1323 Dictee dinsdag 01 mei 2018 (4): dictee Oefendictee (oud) 515 √

Dictee - dictees [1323]

Ook Oefendictee 515 (oud) verdient het om gezien, gelezen, gedicteerd en herhaald te worden.

Dictee 515 (DXV) Specialistendictee (15)

1. Gezocht op '*ui' (selectie): horror vacui (de afschuw der natuur van het ledige), socii individui (onafscheidelijke genoten), zee-ui [zeeajuin], heui (groet), meui (moei = tante, beide niet meer in VD, net als meu en meuje), feng shui (zekere Chinese kunst), zaaiui [ant.: pootui], malgré lui (tegen wil en dank), ennui (verveling), point d'appui (steunpunt), quasi umbra persequi (iemand volgen als zijn schaduw), Kamper ui (kamperui), compos sui (zichzelf meester) en in sudore vultus tui (in het zweet uws aanschijns). Gezocht op '*vi': peccavi (ik heb gezondigd), kokkelevi (kuifleeuwerik), in brevi (binnenkort), manu brevi (brevi manu: zonder omhaal), dividivi (peulen), het KIvI [NL: Koninklijk Instituut van Ingenieurs] en de uvi (uitvoeringsinstantie – zoals GAK, GSD, GUO, SFB, USZO en UWV). Gezocht op '*wi': Kawi (Oudjavaans, taal), wewi (wetenschapswinkel) en kiwi (vogel, vrucht). Gezocht op '*xi': in praxi (in de praktijk), flexi (flexwerker), dixi (formule beëindiging rede) en buxi (combinatie van bus en taxi). Restant op '*zi': nazi [nationaalsocialist], lazzi (mv., kwinkslagen), uzi [machinepistool, ook schot voor schot] en jacuzzi [bubbelbad].

2. Waarom heet bilzekruid ook malwillempjeskruid? Vanwege giftigheid? In België waren tripartites, tripartiete regeringen, gebruikelijk. Dit bedrijf heeft te veel bleeders [verlieslijdende onderdelen]. De blanc-bec [melkmuil, lafbek] genoot zichtbaar van het blanc-manger [nagerecht]. De witte verf was vergeven van de blanc fixe [kunstmatig bariumsulfaat]. Black boxes (GB, VD: vluchtrecorder; Ned. box - boxen) zijn oranje. Bordeauxse pap wordt ook aangeduid met bouillie bordelaise; verwar het niet met soepvlees uit één stuk, bouilli. Hij zou het bijdehandste jongetje bij de hand nemen. De bijbehorende landerijen zullen erbij horen. De verf was afgebeten. De huiseigenaar zou bij de afrekening flink van zich af bijten. In een
bijna-thuishuis (!) heb je al gauw een bijna-doodervaring (bde). Toen de comicus quasi bijkwam uit de verdoving, zouden we niet meer bijkomen van het lachen. Eentje oké, maar twee billets-doux [liefdesbrieven]? Hij droeg een billentikker [kort jasje] en ging met de billenwagen [te voet]. Op het billboard [groot reclamebord] werden bilborden [ankervoering] te koop aangeboden.

3. Het bird's eye view (!) [vogelperspectief] van de roman werd gepresenteerd. Dit is vlees met bite [mondgevoel, pittigheid]. Het was in- en in-, ijs- en ijs- en steenkoud, zeg maar bitter koud. Aan blanquette komt roux te pas (een blanket is trouwens een peer). Veel koeien heten Blaar of Bles, veel hondjes Fikkie, Mops of Blom. Vorige week vluchtten zij halsoverkop. De SEH is de Spoedeisende Hulp en daar werken SEH-artsen. Die vader-zoonrelatie is danig verstoord. Bijna-geld [op korte termijn te gelde te maken producten] is near money. Patchoeliolie [kruid van de lipbloemen] is goed voor het vrijgebeuren [krachtig erotiserend dus]. Hij savoureert [met smaak nuttigen] teppanyakigerechten (Japans, niet te verwarren met teriyaki, sukiyaki en souvlaki). Hij lust graag doppertjes (doperwten). Het synoniem van 'mouches volantes' is 'muscae volitantes' [zwarte vlekjes, oog]. Deze kwalificatie is qua context slecht getimed. De man had een tijdelijke breakdown [geestelijke inzinking], maar leefde op toen zijn basketbalploeg de wedstrijd met een geslaagde break-out [uitbraak, tegenaanval] winnend afrondde.

4. Ze kreeg een letale [dodelijk] dosis gif. Zijn (wenk)brauwen [brauw, brauwe] waren nogal harig. Een brave crillon is een apostrof [aanspraak] aan een strijdmakker. Hij had bühneangst [Ned.: n/s]. Waarom moet ik bij høken [uit zijn dak gaan] toch altijd aan brønstedzuur [moleculen kunnen een proton afstaan aan een base] denken? In de brousse [jungle] moet je jezelf vaak behelpen met een broes [sproeier, douchekop]. In de brocante [znw.], (deels in cijfers:) die 2e-handswinkel [anders ook: tweedehandswinkel of tweedehands winkel] verkochten ze ook broccatello [een marmersoort]. Ik voel me bluesy [bloe-zie] [melancholiek, bluesmuziek]. De dakgoot had een buitenboeiing (boeiboord(en)). In de overvliegende Boeing 747 vond de boeiing [het boeien] van een terrorist plaats. Je gebruikt odeur tegen de bodyodour [oo-dər] (lichaamsgeur, lijflucht]. Vanwege de vele bonussen leefde de man nu in bonis [gegoed, welgesteld]. Samen verorberden ze twee bombes glacées [ook bombe: bij banketbakkers, halfbol ijsgerecht in twee kleuren]. Naast de bocconia [siertuinplant] stonden begonia's [scheefblad. idem]. Het bleue [bedeesd, schuchter, timide] meisje en haar nog blodere zus walgden van Danish blue [blauwgeaderde schimmelkaas]. Een blinde daas is een blindaas [steekvlieg]. Het motto van Dolle Mina [de beweging] en blijf-van-mijn-lijfhuizen is 'blijf van mijn lijf'. Dit drachtige paard komt uit Drachten. Blousons noirs waren nozems.

5. Een BMX is een bicycle motocross. Je hebt al twee bo's [boterham] op. Maar wil je nog een bootje? Een bodhisattva belichaamt een soort uitgesteld boeddhaschap (het nirwana). Niet alle Stanfriezen spreken zowel Boeren- als Stadsfries. In de boekerij stonden vele boekenrijen. Hij en zij droegen beiden een boernoe [ook: boernoes, Arabische ruime lange mantel, mv. boernoesen]. De geur van het bloemenboeket en het bouquet van de wijn bedwelmden hem bijkans. Hij lijdt aan een
ik-complex. Was da kreucht und fleucht, wat daar kruipt en vliegt. Een copepode is een roeipootkreeftje, een langoustine is een nieroogkreeft en kreeften eet ik à la nage [in het kookvocht opgediend]. Deze wijk is gebouwd in de stijl van de Nieuwe Truttigheid.

6. Toppunt van decadentie: een truttemie [truttig meisje] in een truttenschudder [DAF, DAF'je]. Hij truutte [schertsen, flauwe grappen] en maakte dus een truterij [flauwe grap, scherts]. Gezocht op '*zy': crazy [gek, dol], fuzzy [vaag], jazzy [jazzachtig], dizzy [duizelig] en feedingfrenzy (honger naar nieuws, leidt tot 'opblazen' ervan). Op '*xy': acetoxy [organisch-chemische groep], hydroperoxy [idem], methoxy [idem] en ethoxy [idem], alkoxy (eenwaardige zuurstofhoudende alifatische radicalen), epoxy(hars), proxy (hulpprogramma, vergelijk firewall) en sexy (met veel sexappeal). Showy is opzichtig. Op '*vy': groovy (met herhalende muziek), heavy [zwaarwichtig, emotioneel beladen], navy [marineblauw] en de kooi van Davy (lampenkooi, daviaan, daviaanlamp). Op '*uy': badguy, goodguy, GUY (op motorrijtuigen Guyana), uy (internetadressen Uruguay), UY (landcode) en wiseguy [denkt alles beter te weten]. Op '*ty' (selectie): afterparty, arty [pretentieus kunstzinnig], celebrity [beroemdheid, ook: celeb], civil society [de burgerlijke cultuur], commodity [grondstof voor verwerkende industrie], community [groep mensen met verwante interesses], corporate identity [corporate image, beeld van een onderneming], employability [(flexibele) inzet van werknemers], de kansen staan fiftyfifty [voor ieder de helft], free publicity [gratis reclame, via de media], high fidelity (hifi – getrouwe geluidsweergave), high society (beau monde, upper ten, elite), moiety (een van de twee exogame onderdelen van een stam), nifty [handig, slim , met aantrekkelijk uiterlijk], nifty fifty [aandelen New York], novelty [nieuwtje, snufje], permissive society [waarin (te) veel getolereerd wordt] en
quick-and-dirty [snel, mindere kwaliteit, goedkoop].

