Dictee - dictees [1506]
Dictee 759 (DCCLIX) Dictee Specialisten
(02-06-2014)
1.
We gaan stug verder met '*tis': onychitis (ontsteking
van het nagelbed), orchitis (ontsteking van
de zaadbal), osteïtis (ontsteking van
beenweefsel), osteoartritis (chronische
ontsteking van bot en kraakbeen), osteochondritis (ontsteking van het botweefsel en het aangrenzende
kraakbeen) en osteochondritis dissecans: ontsteking van een gewricht (bv. elleboog, knie of heup) waarbij het kraakbeen
afbrokkelt, osteomyelitis (ontsteking van het
beenmerg en het botweefsel), ostitis (ontsteking
van het beenweefsel), ovaritis (eierstokontsteking),
pancreatitis (alvleesklierontsteking),
parodontitis (bacteriële ontsteking van het
parodontium = weefsel dat het steunapparaat vormt voor de tand in de kaak),
parotitis (ontsteking van de oorspeekselklier – [afko:]
bijv. de bof) en participium praesentis (tegenwoordig
deelwoord).
2.
Vervolgens: pastis (alcoholische anijsdrank),
pericarditis (ontsteking van het hartzakje),
perichondritis (ontsteking van het kraakbeenvlies),
periostitis (beenvliesontsteking),
peritonitis (buikvliesontsteking), peritus
artis (iemand op de hoogte met de kunst),
pleuritis (longvliesontsteking), pluralis
majestatis (majesteitsmeervoud), pneumonitis
(vluchtige en goedaardige ontsteking van het
longweefsel), poliomyelitis (polio),
polyartritis (ziekte die gepaard gaat met een
ontsteking van meer dan één gewricht), polyneuritis (ziekte waarbij verschillende zenuwen tegelijk worden
aangedaan), praesidium libertatis (libertatis
praesidium: bolwerk, verdediger van de vrijheid), proctitis (ontsteking van het slijmvlies van de endeldarm),
prostatitis (prostaatontsteking) en pyelitis
(nierbekkenontsteking).
3.
Dan: pyleflebitis (poortaderontsteking),
quantum satis (zoveel als vereist wordt, [afko:] q.s.,
ook: quantum sufficit), rachitis (Engelse
ziekte), refluxesofagitis (specifieke
slokdarmontsteking), regelitis (overdreven
regelzucht), reglementitis, regulitis, retinitis (netvliesontsteking), rigor mortis (lijkstijfheid),
rinitis (ontsteking van de neusslijmvliezen),
rotonditis, salpingitis (eileiderontsteking),
sanae mentis (bij zijn verstand),
scandalitis (overdreven belangstelling voor
schandalen), scleradenitis (klierverharding),
serumhepatitis (spuitenhepatitis), sinusitis
(bijholteontsteking), slachtofferitis, spes
ultima gentis (de laatste hoop van zijn geslacht),
spionitis, splenitis (miltontsteking),
spondylartritis (reumatische ontsteking van de
wervelgewrichten), spondylitis (wervelontsteking)
en stefanotis (kamerplant).
4.
Ook nog: spondylomyelitis (ontsteking van wervels
en ruggenmerg),
stomatitis (mondslijmontsteking), sub specie
aeternitatis (in het licht van de eeuwigheid),
synovitis (gewrichtsvliesontsteking),
tekenencefalitis (FSME – Frühsommer-Meningoenzephalitis, TBD – Tick-Borne Disease), tendinitis (peesontsteking), tendovaginitis (peesschedeontsteking), testimonium paupertatis (bewijs van onvermogen), testis (zaadbal, meervoud: testes), thyreoïditis (schildklierontsteking), thelitis (tepelontsteking), in de tis: in de war,
tonsillitis (amandelontsteking), bij
Toutatis – wat zullen we nu hebben, tracheobronchitis (luchtpijpontsteking),
unus e(x) multis (massamens,
ook: unus multorum), unus pro multis: een voor velen, uretritis (urinebuisontsteking), uvulitis (ontsteking van de huig), trichitis (ontsteking haarzakjes) en trinitatis (eerste zondag na Pinksteren).
