1570 Dictee donderdag 18 april 2019 (2) dictee Oefendictee (oud) 807 √

Dictee - dictees [1570]

Dictee 807 (DCCCVII) Dictee Specialisten (25-11-2014)

1. Kende je de decibel adjusted (dBa) al? Het dbso (België) is het deeltijds beroepssecundair onderwijs. De DCD of dyspraxie is de developmental coordination disorder. Bij cd's is DDD (bnw.) digitaal opgenomen, digitaal gemixt, digitaal op de cd-master vastgelegd. Moeten we nog steeds vrezen voor een ddos-aanval (distributed denial of service)? De DDR was de Deutsche Demokratische Republik en DDT is dichloordifenyltrichloorethaan. Mooie uitdrukking: de alieno liberalis, riemen snijden uit andermans leer. Ik heb het ook maar de auditu, van horen zeggen. Ze deed een debaclevoorspelling. Deadliften is een onderdeel van powerliften [krachtsport] . Het debarkement vond aan de débarcadère [aanlegplaats] plaats. Wat wordt er in debije (maat elektrisch dipoolmoment van een molecule – symbool: D) gemeten? Debiliseren is verdommen [dommer worden]. Bon gré, mal gré, willens nillens, nolens volens [goed- of kwaadschiks, tegen wil en dank], nou, dan maar de bonne grâce [goedschiks].

2. De onvermijdelijkheid van de dood wordt wel aangeduid met 'debitum naturae'. Zeg het nou maar de but en blanc [op de man af]. Kun jij dat wel onthouden: debris is ruimteafval, débris is puin ? Een decalcomanieplaatje is een calqueerplaatje. In één keer goed uitspreken: decalumen (voor gewone stervelingen: deca-lumen). De Decamerone is een boek van Boccaccio. Onverwacht ophouden met kamperen is ook een soort van decamperen [de plaat poetsen]. Ze neemt deel aan de decatlon. Decarbonyleren en decarboxyleren verschillen slechts gradueel (het gaat om één O-atoom: CO en CO₂). De cetero (overigens) ben ik van mening dat die decharge [ontheffing] onterecht is. Die halo [lichtkrans om zon of maan] is een deceptio visus (gezichtsbedrog). Er verdwijnt al zoveel, nou deze déchéance [verval van een recht] nog! Wat zijn 'dechers' [10 stuks huiden – dee-chuhr] en wat is de uitspraak? De decimator universalis is de dood. Zie artikel 5 decies [tiende punt]. Zijn dochter was een niet-benijdenswaardige declassee [aan lagerwal geraakt persoon].

3. De déclaration des droits de l'homme is de (universele) verklaring van de rechten van de mens. Dat is de concert (gezamenlijk, in overleg) besloten. Een decujus is een erflater. Wat is een deësis (Christus, Maria en Johannes de Doper) in de Byzantijnse kunst? Bij een defilé wordt er gedefileerd. Ze moeten het schip nog degaussen [ontmagnetiseren]. Dit berichtje was zo lullig, ik heb je daarom gedefriend [ie, èh] (ontvriend – gewist op social media). Hij is het wel degelijk. Voor dit leer heb ik dégras [afvalvet uit leerlooierijen] nodig. Leg het begrip deixis (verschijnsel dat sommige taaluitdrukkingen voor hun interpretatie afhankelijk zijn van de concrete gebruikssituatie) eens uit. Spreek snel uit 'dekaak' [dek-aak]. Dekweefsel is epitheel. Het Engelse 'delay' [vertraging] dekt niet helemaal ons délai [uitstel van een termijn]. Het product van de g.g.d. en het k.g.v. van twee getallen is gelijk aan het product van die getallen zelf [vb. 45 x 35 --- > 5 x 315]. Dat is nou echte deli [delicieuze] deli [delitabak]. Er is delicieuse [gebak] bij de koffie. Kijk, dat is nou echt mooi oud delfts. De delicta juventutis meae (de zonden van mijn jeugd) werden mij vergeven. Deltavormig is driehoekig als een deltoïde (deltoïdeachtig dus).