7. Ook: royalty [voor schrijver boek], shanty [gangspillied], shitty [lullig, waardeloos], the victim of connubiality (het slachtoffer der trouwerij), varsity [roeiwedstrijd], videonasty [hard pornografische videofilm], virtual reality (cyberspace), warranty [toezegging verzekerde aan verzekeraar], working majority [in parlement] en zloty (de Poolse munt – PLN). Op '*sy': classy [stijl hebbend], cosy [theemuts], daisy [biscuit met madeliefje], ecstasy (lovedrug, liefdespil, xtc), fantasy [kunststijl film, lit(t)eratuur], gipsy [zigeuner], glossy [chic tijdschrift], sissy [homo, slappeling], so easy [knijpbril, geen randen om glazen], speakeasy [clandestiene drankgelegenheid], stressy [stresserend], sy (internet Syrië), SY (landcode Syrië), teacosy [theemuts], the very pink of courtesy (het toonbeeld van beleefdheid) en tipsy [licht dronken, aangeschoten]. Op '*ry' (selectie): alt.country [moderne muziek – met country], ariary [munt Madagaskar, MGA], better safe than sorry [het zekere voor het onzekere – nemen], (but) that's another story [maar dat is een ander verhaal], captain of industry [topman bedrijfsleven], cattery [kattenfokkerij], cash-and-carry [zelfbedieningsgroothandel], comstockery [zedenmeesterij t.a.v. lit(t)eratuur], cranberry [(vrucht) lepeltjesheide], crosscountry [veldrit], curry [kerrie(saus)], dirty harry [rouwdouw, rouwdanus – GB ook: rauwdouwer en rouwdouwer], dory [open roeiboot kabeljauwvisserij], gentry [lage adelstand Engeland], God's own country [vinden Amerikanen en Nieuw-Zeelanders van hun eigen land], henry (eenheid van zelfinductie), hickory (notenboom), in een hurry [in haast], lavatory [toilet, wc zonder wasgelegenheid], military [zwaarste onderdeel paardensport], mimicry [camouflage], minor poetry [tweederangspoëzie], mockumentary [mockumentaire = film als documentaire], neverending story [oneindig], nursery [nursing: seksueel verpleegstertje spelen], old glory [oude roem, Amerikaanse vlag], query [informatieverzoek aan een databank], recovery [verkoeverkamer], Rotary, scenery [scenerie, coulissen], short story [kort verhaal, novelle], slurry (schlamm - kolenslik) en een sobstory [tranentrekker].

8. Verder: spread-eagle oratory [bombastische nationalistische retoriek in de VS], scullery [keukentje, kooknis], succes- en suspensestory [GB ook: successstory, suspense = spanning], tapestry (sterke geweven stof), the age of machinery [eeuw van de machines], tilbury [rijtuig: 1 paard twee personen], tory's en whigs [conservatieven en liberalen in Engelse parlement] en wherry (lichte sportroeiboot). Een stoppy [achterwiel in de lucht bij remmen] is het tegenovergestelde van een wheelie [voorwiel in de lucht]. Geef de betekenissen van playboy [versieren vrouwen] en pleeboy [standaard voor wc-rollen]. De b-boy [breakdance-boy] verzamelde dinky toys [speelgoedautootjes]. Geef een definitie van: back-wounding calumny [in de rug wondende laster], holdingcompany [houdstermaatschappij – van aandelen], close harmony [meerstemmige zangstijl, geen mv.], hominy [dikke pap], tawny (port – alternatief: ruby), tiffany [decoratieve jugendstilstijl in de glassierkunst] en de vang van Prony [toestel om mechanische arbeid te meten]. Hoe schrijf je lammy(coat) [mouton retourné(s) = BE: jas van lamsleer met de vacht aan de binnenkant], tommy [Britse soldaat] en slummy mummy [ploetermoeder]? Wat is: royal jelly [koninginnengelei], rockabilly [meng­vorm rock en country], hillbilly [= country], een brouilly [zekere beaujolais] en een grizzlybeer [heel groot]? Met '*ky*' selecteren we: spooky [griezelig, eng], sneaky [gluiperig, uitgekookt], husky [poolhond] en de jansky (afkorting: Jy – eenheid radiostraling). Kiyu is een leerlingengraad bij budo. Met '*hy*' kiezen we: de wet van Murphy [alles wat mis kan gaan, gaat mis], touchy [delicaat, hachelijk], kitschy [kitscherig], flashy [flitsend], dinghy [jol, rubberboot], catchy [goed in het gehoor liggend] en acouchy [staartagoeti].

 
 

1322 Dictee dinsdag 01 mei 2018 (3): Dictee Oefendictee (oud) 513 √

Dictee - dictees [1322]

Ook nummer 513 (oud) lijkt me wel een aardige oefening.

Dictee 513 (DXIII) Specialistendictee (13)

1. Van VD mag je 'andantes' [uhs] en 'andante's' [ees] schrijven [GB: andante (sostenuto) alleen bijw.]. De angstpsychoselijder stond er alleen voor. De hoogkerkelijke vleugel van de anglicaanse kerk hangt het anglokatholicisme aan. De goudsmid paste de ank [gereedschap] aan. Een anonymus is geanonimiseerd. De annapaulownaboom is een zekere sierboom met violette klokvormige bloemen. Ankhs [hengselkruis, sleutelkruis] komen meestal uit Egypte. Een
niet-regerend vorst kan een apanage [toelage uit de staatskas] krijgen. De stopperspil passte (niet: paste!) op de midvoor, zijn vrouw paste op de kleintjes. De leerling-onderwijzeressen, de juffen in spe, zaten op verschillende p.a.'s. Hij sprak de aäronitische zegen over de aronskelk (GB, VD ook aäronskelk) uit. Aryballi zijn oliekruiken. Ascites is buikwaterzucht. Rijke mensen krijgen vast vaak assurélijnen [op wissels, kwitanties] te zien. Als je aan asthenie [zwakte, krachteloosheid] lijdt, ben je niet sthenisch [krachtig, vitaal]. Tegendraads is à rebours. Wat moet een kutvent met een klotewijf, ook als hij al een klotenklapper (-bibber, janlul) is?

2. Gezocht op '*kut*': dat slaat (rijmt) als kut op dirk [nergens op, onzin], kut-Marokkaan, Schubbekutteveen (Lutjebroek), skûtsjesilen (!) en huppelkutje [onnozel, naïef meisje]. De ramboetan [zure vrucht, Nephelium lappaceum] wordt ook apenkloot [soldatentaal] genoemd. Laten we het netjes houden: dat is flamoes [kut, dus]! De hoogrode astrilde is een Australische prachtvink (!), een prachtvogel (!). De badguy had een bad trip [angstig, met lsd =
lysergeenzuurdi-ethylamide], de goodguy een goede reis. Een awd is een allwheeldrive, een 4wd is een fourwheeldrive. We sliepen in een B&B (bed and breakfast). Wie heeft er vertrouwen in de ayurvedische (naar het Oudindisch) geneeskunde? Met '*ji' vinden we: DJI (Dienst Justitiële Inrichtingen), hadji (Mekkaganger), djamboe bidji (guave, naast de djamboe monjet), shimeji (beukenzwam), Pompeji en Fiji, basiji (lid van een religieuze jeugdmilitie in Iran), kanji (Japanse schriftsoort), rji (rijksjeugdinrichting) en tji (beek, rivier, in de Soendalanden). Het staat er wel, à la lettre [niet in wdb., avant la letter wel].

3. Naar wie is het babbittmetaal [verrassing: Isaac Babbitt] genoemd? Ze lijkt au vif [sprekend] op haar vieve [vief = kittig] moeder. Wat doet de Autoriteit-FM (de Autoriteit Financiële Markten, de AFM)? Een waterkrachtcentrale is nu eenmaal geen warmte-krachtcentrale! Het Warau is een Zuid-Amerikaanse indianentaal. De ouderenpartij is een one-issuepartij. Hoeveel bajesen telt Nederland? Après coup [achteraf beschouwd] moet ik après tout [after all, tenslotte (!), uiteindelijk – vergelijk de lemma's uiteindelijk en tenslotte eens in VD ...] wel zeggen dat het après-skiën nog het leukste was. Armelui wonen in de armenbuurt en voor hen geldt de armenwet (later de ABW, de Algemene Bijstandswet). Een wadjan (GB, VD ook: wadjang) is een pan voor Indische en Chinese gerechten (wok). De wallebak [zwierbol] zwierde langs de wallenkant. In het warandegebied [jachtterrein, wandeldreef, park – n/s] kon je heel wat waranda's (veranda's) waarnemen. Wasabi is mierikswortelpasta, washi is [Japans: moerbeiboom en hennep] papier en een wasi is een wassing [bad]. 'Wa-aleikum as-salam' [vrede zij met u] is een islamitische groet. Het toegekende weddebedrag [n/s] was karig.