5. Verder: uveïtis (ontsteking van de uvea = verzamelnaam voor alle
inwendige oogontstekingen), vaginitis (ontsteking
van de vagina), vasculitis (vaatontsteking),
venia aetatis (meerderjarigheidsverklaring),
vergaderitis, viribus conjunctis (met vereende
krachten, ook: viribus unitis), virusartritis (bij
paarden), vulvitis (ontsteking van de vulva
– schaamspleet), vulvovaginitis (ontsteking
van vulva en schede), wiiitis (door
veelvuldig gamen met de Wii) en zomermastitis (zomerwrang
= nierontsteking bij vee, overgebracht door de wrangvliegjes). CFC's
zijn chloorfluorcarbons (cfk's:
chloorfluorkoolwaterstoffen). Een cochleair implantaat is een inwendige
gehoorprothese. Ruiters in de klassieke oudheid droegen een chlamys (wijde, korte mantel). Boter van arsenicum = een
olieachtige vloeistof.
6.
Zo'n tweederangs- is zoiets als een voetbal-B-elftal. Het kouwelijke
stel liep in de kou te kouten [praten].
Sommigen willen teaën, taalpuristen liever theeën. Hij was al gauw zo trots als
een pauw [pauwetrots]. Bespreek de begrippen
bimboficatie [seksualisering van het zelfbeeld van
meisjes en vrouwen], fantasy [kunststijl in
film en lit(t)eratuur]
en rilievo schiacciato [Italiaanse reliëfstijl uit
de 15e eeuw]. Zij lijden aan het roodkapjesyndroom
[ongefundeerde angst voor wolven]. Ons imago
moet nodig opgepoetst worden, het heeft averij opgelopen. Dat bedrijf zal zeker
imagoschade (imageschade) gaan claimen. Ik
houd van kleine letters: a'tjes, b'tjes, f'jes, l'etjes, m'etjes, n'etjes,
o'tjes, r'etjes, s'jes, t'tjes, x'jes, y'jes (VD:
i-grecjes, GB: y'tjes, vanwege 'ij' of 'Griekse i') en z'jes. Genesis
vermeldt: de wereld is uit niets geschapen; beter: uit de baaierd, de chaos. De
baaitabak is genoemd naar Chesapeake Bay in Maryland. Ook 'reuzentabak' en 'maryland' zijn voor dat product gebruikte
namen. Is een lorrenbaal [armoedzaaier] een voddenman [lompenhandelaar]? Nee,
dus.
7. Gezocht op '*byte*': exabyte (EB, circa een triljoen), gigabyte (G, GB, gieg, gig, giga, circa een miljard),
kilobyte (KB, 1024, let op: 1000 bytes = kilobyte =
kB), megabyte (MB, meg, mega, ongeveer een
miljoen), petabyte (PB, ongeveer een
biljard), terabyte (TB, ongeveer een
biljoen), yottabyte (YB, ongeveer een
quadriljoen) en zettabyte (ZB, ongeveer een
triljard). NB Er is een nieuwe terminologie
ingevoerd, waarbij je voor exabyte (EB) nu ook exbibyte (EiB) mag schrijven en
voor Gigabyte (GB) ook Gibibyte (GiB). Een martiale
(ook: marziale) houding is krijgshaftig. Voor een baäl [afgod] moet je je zeker niet buigen. Oesters
hebben ook een baard (byssus). Mijn buurman
is wel een baardaap [figuurlijk], maar zeker
geen wanderoe. Hoe kan de baard van Mozes nou het slaapkamergeluk [plant] zijn? Zijn baardeloze
gezicht was verder nest indrukwekkend. Bepaalde bacteriën of schimmels
veroorzaken sycosis of baardschurft. Een krentenbaard
wordt ook sycosis vulgaris genoemd. De babinskireflex is een voetzoolreflex op
een prikkeling met een puntig voorwerp waarbij de grote teen omhoogkomt en de
andere tenen als een waaier uiteen gaan staan.