4. De deliramenta doctrinae (razernij van de geleerden) is nog een graadje erger dan de rabies theologorum (razernij der theologen). Een demarcatie(lijn) aanbrengen is demarqueren. Het gaat met dat boefje de mal en pis (van kwaad tot erger). Zo is demaskeren een demasqué ondergaan. Hij zingt in een dementiekoor. Een demi-lune is een ravelijn [buiten vestingwerk]. Dat klinkt niet: demi-johns zijn dame-jeannes [grote mandfles, dameraan]. Demi-reliëf is halfreliëf [vlak verdiept, figuren half boven vlak], bas-reliëf is laag- of vlakreliëf en haut-reliëf is hoogreliëf. De mortuis nil nisi bene: over de doden niets dan goeds. Op den duur word ik daar kriegel [kregel, kriegelig, kregelig] van. Ere wie ere toekomt: dem Verdienste seine Kronen. De voormalige Joegoslavische republiek Macedonië wordt aangeduid met FYROM (Former Yugoslav Republic of Macedonia, munteenheid: denar). Wat voor vlees heb je in de kuip met dendeng (ook: dingding – gedroogd en gewoonlijk met kruiden bereid, in dunne plakken gesneden vlees)? Denique coelum (eindelijk de hemel, wij zullen die verwerven), althans volgens de meeste kruisvaarders.

5. Hij denksportte van jongs af aan. Die nachtbraker trekt er vaak de nocte ('s nachts) op uit. Onderhuur verboden: de non locando. Een densimeter (meet dichtheid van vloeistoffen) is geen dasymeter (veranderingen van de dichtheid van lucht – en ook geen densitometer: (fotografie:) zwartingsmeter). Hij at het op, wel dente superbo (met lange tanden). De afkorting D.F. staat voor Deo favente [met Gods gunst]. Uit dépit, geërgerd, trapte hij de deur in. De ambassadeur kreeg een gecodeerde depêche [telegram, ambtsbericht]. Een dépositaire is een depositaris [heeft geld of goederen in bewaring]. Het depositum fidei (geloofsinhoud, geloofsschat) is onaantastbaar. De Bestendige Deputatie (van een Vlaamse provincie) heeft dat besloten. Waar vind je dat nog, drie uitspraakmogelijkheden: derby [uh, ah, èh, ie], betekenis: 1) garibaldihoed [rond, heren], 2) sportwedstrijd tussen naburige ploegen, 3) kaas uit Derbyshire. In Epsom vindt in de week voor of na Pinksteren de Derby plaats [wedren over vijf mijl voor driejarige paarden]. Begrijp jij echt wat zo'n derde-betalersregeling is [instelling die ziektekosten betaalt of voorschiet]? Eenmaal, andermaal, derdemaal … Dat team is derdenationaler.

6. Bij de derdeordeling [tertiaris, leeft volgens een verzachte regel van een kloosterorde seculier of regulier] werd derdenbeslag [geld of goederen van een schuldenaar berusten bij een derde] gelegd. Der eingefrorene Dünkel: de in iemand vastgevroren eigenwaan. Een heavymetalband speelt harde hardrockmuziek. Dat knicksje [lichte kniebuiging uit beleefdheid = reverence] was de rigueur [Frans: verplicht, waarvan niet kan worden afgeweken, voorgeschreven door de etiquette]. Dershanes zijn collegezalen van een medresse [ook: madrassa = islamitische juridisch-theologische hogeschool]. Derrispoeder [uit derriswortel, vlinderbloemige klimplant] doodt insecten. Een derrick is een boortoren. Der Mensch ist [is], was er isst [eet]. Met meerdere gestolen derniers cris (nieuwste modesnufjes) werd hij op zijn déroute (verwarde vlucht) gepakt. De orde van de Mevlevi's wordt wel omschreven als de dansende derwisjes
[mystiek-religieus, islamitisch]. De term 'desda' (dan en slechts dan) komt uit de logica, dat valt niet te loochenen. Deshabillé en en déshabillé verschillen maar gradueel [in spelling en betekenis]. Die huid lijdt aan desquamatie (afschilfering). Een desslachtoffer is een slachtoffer van di-ethylstilbestrol. Naar het dessous des cartes [geheim van een zaak] kun je alleen raden. Vind je die twee dessus-de-portes mooi [boven het kalf = dwarsbalk van de deur]? De afkorting d.e.t. staat voor 'daarentegen'.

