1337 Dictee dinsdag 29 mei 2018 (1): dictee Oefendictee (oud) 533 √

Dictee - dictees [1337]

Ook het oude Oefendictee 533 maak ik maar vast publiek (en de maaltijd soldaat).

Dictee 533 (DXXXIII) Specialistendictee (33)

1. De kwartfinalist klasseerde zich, na al eerder de achtste finales te hebben overleefd, voor de halve finale (demi-finale, semifinale) – en werd dus met de halvefinaleplaats halvefinalist – door de tegenstander te declasseren (overspelen, overklassen). Marinepersoneel van lagere rang werd Jan Kaas genoemd, Jantje Kaas was de spotnaam voor koning Willem I. Heb je een kabas [hengselmand] nodig om te kabassen (ww. niet meer in VD: (gewestelijk) 1) (overgankelijk werkwoord) listig stelen, wegmoffelen, 2) (onovergankelijk werkwoord) gearmd gaan, synoniem: insteken)? Op een kaas-en-wijnavond wordt de kas gespekt. De Kaas-en-Broodoorlog speelde in 1491 in
Noord-Holland. Hollanders worden kaaskoppen genoemd. Katjangs [pinda, ook: erwt, boon] kun je in kadjang [palmbladeren] verpakken. Zit er een kaftje [kahf-juh] om je schrift? Dat dit dictee geen kakografie [geschrift met grove taal- en stijlfouten] moge zijn. Bij een kalief hoort een kalifaat, bij een markies een markizaat. Je kunt schrijven 'Kamper ui', maar ook 'kamperui'. Hou je kanis [je mond: zwijg!], wil je? De fanate [fanatieke] fanate [fanatiekelinge] nam wraak. Clenbuterol is een tot de bèta-agonisten behorend antihoestmiddel.

2. Wil de konstabel-majoor mij even een kontje geven? Kratesen zijn misvormde mensen. Kirren is met een kluitje in het riet sturen (afkorting: k.i.r.). Neem nog een kir royal [kir met champagne i.p.v. witte wijn]. Van kunst tot kitsch is een bekend tv-programma. Een klappei is een babbelaarster, een kwaadspreekster. De kiyu is een leerlingengraad bij budo. Een kiur [kie-joer] is een uitgestorven reuzenvogel van Madagaskar. Wat is het verschil [uitroep drijvers] tussen 'kiro kok' [haan] en 'kiro hen' [hen]? Kloekgebouwd is forsgebouwd. Mag je bij een aneurysma [uitstulping slagader] eigenlijk een klysma [darmspoeling] zetten? Opzoekwoorden: charisma [uitstraling], chrisma [(zalving met) wijolie], Groot [Rome – Avignon] en Oosters Schisma [Rome en de Grieks-katholieke kerk]. Een knickerbocker [wijde kniebroek] is geen drollenvanger (plusfour). Het knäckebröd komt uit Zweden. De klos van Ruhmkorff of ruhmkorffklos is een inductieklos. Een knicksje is een reverence, knots-boem is
pats-boem (tegenwoordig ook: rats-boem) en een knotszwam behoort tot de koraalzwammen. Waar liggen de Koerilen [Russisch, betwist door Japan] en Sachalin [Russisch].

 3. Het onzelieveheersbeestje behoort tot de knotssprietigen. Het koekoeksspog wordt afgescheiden door het schuimbeestje. Ik laat me niet koeioneren. Met een kokardebloem in de hand zei de Jood 'lechajim' (proost). Een karikel is ook een vehikel. Een kazakkeerder is een windvaan (iemand die van de ene partij naar de andere overloopt). Een kauwgek houdt van chewinggum, een kaugek is een zeezwaluw. Een kat zonder oren is een katschip. Hij kocht kat-in-de-zak [zacht linnen, voeringstof], maar dat was een kat in de zak [miskoop]. We gaan keet schoppen. De wicketkeeper speelde slecht. Het kemalisme komt van Kemal Atatürk. Een kelvingolf [rond de evenaar] is geen rossbygolf [ten noorden en ten zuiden van de evenaar]. Honderd kelvin (100 K) is honderd graden op de schaal van Kelvin. Kelkkafjes staan aan de voet van een aartje (niet: een aardje naar zijn vaartje!). Na de late kerstmis (het was een groene kerst) aten wij kerstomaten. Tien bevlogen kerstmannen kunnen nooit de enige echte Kerstman vervangen. Wat is een awningdek [boven hoofddek, ter beschutting]?

4. Grootmogol is de door de Nederlandse compagniesdienaren gebruikte titel voor de alleenheerser van het Mughalkeizerrijk        [Zuid-Azië]. Het is ook (met kleine letter!) de naam van een zekere diamant (orlow). De uitroep van de papegaai was 'koppie-krauw' en zijn baasje had koppiekoppie [een goed verstand] en zei 'koppie krauw' terug tegen de papegaai. Jeuk leert klauwen en armoede leert huishouwen. Een vrije-uitloopkip is in: dat is een buitenloopkip. Een jeu de théâtre is een toneeltruc, een jeu d'esprit is een spel waarbij men aangewezen is op scherpzinnigheid, een jeu de prince is een spel waarmee een vorst zich vermaakt en met het jeu de mots wordt een woordspeling bedoeld [mv.: jeux]. Valt dit onder force majeure [overmacht]? Boccia is een soort jeu de boules dat veel als gehandicaptensport wordt beoefend. Het flos juvenum (juventutis) is de bloem der jeugd. Vroeger stond KAJ voor Katholieke Arbeidersjongeren, thans voor Kristelijke Arbeidersjongeren. Fidelisme is (was) castroïsme [Cuba]. 

5. Dat vieux jeu [die oude kost] kennen we nu wel. Zijn optreden was schrimpeljeuzig (schrimpeljeus = beschroomd, angstvallig). Je kunt een deur intrappen en ergens in trappen, letterlijk of figuurlijk. Een korakora is een vaartuig in de Molukken. We kennen Koninginnedag (thans: Koningsdag) en koningendag (Driekoningen). Kun je met congadrums een kongeraal [zeepaling] verjagen in de Congo? En hoe zeg ik dat in het Kikongo of Kongo? Zij koutte en hij heeft gekout. De laagstbetaalden zullen niet snel een kongsi [kliek t.b.v. voordeel] vormen. Is de colaplant werkelijk identiek aan de kolaboom? Voor kwaadspreken moet je liefst een kwaaddenkende kwaaddoener zijn. In de bekende Kristallnacht hield de SS in Duitsland een grootscheepse pogrom tegen de Joden.

6. Op het gebied van 'play' hebben we: airplay (popnummers via de ether), display (beeldscherm), downplayen (bagatelliseren), fair en foul play (eerlijk en oneerlijk spel), galleryplay (bal fraai rondspelen), global player (wereldspeler), matchplay (versus strokeplay, bij golf), mediaplayer (mediaspeler), multiplayer (computerspel voor meer dan één speler), in een playbackshow moet je playback zingen (playbackzingen), playboy (jongeman in societyleven), pleeboy
(wc-borstel), playdown (bepaling degradanten), playing hard to get (moeilijk te veroveren), playlist (lijst met uit te zenden muziek), playmate (pin-up), play-off (eindronde in een sportcompetitie),
plug-and-play (bijvoeglijk naamwoord, pc's), ponyplay (bij sm), powerplay (manmeersituatie), replay (beslissingswedstrijd), screenplay (scenario), teamplayer en visual display (visualisatie). 

7. Een plug-in breidt de werking van een computerprogramma uit. Bij pleinvoetbal speel je soms met een vliegende kiep. Tegen kippen schijn je te moeten roepen 'kiep kiep kiep'. Een kindplaats is duidelijk, maar wat is een kindraad [kin!, sommige vissen]?
Kindjes-op-moeders-schoot zijn kinderplantjes. Een kerstkind is een op Kerstmis geboren kind; het Kerstkind is ook qua datum op het kerstfeest geboren. Hoeveel kimduiking [opschuiven van de horizon] heb je op de top van de Eiffeltoren [die ligt niet in de Eifel]? Kilometerslang sjokten we over het zestig kilometer lange voetpad. Bij een besloten Oranjetraining (Rode Duivelstraining) zijn kijk-in-de-potten [ongewenste toeschouwer] niet gewenst. Hij rookte een kingsize [bnw.] sigaar. Ezelsbruggetje: poelet heeft met soep te maken, poulet niet [kip]. Bij de Klaagmuur werd een klaagpsalm gereciteerd. Kies maar: hij kiteboardde, hij kitesurfte (kitesurfde) of hij kiteskatete. De KISS- [letsel aan de bovenste nekwervels, dat is ontstaan in de baarmoeder of tijdens de bevalling] en KIDD-syndromen [idem met dyspraxie – gerichte handelingen niet uit kunnen voeren – en dysgnosie – defect in het denkvermogen, tot 2 jaar KISS geheten] zijn verre van helemaal hetzelfde.

