent in opleiding] van Pontius naar Pilatus (van bakboord naar stuurboord) te sturen? Echt een tocht voor kilometervreters onder de doctoren (doctors) in spe.

11. In de zwartekousenkerk zaten frêle meisjes, zo fijn als poppenstront. Bij de niet-stijve leden van deze kerk zaten Jacobse en Van Esachtige  (jacobse-envanesachige) types. Toch waren die ook wel tamelijk morose (somber, droefgeestig). Voorbij Wuustwezel kun je twee kanten op. Aan de ene kant ligt hollanditis op de loer.

12. Ad hominem [op de man af], sub finem [aan of tegen het eind, afko: s.f.], in de lorum [dronken], je ponem [gezicht], dat is krankjorum [krankzinnig, gek, dwaas], franquisme [beweging rond Franco], porem [gezicht], antiserum [met antistoffen], brocacentrum [spraakcentrum], brunoise [mengsel van in kleine blokjes gesneden groenten] en brumaire [tweede maand bij de Franse Republiek, okt-nov], gooi maar in mijn pet en geef mijn portie maar aan Fikkie!

13. Op de bouwlocatie voor het nieuwe bso-gebouw, de buitenschoolse opvang, stond iemand buiten de pot te piesen. Het was geen kattenpis en de reacties van de buren waren niet voor de poes, maar voor hem. De vroegrijpe stand-upcomedian dacht met viagra [erectiepil] beter te presteren. Toch gaf hij de pijp uiteindelijk aan Maarten. Met zijn
pick-up(truck) ging hij vervolgens naar het fitnesscentrumpje.

14. Zouden Zoeloestrijders zeispreuken hebben en te lijden hebben van de gevreesde El Niño [periodiek optredende opwarming van het zeewater in het oostelijke deel van de Stille Zuidzee, die wereldwijd invloed heeft op het weer]? Tijdens de sinfonietta [kleine symfonie] zou het niet-pluisgevoel – niet-pluis, niet pluis – langzaamaan plaatsmaken voor een weldadig otium [ledigheid, rust].

15. Zijn eega was antikatholiek en antikind. De kinderwagen was daarom al wegbezuinigd.

16. In de filologie [wetenschap van taal en letteren van een volk] komt u nogal wat tegen: ut, re, mi enzovoort(s) zijn de aretijnse [naar: Guido van Arezzo] lettergrepen, een appositie is een bijstelling. Chiasma (ook: chiasme = stijlfiguur de kruisstelling), oxymoron (zij is knap lelijk), synecdoche (gebruik van 'kiel' voor 'schip'), hendiadys (zandige heide) en hypallage (een goed glas wijn) zijn stijlfiguren. De alef is de eerste letter van het Hebreeuwse en F(o)enicische alfabet: met de vorm van een ossenkop.

 

3052 Dictee donderdag 08-12-2022 (2) – dictee Column Gendertaal √

Dictee – dictees [3052] 

Column Gendertaal

1. Heel vroeger draaide alles om de man. De vrouwenemancipatie heeft o.a. het vrouwenkiesrecht (grondwetswijziging van 1917) gebracht. Dat proces is nog lang niet voltooid: kennelijk moet de EU door hedendaagse wetgeving afdwingen dat x procent van de top van (grote) bedrijven uit vrouwen moet bestaan. In de taal is het proces bijna voltooid: naast de conducteur kennen we in Van Dale de conductrice en nu ook naast de timmerman de timmervrouw en zelfs naast de stoker de stookster. Dat gaat door tot barkeeper en barkeepster (geen doelvrouw (:-)); alleen vermeldt VD nu bij al die mannelijke vormen m/v/x. De m/v zal u duidelijk zijn, de x, daarover gaat het vervolg van deze column.