8.
Waartoe dient de eileidertrompet, trompet van Fallopius of fallopische buis [verbindingsbuis van buik- en baarmoederholte]? De
baba ganoush
is een tapenade van gepureerde aubergine, knoflook en olijfolie. Het IRC is het
Internet Relay Chat (netwerk van babbelboxen op
internet). Welke bestanddelen bevat het babbittmetaal
[witte tinlegering met antimonium, lood en koper]?
De kattenziekte babesiosis wordt overgebracht
door teken. Wij zijn door een babs [NL:
buitengewoon ambtenaar van de burgerlijke stand] getrouwd. Bimi is
babybroccoli. Een bacchanaal is een Bacchusfeest. Als je te veel aan Bacchus
offert, verval je tot de bedelstaf (een bacchusstaf
of thyrsus is iets anders). Met een LLB (bachelor
of laws) heb je een wo-bachelorgraad. Verklaar de naam 'Bachten de Kupe' [bachten
– VD – = achter en de Kupe is de IJzer, de rivier]. Back- is vast gemakkelijker
dan forecasten. Wie begint er nou een bacovewinkel?
Leg uit: bacteriofagie is de lysis (desintegratie,
ontbinding) van bacteriën door een bacteriofaag [zeker
virus]. Hij kweekte geen geen good- maar badwill.
9.
Een badding (ook: batting) is een meskant [meskantig, mesvierkant] bezaagde balk. Een baffle
[grote geluidsabsorberende plaat] hangt hoog
in een fabriekshal. De BAFTA [British Academy of
Film and Television Arts] is een Britse filmprijs. De tennisster werd
ingepakt met tweemaal een bagel [6-0 en een double
bagel is tweemaal 6-0]. Bagasse is ampas [afval
van suikerriet]. Met dredging wordt een baggerbedrijf aangeduid. Moet de
ambassadeur het Bahasa Indonesia [officiële taal]
kennen? Niet alle bahamabeige tuinmeubelen komen van de Bahama's, de Bahama-eilanden. Hij wist van boe noch bah. Een baggy broek is een flodder- of soepbroek,
daarin kan de baglady [zwerfster met bezittingen in
tassen] rustig bagna cauda [dipsaus] eten
met een baguetje [baguettetje]. Zij heeft
trouwens haar baglama (saz) altijd bij zich.
Een bain de soleil is een zonnejurk. Op de baileybrug [noodbrug]
dansten ze baile- [bahj-luh], favela- of
riofunk. Een baiser is een met schuim gevuld suikergebakje. Een bajes- of
hotelbijbel is niet compleet [N.T. + Psalmen en Spreuken]. Haastig gebakerd is
heetgebakerd.
10. Zij gingen op hun bakkesen [gezicht; vallen!].
Wist je dat bajonetten oorspronkelijk uit Bayonne kwamen? Zijn er speciale
wittebroodbakkers? Koekenbakkers overigens zeker wel. Baksis is meer Surinaams,
baksjisj meer Turks [fooi]. Ze lieten Piet
vallen als een baksteen. Uiteindelijk zou de architect bakzeil halen. Een balaclava is genoemd naar Balaklava
op de Krim. Daar dansen ze vaak op de muziek van de balalaika. Een balansschakeling is een push-pull. Balbesen zijn huisbazen. Op balebale's [aa, ee] kun je ook rusten. Ledesteen (ook: Balegemse steen) kwam uit Lede in de buurt
van Aalst. Een balienees is baliebediende, geen Balinees. De balearic (vorm van elektronische dansmuziek) is genoemd
naar de Balearen.
Geen opmerkingen:
Een reactie posten