8. Kan een kiepkar kipptoestellen [lab: zuur + vaste stof = gas] vervoeren? De klappei [roddelaarster] maakte veel stampij (ook: stampei). Een son et lumière is een klank-en-lichtspel. De
klaar-overtjes [verkeer] hebben hun werk goed gedaan: klaar is Kees! De val van Griekenland heeft veel van een kladderadatsch [economische of morele instorting]. Een zevenzeiker is een klepzeiker [lastig mens]. De clergé, de clerus [geestelijkheid], houdt niet van klessebessen [kletsen]. Het fonds werd op de beurs gecoteerd (en dus genoteerd). Hij doet aan klifduiken (cliffjumpen). In de tv-film (teeveefilm) was het shot van deze klifhanger een duidelijke cliffhanger. Klok-en-hameren is het klok-en-hamerspel spelen. Klinge (niet meer in VD) is kleefkruid. Hij kneippte regelmatig [kneippkuur, met koud water]. Een kneuter is een vlamsijsje. Bij knip-en-plakwerk wordt geknipt en geplakt (zoals op de kleuterschool), bij knip-en-plakwerk wordt ook geplakt wat geknipt wordt (zoals bij tekstverwerking). Zijn knutten knijten? Ja, kleine mugjes. Een vrouwelijke kniesoor is een kniesster. Met 'cosy' troffen we aan: cosy (theemuts), cosy corner (hoeksofa), ecosysteem en teacosy (ook theemuts).

9. En met 'cosi': antracosilicose (antracose, mijnwerkerslong), chalcosien (kopersulfide), cosinus(regel), Escosijnse (blauwe) steen (blauwe arduin, uit de groeve van Ecaussinnes), glucoside (met suikermoleculen), glucosinolaat, glycoside, leucosis (leukose, leukemie), loco sigilli (formule die lak- of waszegel vervangt), narcosine (narcotine, noscapine, opianine), psittacosis (papegaaienziekte), salicoside (salicien), sarcosine (afkorting: Sar, een methylderivaat), varicosis (varicose, spataderen, varicositas) en viscosimeter [bepaling viscositeit]. Een rolkromme is een epicycloïde. De krommetenenoorzaak was duidelijk: een tenenkrommend probleem. De belastingsstroomsterkte als functie van de bekrachtigingsstroomsterkte geeft een V-vormige grafiek, een V-kromme. Je kunt krompraten wat je wilt, maar ik heb me krom gelachen om de anekdote van de kromgebogen en -getrokken spijker. De kwanza is de munt van Angola [AOA]. 

10. Hout kan kromtrekken, mensen kunnen kromlopen en kromliggen voor iets of iemand. De taliban hebben in de kruidhof een kruitvat verstopt. Een kylix is een ogenschaal, een Griekse drinkschaal. Kyaniseren [voor bederf bewaren] van hout doe je met kwik-II-chloride. Quanten zijn kwanta. De penozediscussie werd in het Bargoens en koeterwaals gevoerd. Koenjit is kurkuma [oe] als specerij. Kijk, daar vliegen kob- en kapmeeuwen. Zullen we na het koffie-uur de koffer in duiken? De koh-i-noor behoort tot de Engelse kroonjuwelen. Velen komen erop af.

 

1336 Dictee zondag 27 mei 2018 (3): dictee BeNeDictee 2018-04 √

Dictee - dictees [1336]

BeNeDictee 2018-04

De 66 woorden in vet en onderstreept moesten worden ingevuld.

Een next best oplossing [bnw.] (auteur: Rien Wisse)

1. Vertoonde de vijfenzestigenhalfjarige man
dementia-praesenilissymptomen [d p - jong beginnend]? Menig gaazspecialist [NL: ge­ri­a­tri­sche af­de­ling van een al­ge­meen ziekenhuis] vroeg het zich af, maar waagde zich niet aan pronostikeren [prognosticeren, voorspellen]. Wel kreeg de patiënt psychoanaleptica [pepmiddel, doping - mv.], die zijn sombere humeur remplaceerden [vervingen] door een prima de luxe stemming [bnw.].

2. Kort na Drievuldigheids(zon)dag [eerste zondag na Pinksteren,
r.-k.] bezocht hij een geriatrieaios [aios = arts in opleiding tot specialist]. De wachtkamer was zo vol als mut [vgl. mudvol]. Een declassee [aan lagerwal geraakte, m. = declassé], wier [= vr.] rhinophyma [aardbeienneus] nogal opviel, las een méritoire [verdienstelijk - altijd e] geëdite [redigeren] teasestrip [met naakt]. Ter verjeugdiging van de meatspace [fysieke wereld vs. cyberspace] toonde een widescreen [tv-scherm] een vrolijkejongedeernentafereel en sierde een poster van de Antwerpse band dEUS de sycomorenhouten [vijg] wand. De plantenbak met het gele snavelhauwtje [hauw = plant, houw = slag bv. van sabel] en
de baard van Mozes [slaapkamergeluk, plant] viel uit de toon.

3. De net-nietspecialist, die hem in zijn spreekkamer ontving en hem met verwaten [aanmatigend trots, hoogmoedig] blik door zijn
so easy'tje [knijpbril] aankeek, droeg een ruimvallend toetoeppak [met toetoep(jas), hoog gesloten, opstaande boord]. Door zijn bruinverbrande huid leek hij wel wat tanorexia-achtig [verslaving aan zonnebaden]. Hij speelde met zijn standalonescrollwieltje [standalone = pc, niet in netwerk - ww. scrollen] en zei: "U lijkt beresterk van inhout oftewel stevig gebouwd [oorspr.: van schip], maar volgens onze covaartest [cognitieve vaardigheden] lijdt u aan korsakov [alcoholdementie] annex spleen [weltschmerz, taedium vitae]. Als u Koning Alcoholadept blijft, moet u veilig opgenomen worden."

4. De patiënt leek getroffen door een schroodbeitel [schrooibeitel] en rantte [roepen en tieren]: "Zeg gijsje goochem [goochemerd, slimme, handige jongen], dat slaat als kut op dirk [nergens op]. Ik ben soms uit de ket [uitgelaten, brooddronken] maar niet wous [gek]. In het gekkenhuis is geen knijt [niets, kriebelmugje] te beleven. Geen vits [ook: vis – niets] stelt het voor. Wil je mij de wijtenwagen [lijkwagen, wijte + n = huif van huifkar] in krijgen? Dan haal ik Opa-en-omadag [als: Moederdag, 4 juni, o is iets anders!] niet en krijg ik als beb [opa = pake, beppe, niet: bep - grootmoeder: bep, bebbe, bomma, etc]
van jonge jan en van lange jan [= slaag]. Ik heb niet eens een
ik-opatestament [erfrecht: direct aan kleinkinderen]. Dus hoezo
dik van zoute [dik oké]?"

5. De dokter zei: "U hoort van mij." Een week later ontving de patiënt de volgende brief. Na het lezen ervan was hij
van 't Lam Gods geslagen [verbijsterd].

6. L.S. [Lectori salutem, den lezer heil!]

Boe roepen [wel: boeroeper] dan wel begijne maken [drukte] terwijl wij bijeenwaren, compromitteerde [in opspraak brengen] uw kovet [goede naam, prestige, eer]. Ge schiept te veel [ww. scheppen] een sfeer van soupçon [argwaan, verdenking]. De door mij geconsulteerde taskforce [tijdelijke groepering] re-integratie, bestaande uit
collega-psychen [psych = psychiater], raadt u bij wijze van alternatief een Sluis [bnw., wel: Sluis' bgm.] woonproject aan. Het vlijt mij bijzonder goed u daarnaar te verwijzen. U kunt zich op meerdere manieren aanmelden. Zie aanmeldingswijzenbijlagepakket. 