7. Hij is getuige de visu (met eigen ogen: ooggetuige). DeVlag was de Duits-Vlaamse Arbeidsgemeenschap. De moderne devotie was de beweging tot verdieping en verinniging van het geloofsleven uitgaande van Geert Groote en de Broeders des Gemenen Levens (14e-15e eeuw). Je moet je aan het dharma (geheel van grondregels voor individueel en sociaal gedrag in een aantal oosterse religies) houden. Zijn dhimmitude (min of meer zelfopgelegde positieve grondhouding van niet-moslims tegenover de islam) is geveinsd. Een dhole is een alpenhond, een dhow een traditioneel Arabisch zeilscheepje. Dhurrie is Indiase kelim [stof, tapijt]. De dhuhr [oe] is in de islam een gebed kort na het middaguur, een van de vijf gebeden van de salat. Een diak is een tweeverdiener met kinderen (double income and kids), een dinkie is een tweeverdiener zonder kinderen (double income, no kids). Dinky toys zijn weer iets anders. Een diaconicum is een diakonikon (kleine ruimte rechts van de apsis ...). Het was een soi-disant [zogenaamd] project X-feest. Hoeveel solotniks [Rusland, 4 gram] gaan er in 2 poeden [ruim 32 kg]? 8000, dus. Als volgeling is hij heel soumis [onderworpen, gedwee].

8. De jeugd vindt die specie [soort] heel speci [speciaal]. De soroptimiste en de Rotarian hadden wat met elkaar. De sonnettendichter maakte ook weleens sonetto's (sonetti – speciale dichtvorm). De verkorting van 'de Olympische Spelen' is 'de Spelen'. Mijn moeder zal het wel goedvinden, met goedvinden van mijn vader. De oetlul [stommeling, hufter] speelde nog oed [fretloze, elfsnarige Arabi­sche luit] ook. Diamant- of jodenhaas [mals stuk vlees uit de voorvoet van het rund] is koosjer. De dianetica is de door L. Ron Hubbard ontwikkelde theorie over de relatie tussen lichaam en geest die ten grondslag ligt aan scientology. Diatomeeënaarde is infusoriënaarde of kiezelgoer [krijt- of kleiachtige massa]. Hé, ouwe dibbes [goedzak], ben jij daar ook nog? Diabenzopyrrool is carbazool, toch?. Di (dii) boni [goeie goden, uitroep verbazing of schrik], hij weer! Dicht en ondicht zijn poëzie en proza. Wil je de deur dichtdoen? Het dichtvuur – furor poeticus – bezielt hem. Fatsoenshalve, dicis causa, dicis gratia, heb ik hem vormelijk de hand geschud.

9. Die dickensiaanse ellende behoeft een marxiaans reveil. Ga jij maar op de dickeyseat [zitplaats, opklapbaar]. De ontheemde kreeg dicta docta pro datis: mooie woorden in plaats van gaven. Een cicero [drukletter] telt 12 didotpunten [maat daarvoor]. Het dieen is een organische verbinding met twee dubbele bindingen. Houdt den dief (archaïsch)! Die Kraniche des Ibykus [de kraanvogels van Ibycus, ballade van Schiller] vormen een betekenisvol toeval, een vingerwijzing Gods. Er zijn veel geneeskundige diensten: neem als voorbeeld de GD (Geneeskundige Dienst) van Almelo. De afkorting GGD staat (stond) voor de Gemeentelijke Geneeskundige Dienst (de g.g.d. is de grootste gemene deler – en het k.g.v. ...). De dienst na verkoop verleent service. Waar vindt men de technische dienst (td)? Hij gaat dienstdoen als matroos. De dienstbodekamer is om de hoek. Het Hollands Diep is de Moerdijk. Het schip zou uiteindelijk de dieperik in gaan (VD – zinken, verdrinken).

10. Waar zit dat plimsollmerk [uitwateringsmerk]? Uit diepten van ellende: de profundis. Een bathometer meet de diepten van de zee (dieptemeter). De verkorting van Werelddierendag is dierendag. Zoölatrie is dierenaanbidding. Zeg je 'horen' voor 'hoorn', dan is er sprake van diëresis [breking van een lettergreep]. Het dies- en jenseitige verdragen elkaar niet. Een dievenkrap belet het opschuiven van een raam. In Nederland heb je met DigiD een digitale identiteit. Het Bokmål en het Nynorsk zijn toegestane schrijftalen in Noorwegen (dat verschijnsel heet: diglossie). De dii minores zijn de mindere, lagere goden, figuurlijk van personen gezegd. Het is dijzig (diezig, nevelig) weer.