4. Op heksen werd de waterproef uitgevoerd, mijn horloge is waterproof. Gezocht op '*ki' (selectie): ki (kunstmatige intelligentie of inseminatie), aki (overweg met een automatische knipperlichtinstallatie), kaki (stofnaam), souvlaki (Grieks gerecht), maki (aap), koboldmaki (spookdier), beermaki (angwantibo), paki (scheldwoord), raki (Turkse brandewijn), saki (aap met vossenstaart), pirosjki (bij joden pasteitje of broodje), sirtaki (Griekse volksdans), sukiyaki (Japans gerecht), teriyaki (gerecht met soja), takitaki (Sranan, Sranantongo, GB, VD ook Sranang…) teppanyaki (Japanse wijze van voedselbereiding), saloeki (oosterse windhond), reiki (soort van therapie), hiziki (zeewiersoort), oki (openbare kredietinstelling), okidoki [okido: in orde, goed!], paraski (!, combinatie van reuzenslalom en parachutespringen!), hoki (kabeljauwachtige vis), radikalinski (een pseudo-Russische schertsnaam), astatki (residu van Russische petroleum), jetski (waterscooter) en kabuki (traditioneel Japans toneel).

5. De wauwe wind was ons gunstig gezind. De bouzouki is een Grieks snaarinstrument. Een azuki is een adukiboon. Voor 'weed' mag je ook 'wiet' schrijven; wied [SR] is trouwens onkruid. De weesgegroetjes zijn de daadwerkelijke uiting van het Weesgegroet. Een weetniet is een domoor. Komt die plant uit het weichselien [geologisch tijdperk]? Het duurde wekenlang, wel drie weken lang. Een wellington is een koekje of een laars. Wie kan er lenen bij de Wereldbank? De Wereldraad van Kerken bestaat al meer dan 60 jaar [opgericht 1948, Amsterdam]. Een crimineel pleegt wetsschennis. In de whodunit [detective] was de whizzkid [uitblinker, met name met pc] de dader. Met het wiegetouw werd het wiegenkind geplezierd.

6. De heupwijdte was 42 cm (centimeter). Met zijn witgehandschoende hand deelde hij een flinke tik uit. Een wimber is een blauwneus, een vis. De deur stond wijd open. Ik ben in de (ook: the) winningmood. Is die beoogde liaison [verbintenis] wishful thinking [wensdenken]? Het witgatje is een waadvogel. De womanizer was in zijn element met zijn economiser. Je kunt daar zachts [gemakkelijk, allicht] heengaan [vertrekken, sterven – heengaan = naartoe gaan]. Hij was expert in zakendoen, vooral in goede zaken doen. Een zambo is een kind van een neger en een indiaanse vrouw. Zonder merk spreek je van een wordprocessor, met merk van een Wordprocessor. Een wouter wordt in de bouw gebruikt [woutermannetje, wouterlatje], maar kan ook een Vlaamse gaai zijn. Wat iemand wrochtte, was een kwestie van kunst of van kunde. Xanthine is 2,6-dihydroxypurine, een organische stof. Een kleine i-grec is een y'je [i-grecje, VD uitspraak: 'ie-grèhk-jə' of GB: uitspraak: 'eitje' van y'tje]. Blijf leren: een yuccamot zal wel op de yucca [sierplant], maar niet in yuca [maniok] zitten! Het ypresien is een geologisch tijdperk, yperiet (ypriet) is mosterdgas (komt van: Ieper).

7. De windkracht is 9 op de schaal van Beaufort (beaufortschaal, afgekort: 9 Bft). Toen de lading avodiré [tropische houtsoort] niet aankwam, zat hij lelijk in de puree. Zoek de onjuiste hoofdletter in lemma 'gebruiken' (nu -2018 – wel: avondmaal)! Is azijn pissen (dat doet een azijnpisser) een vorm van azijnmaken? Het aubadegeluid was hinderlijk. Het barricadegevecht bleef onbeslist volgens de balladeschrijver. Hij at genadebrood. Leibniz was de vader van het monadensysteem. De bagatelle-uitvoering was beslist geen bagatellenkwestie. Hij was lid van een beambten- en bediendebond. Ik voel mij at home, ik heb een athomegevoel (woordgroep, net als
to-dolijstje – blijft dat zo? – 2020: ja, maar dus wel athomegevoel - GB). De augiet [colofoniumsteen] en de attiek [attica, staand vlak] waren ware attracties. De a.u.b.'s en d.u.w.'s waren niet van de lucht. Je zult je Attische dialect maar kruiden met Attisch (!) zout [alleen: een attische opmerking]! Welk attosecondeaantal is een honderdjarige (100-jarige) oud? Helpt de pannenset als de autopanneset nodig is? Ze brabbelden Aussie-Engels en Ossiduits (TH - wel of niet klinkerbotsing!).

8. Heb jij die azimutale [van of volgens het azimut] meting gedaan? Is zenegroen groen? Nee, een plant! Zerpheid is scherpte. Het vreemde woord voor ziekteleer is pathologie of nosologie. Dit zinnespel was zinnenstrelend. Hij was zielsalleen en zielsbedroefd. In dit geval gedroeg hij zich hartgrondig hardvochtig. De Z-kaart is de meerrittenkaart van de Belgische buurtspoorwegen die ingevoerd werd samen met het zonetarief. Zuurtjes sabbelde hij op zijn zuurtjes. Je moet daarvoor wel zorg dragen. Zodiakaal is de zodiak [dierenriem] betreffend. Gezocht op '*li' (een selectie): ikan bali (Indonesisch visgerecht), Bengali (Indische taal), alibiali [(positie voor) allochtoon om zogenaamd discriminatie te vermijden], jali (griot), ferro- en ferricyaankali, hallali (jagerskreet), in originali (in handschrift), Pali (heilige taal uit Zuidoost-Azië), in thesi generali (in het algemeen), tali (touw, koord, snoer), lultali (veldtelefoon), Divali (lichtjesfeest), dobli (dode- en blindehoekspiegel: hij zag een doblo ...) en scala caeli (jakobsladder).

9. Ook: Israëli, deli (tabak uit Deli), sub tecto coeli (onder de blote hemel), patchoeli [kruid uit lipbloemenfamilie] en pakoeli [loofboom], in omni scibili (in scibilibus, op alle gebieden thuis), Swahili (Bantoetaal), citybag is een simili-Engels woord, sedes belli (strijdtoneel), casus belli (onmiddellijke aanleiding tot oorlog), een buis van Torricelli [barometer, de torr is een zekere eenheid], ocelli (pauwenogen), spirelli (pasta in spiraalvormpjes), loco sigilli (in plaats van het zegel), fusilli (pasta), bouilli (soepvlees, maar: bouillie bordelaise), pulli (pull, pullover), tripoli (tripel, uit Tripoli), carnaroli (rijst), marli (weefsel), oculi (vierde zondag voor Pasen), frusta Herculi (vechten tegen de bierkaai), salus populi (welzijn van het volk), faex populi (het gepeupel), vox populi (stem des volks) en lapis lazuli (lazuursteen). Een (hals)ketting kan een D-vormige sluiting hebben. Wat ben jij een azijnzeiker, zeg! Druzen (droezen) zijn lid van een volk en religieuze sekte met elementen van christendom en islam in Libanon en Syrië.

10. Batee midrasj [enk.: beet midrasj] zijn leerhuizen, gewijd aan de Thorastudie. Hij beiaardt al volleerd. Uit de baaierd of chaos is de wereld geschapen. Het epos werd per e-post verstuurd. Van het warmetruiengezelschap was hij het bloodst [blo(de) = laf – bloder] van al. Het besjrieën [te veel goeds zeggen] kan boze geesten oproepen. Hij dronk beiers, Beiers bier. Een bepaald type circovirus veroorzaakt bek-en-veerrot [= snavel-en-veerrot]. Balebale's [aa, ee] zijn rustbanken. In Zuid-Afrika woonden de Bantoes (met hun bantuknots!) in bantoestans. De Bhutanese droop af. De banyans (baniaanbomen, banianebomen – heilige boom in India) vormen steltwortels.

 
 

 

1321 Dictee dinsdag 01 mei 2018 (2): dictee Oefendictee (oud) 512 √

Dictee - dictees [1321]

Ook oefendictee 512 mag er wel zijn.

Dictee 512 (DXII) Specialistendictee (12)

1. Gezocht op '*di': adi (aanvaardbare dagelijkse inname), a di (op wisselbrieven – van de dag der maand), amor habendi (hebzucht), amor sceleratus habendi (vuige hebzucht), animus injuriandi (opzet om te beledigen), animus nocendi (het oogmerk om schade te berokkenen), animus novandi (de wil om een schuldvernieuwing tot stand te brengen), animus possidendi (de wil van de bezitter om als eigenaar te worden aangemerkt), arbiter bibendi (feestleider), ars amandi (liefdeskunst), ars moriendi (de kunst van het sterven, met name als boektitel), bindi (rode stip op het voorhoofd van een hindoevrouw, die aangeeft dat zij getrouwd is), cacoëthes carpendi (vitzucht), cacoëthes loquendi (praatzucht), cacoëthes scribendi (kwaadaardige schrijfzucht), caput mundi (hoofdstad van de wereld, een benaming voor Rome), causa petendi (grondslag van de eis), cd-i (compact disc – interactive) en cedi (munt Ghana – GHS).