Hoogachtend, G. Aas, arts 

PS [postscriptum] In Van Dales geboorteplaats [= Sluis]  trakteerden [mv.] de souschef [adjunct-chef] et al. [afkorting, et alii = en anderen] vroeger maandelijks op pek- of alantswijn, tegenwoordig wekelijks.

 

 
 

1335 Dictee zondag 27 mei 2018 (2): dictee BeNeDictee 2018-03 √

Dictee - dictees [1335]

BeNeDictee 2018-03

De 70 vet en onderstreepte woorden moesten worden ingevuld. Toelichting in groen of blauw.

Boontje komt om zijn loontje (auteur: Lizi van Vollenhoven)

1. Met een kater van heb ik jou daar werd Appie W. wakker in zijn cel. Hoe was hij in godsherejezusnaam in deze vermaledijde situatie terechtgekomen? Geleidelijk begon het hem te dagen. Zijn plan was toch van een aan fielterigheid grenzende vermetelheid geweest. Een sterrenrestaurant annex zwartgeldwitwasserij starten en tegelijkertijd zijn overbuurman en rivaal op haute-cuisinegebied uitschakelen. Hoe kon hij weten dat tegenwoordig zowel dubbelgepromoveerde microbiologen als halfanalfabete [VD] straatschoffies zo torpide [med.: traag en sloom] waren dat ze geen kwartel van een patrijs konden onderscheiden? Als het nou om een quokka [kangoeroe] versus een tafa [buidelspitsmuis] was gegaan, had hij er begrip voor kunnen opbrengen. Maar dit?

2. Zijn instructies voor Mitchel P. waren duidelijk geweest: Schaf vijftienhonderd nog levende cicaden [ook: s - krekel] aan in de insectenspeciaalzaak en vijftig muizen in een gewone dierenwinkel. Om dit te financieren geef ik je carte blanche [geen mv., onbeperkte volmacht] met mijn creditcard. Ga zaterdag a.s. om 18.00 uur naar restaurant 'De gepluimde Patrijs', verschaf je toegang tot de frigidaireruimte [elektrische koelkast, mv. s] en laat alles daar los. Het restaurant is makkelijk herkenbaar aan het uithangbord met daarop een patrijs.

3. Voor de illustere doch van dubieuze moraal voorziene microbioloog Frederick M. was het consigne [opdracht] al even duidelijk geweest: Kweek voldoende E. colibacteriën [darmen, buikloop, infecties, ook aan urinewegen] om daarmee minstens honderd mensen een langdurige gastro-enteritis [maag-darmcatarre] te bezorgen, ga naar 'De gepluimde Patrijs' en zorg dat deze enterotoxineproducerende eencelligen in de hors-d'oeuvre [voorgerecht] terechtkomen. Ook voor hem zou hier een prettige pecuniaire [geldelijk, financieel] tegenprestatie volgen.

4. Tegelijkertijd zou in zijn etablissement 'De koddige Kwartel' de grande opening plaatsvinden. Vanaf vijf uur des namiddags werd een uitgelezen gezelschap van gourmands verwacht voor een cocktailparty, gevolgd door een veertiengangenamusediner [amuse + s]. Uiteraard waren journalisten van de landelijke dagbladen, alsook columnisten van societymagazines van harte uitgenodigd. De Amsterdamse onderwereld zou ook een geanonimiseerde afvaardiging sturen. Bij binnenkomst zou men vergast worden op een Aperol spritz in een ge-3D-print [ww. 3D-printen] cocktailglas. Nadat Appie een toost [heildronk] had uitgebracht op de aanwezigen, niet in het minst om de vertegenwoordiger van het college van B en W te imponeren, zouden de toastjes [geroosterd brood] met coquilles Saint-Jacques [meervoud - jakobschelpen], [crème de] chayote [pompoen, ook: labusiam] of aspic [koude gelei] van casselerrib [ge­zou­ten en gekookte var­kens­rib zon­der been] rondgebracht worden. Een creusetapa [creuse = Japanse oester, mv. n/s - VD/GB: tapa, mv. tapas/tapa's] kon uiteraard niet ontbreken, en voor de liefhebber was er zelfs een kopje kruudmoes [kruidmoes]. Dranken, van grapefruitsap tot Veuve Clicquot zouden doorlopend getapt kunnen worden uit fraai geciseleerde [zeer fijn bewerkt] vaten.

5. En toen was de grote dag aangebroken. Om vijf uur verzamelde een bont gezelschap van dames in chanelpakjes [little black dress, Coco Chanel] en heren in rokkostuum of frak [rokjas], soms zelfs met een gibus [hoge hoed], zich op het terras voor de wijd openstaande serredeuren. Een cocasse [zot, koddig] jongedame converseerde geanimeerd met een koketterende [flirten] oude taart, terwijl zij zich de petits-beurres (meervoud - zeker biscuitje) met crème fouettée [slagroom] en cassata-ijs [met vruchten] goed lieten smaken. Een loensende [scheel kijken] drinkebroer raakte geleidelijk aan sjikker [ook: sikker - dronken] door het teveel aan charoset [zoet gerecht op seideravond, joden] en probeerde met hand en tand antroposofische [levensleer Rudolf Steiner] homeopathie [alternatieve geneeswijze] te propageren als panacee [wondermiddel, tegen alle kwalen] tegen alcoholgeïnduceerde malaise. Een in taupe [donkergrijs als een mollenvel] zijde geklede charlatan [oplichter, kwakzalver] gooide daar echter wat bach(bloesem)therapie [bloesems met effect op de menselijke psyche] tegenin. Achter de coulissen [schuifwand toneeldecor] koutten (verleden tijd - ww. kouten = babbelen), met een aardbeiencoulis [vloeibare massa groenten en vruchten] in de hand, enkele ongure typen van laag allooi over de beste manier om een rivaal af te persen. Desniettegenstaande was het alleszins geslaagd totdat om zes uur het noodlot toesloeg.

6. De niet goed snikke Mitchel P. liet op hetzelfde moment zijn ongedierte los in het verkeerde restaurant als waarop de hautaine [hooghartig] Frederick M. zijn microben over de lekkernijen in 'De koddige Kwartel' uitstrooide. Het werd een pandemonium [hels lawaai]. De immer waakzame onderwereldfiguur Rocco B. betrapte Frederick bij zijn bezigheden en gaf hem een flinke watjekouw [oplawaai]. Mitchel, weliswaar niet goed snik maar wel loyaal, kon dit heterdaadje [betrappen tijdens het plagen van een vergrijp] niet accepteren en gaf Rocco een uppercut [opstoot, bij boksen]. Hierop mengden vastgoedmagnaat Harrie van der T. en bordeeleigenaar cum pooier [cum is hier: annex, en tevens] Eusjèn A. zich ook in de strijd. De eerdergenoemde (GB) coquette [behaagzieke vrouw, zie: koketterende in alinea 5] trok hierop haar uzi [machinepistool, ook: schot voor schot] onder haar vicuñawollen [verwant met ama en alpaca] jas vandaan en begon in het wilde weg te schieten. De sterkedrankcontainers [sterkedrank is al aaneen] veranderden in evenzovele danaïdenvaten [vat der Danaïden = bodemloos, hier: lek]. Terwijl de journalisten driftig aantekeningen maakten, probeerde Appie zo veel mogelijk van de Chateau Montifaud te redden door onder een vat te gaan liggen en gewoon zijn mond open te houden.

7. De via het C2000-systeem [niet in wdb.: communicatie politie] opgeroepen ME [mobiele eenheid] arresteerde onder het motto 'eerst meppen, dan uitzoeken' de hele bups en slingerde de goegemeente in het cachot. Naar het schijnt snakt Appie inmiddels naar de meest simpele McDonald's-maaltijd.

Shoot-outwoorden:
1. stafylokokkentonsillitis [sam. VD]

[bacterieën, amandelontsteking]
2. cervixdysplasie [idem]

[baarmoederhals, abnormale celgroei]

3. prosopagnosie [VD: gezichten niet herkennen = gezichtsblindheid].