2. De x slaat op andere groepen dan m/v. Daarbij speelt het woord gender (sekse) een belangrijke rol. Via Van Dale en dictees ben ik gewend geraakt aan steeds langere termen: van lhbt-problematiek tot lhbt+-gemeenschap en uiteindelijk de lhbtqia+-personen. Daarin staat de l voor lesbienne of lesbische vrouw (lesba, lesbo, mati of pot), de h voor homo of homofiele, homoseksuele man (ook: homofiel of homoseksueel), de b voor biseksuele (biseks, bi, dubbel) persoon (voelt zich seksueel aangetrokken tot mannen en vrouwen), de t voor transgender (transgenderist, transmens, transpersoon, transgenderpersoon) – deze heeft een genderidentiteit die anders is dan het biologische geslacht dat bij de geboorte is vastgesteld op basis van de fysieke geslachtskenmerken, de q staat voor queer (die voelt zich qua sekse nu eens dit, dan weer dat), de i staat voor interseksueel (interseks, intersekspersoon) – die bezit geslachtelijke kenmerken van beide seksen, de a staat voor aseksueel – dat is iemand die ongevoelig is voor seksuele prikkels en de + staat voor ‘overige’.

3. Niet iedereen krijgt dagelijks te maken met al deze zaken. Maar het bestaat allemaal en ik heb dat alleen vanuit taalkundig perspectief toegelicht. Vroeger, toen alleen de m/v-benadering gebruikt werd, draaide alles om heteroseksualiteit (gericht op het andere geslacht) en cisgenders – dat zijn m/v, waarbij hun genderidentiteit overeenkomt met het biologische geslacht dat bij de geboorte is vastgesteld op basis van de fysieke geslachtskenmerken.

4. Laatst ging ik nog bij een dictee het schip in. Ik had moeten opschrijven lgbtq+-rechten, maar ik herkende dat niet (zo werd o.a. de g een h). Weer wat bijgeleerd dus: dit was de Engelse weergave van het begrip en de l staat voor ‘lesbian’, de g voor ‘gay’ (daar ging het dus mis), de b voor ‘bisexual’, de t voor ‘transgender’, de q voor ‘queer’ en de + voor ‘other’.

5. Wat je al niet meemaakt bij een dictee!

 

 

 

3051 Dictee donderdag 08-12-2022 (1) – dictee Dictee van de dag (781) √

Dictee – dictees [3051]

Vragen en opmerkingen: leentfaarrein@gmail.com

Oefendictee OUD 076, geheel herzien naar situatie 2022

Dictee van de dag (781)

1. Een olifant is een dikrug. De zilverrug – aanvoerder van gorilla's – besloot na ruggespraak met een ruggengraat tonende soortgenoot, om de ruggelings van het paard gevallen bonobo te sparen. Hij werd daarbij gerug[gen]steund door hun beider eega's.

2. Op tournee besloten de skiër en de skiester om het tele- en toerskiën eraan te geven en zich toe te leggen op jetskiën en zich op het onderdeel aerials [vanaf de skischans] van het freestyleskiën te specialiseren. Het eerstkomende to(e)rnooi met alpineskiën gaven ze de seider [eraan deelnemen]. Daarna was er de (het)
après-ski(ën).

3. Na het echec met het van shag gedraaide sjekkie (shagje) kon ik op de fancy fair en op diverse brocantes [markt voor tweedehandsgoederen en curiosa] mijn muntenassortiment expanderen [uitbreiden]. Nieuw waren de (renminbi) yuan uit China [CNY], de Romeinse tienling, de schild- en carolusgulden, enkele ponden sterling, een pietje – een achtste van een oude zilveren Zeeuwse rijksdaalder, ook wel zevend'halfje genoemd, de bezant en de byzantijn – oude gouden munten uit Byzantium, de Christusdaalder, de crusado (vero: Spanje, Portugal) en de denarius (Oud-Romeinse zilvermunt), de farthing [vroegere kleinste Engelse koperen munt = 1/4 penny], de filippie [Bargoens, vero: tien gulden] en de gienje [guinje: een oude Engelse gouden munt, later een rekenmunt ter waarde van 21 shilling].

4. Met veel kunst- en vliegwerk slaagde het niet juridisch (niet-juridisch) geschoolde lijsje-albedrijf erin om mij zonder cybernetica [stuurkunde, niet die ...] in haar 2cv'tje (deux-chevauxtje, VD nu ook: 2cv) volgens het aloude samen-uit-samen-thuisprincipe boven op de berg te brengen voor het halve-eeuwfeest.