2. Verder: Burundi, consilium abeundi (raad om te vertrekken van universiteit), contemptus mundi (wereldverachting), di (dinsdag, ook: di.), dichloorazijnzuur etc., EDI (electronic data interchange), efendi (staatsdienaren in het Ottomaanse Rijk), fronde super viridi (op het frisse groen), fundamentum petendi (grondslag van de eis in het burgerlijk geding), fundi (antoniem: realo), furor loquendi (praatzucht, spreekwoede), furor scribendi (schrijfwoede), garibaldi(hoed), Hindi (daaruit 'pyjama'), impotentia coeundi (onvermogen tot het krijgen van een erectie), impotentia generandi (onvermogen tot het veroorzaken van bevruchting), in statu nascendi (in wording), jihadi's (jihadstrijders), judicium abeundi (toegang tot examens ontzegd), jus avocandi (bevoegdheid van een staat zijn in den vreemde wonende onderdanen op te roepen tot vervulling van dienstplicht enz.) en jus docendi (recht onderwijs te geven).

3. Ook: jus possidendi (eigendomsrecht), jus promovendi (recht doctortitels te verlenen), kadi (kantinedienst of alleensprekend islamitisch rechter, theologisch gevormd), keskedi (zwarte kapucijner) en keskedie (malle kwibus), le démon de midi (de nieuwe seksuele impuls die op middelbare leeftijd vaak optreedt), locus standi (erkende, rechtmatige positie), lumen mundi (licht der wereld, Erasmus), lux mundi (licht der wereld, Wessel Gansfort), Mahdi (Verlosser der moslims), midi (tussen mini en maxi), modus operandi (wijze waarop men iets behandelt), modus procedendi (procesorde), modus vivendi (manier van ermee leven), nandi (afbeelding van de heilige stier Nandi), urdi (eetbare zaden), onus probandi (bewijslast), een anita is een ordi meisje, samen met sjonnie, rationes decidendi (beslissende redenen), rationes dubitandi (redenen tot twijfel), salmagundi (zekere salade), spatium deliberandi (tijd om zich te beraden, ook: spatium deliberationis) en studiosus audiendi (ijverig in het luisteren).

4. Ten slotte nog: studium immane loquendi (geweldige drang om te praten), stupor mundi (bijnaam van keizer Frederik II), usus loquendi (spraakgebruik), vidi (ik heb het gezien), vis probandi (bewijskracht) en wadi (droge rivierbedding). Zij kreeg een mooie alliancering. Hij droeg allerlei blits en dronk iets fris. Een amfitryon [gulle gastheer] dankt zijn naam aan Amphitryon. Het AAP (assisterend academisch personeel) had een uitje. De vicaris-generaal en de vicekanselier prikten samen een vorkje. Het videgedeelte [open ruimte] was ruim bemeten. Vidés zijn kippenpasteitjes. Hij kreeg twee vierden van de taart [maar dus ook: twee vierde, de helft]. Ze waren beiden vierdezittenblijvers. De 4 taktmotor (viertaktmotor) stokte. Deze vikinghelm stamt niet uit de Vikingtijd. De vingerlange draad bleek zelfs twee (2) vingers lang te zijn. Veel dingen spelen zich tegenwoordig in de virtual reality (de cyberspace) af. De visser had een viscerale [ingewanden, vanbinnen] bloeding.

5. Zijn viskeuze beantwoording had niets met viscositeit [kleverigheid, stroperigheid] van doen. Zij heeft een vitamine B₁₂-gebrek (VD; GB: B12 - 2020 VD ook!). De kosten van de vleesfondues zouden de pan uit rijzen, de gespeelde muziek de pan uit swingen. Het vlijtigliesjeperk [plant] stond er perfect bij. Hij zou vlakaf weigeren, zo vlak bij het te behalen doel. Het io-vivatgezang was luid en duidelijk hoorbaar. Doen voetianen [GB: volgeling van de hoogleraar in de theologie G. Voetius (1589-1676) – bestrijder van Copernicus, Descartes en Spinoza, soms als schimpwoord] aan voetjevrijen? De vof ging figuurlijk kopje-onder. Een voluut (volute) is een krulvormige versiering. Wat is een voj-school [SR: voortgezet onderwijs voor jongeren]? Het volkstribunengezelschap bestond uit tribuneklanten.

6. Gezocht op '*fi': fi (internetadressen Finland), f.i. (fiat insertio, het worde ingelast), soefi [aanhanger soefisme], scifi [sciencefiction], hifi [high fidelity], het orakel van Delfi, lofi (low fidelity – met rommelig geluid), profi [professional], tofi (jichtknobbels), stufi (studiefinanciering) en spyfi (spy fiction). Hij is van geboorte Vissen. Bij deze
voodoo-economie [rituele magie Haïti] was er geen voogdijinstelling. Het voorbestaan, de pre-existentie, gaat ruim vooraf aan het voortbestaan, de postexistentie. We zitten in een voor-de-windperiode, dat is geen voor-de-gek-houderij. Nemen we vol- of halfpension? Gezocht op '*gi': GI (tweeletterige landcode Gibraltar), maggi [maggiplant = lavas], petinggi (dorpshoofd), secreta haec murmura vulgi (dat zachte gefluister van het volk), sarangi (soort van
Voor-Indische viool), shilingi (munt Tanzania – TZS = Tanzaniaanse shilling - klopt dat laatste wel? Ja.), hongi (zwaargewapende vloot van prauwen), judogi (judopak), shogi (Japans schaakspel) en yogi (beoefenaar yoga).

7. In het zicht van de haven schipbreuk lijden, is navem in portu mergi (naufragium in portu facere). De corgi's vormen een bepaald hondenras. Het eenhedenstelsel van Giorgi [giorgistelsel] is de voorloper van het SI-stelsel [Système International d'Unités]. De karavaan gaat voorttrekken. Wij volgen een vos-cursus [SR: voortgezet onderwijs voor senioren]. Je moet in de voutenkamer [opkamer] zijn. Als u aller clown zal ik optreden. De postillon d'amour [normaal: liefdesbrieven] bezorgde de vrijbrief [carte blanche]. Bij
België-Nederland scoorde België uit een vrijschop en Nederland uit een vrije schop [free kick]. In het ene land was hij net vrijverklaard, of in het andere land werd hij al vogelvrij verklaard en daarna was hij dus een vogelvrijverklaarde. Het verder niet aangeduide jongmens bleek een vrouwmens te zijn. Heb jij echt vues [uitspraak: vuus] op haar? Zij was het vunst [moreel verdorven] van het stel. De VVV (Vereniging voor Vreemdelingenverkeer) heeft VVV-kantoren. In een erotheek [pornotheek] koopt een erotomaan erotica [erotische artikelen]. Tulipomanie (tulpomanie): dat is gek van (op) tulpen (of de toenmalige tulpenhandel)!

8. De quetzal (munteenheid Guatemala) wordt aangeduid met GTQ. Assonantie is halfrijm, assaisonneren iets anders [kruiden]. De diva [gevierde zangeres] zong een ariëtte, een arietta [kleine aria]. Hij blonk uit in aritmetica [rekenkunde]. De bevalling zou à terme [zoals uitgerekend] plaatsvinden, daarom kon hij het concert met muziek a tempo [in de rechte of aangegeven tijdmaat] rustig bijwonen. We zullen pas à tête reposée [bedaard, rustig] overleggen en besluiten. Geef de aftersun, de après-soleil, even aan, wil je. Gezocht op '*hi': hi, hihi, is me dat lachen, spahi (naam van de leden van een Arabische inlandse cavalerie in Franse krijgsdienst), abachi (witte lichte houtsoort uit
West-Afrika), shakuhachi (traditionele lange Japanse bamboefluit), mariachi (Mexicaanse straatmuzikant), gnocchi [tussengerecht, uitspraak: njokkie, gnokkie], tai chi en tai-chiën [Chinese bewegingsleer], een chichi [bekakt] madam, deze oen is archidom, tamagotchi (computerspelletje), sandhi (gelijkwording van eind- en beginklank), nashi (appelvormige peer), washi (Japans papier) en maharishi (wijze, grote ziener).

9. Ze namen afscheid: auf Wiedersehen. Karoshi is overlijden als gevolg van te hard werken. Een kadushi is een grote zuilcactus. Een sushi is een rijstballetje. Met Krethi en Plethi worden Jan Rap en z'n maat aangeduid. Spemque metumque inter dubii is zweven tussen hoop en vrees. Ratione officii (afkorting: r.o.) is ambtshalve. De ASCII [American Standard Code for Information Interchange] is een verzameling van computercodes. De dii minores zijn de lagere goden. Het jus suffragii is het stemrecht (denk aan de suffragettes). Het gebeurde ad modum Minellii, op de wijze van Minellius [vertaald of geannoteerd]. Dit stamt van Vaticanum II. Zoek op wat met 'de stercore Ennii' bedoeld wordt [uit de mesthoop van Ennius: uit een massa minderwaardig werk zijn nog enkele waardevolle dichtregels opgediept]. De vinculum matrimonii is de huwelijksband. Van de huwelijksband (gescheiden) is a vinculo matrimonii. De Tweede Wereldoorlog (WO II) duurde vijf jaar. Dat is een petitio principii: dat is juist de vraag [en niet het antwoord]. Arcana imperii zijn staatsgeheimen. De pax imperii is de rijksvrede, de landsvrede.