 

 

 
 

1334 Dictee zondag 27 mei 2018 (1): dictee Groot Dictee Haaksbergen √

Dictee - dictees [1334]

Groot Dictee Haaksbergen 2018

Voor de laatste keer: waarom Rotary vermoeit met dictees (auteur: Edith xxx)

1. Het eerste HEN-dictee * was een tantaluskwelling: na aankomst in deze feeërieke ruimte waar normaliter wordt gegymd en gerecreëerd, mocht u consciëntieus meeschrijven met een quasi-intellectuele tekst.

* Haaksbergen, Eibergen, Neede

2. Wellicht is deze avond voor u opnieuw een worstcasescenario en zou u zich liever bevinden bij een miss-wet-T-shirtverkiezing.

3. Beaamt u het idee dat deze seance een elitaire vorm van
voor-de-gek-houderij van de taalminnende crème de la crème is, om de ongeletterdheid van hen die lezen niet supercool vinden, te taboeïseren?

4. Dit keer wordt niet gedoceerd over de degoutante patjepeeër of de zich in het geheel niet wassende clochard, die au fond het beste gedijt bij niet-vervuild water zonder amoebedysenterie.

5. Of deze woorden voorkomen in het curriculum van montessorischolen en vrijescholen [correct: vrije scholen; BE: school die tot het gesubsidieerd vrij onderwijsnet behoort – NL: steinerschool] is niet gecheckt en voor het predicaat excellent gaan deze woorden te ver.

6. Ook wordt niet, zoals eerder, gesproken over het verscheiden van gerenommeerde vips, waaronder [correct: onder wie; persoon] Johan Cruijff: Onze-Lieve-Heer deletete hem van de lijst van levenden, terwijl van zijn taalgebruik menig neerlandicus frequent en niet-aflatend eczeem krijgt.

7. Na uw enthousiasmerende acte de présence en het voorzetten van uw beste beentje als ware u van koninklijken bloede, blijkt de reikwijdte van uw fascinatie voor een goededoelenactie als deze: wij zullen als apotheose welgemeend applaudisseren, waarna wij allen ons vrolijk koutend gaan laven aan appetijtelijke spiritualiën!

 
 

1333 Dictee dinsdag 22 mei 2018 (1): dictee Groot Bar Broker Dictee 2018 √

Dictee - dictees [1333]

Groot Bar Broker Dictee 2018

Overspel (samenstellers: Timos Krabben en Mette Hermkens)

1. Het mistte zo, dat ik de afslag miste en in Bar Broker terechtkwam, waardoor ik stante pede onder de toog wilde hangen.

2. Als manlief ben ik de financiële kop-van-jut, al kent haar koopdrift één pluspunt: jaarlijks kunnen we voor een extra vakantietje eropuit gaan van het geld dat onze koters met haar luxevoorwerpen [ook: luxe voorwerpen, klemtoon] op de vrijmarkt terugverdienen. Desondanks heb ik haar in ons domicilie [het-woord] aan haar lot overgelaten.

3. Aangeslagen blijft zij thuis, sprenkelt eau de cologne uit de
eau-de-colognefles en begint op internet eBay af te schuimen voor een zo goed als nieuw blu-rayspelertje [VD].

4. Mijn huwelijk komt direct uit Dantes Hel. Als onze paden niet parallel waren gekruist, was ik al lang alcoholist af en nu een wat minder gedweeë geldschieter.

5. Simultaan dwalen mijn gedachten af naar het vuile spel der overspel en bekruipt mij de gedachte om mijn huwelijk te veronachtzamen. Plots valt mijn oog op een eclatante dame.

6. De vrouw die de hippe bar binnenliep, een miss twiggy aan de goede kant van de veertig, was smaakvol uitgedost in een bordeauxrode deux-pièces en een blouse met ovale vlakken, het precieuze gezicht perfect in de make-up.

7. Op de bühne van het horeca-etablissement stond een diskjockey die r&b [beter: arrenbie] en francofone hiphopnummers mixte tot een eclectische brij; een amuzikaal karweitje waarvan nochtans al menige liveopname [ook: live opname; klemtoon] was gemaakt. Enfin.
[alinea vervallen; tijdgebrek - VD ook tijdsgebrek]

8. Te midden van de pret makende jongelui leek praten met haar onmogelijk, maar ondanks de takkeherrie wist de bij de barman in het gevlij gekomen vrouw een vaasje en een schaaltje pralines te bemachtigen.

9. Door haar geflirt met de barman, miste ze mij, een fijngebouwde, wat oudere man – brilletje onder een cabareteske coupe van witte krullen – die bij de bar zijn stereotiepe breezer bestelde voordat hij haar ontwaarde.
[alinea vervallen; tijdgebrek - VD ook tijdsgebrek]

10. Heel even, keek ze smachtend naar mij, maar werd bijwijlen afgeleid door een slecht afgerichte dobermannpincher die niet alleen stonk, maar eens te meer met continu geblaf het dansen versjteerde. Plotseling verdween ze uit mijn blikveld. Kut. Kans gemist.

 
 

1332 Dictee maandag 21 mei 2018 (1): dictee Groot Opsterlands Dictee 2018 √

Dictee - dictees [1332]

Groot Dictee Opsterland 2018

In de Sa! [naam krant Opsterland] van volgende week woensdag staat het volgende verslag van vanavond, dat tegelijkertijd vandaag uw dictee is.

Van de pot gerukt [auteur: Bouke Oldenhof] 

1. Een enigszins verbouwereerde burgemeester Ellen van Selm dicteerde op woensdag 16 mei in Ureterp gedecideerd en consciëntieus een A4'tje [VD ook: A-viertje] met zestien zinnen vol curiositeiten. Het leidde tot opgetrokken wenkbrauwen en vergrote ogen van uiteenlopende grootte. Vele [beter lijkt: veel] deelnemers kreunden en zuchtten. Andere [mogelijk ook: anderen] verklaarden te lijden aan dyslexie. Een EHBO'er ging op zoek naar acute diarreegevallen. Een gestreste Nij Beetster [Nij Beets: dorp in de gemeente Opsterland] had tevergeefs van tevoren uitentreuren gerelaxt om relaxed te verschijnen. Een FNP'er [FNP = Fryslân Nationale Partij] meldde de redactie: 'Wy moatte noch altyd fjochtsje foar in diktee yn ús eigen taal, al iuwenlang.' [Friese taal, zie *] Een toevallig aanwezige Noord-Ier verklaarde: 'Beautiful. I love spells [Engels: spell = toverformule, betovering].' 
* Wij moeten nog altijd vechten voor een dictee in onze eigen taal, al eeuwenlang. 

2. Slimmeriken hoopten na voltooiing van het dictee dat de correctoren aan hun bureaus voor hen begonnen te applaudisseren. Sommigen verwachtten een nek-aan-nekrace. Een door een faillissement werkloos geworden caissière troostte zich daarentegen met een kop cappuccino van de conciërge. Een verfomfaaide
ex-wethouder keerde zich faliekant tegen het initiatief, dat hij achenebbisj noemde. Waarom golden trouwens ook de conventies van de Volkskrant? Om minuscule pukkels en eczeem van te krijgen!

3. Mevrouw Van Selm bleef nochtans ogenschijnlijk stoïcijns. 's Avonds na afloop verklaarde de Spaansgeoriënteerde [beter: Spaans georiënteerde] D66-coryfee tegen een 47-jarige inwoner van Opsterlands zestiende dorpskern Drachten-Azeven [bedrijventerrein]: 'Dat prestigieuze dictee was compleet van de pot gerukt. Ik word loco [VD: gek, maf].'
 