5. Toneelstukken zijn soms een schijnvertoning. Je kunt een scène, maar tevens stampij (ook: stampei) maken. Bij een mise-en-scène kun je er niet tussenuit knijpen, als je ontdekt dat de tekst in het Middelhoogduits is geschreven. Dan moet je het punt maken en de mise au point zuiver stellen. Dat laatste is een mooi voorbeeld van een tautologie [herhaling met andere woorden].

6. Ik schrok me het schompes [fictieve ziekte], het apelazarus, toen bleek dat de ETA [Euskadi Ta Askatasuna = Baskenland En Vrijheid: radicale afscheidingsbeweging in Spaans Baskenland] zelfs meerdere or's [ondernemingsraad] bezat.

7. NSB-lidmaatschap [Nationaalsocialistische Beweging], NSB'er,
nazi-Duitsland, nationaalsocialisme, Hitlergroet, hitlerisme,
Hitler-Duitsland, The Liar – een anagram van A. Hitler, rattenvanger van Berlijn en Führer hebben veel met elkaar te maken. In het interbellum tussen de twee wereldoorlogen, de Eerste en de Tweede Wereldoorlog, orkestreerde de oorlogsmisdadiger zijn leus 'Blut und Boden'.

8. Als je voor vijf miljoen de boot of het schip in gaat, is dat niet om schoon schip te maken.

9. Henk, bij wie je achter op de fiets zat, dreigde achterop te raken. Hij mocht achteropkomen.

10. De hippies met hun flowerpower, die blindelings hun sekteleider volgden, probeerden schuilevinkje te spelen, toen het op duels, Russische roulette, zelfbehoud en aplomb [znw.] aankwam.

11. Joepie, er komt een Elfstedentocht! Zij gaan al hun moed bijeenrapen, bij elkaar rapen.

12. De lapzwansen [VD ook: lapzwanzen] slaagden erin, een nummer 1-hit (nummereenhit – niet in wdb.) te maken.

13. De barmhartige samaritaan is genoemd naar de inwoners van Samaria of Midden-Palestina.

14. De Wijsheid van Salomo is een deuterocanoniek Bijbelboek, waaraan de Bijbelvertalers hun handen vol hebben. Vooral sociaaldemocraten onder hen zoeken de juiste Schriftwoorden.

15. Groothanzerij, pochhanzerij en schraalhanzen, dat is niet allemaal tegen iets aan schoppen.

16. Het FIFA-bestuur [Fédération Internationale de Football Association] keek met argusogen naar de diskwalificatie van de winnaar van de FA-cup [niet in wdb.: heel oud, Football Association].

17. De chef-machinist, de chef-kok, de chef de cuisine en de chef d'équipe vormden een befaamd kwartet bij de zeskamp. Toch was het kantje boord [een kantjeboordredding], of ze hadden nog verloren ook.

18. Als een razende roeland en een dolle dries, zo gingen ze tekeer. Goodguys waren ze wel, fellowtravellers [sympathisanten communisme] zeker niet. Hun to-dolijstje [niet helemaal: bucketlist] met een rijstebrijberg van taken was aan de Rhôneoever blijven liggen. Het ach-en-weegeroep tijdens de straatparade was niet van de lucht.

19. Rozengeur en maneschijn leek het. Maar de achterafkamertjes wezen anders uit.

20. De F-50 is de Rolls-Royce onder de vliegtuigen. De beaufortschaal is de schaal van Beaufort [symbool: Bft].

21. De Sinn Féinleider kikte [spreken] niet. Hij kickte wel op Marialegendeboeken en Marialiederen.

22. De ik-figuur [zelfnoemfunctie] maakte zijn comeback [terugkeer] in een tokootje [winkel] met kelims [tapijt], ikats [zeker weefsel] en madrasruiten [zeker patroon].