10. Wat sub sigillo silentii geschiedt, gebeurt onder het zegel van de stilzwijgendheid. Het principium exclusi tertii is het beginsel van de uitgesloten derde (mogelijkheid). Het pactum in favorem tertii is een overeenkomst ten gunste van een derde. Het LAKS (Landelijk Aktiekomitee Scholieren) bestaat al geruime tijd. Fohi of Fo is de Chinese naam voor Boeddha. Het juiste aantal is anderhalf miljoen anderhalfduizend. De wijsbegeerte (ancilla theologiae) is de dienstmaagd van de godgeleerdheid. Dicteejuweeltjes: 'darbyst' (lid vergadering van gelovigen) en 'fenocryst' (petrografie: voorkristal).

 
 

1320 Dictee dinsdag 01 mei 2018 (1): dictee Oefendictee (oud) 517 √

Dictee - dictees [1320]

Ook dictee 517 (oud) was wel de moeite waard. Reacties altijd welkom!

Dictee 517 (DXVII) Specialistendictee (17)

1. Caulomen zijn stengelleden, geen leden van de hengelclub. Een catonisch (= van Cato, maar die en het volgende gezegde niet meer in VD) gezegde was: overigens ben ik van mening dat Carthago verwoest moet worden. Je zult toch maar onder het Caudijnse juk [zich moeten vernederen voor de overwinnaar] moeten doorgaan. Schrijf je reçu nu wel of niet met een c-cedille? In causes célèbres [beroemd rechtsgeding] krijgen rechters vaak caustische spot [bijtend] over zich heen. In straighte [duidelijk, rechtdoorzee] onderhandelingen zit men niet op cavillaties [spitsvondigheid, gezocht argument] te wachten. Hoe schrijven we dat: centiempje, centimepje [geen sjwa uitspreken] of centimetje [wel sjwa uitspreken]. Laat je oren uitspuiten: laat het cerumen [oorsmeer] verwijderen! Een cesarist wil het liefst alleen heersen. Die Servische nationalist, die četnik, dat schrijf je met een haček. Ze moesten de chamade [sj] [aftocht, terugkrabbelen] blazen. De (c)hamieten stammen van Ham (of Cham, zoon van Noach) af. De chambres ardentes [Frans inquisitiegerecht] hebben weinig goeds gebracht. De charleston [dans] stamt uit Charleston in South Carolina [geen -]. Ze droeg een Chanel, een chanelpakje.

2. Het shantykoor [ah/èh] was aan het chanten [tsj ah]. Het Chanoeka (chanoekafeest) is het joodse Lichtfeest, niet te verwarren met het Divali, het hindoeïstische lichtjesfeest. Hij schoot met een chassepotje [achterlader]. De bevallige chatelaine [kasteelvrouwe] serveerde op een van haar chateaus [kastelen] een châteauneuf-du-pape [wijn], maar dat was chateau migraine [hoofdpijnwijn, hele slechte]. De chaude [in het oog lopend vriendschappelijk] gastheer viel op. Gezocht op '*shock*': ijshockeyschaats (!), elektroshock (ect, elektroconvulsietherapie), shockart (om te choqueren of shockeren), shock-and-awe (militaire strategie), shocken (shockte, geshockt – ook: choqueren), shockjock [dj die van shockeren, choqueren, zijn handelsmerk heeft gemaakt], toxischeshocksyndroom [tamponziekte] en een anafylactische [levensbedreigende allergene reactie] of een cardiogene [m.b.t. toe het hart] shock. Een stupor is een psychische shock. Gezocht op '*choq*': choquant (ook: shockerend), choqueren (ook: shockeren), gechoqueerd (ook: geshockeerd) en choquerend (ook: shockerend). Voor twee paren zijn twee lits-jumeauxs (!) nodig. Schokkeren [ee] is trouwens honend beledigen: hij heeft me ten diepste geschokkeerd. Sjuchten is bij joden ritueel slachten. Hoor: cicadegezang!

3. Nou, ajuussies, hoor! De Cajuns [Franse kolonisten, Louisiana] houden van cajun(muziek) en in India dragen ze indiajurken [van indiakatoen]. Een coadjutor is een hulpbisschop. Ze zijn ejusdem anni (a.ej., van hetzelfde jaar). Nondeju, nondedju, sodeju, nondedjuke, verdju, sakkernondeju, dat kan er ook nog wel bij. Ze gingen base- [parachutespringen vanaf een berg] en bungeejumpen [elastiekspringen]. Het jejunum is de nuchtere darm. Dit geldt sans préjudice [onverminderd het recht van iemand anders]. Een préjugé [vooroordeel] past ons en een rechter al helemaal niet. Een montejus is een toestel [vloeistof door luchtdruk laten opstijgen]. Bij de elfjuliviering [herdenking Guldensporenslag] gingen we cliffjumpen [van hoge rots in water]. Schrijf vrijuit: brei-juffrouw, mini-jurk, naai-juffer en naai-juffrouw. Ze droeg een blingblingjurk [met opzichtige versieringen]. Zij was ontegenzeggelijk een crackjunkie [cocaïneverslaafde]. Rjucht en sljucht is oprecht en eenvoudig (in het Fries). De fröbeljuffrouw [knutselen] droeg afwisselend een cocktail- en dirndljurk [Zuid-Duitse boerenmeisjes]. Mal-jugés [onjuiste rechterlijke beslissingen] kunnen niet rechtgezet worden. Tjuus [dag, adieu] , tot morgen!

4. Conjunctis viribus [met vereende krachten] werden de verkrachte eenden [spoonerisme] weer in de juiste spellingvorm gebracht. Het animus injuriandi is de opzet om te beledigen. Die janjurk, een donjuan, scoorde op het hoofd-van-jut [kermisattractie, ook: kop-van-jut]. De ninjutsu is een Japanse vechtsport. Een vindex injuriae is een wreker van onrecht. Een dirju (BE) is een directeur judiciaire. Verjus is sap van onrijpe druiven. De saint-julien is een bekende, gecorseerde rode medoc. Beatjuggelen is scratchen [met grammofoonplaat] op de beat van de muziek. Een decujus is een erflater. Hujus loci is van deze plaats, hujus mensis van deze maand. Salvo cujus vis is zonder iemands recht te verkorten. Een tv-junk [teeveeverslaafde] heeft beeldschermogen. De CHU was de Christelijk-historische Unie. Wil jij de challes [brood voor de sabbat] klaarleggen? Dit beeldje is van chamotteklei gemaakt. Dat is een frisgewassen [GB] chintztheemuts [sits, calicot, indienne]. Zij draagt een chinéjurk [van gevlamd weefsel]. Is een chert een edelsteen? Nee: een dicht gesteente, bestaande uit siliciumoxide. Een chertepartij is een charte-partie [overeenkomst m.b.t. scheepsbevrachting]. Er zat chèvre [zachte Franse geitenkaas] op zijn chevrons [meestal mv., op de mouw van militairen].

5. Op Koninginnedag [thans: Koningsdag] is heel Nederland feloranje gekleurd. Met zijn cheiloschisis [hazenlip] wist hij toch de cherimoya [vrucht] en chayote [zekere pompoen] te verorberen. In een clarence [vierwielig rijtuig] kun je rijden en een clam is een strandgaper. De clairet [kort (vooraan in alfabet) = rood] is een lichtrode, droge wijn, de clairette [lang (verder in alfabet) = wit] een mousserende witte wijn van clairettedruiven. Cladomanie wordt ook heksenbezem [woekering van takken in de kruinen van bomen] genoemd. Clafoutis is flan (eiervla) met vruchten. Clenbuterol is een antihoestmiddel. Cisiojanen [beginregels van verzen] zijn middeleeuwse hulpmiddelen voor de kalenderinrichting. Circe's zijn onweerstaanbare verleidsters (zo genoemd naar Circe). Hij draagt een cingulum [wit koord om de albe van een priester] en bespeelt de cinellen [kleine koperen bekkens]. Ciao (tot ziens), riep hij.

6. Een cinchplug is een tulpstekker. Een chowchow is een keeshond. De chouans waren de aanhangers der Bourbons in de Vendée tijdens de eerste Franse Republiek. We eten Elzasser choucroute (sauerkraut). Een chrestomathie is een bloemlezing (als je gebloemleesd hebt). Cholecalciferol is vitamine D₃ (GB: D3 - 2020 VD ook!). De choemasj(im – meerdere bundels) zijn de vijf boeken van Mozes, de Thora, in de vorm van een gebonden boek. Cheshirekaas is chesterkaas. Alle chef-koks hebben meerdere chefs-d'oeuvre [meesterwerken]. Chiastoliet is holspaat. Een chiffonnière is een ladekast. Wat houdt het chinasyndroom [tsjaai-naa] in [angst voor meltdown kerncentrale]? Ook een geilaard heeft chijlvaten [chylus, lymf(e)vat]. Ook chique chicks [meisje] lezen chicklit. Wat is het verschil tussen voetbalgogme en die andere chochmes? Chlooracetofenon is CN-gas. Ze speelde chitarrone [lange, als bas gestemde luit], ondanks haar chlamydialijden [chlamydiasis, een geslachtsziekte] en een gezicht vol chloasma [vlekkige, geelbruine huidverkleuring, geen mv.]. Is bij de chinees (GB) eten, chinezen, bijna hetzelfde als chinezerij? Nee, dat laatste is muggenzifterij, haarkloverij. 