1331 Dictee zaterdag 19 mei 2018 (2): dictee Oefendictee mei 2018 (3) √

Dictee - dictees [1331]

Oefendictee mei 2018 (3)

1. Thomas Carlyle gaf aan de mens de titel 'sartor resartus' (de opgelapte kleermaker). Curieus, zoek maar na: VD heeft de Romeinse een (I) t/m twaalf (XII) en de Arabische een (1) t/m twaalf (12), maar laat nu net de Arabische tien (10) ontbreken ... Shour [sjoer] is Maghrebijns-Arabisch voor magie. Wist je dat siksiyuru [cicade] van 'zes uur' komt: aan het eind van de middag sjirpen [tjirpen, tsjirpen – als krekels] ze het hardst. NB: wat mussen doen is tjilpen, sjilpen of tsjilpen (ook: tjirren, tjiepen of striduleren). Het was een k-karweitje voor die coño [schoft] met zijn sjarel of zoals u wilt: tollie. De swa's [swaatjes] waren op zoek naar sma's [smas, smatjes, smaatjes], liefst een swell chick (chicka, chickie, chimeid). Noem je die wijnstok nu syrah, shiraz of zijn beide goed? Hij werd van Jutte naar Jenne, om de dagschaar, om de hooischaar, om de ijzerlijmpot, om ooievaarskuitenvet en om de rafelschaar gestuurd. Vanop het toneel kon je het goed zien. Vasculitis is vaatontsteking.

2. Na het commando 'staak het vuren' behoort er een staakt-het-vuren te ontstaan. De Wolgaduitsers en de Südeten-Duitsers voelen zich ongelijk behandeld. Laat je eens lekker botoxen en pas overigens op voor Filipino's en Gurkha's. Ik wist niet wat een kikibyte is, gelukkig weet VD – 2018 – het binnenkort ook niet meer ... Pas tegenwoordig – 2018 – op als je 'gynaefobie' moet schrijven. Een gynocratie is trouwens een vrouwenregering, gyokuro is Japanse groene thee met een enigszins zoete smaak, gyoza is in de Chinese keuken een soort van gefrituurde wonton [gerecht, ook: wantan], een gyre is een grote, ringvormige stroming in de oceaan en gyproc is brandveilig gips. Schrijf bij de juiste uitspraak panettone's. Voor 'luxe brood' mag je ook 'lux brood' schrijven. Een upr is een ultraperifere regio: zeer afgelegen overzeese regio's van EU-landen, bijv. Guadeloupe, Frans-Guyana, Martinique, Réunion, Madeira en de Azoren. Het meervoud van versaal(letter) is versaliën.

3. De Unizo is in BE Unie van Zelfstandige Ondernemers. Univoque is eenzinnig en univociteit is eenduidigheid [equivoque = dubbelzinnig – equivociteit]. In SR is unleaded ongelood. Un momento dado = (op) een gegeven moment [Johan Cruijff]. UNO: United Nations Organization, de Verenigde Naties. Uno acto is in één, onafgebroken handeling, uno animo is eensgezind en uno contextu is onafgebroken. De UNODCCP is de United Nations Office for Drug Control and Crime Prevention: VN-bureau voor Drugscontrole en Misdaadpreventie. Dat klinkt toch niet: onvervroren voor unverfroren? Vanboven pront [goed gekleed], vanonder stront (essetee, ook: van onderen). Alle zegen komt van boven, of moet je die van boven afsmeken (van God vurig afbidden). Wat komt eerst, de Vuelta of de Giro? Trezorier: thesaurier.

4. Bij de bougainvilles (ook: bougainvillea's – plant) werd in de vauxhall [vook-sohl, tuin] een vaudeville [luchtig muzikaal toneelstuk] opgevoerd. Hij verricht nogal wat (lopende)bandwerk. Hij was veruit de beste: hun prestaties lagen ver uit elkaar. Een vhs is een volkshogeschool en een VHS een video home system. De oude benaming is WWF: World Wildlife Fund, de nieuwe (sinds 1986) World Wide Fund for Nature [NL: Wereldnatuurfonds, WNF]. Het WTC is het World Trade Center, het Wereldhandelscentrum. Het woord 'flexzorg' schrijf je met een x'je en een z'je, niet met een k'tje en/of een s'je. XL staat voor extra large (en XXXL voor extra extra extra large), XML voor eXtensible Markup Language, SGML voor Standard Generalized Markup Language en HTML (de standaard met hoofdletters) voor Hypertext Markup Language (coderingssysteem voor het opmaken van internetpagina's).

5. Mollissima fandi tempora: het gunstigste moment om iemand aan te spreken, nl. wanneer hij in een toegeeflijke [toegefelijke] stemming is. De 'titel' Esq. (Hr.) komt meestal achter de naam. De afkorting S.P.Q.R. staat voor Senatus Populusque Romanus (senaat en volk van Rome * – het achtervoegsel 'que' is hetzelfde als 'et' er los voor en betekent 'en'). De staatse soldaten zijn i.t.t. de Spaanse naar de Staten-Generaal genoemd. Het geestelijk gezang Stabat Mater betekent letterlijk: de moeder (nl. van Jezus) stond (aan het kruis). Star Wars is een populaire naam voor het SDI (Strategic Defense Initiative). SRBM staat voor short range ballistic missile. 'Amice' is de aanspreekvorm van amicus [Latijn: vriend]. VD geeft als meervoud 'amices', in de advocatuur zegt men liever 'amici'. De vrouwelijke vorm van amicus is amica, meervoud amicae. Wil je op die manier vriendinnen en vrienden aanschrijven, dan luidt de aanhef 'Amicae amicique' Zie voor dat 'que' hierboven * bij S.P.Q.R.

6. Het SQL is de Structured Query Language (een computertaal voor het opvragen van gegevens in een relationele databank). De Zuidpool [VD] is het zuidpoolgebied. Een SWOT-analyse is een
sterkte-zwakteanalyse [strengths, weaknesses, opportunities, threats]. Nogmaals: CMYK is een drukkersterm [Cyan, Magenta, Yellow, Key – Ned.: cyaan, magenta, yellow en zwart – het Engelse 'key' verwijst naar de laatste letter k van 'black'] en RGB is een televisietechnische term [rood, geel, blauw]. Telepathie is nauw verwant aan gedachtelezen. Jazeker, thymine is in de biochemie 5‑methyluracil, een pyrimidinebase behorend tot de bestanddelen van nucleïnezuren. TIA is een transient ischaemic attack, voorbode van een beroerte. Ik zweer bij Tiense suiker. Een canabae legionis (zelfde mv.) is een Romeinse burgerlijke nederzetting buiten een legioenskamp. Ttb-dag:
trein-tram-busdag.

7. TNT is trinitrotolueen (trotyl). Dat wist je: TQM (total quality management) is ikz (integrale kwaliteitszorg). Hier nog eens het hele 'tripel'-verhaal: [GB] tripel (bier), tripelconcert (ook VD: voor 3
solo-instrumenten, bv. voor viool, cello en piano; dat van Beethoven met hoofdletter – Tripelconcerto) en tripeltherapie (met 3 medicijnen, ik kwam ook quadrupeltherapie tegen – zie ook: Quadruple Alliantie 1718), [VD] bnw. tripel (ook triple = drievoudig), ook znw. zwaar trappistenbier of een glas ervan, ook: fijne polijstaarde (**), zonder toelichting: tripelfosfaat, tripelfuga, tripelglas, tripelpion, tripelpoeder (zie **), tripelpunt (evenwicht gas, vloeistof, vast stof), tripelspiegel, tripelsteen (** als delfstof), tripeltest (bloedonderzoek zwangere vrouwen, thans: combinatietest) en tripoli (zie **). En het '*triple*'-verhaal: [GB] triple [voetbalterm = treble: kampioen, beker en Champions League], triplet [o.a. in spectrum – vgl. singlet en doublet], triplex [3 lagen], tripleren [verdrievoudigen], triplexglas, triplexhout, triple A-rating [economie: AAA], tripleplaydienst, tripleplaypakket, tripleplaystrategie, tripleplayabonnement [tripel play = breedbandinternet, telefoon en televisie van 1 provider = aanbieder], [VD]: Triple Alliantie van 1668 en de Triple Entente van 1907, triple bogey [3 boven par], triple dip [drievoudige economische], Triple P = PPP = people, planet, profit, triple-sec (sinaasappellikeur), striplezer en tuinmelde is de Atriplex hortensis. Schrijf je 'rummikub' nou met een kleine of een hoofdletter? In ieder geval heb je dan gerummikupt; als gerummyd hebt, dan heb je rummy (een kaartspel) gespeeld. Als je smeerolie koopt: let op het SAE-nummer (Society of Automotive Engineers). Op Sacramentsdag vieren we het sacramentsfeest. Safe seks is veilige seks.