 

 

3050 Dictee woensdag 07-12-2022 (1) – dictee Dictee van de dag (780) √

Dictee – dictees [3050]

Vragen en opmerkingen: leentfaarrein@gmail.com

Oefendictee OUD 077, geheel herzien naar situatie 2022

Dictee van de dag (780)

1. Het dossier-Van Dale gaat vooral over Van Dales woordenboeken. Zijn Sluise vrouw staat bekend als mevrouw Van Dale-du Bois, niet op z'n Vlaams en beide delen met twee woorden. De laatmiddeleeuwse uitwateringssluis was ravissant [betoverend], goëtisch [toverkrachtig, bedrieglijk] en reuze-eblouissant [schitterend, betoverend].

2. Op een januaridag anno Domini [A.D.] 2003 des daags, nauwkeuriger: 's namiddags, bedacht ik, dat Koninginnedag [nu: Koningsdag] en de Dag van de Arbeid [1 mei] soms ook op de dag des Heren [dominica (dies)] vallen. Wat dan? West-Zeeuws-Vlaanderen herbergt veel hugenoten, lutheranen, calvinisten, zwinglianen,
rooms-katholieken, maar ook indertijd door de katholieke keurvorst verdreven Salzburgers.

3. De voormalige Nederlandse Hervormde Kerk – thans na fusie PKN [Protestantse Kerk in Nederland]– bestond uit hervormde gemeenten, die meestal een eigen hervormde kerk annex wijk- of verenigingsgebouw bezaten.

4. Vlak bij Sluis ligt Sint Anna ter Muiden [niet in wdb.]. Met stadsrechten uit 1242 wordt het wel de kleinste stad van Nederland genoemd. In 1405 werd het door de Engelsen op de kerk na platgebrand. Het is een bucolisch [herderlijk, landelijk] en feeëriek gelegen stadje met pittoresk [= schilderachtig] (voormalig) stadhuis en een rustiek dorpsplein. Het stadje heeft geen eigen postcode en telde in 2006 maar zo'n vijftig inwoners.

5. Onze gewaardeerde zuiderburen, dat zijn in Nederland de Belgen, in België de Fransen. Is plaatsvinden een onscheidbaar samengesteld werkwoord? Zo nee, wanneer zou dat besluit dan plaats hebben gevonden? Vast niet in de schouwburg, daar kon ik wel mijn plaats vinden.

6. Een van de blauwogige Van Dales – hij was klein, dus misschien Van Daletjes – heeft gediend op een kuilkorvet in Nederlands-Indië. In bleekblauw uniform en met sjako [hoofddeksel mat klep] op fungeerde hij – zijn vrouw was refugiee [vluchtelinge, m.: refugié] – als aide de camp [adjudant – adc] van de viceluitenant-admiraal.

7. In het depotbataljon werd heel wat afgekaart: zwartepieten, whist(en), troela [bij het rikken 3 azen annonceren], trente-et-un
(trente-un) oftewel eenendertigen, toepen, tarot, solitair(spel), smousjassen (vijfhonderden), skaat, piccolo [vgl.: de pico gaan], pandoer(en), misère, mitsmatsen, lansquenet, jojotte, ecarté spelen = ecarteren, comète spelen = cometten, blackjack [lijkt op eenentwintigen], baccarat en bezique werden te pas en te onpas gespeeld.

8. De meesterbakker van de troep was meester in het koekenbakken, een echte koekenbakker. Zouden tweedegeneratiegelovigen echt nog weten, waar die namen vandaan komen als ze abrahams en sara's eten? Zij zullen Sara of Abraham vast nog niet gezien hebben, laat staan weten waar die laatste de mosterd haalt. En ook de term dagbroer [pop van speculaas] zullen ze vast niet kennen.

9. In de Grote of Dikke Van Dale kun je opzoeken hoe je 'jus (d'orange)' en 'orangistisch' schrijft. En ook: sjuutje (justje) en 'jus d'orangeje'. De Blut-und-Bodentheorie [Blut und Boden] lijkt goddank, god(zij)dank (God(e) zij dank), beperkt te zijn tot de coterie (kongsi) van de NSB'ers, nationaalsocialisten en ander afgodisch tuig van de richel.

10. De Visserijfeesten [eigennaam] in Breskens kenden dit jaar [2007] de vier miljoenste bezoeker. Welke afstand zou het licht in vier miljoenste seconde afleggen? Kunnen een spacelab [ruimtelaboratorium] en een orbiter [deel van een ruimtevluchtsysteem] dat ook?