7. Is elke Chinees een zoon van het Hemelse Rijk? Ja, maar de keizer van China is de Zoon des hemels. Dat Chinese restaurant wordt gedreven door een rare Chinees. Heb je mijn chocoladen [bnw., lees: n] paasei gezien? De kinderen kregen een chocoladekasteel. Het ontoegankelijke gebied was afgesloten als door een Chinese muur [figuurlijk: beletsel]. Het leek de echte Chinese Muur wel. Deze cholerica [vrouw, driftkop] heeft geen cholera [ziekte]. Cholecystitis is galblaasontsteking. Er kwamen meerdere chrieën [k] [behandeling van een thema naar een gegeven schema van gezichtspunten] aan de orde. De christensocialisten zijn christensociaal (bnw., GB) (ook: christelijk-sociaal). Met een chopper kun je uien versnipperen. GB houdt het op cicerones, van VD mag cicerone's ook. Bij die stammen kennen ze chtonische godheden [aardgoden]. Chutney is een gekruide zoetzure saus uit de Indiase keuken. Cibeben zijn grote, beste rozijnen. Cichliden behoren tot de baarsachtige vissen in Afrika, Zuid- en Midden-Amerika. Churros [tsj] zijn heerlijke Spaanse gefrituurde deegstengels.

8. Gezocht op '*xw*': bordeauxwijn, boxwood (palmhout), duplexwoning, flexwerken, maxwell (cgs-eenheid van magnetische krachtstroom), reflexweg [weg van een reflex], soundmixwedstrijd en Vinex-wijk. Gezocht op '*que*' (een selectie): yquem (witte bordeauxwijn), vies manquées (mislukte levens), vertu héroïque (heldhaftige deugd), unique sellingpoint (USP), va-banque spelen en va-banquepolitiek, ultra citraque (over en weer), tel quel (zoals het is), suum cuique (ieder het zijne), spemque metumque inter dubii (zwevend tussen hoop en vrees), semper et ubique (altijd en overal), reciproque (omgekeerde), raquette (sneeuwschoen), queteletindex (QI – ook: BMI = body mass index), querciet (eikelsuiker), pulque (Mexicaanse drank), per consequentiam (bijgevolg), niqueteren van een paard [spieren doorsnijden, staart omhoog], maître Jacques (manusje-van-alles), manibus pedibusque (met hand en tand), in utrumque paratus (op alles voorbereid) en fausses queues (misstoten).

9. Verder: hodie [hoo-die-jee] atque heri (nog maar sinds korte tijd), face-to-face-enquête, ex quocunque capite (uit welken hoofde ook), equerre (trommelkruis), eau de labbaraque (naar de
negentiende-eeuwse Parijse apotheker Labbaraque – bleek- en vlekkenwater), coûte que coûte [koste wat kost], corps diplomatique [op kenteken: CD], coquille Saint-Jacques [jakobsschelp], een kokette [behaagziek, ijdel] coquette [Frans! – behaagzieke vrouw], concours hippique, communiqués en communiqueetje, chef de clinique, cacique (stamhoofd indianen), een bloque (een rechtuit, met forse stoot te maken of gemaakte bal), belle époque (negentiende eeuw voor wat betreft het culturele en mondaine leven), attaqueren (aanvallen), attaque (beroerte), apud novercam queri (aan het verkeerde adres zijn), absque ulla conditione (onvoorwaardelijk), adequeren (vereffenen), ab ovo usque ad mala (van het begin tot het eind), wit laqué boekenplanken, queueën [kjoe] (een queue [uitspraak: keu] maken), troqueren (ruilhandel drijven) en ubique (overal).

10. De hele chose [zaak] viel in duigen. Het glagolitische [Kerkslavisch] en gotische [fractuurschrift, Bijbelletters, Duitse letters] schrift vind ik kunstig. Bij netsuke (inro, gordelknoop, uitspraak!) is er een opvallend detail wat betreft het meervoud in VD (niks of een s erachter; GB: s). Gezocht op '*ei*ij*' (een selectie): beiderzijds, beleidsrijk, biedermeiertijd [1815-1850, Duitsland], boekweitebrij,
deimt-deimtsgelijk [elke deimt = dagmaat betaalt evenveel aan dijklasten] , fonteinpijp, freinetonderwijs [ervaringen centraal], geitenvijg, hameistijl [valhek], heitjespiejijzer [kwartjesvinder, bedrieger], geinlijn, karweitijd, keinijg, leigrijs, meierij, moerbeizijde, one-issuepartij, peizelijk (denkbaar), pleisterstrijker, porseleinrijden [in taxi], reigerpijp, reikwijdte, roei-ijzer en schroei-ijzer.

 
 

1319 Dictee maandag 30 apr 2018 (1): dictee Oefendictee (oud) 514 √

Dictee - dictees [1319]

Ach, laat ik ook Oefendictee (oud) 514 maar vast publiceren ...

Dictee 514 (DXIV) Specialistendictee (14)

1. Een barquette is een bakje voor ragout. Bastioneren (van bastions voorzien) heeft niets met bastonneren (met stokken schermen) te maken. Een bijna witte legering is het bathmetaal. De balletdanseres oefende barrevoets aan de barre [uitspraak: bahr, baar]. Wat kan die rivier bandjiren [wassen en buiten oevers treden]! Op en onder zijn balaclava [bivakmuts] was de baklava [gebak] nog te zien. Hij bakkeleit vaak als hij in Bahrein is. Banzai [tw., Japanse heilroep, hoera], het bonsaiboompje, is alweer gegroeid! Dhaka [niet in VD] is de hoofdstad van Bangladesh. Bengaalse inwoners zijn Bengali [Bengalen, Bengalezen, Bengali's - GB kent Bengali alleen als taal]. Komt de Barbarijse steenpatrijs uit het land der Berbers? Ja, Barbarije is het land van de Berbers. Hij liet zijn barbertje [mandje] (van: Barbertje moet hangen) op de bart [het brugdek] vallen [evt. ook bard = volksdichter]. Heeft Bartje – ja, die uit het Drentse Drenthe – ooit in een historisch wagenspel voor bard [volksdichter] gespeeld? We eten blakaipesi [pih-sie] (zwartoogboontje). Gaan wij gebukt onder de Bataafse mythe [onterechte identificatie van de Nederlanders met de Bataven]? Het schip kan alle zeilen bijhebben [uitgespannen hebben staan]. Er ligt een berbertje [vloerkleed] op de vloer. Bismillah [Arabische vrome uiting bij het begin van enigerlei onderneming – het basmala is het uitspreken van 'Bismillahi rahmani Brahim' als formule ter begeleiding van een goede daad], we gaan bismarckharing vangen! De bigshot [kopstuk] genoot zichtbaar van zijn biryani [stoofschotel met basmatirijst].

2. De biocoenose [uitspraak: see, seu] is een levensgemeenschap. Het horloge van die linkerd loopt op de binkert [verkeerd dus]. Het meervoud van 'bel-esprit' is 'beaux-esprits' [iemand die thuis is in en aangenaam weet te spreken over literatuur (GB ook: tt) en kunst]. Schrijf met 3 hoofdletters: ik heb ge-BBQ'd [gebarbecued GB: ook wel bbq]. Ik koop altijd bildtstars [aardappel]. Uit een reisverslag: zij beevaardden [op bedevaart gaan] en strandden in de bekade havenkom. Gezocht op '*mi' (een selectie): prix d'ami (vriendenprijs), agami (trompettervogel), origami (Japanse papiervouwkunst), lapsus calami (schrijffout), salami (soort cervelaatworst), umami [oe] (natriumglutamaat), en ami (als vriend), tali rami (touw van rameevezels), tatami (mat bij judo), swami (godsdienstonderwijzer), faux ami(s) (valse vriend(en) in de taalkunde), à demi (voor de helft, half), BMI (body mass index), meltemi (meltemia, koude noordenwind in de Egeïsche Zee), sashimi (Japans gerecht), tu quoque, fili mi (Caesar: et tu, Brute, ook gij, Brutus) en mimi (mimietje, salonmeubel).

3. Ook: krimi (criminele misdaadfilm), surimi (visgehakt of -pasta), amor proximi (naastenliefde), salmi (ragout van gebraden gevogelte of wild), NMi (Nederlands Meetinstituut), KNMI (Koninklijk Nederlands Meteorologisch Instituut), res angusta domi (armelijke huiselijke omstandigheden), SMI (Swiss Market Index), cumi (culturele minderheid), Vaticanum I (!) en halloumi (van schapenmelk gemaakte kaas uit Cyprus). Bassdrum (GB) mag volgens VD ook 'basdrum' zijn [andere uitspraak!]. Een basset [ah, èh] is een hond. Als haviken zaten zij te batikken en te punniken. De hooligans [voetbalvandaal] verbouwden de hovercraft [luchtkussenvoertuig]. Die twee batsmen [speler met bat] waren beslissend. De beauté du diable [duivel] is de schoonheid van de jeugd. Ze beleefden goede dagen, beaux jours, die ladykillers, de beaux garçons. Bedeguar (bedegar) is hondsrozenspons [gallen wilde rozen]. De bedstedegenoten (spondengenoten) deelden het bedsteetje.