 
 
 

1330 Dictee zaterdag 19 mei 2018 (1): dictee Groot Nijkerks Dictee 2018 √

Dictee - dictees [1330]

Groot Nijkerks Dictee 2018

Wereldwijd is de strijd tegen laaggeletterdheid … (auteur: Bert Jurling)

1. Om eventuele teleurstellingen te voorkomen, graag eerst uw aandacht voor het volgende. In dit dictee zult u weinig orchideeën of a-capellakoren aantreffen. Vaak zijn hobbydictees schlemielige verzamelingen van exotische woorden, die je weliswaar in de Dikke Van Dale vindt, maar in het dagelijks leven nooit gebruikt.

2. Deze tekst is namelijk vooral bedoeld als een korte maar krachtige eyeopener over de risico's van laaggeletterd zijn.

3. Terwijl onze digitale wereld overspoeld wordt door provisorisch in elkaar geflanste YouTubefilmpjes [ook: youtubefilmpjes] en uit de losse pols geschoten selfies, groeit de zorg over wat genoemd wordt de ontlezing van de samenleving. Choquerend [ook: shockerend] is het toenemende analfabetisme in Nederland.

4. Een zorgwekkend kenmerk van laaggeletterd zijn is dat het vaak hand in hand gaat met een beperkte kennis van de wereld om ons heen. Laaggeletterd betekent niet zozeer dat we woorden als kaketoe, kangoeroe, papegaai en dromedaris niet correct kunnen schrijven, nee, het onderliggende probleem is dat steeds meer mensen nauwelijks meer weten wat voor dieren dit zijn.

5. Wat is een excellente manier om veel te leren over de wereld? Precies: dat is lezen! Met een bakje nacho's (nachochips) met guacamole binnen handbereik en, om met Annie M.G. Schmidt te spreken, een glaasje grenadine met een rietje. Lezen is een traktatie van heb ik jou daar en tegelijkertijd een remedie tegen laaggeletterd zijn. Laten we dus ook prinses Laurentien en met haar alle mensen in Nederland in ere houden die jaar in jaar uit de strijd tegen de ontlezing aanbinden door goed getimede promo's en voorleesactiviteiten.

6. Zo zijn we dan alweer aan het eind gekomen van dit referaat. U hebt hopelijk gemerkt: het was geen exclusief feestje voor mierenneukers en muggenziftende kommafetisjisten. Maar supereenvoudige
jip-en-janneketaal was het op de keper beschouwd ook niet. Laten we eerlijk zijn: een paar moeilijke woorden, daar is nog nooit iemand slechter van geworden. Nou ja, behalve dan misschien de deelnemers aan het Groot Nijkerks Dictee.

 
 

1329 Dictee zaterdag 12 mei 2018 (1): dictee Oefendictee mei 2018 (2) √

Dictee - dictees [1329]

Oefendictee mei 2018 (2)

1. Een godswoord komt uit Gods Woord ofwel het Woord Gods. Geef mij maar zo'n heerlijke gojibes. Hij guetteerde de guttatie. Ook comptant is contant, handje contantje, boter bij de vis. Waar het Jantje Contantje is, is elke jan-contant zeer welkom. Als je per cassa betaalt, betaal je à contant. Snel rijk worden: doe aan baratta: op krediet kopen en meteen contant doorverkopen zonder zelf te betalen. Alle fransozen kun je aanduiden als het heitres Franzosenvolk. Alle dolle mina's zijn aanhanger van Dolle Mina, alle hell's angels van Hells Angels. De HDO was de Hilversumsche Draadlooze Omroep. Let op het subtiele verschil tussen HDL (high-density lipoprotein, goed cholesterol) en HDPE (high density polyethylene, hogedichtheidpolyethyleen). Hij was voortdurend hetzend bezig: hij heeft dus gehetzt. Bij IChThUS moet ik altijd aan ichtyotoxisme (ciguatera) denken. Ook jij, nog een! – kun je weergeven met de uitroep tu quoque (een tu quoque is een jij-bak)! Historisch komt dat van de uitroepen et tu, Brute [ook gij, Brutus], tu quoque, Brute [idem] en tu quoque, fili mi [idem]! 'De zieke man (van Europa)' mag je alleen nog maar zo schrijven.

2. Een Razzie is een Golden Raspberry Award, tegenhanger van de Oscar (Academy Award). De dans lanciers komt oorspronkelijk van 'quadrille des lanciers'. Gezocht op '*macul*': een levis notae macula of macula levis notae is een vlekje van lichte kritiek, een macula is een huidvlek [mv. maculae], [leeftijdsgebonden] maculadegeneratie is een oogziekte met afgenomen gezichtsscherpte t.g.v. degeneratie van de macula, de gele vlek, maculair = gele vlek betreffend, maculatie = gevlektheid van dier of plant, maculatuur = o.a. misdruk, maculeus = gevlekt, maculopathie = ouderdomsaandoening van het oog waarbij gele vlekken optreden, permacultuur = vorm van landbouw met tegengaan van bodemuitputting, de blinde vlek is de macula lutea, en volgens VD was dat ook de gele vlek: dat kan toch zomaar niet?

3. Spotnamen: ajuin (Aalstenaar, ajuinenstad), (bijnaam) de Kromme (Willem van Hanegem - geen h), blauwkous (savante), John Bull (Groot-Brittannië), chambre introuvable (de in 1815 na de restauratie bijeengeroepen Kamer der Afgevaardigden van Frankrijk), ci-devants (spotnaam voor voormalige adellijke en vorstelijke personen tijdens de Franse Revolutie en het Keizerrijk), eiertikker (iemand met spitse kin), frik (docent(e)), geuzennaam = scheld- of spotnaam, hinkepink (iemand die hinkt, ook: hinkeldepink, hinkelepink), Jantje Kaas (koning Willem I), kalfschieter (Delftenaar, Delvenaar), kalot (klerikaal), kannenkijker (drinkebroer, ook voor: rederijkers), katoenbaron (rijke katoenfabrikant), keientrekker (Amersfoort), koeketer (Amsterdam, Zaandam), kwak (vero: leerling Latijnse school), maneblusser (Mechelaar), methodist (aanhanger John Wesley: leven naar de methoden van de Bijbel), molleboon (Groninger, ook: molboon), mudejar (Moor – vero: moslim – in Spanje die met de christenen samenwerkte), mug (Haarlemmers), muis (grijze muizen: meisjeshulpdienst Duitse leger WO II), paddy (Ier, van: Patrick), paneelzager (de dolerenden (die een deurpaneel van de Nieuwe Kerk in Amsterdam zouden hebben uitgezaagd om zich toegang te verschaffen)), Pietje Pu(c)k (spotnaam), quakers (sekte George Fox: quake at the word of the Lord [sidderen voor het woord van de Heer]), schapenkop (ook: schaapskop: Dordtenaars en Lierenaars – Dordrecht en Lier (BE)), schimpnaam (spotnaam, scheldnaam), septemberridders (verzet WO II, maar pas na sept 1944), spekgolver [zit er warmpjes bij], stampvoeter [marine: marinier], steek (vero: predikant) en trien (truttige vrouw, komt van: Katrien).