11. Ze speelden jeu de boules, ze jeu-de-boulden en zo meteen hebben ze gejeu-de-bould. Toen hij met de Franse slag acuut 'molotovs' [bom: molotovcocktail] opschreef, was dat vast niet in het Middeliers.

12. Drie kwart van een derde is een vierde. Is zich een breuk rekenen een pseudowetenschap?

13. In de WK-gekte [wereldkampioenschap] gingen FIFA-bobo's [Fédération Internationale de Football Association] in een slakkengang naar het ooievaren [van het ene been op het andere] op de receptie.

14. Het verraden geheim was een slip of the tongue [verspreking] van de sinjeur [grote meneer] met een slip-on [sportjasje] over een slip-over [trui zonder mouwen]. Hij deed dat in de sinjorenstad (Antwerpen).

15. De stilist, die een essaytje schreef over de Tachtigjarige Oorlog, reageerde met een pavlovreactie [onwillekeurige reactie op een stimulus], toen zijn portemonnee gestolen werd; een gekke henkie had dat in combine [geheime samenwerking] gedaan.

16. Wij stookten stobben. In het laagveen kijkt men niet op een turfje. Een stobbezwammetje (VD, GB mv. stobben en stobbes) is een vrij kleine, in dichte bundels op loofhout groeiende, honingbruine, eetbare plaatjeszwam.

17. Op Sinterklaas of Sint-Nicolaas speelde Piet voor Sinterklaas en aten we sint-nicolaasgebak.

18. Dit dictee is gemaakt met de lip op het derde knoopsgat [met een hangende, pruilende lip]. Vind je het van het zevende knoopsgat [minderwaardig]? Zo ja, dan word ik nog liever reiziger in knoopsgaten. Nou, oehoe [ook: ooruil, oeloe = visuil] dan maar weer!

 

 

3049 Dictee dinsdag 06-12-2022 (1) – dictee Dictee van de dag (779) √

Dictee – dictees [3049]

Vragen en opmerkingen: leentfaarrein@gmail.com

Oefendictee OUD 078, geheel herzien naar situatie 2022

Dictee van de dag (779)

1. Als Pasen en Pinksteren op één dag vallen, met sint-juttemis, dansen de kalveren op het ijs.

2. Freefight(en) is een harde vechtsport. De eurofobe, tandeloze eurozeloot [met onverdraagzame ijver] wist er alles van.

3. De peronisten waren blinde(lingse) volgelingen van Perón en antidemocratisch als de pest.

4. Je kunt de pee (ook: p – GB alleen pee!), de pest of de schurft inhebben en het kan je siberisch [onberoerd] laten. In Siberië is het namelijk Siberisch koud. Maar dat kan de inwoners geen sikkepit schelen. Ze hadden er vroeger niet aan moeten denken Pompejaan, inwoner van Pompeji, te zijn of laat staan Smyrnioot [Smyrna], Sjanghaier [Sjanghai], Dordtenaar [Dordt, Dordrecht], Faeröer(der), Caïro(ot), Brugge(ling), Delftenaar (ook: Delvenaar – Delft) of abderiet [onnozele hals, stad: Abdera].

5. Wat zou je kiezen: tussen Scylla en Charybdis, bij de Scythen [volk, taal: Scythisch] of in mythisch Luilekkerland [Winjewanje, Wingiewangie]?

6. Heeft het Bargoens een vertaling of metafoor voor blauwzwarte aarde en mamma mia [uitdrukking van verbazing]?

7. Hij was pro-Duits [ook: proapartheid], naziadept en fervent aficionado van Hitler-Duitsland. Kan het erger?

8. Van (in) den beginne [archaïsch] af wapperde de mini-Union Jack [vlag VK = Verenigd Koninkrijk, United Kingdom, UK] van de flèche (spitse toren), de donjon [zware vluchttoren] en de Big Ben [toren parlementsgebouw Londen].

9. Vindt er een soort verduitsing plaats? Veel vijfenzestigplussers [65+’ers] worden lid van een extreemrechtse partij met haar antisemitisme. Van de jarenvijftiggezelligheid [jaren 50-gezelligheid] is weinig over.