4. Op een beeldenaar kan een beeltenis staan. Hij was behept met vooroordelen. Beid (archaïsch: + t) de tijd: we moeten beiden de tijd beiden. Harelbeke pakte de eersteperiodetitel, het is al hun derde periodetitel. Tiewraps zijn kabelbinders. Deze nota is in het beleidschinees [niet in wdb.] geschreven. Hij berstte [barsten] van de koppijn. Beaverteen is bevertien [andere uitspraak!], moleskin [Engels leer]. Je moet je niet blind kijken op dit ene incidentje. Je hoort geen verschil tussen 'bogies' (draaibaar onderstel) en 'bogeys' (slag meer bij golf). Hij had net een blauwtje gelopen, had het koud en ging een potje blouwen [met de armen slaan – boerenvuur maken]. Vroeger had men een bellenmeisje (met een kleur als een bellefleur). Belies zijn sukkelachtige vrouwen. Ik stemde in onder beneficie van inventaris [boedelbeschrijving]. Het beneficeconcert [benefietvoorstelling] was ter benefice [voordele] van de weduwe. Zij kreeg het beneficiegeld. Thans wordt om teksten in Tamazight [Berbertaal - als zodanig niet in wdb., lijkt een correcte samenstelling, ook: Berbers - overigens is een Amazigh een Berber] te schrijven het Berberschrift (Tifinagh) gebruikt. In sommige streken heerst nog steeds mond-en-klauwzeer (MKZ).

5. Dat is ben trovato, goed bedacht! Een cul-de-sac is een doodlopende straat, steeg of betoog (!). Ik wil een biefburger. In een oorlog is veel confiscabel [verbeurdverklaard kunnende worden]. Dit bloemperk heeft een bielsen [bnw. met s, mv. znw. met s of z - let op: biel, mv. biels, biels, mv. bielsen of bielzen] omranding. Gezocht op '*ni' (een selectie): afghani (munt), aniani (rijstmesje), mani (geblokte Palestijnse omslagdoek), nil humani (niets menselijks), rani (Indiase vorstin), maharani (vrouw van een maharadja), guarani (munt – PYG, Paraguay) [uitspraak: gwaa], biryani (stoofschotel), lilangeni (munt – SZL, Swaziland), goeni (jute), Mark Rutte is een soort houdini [boeienkoning, ontsnappingskunstenaar], fini (uit, af), passé(s) défini [imparfait, imperfectum, o.v.t.], kundalini (scheppende energie), blini (pannenkoekje), tortellini (pasta) en grissini (soepstengels).

6. Ook: animus domini (de wil eigenaar te zijn), focolarini (groep leken en priesters), martini (vermout), crostini (geroosterd brood), ejusdem anni (van hetzelfde jaar, afkorting: a.ej.), zamboni (dweilmachine), ngoni (voorloper banjo en gitaar), cannelloni en tortelloni (pasta's, de grote – de kleine heten tortellini), somoni (munt – TJS, Tadzjikistan), peperoni (onrijpe Spaanse peper – maar wat is pepperoni – pikante salami), yoni (hindoeïsme: vrouwelijk geslachtsorgaan), arni (waterbuffel), hôtel garni [geen maaltijden], bouquet garni [kruidentuiltje], uni (universiteit, eenkleurig) en in communi (gemeenschappelijk). Gezocht op '*pi' (selectie): capo di (tutti) capi (baas der bazen), goenoeng api (vulkaan), okapi [giraffeachtige], napi (knol yamswortel), sapi (inlands rund), epi (verkorting van episiotomie), canis in praesepi (boosaardige dwarskop), pipi (urine), tipi (indianentent), swipi (zweepslang), scampi's [tijgergarnalen], popi (populair), topi (tropenhelm, lierantilope), mupi (stadsinformatiezuil), Tupi (indianentaal) en xiang qi (Chinees schaakspel).

7. Ze rijdt in een minietje en draagt een mini-jurk. Gezocht op '*oi' (een selectie): oi (muziekstijl), ma foi (beslist), livre de bonne foi (te goeder trouw geschreven boek), hoi, ahoi en hiephoi, koi(karper), hors la loi (vogelvrij), hoi polloi (de massa), quant-à-moi (wat mij betreft), culte du moi (eredienst van het ik), rendez-moi (diefstal door een wisseltruc), excusez-moi (pardon), op de bonnefooi, hertshooi (sint-janskruid) en hertshoorn, lakooi (violier), apenkooi en melkooi (!), zonder emplooi (werkloos), mongolenplooi, massooi(boom), renvooi (verwijzing), konvooi (gewapend escorte), pokken- en klerezooi, mal de roi (scrofulose, tb, tbc van de lymfklieren), crachat de roi (ridderorde), plus royaliste que le roi (roomser dan de paus), camelot du roi (monarchistisch propagandist in Frankrijk), mevroi Pieters, malgré soi (malgré lui: tegen wil en dank) en je-ne-sais-quoi (ik-weet-niet-wat).

8. Een envoi is een princestrofe. 'Iemand in het ootje nemen', schrijf je dat met een of met twee o'tjes? Gezocht op '*ri' (beperkte selectie): waza-ari (bij judo), rastafari (aanhanger rasta), een matahari (!, femme fatale, spionne), lari (munt Georgië – GEL), in statu pupillari (als onmondige), imari (porseleinsoort), kenari (kanarieboom, beide niet meer in VD), redenering a pari [analogieredenering], sari (vrouwenkledingstuk uit India), ad aperturam libri (bij de opgeslagen bladzijde), homo unius libri (hij heeft al een boek …), dernier cri (nieuwste modesnufje), montes auri polliceri (gouden bergen beloven), enfant chéri [lieveling], hodie atque heri (nog maar sinds korte tijd), her(i)heri (eenpansgerecht), bersaglieri (Italiaanse lichte infanterie), hoeri (eeuwig jong blijvende maagd met gazelleogen in het paradijs), poeri (paleis), peri (gevleugelde geest), apud novercam queri (aan het verkeerde adres zijn) en kafri (scheldwoord negroïde Surinamer).

9. Verder: grigri (amulet), piripiri (gerecht), kasiri (drank), daiquiri (cocktail), kukri (mes Gurkha's), usus fori (rechtsgebruik), millefiori (kunstglas), lori (halfaap), goliathlori, nori (zeewier voor de sushi), particeps tori (bedgenoot), depri (depressief), potpourri [medley], boletri(boom), kankantri (wilde kapokboom), santri (leerling Koranschool), verba magistri ('s meesters woorden), kauri (kinkhoorntje), amphigouri (nietsbetekenend gedicht), bistouri (operatiemes), suri (Surinamer), bansuri (Indiase dwarsfluit) en spes incerta futuri (de onzekere hoop op de toekomst). Gezocht op '*si' (selectie): dalasi (munt Gambia – GMD), septum nasi (neustussenschot), in parenthesi (tussen haakjes), in thesi (in theorie), moksaleisi, kukaleisi (oe, ih, VD: snelkookrijst), suggestio falsi (valse ingeving), perdendosi (langzaam afnemend), RSI (repetitive strain injury), Farsi (Perzisch), trassi (garnalenpasta) en watoessi [Afrikaans rund]. 

10. Gezocht op '*ti' (selectie): pedati (buffelkar), vigore mandati (krachtens lastgeving), melati (bloempje), fruges consumere nati (nietsnutten), coati (neusbeer), chapati (plat Indiaas brood), locus delicti (plaats delict, pd), spermaceti (uit potvissen), oloysiketi (SR, halsketting), moksimeti (Surinaams gerecht), staartagoeti (acouchy), adverso flumine niti (vergeefse moeite doen), ouistiti (penseelaapje), (ma)loti (munt Lesotho – LSL), mi-parti (voor de helft), roti (Surinaams gerecht, maar rowti = SR appelvink of dikbekje!), palma-christi (wonderboom), lacrimae christi [fijne donkerrode wijn uit de streek bij de Vesuvius], tosti [croque-monsieur], rösti [gerecht van gesnipperde of geraspte aardappel] en afritti [zaadhaartjes van de Egyptische katoen].

 
 

1318 Dictee zondag 29 apr 2018 (1): dictee Oefendictee april 2018 (2) √

Dictee - dictees [1318]

Oefendictee april 2018 (2)

1. Zie vorig dictee: nooit gedacht, maar vandaag moest ik aan de NSAID! Voor mij is dat een ponteneur, een point d'honneur. Op dat pongé (soort taf) was ponge (ereprijs) geborduurd. Het poujadisme is een kleinburgerlijke protestbeweging met extreemfascistisch karakter. Pralines [VD ook: pralinen] kunnen praliné [vulling] bevatten. Een rakelijzer is een sleis. De playboy racete op zijn reesplee naar de winkel om een wc-pleeboy te kopen. Hij zat pauwetrots op de zelfgereide (!) bok. Ze kunnen elkaar niet luchten of zien: Simpelmans en die saaimans. In Valerius' Gedenckclanck stond het al: Nederland! Let op u saeck! Safe sex is veilige seks. Een sandalwood is een sandelhoutpaard. Mag ik een sauternes van u? Hij moest zijn sardonisch gelach (!) duur betalen. Je weet het: een scuba is een
self-contained underwater breathing apparatus. Raar woord: secondbestopinion.