4. Met 'bijnaam' nog: de aap van God (Satan, François Mauriac), alias (bijnaam), De Azijnbode (bijnaam de Volkskrant), Willem, bijgenaamd de Zwijger, Bwana Kitoko [lett. mooie heer], bijnaam voor de jonge koning Boudewijn in Congo (algemeen: bwana), caligula [wrede heerser, met hoofdletter bijnaam wrede Romeinse keizer], chouan [aanhanger van de Bourbons in de Vendée tijdens de eerste Franse Republiek], de dikke en de dunne (Stan Laurel en Oliver Hardy), dirty harry (een rouwdouw, rouwdouwer, rauwdouwer), Edom [bijnaam Ezau], el caballero de trista figura, de ridder van de droevige figuur (Don Quichot – sj), fimo [kneedbare kunststof om te boetseren], Karel de Grote, guldenmond [welbespraakt persoon], hadjememaar (politicus Rapaljepartij), iron lady [Margaret Thatcher], een bende van kardoes (verschrikkelijke rommel), kees (aap, varken, ook: patriotten of tegenstanders van de stadhouder, op het einde van de 18e eeuw), keukenmeidenverdriet (ook: huisvrouwenverdriet, schorseneren), langbeen (met lange benen; Jan Langbeen is de dood), le brave des braves (de dapperste der dapperen, maarschalk Ney), le petit caporal (Napoleon), leugenbaron [onverbeterlijke leugenaar, leugenbrok, liegbeest – Karl Friedrich Hieronymus Freiherr von Münchhausen – die ook wel met hoofdletter], kaalmans, steelmans, etc., de zieke man (van Europa) (het Ottomaanse Rijk), meowmeow [miauw] (de designerdrug mephedrone), mickeymousecompetitie, Nachtwacht (heet officieel anders), netnaam (nickname op internet), de parel van de Jordaan (de Westerkerk), pieterman (gulden, ook: inwoner van Leuven, peterman), de Joodse Plato (Philo van Alexandrië), rammetje [douanebeambte in haven op zoek naar smokkelwaar], regent [Filips van Orléans], skipnaam (radiozendamateur), Sneeuwkoning, Winterkoning (Frederik V van de Palts), een grote snoek (een hoge piet), snoek (bijnaam van een auto van het type Citroën DS (1955-1975)), steelpannetje (Grote Beer), truttenschudder (DAF'je), turlupinade (flauwe grap), unvollendete (werk dat onvoltooid gebleven is, achtste symfonie van Schubert – die ook met hoofdletter), het Venetië van het Noorden (Amsterdam, Oosten: Bangkok, Friese Venetië: Hindeloopen), weduwe (WO II: Wij Doen Uw Werk), wijdbroek (Volendammer) en winterkoning, wintervorst (Thialf).

5. De onderwerpen 'neien' [paard] en 'nijten [stier], daar wil je je neus in steken? Dan moet je daar veel tijd insteken. Onder de soep vertelde hij dat hij zijn erfenis helemaal opgesoupeerd heeft. Ovovivipaar is zo'n twijfelgevalletje tussen ovipaar en vivipaar in ... Een quatuor
[kwaa-tuu-wohr] (BE) is een kwartet. Het rekwisitoor van GB overtuigt me niet. De plaats delict (pd) mag niet betreden worden, zelfs niet door de P.D.-advocaat, de pro-Deoadvocaat In het hindoeïsme is een rishi [rih-sjie] een groot denker of ziener. Hij kon rire entre cuir et chair (ridere [rie-dee-rə] in stomacho [stoo-maa-koo] – in zijn vuistje lachen) over eigen geluk of andermans ongeluk. De RIS is de Republik Indonesia Serikat, de Verenigde Republiek Indonesië.

6. Gezocht op '*cordu*': corduaan [znw.] = Corduaans leer [daarbij werd ook de boom (heester) looiersboom gebruikt], corduroy [znw.] is ribfluweel [vero ook: ripsfluweel] met brede ribbels, een corduroy [bnw] broek [ook: corduroybroek], recorduitgifte (!), koordmanchester was een oude naam voor corduroy, een ribbroek is van corduroy en tinneroy [of manchester] is ribfluweel met smalle ribbels. De naam voor draadvormig rookzwak buskruit is cordiet. Gezocht op '*pry*': caprylzuur is een onaangenaam riekend, vloeibaar vetzuur, C₇H₁₅COOH, ook: octaanzuur, een prytaan behoorde tot de tien klassen van de senaat (in het oude Griekenland) die om de beurt het voorzitterschap bekleedden en in het prytaneum vergaderden de prytanen.

 
 

1328 Dictee donderdag 10 mei 2018 (1): dictee Oefendictee mei 2018 (1) √

Dictee - dictees [1328]

Oefendictee mei 2018 (1)

1. De varroamijt is schadelijk voor bijen, destructief zelfs, gezien de naam: Varroa destructor. De adelaar is een adellijk dier. Zouden Herakleitos (VD, presocratici) en Heraclitus (VD, panta rhei) dezelfde persoon zijn? Ik denk het wel (Wikipedia: Grieks resp. Latijn). Werd daar nou Aussie-Engels of Ossiduits gesproken? Correctie: de Fin won bij het finnzeilen, niet in de ynglingklasse [de finnjolklasse dus]! En, je weet het, die finnige Fin in zijn finnjol zat vol met finnen, dat zei althans die moffin (cheffin bij de ALDI, of was het de Lidl?). Een
kiss-and-gozone is gewoon een kiss-and-ride (-zone of -strook, zoenzone, zoenstrook, zoen-en-zoefstrook, K+R). Wat moest jij op die kiss-in? Een prank [èh] [ww.: pranken] is een practical joke. Een maaidorser is een maai-dorsmachine. Dat is Latijn (Chinees, Moffrikaans) voor me. Een it-girl is een vrouw met veel media-aandacht omdat ze 'het' heeft. Een buksboom is een buxus en een jehova behoort tot de Jehova's getuigen.

2. De afkorting del. staat voor deleatur: men schrappe. Het ezelsbruggetje bij harries en bobbies is tieten, dat bij bunny's Playboy ... Andere woorden voor waterpijp: shisha, hookah, nargileh. Nogmaals: ibuprofen is een nonsteroidal anti-inflammatory drug
(niet-steroïde anti-inflammatoir geneesmiddel), een NSAID [Nederlands: NSAIG] dus. Is de geldwolf familie van de geltharing? Met boulimia (nervosa) of boulimie lijd je aan een eetbuienstoornis. Vraatzucht is hyperfagie, polyfagie, of oreximanie, bij dieren: voraciteit. Als je geen enkel idee hebt, wat bij lemma 'grein' dan wel 'een mark Troois' moge zijn, moet je maar eens googelen. Je komt dan in ieder geval de stad Troyes tegen en ook de ermee verwante troyounce! Geen fraai gezicht: die trap met een bootee tegen haar booty. Ik buzde, zij hoorden de buzz.

3. Het vreet aan me, als ik mijn princesse lointaine weer voorbij zie komen. Een alt-A-hypotheek ziet er tegenwoordig kapitaler uit dan vroeger! De coup vond duce et auspice [op aanstichting van] Dirk plaats. Had je moeten weten: Dunglish is Dutch English, Nederengels. Op '*aea' slechts: Achaea (noordkust Peloponnesus, 12 staten, Acheïsch verbond), Arabia petraea [gebied van de Sinaï – steenachtig Arabië], Gaea [de aarde als godin, eerste en oudste der goden, ontstaan uit Chaos – ook Gaia, chtonische godin], IAEA [International Atomic Energy Agency (internationaal VN-bureau voor de atoomenergie)] en sub reservatione Jacobaea [onder het voorbehoud van Jakobus, t.w. van de woorden van Jak. 4:15: 'si Dominus voluerit' (als de Heer het wil) en 'si vixerimus' (als wij dan leven) – vergelijk D.V. = Deo volente = volente Deo, V.D. – als God het wil en de geseculariseerde vorm: ijs en weder dienende, bij leven en welzijn]. De (sint-)jakobsvlinder is trouwens de Hipocrita jacobaeae. Op '*eae' nog: animae dimidium meae (boezemvriend – geen mv.), delicta juventutis meae [de zonden van mijn jeugd, Ps. 25:7] en gramineae (graanachtige planten).

4. Het meervoud van nymfaeum [fontein, waterleiding] is nymfaea. Astraea is sterkoraal – niet te vergelijken met stercorale, fecalische of stercoraire zaken! – en behoort tot de familie der Astraeaceae (!). Nog wat zaken op '*ea': althea (plant uit de kaasjeskruidfamilie = heemst, zeemaluwe), Griekse mythologie: een nimf die Zeus op Kreta met geitenmelk grootbrengt = Amalthea, de hoorn van Amalthea = de hoorn des overvloeds, butea (plant), chorea (dansziekte), cochlea (slakkenhuis, anatomie), cornea (hoornvlies), echinacea (plant, zonnehoed), galilea (voorkerk), generatio spontanea (het ontstaan van leven zonder zaad of kiem), Kampuchea (Cambodja), kea (papegaai), een huishouden van Kea – ook: Jan Steen, protea (nationale bloem Zuid-Afrika), quelea (vogel, musgroot, savannen in Afrika), rea
(Zuid-Amerikaanse struisvogel = nandoe), trachea (luchtpijp), s.l.e.a = sine loco et anno, zonder aanduiding van plaats en jaar, triple A (economie: AAA), uvea (druifvlies) en zoögloea [klont bacteriën]. Bij doorgecomponeerde muziek heeft elke volgend couplet andere muziek.