10. De volgende zegswijze is duidelijk een aforisme [zinspreuk]: een gewaarschuwd man telt voor twee.

11. De jezuïet was allesbehalve een querulant. Hij verkondigde alles behalve onwaarheid.

12. Het fulltime bezig zijn was geen balsem voor zijn ziel. Het bood geen soelaas voor al zijn kwalen en ziekten. Het ziektebeeld was nefast (desolaat – troosteloos), kortom of kortweg rampzalig.

13. Van je erk erk erk, rijdt de koning door de kerk. Uche-uche [wel reduplicatie, maar klinkerbotsing], het stikt hier van de muggen.

14. De partijsnor(ren)baard [man met zware knevel = snor], een oude veteraan, was een erg rare chinees, snuiter en snoeshaan.

15. Tijdens het chinezen bij de chinees lieten de drie Chinezen mooie staaltjes chinezerij [muggenzifterij, haarkloverij] zien.

16. De afkorting van ons soort mensen is osm en die van de orde der maristen [Ordo Servorum Mariae] O.S.M. (achter de naam: o.s.m.)

17. Sommige PLO-lui [Palestinian Liberation Organization = Palestijnse Bevrijdingsorganisatie] gingen na het sluiten van de Osloakkoorden [niet in wdb. – Israël en de Palestijnen] flink op de solotoer.

18. Tijdens het defilé werd de Herman Brood-cd ten gehore gebracht. Alles verliep geolied.

19. Kedengkedeng en kedoeng zijn synoniemen [cadans rijdende trein]. Kebab is een vleesgerecht, kefir melkwijn.

20. De meester-kok, de chef-kok, liet aan zijn leerling-koks zien, dat hij een meesterkok was.

21. De Dow-Jonesindex, kortweg Dow-Jones, werd samengesteld door de heren Dow en Jones.

22. Het sinterklaascomité vergaderde tussen de Ronde van Frankrijk en de Giro in en besloot wie er voor Sinterklaas zou spelen. Deze sinterklaas kon dan nog tijdig inkopen doen.

23. Het UEFA-cuptoernooi [GB] is door de uitbreiding van de Champions League verworden tot een voor-spek-en-bonencompetitie. Of is dat nu een geval van spijkers-op-laagwaterbenadering?

24. In de cao [collectieve arbeidsovereenkomst] stond nadrukkelijk, expliciet en expressis verbis [uitdrukkelijk, met zoveel woorden] iets over het rag [spinnenweb] achter de rachels [smalle planken].

25. Enkele zelotische ultraorthodoxen uit de Jodenbuurt sloegen er als Kaïn op Abel op los.

26. Met een heerlijk espressootje of cappuccinootje bij de
grand-cafésfeer in dat outstanding [voortreffelijk] grand café komt Jan Splinter door de winter. Wat is zijn sofinummer, zijn sociaal-fiscaal nummer?

27. De regering-Clinton heeft het dossier-Di Rupo weleens geconsulteerd. In een spervuur van vragen werd een kat-en-muisspel [kat en muis] opgevoerd. De ondervraagde had het Spaans benauwd en gaf geen sou [niets] voor zijn kansen op een eerlijk proces. Veel spatsies [kunstjes, kapsones] had de jobsvriend [schijnvriend bij ongeluk] daarom niet.

28. Het lucullusmaal [fijnproever, smulpaap, lekkerbek – naar de Romeinse veldheer en consul L.L. Lucullus] was spekkie naar zijn bekkie [snoepgoed voor zijn mondje], anders gezegd: gefundenes Fressen [een buitenkansje].

29. Wat zouden heavymetal- en muzaksprekers mogelijk kunnen zijn? De eersten klinken als een dominee, de tweeden meer als een achtergrondkoortje. Je moet pootaan spelen om de clou [pointe] goed door te hebben.

30. Het Westland wordt Glazen Stad genoemd, Jeruzalem Heilige Stad en Rome Eeuwige Stad.

31. Bij een goed dictee hoort een voor heer Bommel en Tom Poes door Joost bereide maaltijd!