2. Loop ik door Lopik, loop ik een paar Lopikers tegen het lijf. Zij zei dat jij momenteel heit (!). Verweesde wees, wees wijs en bid een weesgegroet met de officiële tekst van het Weesgegroet. Speel jij basdrum of bassdrum, snaredrum of snaardrum? Zijn moeder had op zijn smoddendoek een hartstikke mooie smoddekop geborduurd. Snobbish is snobistisch. Ze zijn weer helemaal in: de sannyasins of rajneeshies, de volgelingen van de Bhagwan, verkorting van de Indiase goeroe Bhagwan Shree Rajneesh, stichter van de Bhagwan(beweging). Hij kikte erover dat hij op zijn kiksen kickte. Met aloïne duiden we aloëbitter aan. Hij was blasé, zij nog blaséër en hun vader het blasést van alle drie. Omdat ik een rastaquouère ben, hebben ze mij vast niet uitgenodigd. Ik ga zythologie, bierkunde, studeren. Bier hoort trouwens zymotisch [gistend] te zijn. Een narcissus is een narcistisch persoon. Hij is in het rijk van Flora begonnen met kweken van Flora's kinderen, specifiek suzannes-met-de-mooie-ogen.

3. Het lemma 'coccejaans' [april 2018] bevat een al tientallen jaren bestaande fout ... Verwar niet: 1) coccejaan(se) [kohk-see-jaan] = volgeling van de Leidse hoogleraar Coccejus, voorstander van de meer vrijzinnige richting in de gereformeerde staatskerk en 2) koksiaan(se) [kohk-sie-jaan], scheldnaam voor de christelijk-gereformeerden (oorspronkelijk als scheldnaam voor de volgelingen van Ds. Hendrik de Cock (1801–1842) uit Ulrum; door associatie met kok werd het woord ook een scheldnaam voor 'iemand die veel eet', dus een aanhanger van de kok). Met '*français*':à la française (op z'n Frans, in de Franse stijl), Comédie-Française (= Théâtre-Français, vergelijk Académie française – ook: de Veertigen – met devies: à l'immortalité en leden, de immortels, de onsterfelijken), française (dans, gewone quadrille), Française (vrouw), la clarté française (de helderheid in de Franse uitdrukkingswijze), mal français (medisch, eufemistisch: syfilis),
CPF-frank (Comptoirs Français du Pacifique-frank) en RF (= République Française).

4. Liter heeft als symbool L of l. Forza Italia! Nel mezzo di cammin di nostra vita: op het midden van onze levensweg. De NELOS is de Nederlandstalige Liga voor Onderwateronderzoek en -Sport. BGN (Bulgarije) staat voor de lev: 100 stotinka. De vrouw vermande zich. En de man? Neenee, niet doen, daar zit een nee-neesticker! Het moment suprême is het supreme (suprême) moment, het hoogtepunt. Die Suzanne (a) met de mooie ogen (!) was voor mij een princesse lointaine. Met DMMP (dimethylmethylfosfonaat) gemaakte sarin(e) (net zo'n zenuwgas als VX, soman – niet wdb. en tabun) kun je op het eerste gezicht niet bestrijden. Met '*color*': technicolor en colorfieldpainting, fullcolourduk is in full colour. De drukkersterm CMYK * staat voor Cyan, Magenta, Yellow en Key, waarbij 'key' verwijst naar de k, de laatste letter van 'black'. De drie primaire kleuren zijn dus cyaan, magenta en yellow, in het Nederlands: RGB, rood, groen en blauw. N. Chomsky bedacht de tgg, de transformationeel-generatieve grammatica. Zij lijdt aan thuisitis.
* [Jeroen:] Even opletten in alinea 4: de vier drukinkten zijn cyaan, magenta, geel en zwart (CMGZ - niet in wdb. - in het Nederlands, CMYK in het Engels). De primaire kleuren in de kleurencirkel zijn rood, geel en blauw. Daarmee kun je handig de complementaire kleuren uitrekenen: rood staat precies tegenover (geel + blauw =) groen, blauw staat tegenover (rood + geel =) oranje. Beide zijn zogeheten subtractieve kleurmengingen. Daartegenover staat RGB, de additieve kleurmenging, die uitgaat van licht. Als je rood, groen en blauw mengt, krijg je wit licht. RGB wordt gebruikt bij beeldschermen. Het is dus iets heel anders!

5. Hij zit op de ThUK: Theologische Universiteit Kampen. een thyrs, thyrsus, thyrsusstaf, bacchantenstaf is een klimopstaf. Het zij maar weer gezegd: een TIA is een transient ischaemic attack, vaak voorbode van een attaque. Thulium (Tm 69) is nu eenmaal geen thorium (Th 90). Een touche-à-tout is een bemoeial. Trehalose is plantensuiker. TNT is trinitrotolueen oftewel trotyl. Getroebleerd, in de trubbels? Zoek een troubleshooter! Wat was COPD ook alweer? O ja: chronic obstructive pulmonary disease. De schrijfwijze 'grilpan' is niet fout [GB, maar liever: grillpan]. De mens met zijn umwelt zit altijd in een zekere umfeld. Nikkelglans wordt ook ullmanniet genoemd. Alle urticaceeën behoren tot de familie Urtica (brandnetels). Je 2 ureters komen uit in de urethra.

6. Sollen (qua plaats) met een gevangene is vershanghaaien. Hij had zijn brits verrinneweerd en verknoertte het daarmee voor anderen. De vermoeidste lopers haakten het eerst af. Heb je de boel nu weer verschlimmbessert(?)? Met dat verguldsel is het wel mooi geworden! Een volontair werkt voluntair. Het woord yippie komt van Youth International Party. Wrijten, je weet wel, dat is bakkeleien. De scheepsschilder resideerde in een van de Caricom-landen [Caribbean Community and Common Market]. De schonen-bij dage [purperwinde] en de schonen-bij-nachte [nachtschone] hebben het loodje gelegd bij VD, de schonen uit het Westland [perzik] en de schonen van Boskoop [goudrenet] (nog) niet. Het meervoud van 'bonheur' is 'bonheurs', dat van bonheur-du-jour' echter 'bonheur-du-jours'. Als je oude wonden openrijt (oprijt, ript), heeft het slachtoffer een rijtwond te dichten.

7. Een mine (mina) bij de oude Grieken is 1/60 van een talent (gewicht en munt). Een APM (anti-personnel mine) krijgt als correcte vertaling antipersoonsmijn (VD, antipersoneelsmijn lijkt wel heel vreemd). Hobbyen doe je met hobby's, sudokuen met sudoku's. Geef mij maar zo'n gelaarsd en gespoord hoentje. Tim, boek toe! Het is net zover als van hier tot Timboektoe of van hier naar Tokio. Nil volentibus arduum: voor hen die echt willen is niets te moeilijk! Een rara avis in terris nigroque simillima cygno = (letterlijk) een zeldzame vogel op aarde, het meest lijkend op een zwarte zwaan, een kuise vrouw dus [men kende toen de zwarte zwanen uit Australië nog niet!]. Incorrupta fides nudaque veritas: niet te verbreken trouw en de naakte waarheid. Een ruwe kerel die ongegeneerd de waarheid zegt is le paysan du Danube (boer van de Donau). Obscura vera involvens: waarheid hullend in duistere woorden.

8. Perigordtruffels behoren tot de lekkerste! 'Frame' is een het-woord. Die dieren, aeneasratten, heten zo, omdat een rattenmoeder haar kroost op de rug draagt, en Aeneas dito zijn oude vader! Het Ministerie (!) van Buitenlandse zaken heet ook wel BuZa (BZ, ook: het Plain, Plein 23) en het Ministerie van Binnenlandse Zaken en Koninkrijksrelaties BZK. Het historische ministerie van Cultuur, Recreatie en Maatschappelijk Werk werd aangeduid met CRM. EL&I: Ministerie van Economische Zaken [los ook: EZ], Landbouw en Innovatie. IenM: Ministerie van Infrastructuur en Milieu. LNV: (historisch): Ministerie van Landbouw, Natuurbeheer en Visserij, ook: Ministerie van Landbouw, Natuur en Voedselkwaliteit. MinDef: Ministerie van Defensie. Ook nog: OCW, O en W en OK en W. Fin. = Ministerie van Financiën. Verouderd: SoZa = (Ministerie van) Sociale Zaken en SoZaWe [ook: SZW]: extra van Werkgelegenheid. VenJ: Veiligheid en Justitie. VenW: Verkeer en Waterstaat (in 2010 opgegaan in IenM – ook wel: V&W). Vomil: Volksgezondheid en Milieu. Voro: Volkshuisvesting en Ruimtelijke Ordening. VROM: Volkshuisvesting, Ruimtelijke Ordening en Milieubeheer (in 2010 opgegaan in IenM). VWS: Volksgezondheid, Welzijn en Sport. WVC (historisch): Welzijn, Volksgezondheid en Cultuur. Ten slotte het ministerie van de mp, de minister-president: Ministerie van Algemene Zaken (AZ). Criticasters op de M van Ministerie verwijs ik naar TH (p. 112: Ministerie van Economische Zaken) en de Taaladviezen van Taalunie, Onze Taal en Taaltelefoon!