5. Denk niet dat GB electro(clash) ook met een k schrijft: die elektro is elektriciteit ... Erets Jisraël = Palestina, het land van Israël. (H)essonieten zijn kaneelstenen. Esofagitis is ontsteking aan de oesophagus enne ... speelde hij nou echt op een euphuïstisch [barok] eufonium (tenortuba)? Gefeli met je debuut: dat was gers! Nee, echt, ik heb gisteren nog grasgemaaid. Het franquisme is genoemd naar de voormalige dictator (Francisco) Franco (y Bahamonde) [1892-1975]. Met de kreet 'forza' wensten ze de Antilliaanse renners forsa [sterkte] toe. Op '*za' (selectie): affluenza (bij plotseling rijk worden), alcarraza (aarden kruik), biodanza (biodans, levensdans), BiZa, BuZa en SoZa (vero: ministeries, als instelling: M), bonanza (economische hausse), b.z.a. [biedt zich aan], cadenza (muziek: cadens) en carezza [It.: liefkozing – geslachtsgemeenschap met opzettelijke terughouding van de ejaculatie].

6. Verder: con forza (muziek: krachtig), crianza (Sp. wijn op fust, daarna kort op fles – antoniem: reserva = idem, maar langer op fles), doza (jeugdige oproepkracht supermarkt – donderdag en zaterdag), extravaganza (mv., verzameling extravagante zaken), forza (sport, kreet ter aanmoediging), geniza (bewaarplaats boeken met vierletterwoord voor God erin – mv. genizot), grandezza (zwier van groot edelman), guereza (zijdeaapje), gyoza (China: gefrituurde wonton = deegbuideltjes, ook: wantan), influenza (griep), jazza (jazzmuzikante), kwanza (munteenheid Angola, AOA), mangalitza (Oost-Europees varken, beter voor cholesterol), mezoeza (fragment O.T. bij joden aan deurpost), mezza (mezzo = half), morbidezza (morbidesse = kwaliteit van zacht gemodelleerd weergegeven geschilderd naakt).

7. Ook nog: mycorrhiza (symbiose of plant: zwamwortel), NZa (Nederlandse Zorgautoriteit), organza (weefsel van doorzichtige zuivere zijde), piazza (marktplein), pizza (o.a. Turkse pizza, pizza hawaï en pizza Margherita - ook ezelsbrug voor lipizzaner), plaza (plein winkelcentrum), proza, RIZA (NL: Rijksinstituut voor Integraal Zoetwaterbeheer en Afvalwaterbehandeling), Sancho Panza (schildknaap Don Quichot), sequenza (virtuoos solowerk muziek), stanza (couplet, strofe), stavaza (stand van zaken), tazza (drinkschaal met voet), VZA (NL: Verzekerdenadministratie), yakuza (Japanse georganiseerde misdaad), za (zaterdag, internet: Zuid-Afrika), z.a. (zie aldaar, zoals) en ZA (ISO-landcode en op motorvoertuigen). Denk verder nog aan groentepizza, Bijbelproza en zza (zelfzorgarrangement), alsmede Libelleproza (NL, BE).

8. Op '*sa' (ruwe selectie): ahimsa (geweldloosheid Gandhi), amicitiae causa (uit vriendschap), angisa (hoofddoek creools-Surinaamse vrouwen), ASA (lichtgevoeligheid), awasa (feestelijke dans bosnegers), babiroesa (hertzwijn), bassa (Griekse vorm van pasja), beisa
(Oost-Afrikaanse spiesbok), brasa (omhelzing), bursa (beurs, met geld), capsa (r.-k.: reliekhouder), certosa (kartuizerklooster), corsa (wedren paarden zonder berijders), desa (platteland), dicis causa (voor de vorm, fatsoenshalve, dicis gratia), djaksa (officier van justitie Nederlands-Indië), icosaëder, icosaëdron (regelmatig twintigvlak, van eicosa-), epidermolysis bullosa (EB, huidaandoening), fama clamosa (schandaaltje), fissa (NL, straattaal, feestje), fossa (fretkat), gloriosa (plantengeslacht) en hamsa (amulet, handje van Fatima).

9. Verder: Hansa (Hanze, vgl. Lufthansa), harissa (pittige saus
Noord-Afrika), inclosa (bijlagen), indicta causa (zonder vorm van proces), interrogatoria captiosa (strikvragen), joci causa (voor de grap), justa causa (geldige grond gerechtelijke actie), kamisa (SR: traditionele omslagdoek), van komsa (die er zijn mag), ksa (kernsplijtingsafval), lucri causa (uit winstbejag, Cicero), lyssa (hondsdolheid), madrassa (medresse, islamitische juridisch-theologische hogeschool), marchesa (markiezin), markusa (passievrucht), martenitsa (amulet, Bulgarije), masusa (plant of bes ervan), mater dolorosa (voorstelling Maria, nadruk op smart), mater gloriosa (de Heilige Moeder (Maria)), medusa (groep holtedieren, etc.), moslima's in een moslimmassa, Memisa (Medische Missiesamenwerking), mensa (academica) [eettafel (studenten)], metri causa (ter wille van het metrum, metri gratia), memisa (plant, boom), missa (mis), moksa (dons bladeren Chinese alsem, ook: bevrijding in Indische filosofie), Mona Lisa, MSA (multisysteematrofie: afsterven zenuwcellen), mucosa (slijmvlies), NASA en netto cassa (contante betaling zonder korting).

10. En ook nog: NSA (National Security Agency (geheime dienst van de VS, USA)), O.E.S.A. (Ordo Eremitarum Sancti Augustini = orde der augustijnen – achter de naam o.e.s.a. en dan Ordinis ...), O.S.A. (augustijnen), ottava bassa (octaaf lager) en ottava alta (hoger – ottava rima komt uit de letterkunde), pecuniae causa (om het geld), per cassa (contant), p.f.s.a. (op visitekaartjes: pour faire ses adieux, om afscheid te nemen), pia causa (een vroom doel, vergelijk: ad pias causas = voor een goed doel), pin-onlykassa (= pinkassa), poeasa (Maleisische benaming voor het islamitische vasten gedurende de maand ramadan), preciosa (kostbaarheden), prima malorum causa (de eerste oorzaak van al dat kwaad), probationis causa (ter wille van het bewijs) en psa (psychosociale arbeidsbelasting).

11. Ten slotte: PSA (prostaatspecifiek antigen), res decisa (twijfelachtige zaak), res litigiosa (zaak waarover geprocedeerd wordt), R.I.S.A. (Romanorum Imperator Semper Augustus (de altijd zeer verheven keizer der Romeinen)), rumor in casa (lawaai, opschudding bij een drinkgelag), sa en SA (internet, ISO-landcode
Saudi-Arabië – GB ook: oe), s.a. (sine anno = zonder jaartal), sa (als aansporing: welaan, komaan), SA (sans atout, Sturmabteilung), S.A. (son altesse, société anonyme), salsa (muziek, ook: saus), samosa (driehoekig pasteitje), scabiosa (scabieuse, schurftkruid, knautia), separatio a toro et mensa (scheiding van tafel en bed = separatio quoad torum et mensam), serosa (buitenste laag darmkanaal), solemnitatis causa (vormvereiste op straffe van nietigheid), sparsa (verstrooide, verspreide dingen), spirituosa (geestrijke dranken), sub rosa (in vertrouwen, off the record), tabula rasa (onbeschreven blad), Thalassa! (de zee! – Xenophon), tsa (uitroep van aansporing), vanessa (vlinder), vera causa (werkelijke oorzaak), verbi causa (bijvoorbeeld, verbi gratia), via dolorosa (kruisweg, lijdensweg), Xhosa (Bantoetaal Zuid-Afrika, kliktaal) en zsa (zeer stil asfalt).