0737 Dictee woensdag 30 sep 2015 (1): dictee Column Zeeuw (nieuwe VD) √

Dictee - dictees [0737]

Column Zeeuw (nieuwe VD)

1. Op 5 oktober 2015 wordt in Utrecht de nieuwe VD gepresenteerd. Ik mag daarbij zijn. Vooruitlopend hierop besteedt de PZC daar op vrijdag 2 oktober uitgebreid aandacht aan (lezen dus!). Op verzoek heb ik in de nog niet aangepaste online-VD maar eens gezocht naar Zeeuw – zeeuw – *zeeuw*.

2. Bezeeuwen is gewestelijk bezwijmen (oorspronkelijk: door de zee (!) bedorven zijn). Verzeeuwd is (gewestelijk) zeeziek en ook: misselijk, katterig. We hebben Zeeuwse mosselen en oesters en Zeeuwse wateren (de Ooster- en Westerschelde etc.). Een Zeeuwse eg is een kweekeg: soort van eg met zeer lange schuin staande tanden om kweek uit te roeien. NB Kweek = een lastig onkruid dat veel wortelstokken vormt die als veevoer gebruikt worden (Elymus repens, Agropyron repens, Elytrigia repens), synoniem: kruipende tarwe, tarwegras. De Zeeuwse muts en de Zeeuwse zilveren knopen behoeven geen verdere toelichting. Hij is het beeld [toonbeeld] van een Zeeuw betekent: in hem komt het karakter van de Zeeuw sterk uit.

3. Een Zeeuw(se) is geboren in de provincie Zeeland, maar een zeeuw is een oude Zeeuwse rijksdaalder van 52 stuivers = ƒ 2,60. Een pietje is de volksnaam voor een oude zilveren munt, t.w. 1/8 van een Zeeuwse rijksdaalder, reken maar na: 260/8 = 32,5 cent. In het Bargoens heet deze munt ook wel zevend'halfje, een term die vroeger aangaf dat er van de zevende eenheid maar de helft aanwezig was, m.a.w. dat is zesenhalf. En jawel: 6,5 x 5 cent is inderdaad ook 32,5 cent!

4. De uitdrukking 'goed Zeeuws, goed rond' ('goed rond, goed Zeeuws' mag ook) betekent: a) rond en gul en b) zonder omslag. Wel opvallend dat VD ook nog het woord 'goedrond' (aaneen!) kent met als betekenis: 1) openhartig, rondborstig op het ruwe af, synoniem: ongeveinsd en 2) (in diezelfde betekenis) oprecht.

5. Zeeuwse zuinigheid of zunigheid. Dat staat in VD maar het woord 'zunigheid' staat niet in de alfabetische lijst van VD, wel binnen artikelen. Dat vind je dus nooit in de papieren VD, wel in de elektronische. Daar zoek je naar 'zunigheid' en dat vind je dan binnen het lemma (trefwoord) 'Zeeuws'.

6. Zeeuws meisje (toe maar!): prototype van iemand die heel zuinig is, naar een tv-reclame voor een margarinemerk, waarin een in Zeeuwse klederdracht uitgedoste boerin haar adagiums 'ons bin zunig' en 'geen cent te veel, hoor' uitte om het product prijstechnisch aan te prijzen.

7. Een Zeeuwse beuzeling is een leugen, Zeeuwse blauwen zijn aardappelen met een blauwe schil, Zeeuwse heide is lamsoor, Zeeuwse rotjes zijn platte beschuitjes of stukjes door en door geroosterd brood, de Zeeuwse zeepissebed (een schaaldier) is de Idotea phosphorea.

8. Meteen nog maar drie kleine ongenoegens uiten: a) VD heeft Zeeuws-Vlaanderen, GB schrapte dit, omdat volgens sommige inwoners de historische schrijfwijze 'Zeeuwsch-Vlaanderen' zou zijn: ik zou dat in onze toeristenfolders maar niet doen, b) De gemeente Sluis en de ANWB schrijven als plaatsnaam 'Nummer Eén'. Dat accent aigu is voor de uitspraak niet nodig (je kunt hier niet 'uhn' lezen). Weg ermee dus (gewoon: Nummer Een) en c) de ANWB schrijft op de bruine borden als je onze streek binnenrijdt 'West Zeeuws-Vlaanderen'. De spellingregels eisen echt nog een koppelteken, gewoon
'West-Zeeuws-Vlaanderen' dus. NB 2020 op borden: Nummer Een.

 

0736 Dictee dinsdag 29 sep 2015 (1): dictee Ditjes en datjes (61) √

Dictee - dictees [0736]

Ditjes en datjes (61)

A. Bij zwemschimmel is de aanduiding epidermofytie verdwenen.

B. Het Bargoens (volkstaal) voor oetlul, onnozele hals, t.w. setepelul is nu geschrapt als lemma.

C. Ook verdwenen: 'ignota nulli cupido' = onbekend maakt onbemind. 2020 wel: e causa ignota = (medisch) met onbekende oorzaak.

D. In vorige edities van VD was kinderage nog: (gewestelijk) 1. kinderachtigheid, 2. kinderachtige meid of jongen. Nu dus niet meer.

E. Konzenielje als volksnaam  voor 'cochenille' (o.a. cactusschildluis) is geschrapt in VD.

F. Inmiddels (20-09-2015) zijn aan belangstellenden verzonden de (door Johan de Boer en mij) naar de situatie 2015 van GB en VD gereviseerde oefendictees 501 t/m 600, los én als verzameldocument. Ooit volgt het (voorlopig) ultieme verzameldocument met alle dictees 000 t/m 850. Bij 1000 stop ik er echt mee … Dat is 856 geworden, later toch vervolgd.

G. Verdwenen uit VD: het gewestelijke 'keiken' voor duizendschoon.

H. In wording: 1000 dictees, rijp en groen, wel of niet voorkomend in bestaande verzamelingen, alle uit mijn privéarchief, verzameld in 1 verzamelbestand. Handig om op woorden etc. te zoeken. Johan de Boer en ik zullen alle dictees nakijken op de situatie GB en VD 2015. Aan het eind zal ik een register op plaatsnaam toevoegen. Bij de inhoudsopgave zijn de titels bijv. '0245 Alphen a/d Rijn 2012'. Als je via het register achteraan (Alphen a/d Rijn en 2012) dat nummer (0245) achterhaald hebt, spring je met 'zoeken' in het document direct naar '0245'. Het wordt wel een immens bestand …

2020: afgerond naar situatie 2020.

I. Het schertsend gebruiken van kredisis voor kredietcrisis heeft VD weer fluks laten varen.

J. De alternatieven kaks en askaks voor kwansuis gebruikt VD niet meer.

K. Ook de termen kwapert, kwapits en kwapoets (ondeugende streek, snaak, kwajongen) hebben het veld moeten ruimen.

L. Ook de veilrank = klimoprank (lemma: rank!) is uit VD verdwenen.

M. Gewestelijk kon je zo zat als een pinneke zijn. Van VD mag dat niet meer …

N. De lidrus (moeraspaardenstaart) mocht je vroeger van VD ook oneet noemen, nu niet meer. 2020 wel: kwadenaard.

O. De nevennaam van melkwied (mellewijt) heeft ook het loodje gelegd.

P. Molferds zijn (gewestelijk) mensen die een grote mond hebben, mensen die onbeschoft spreken en handelen, maar niet meer in VD 2015.

Q. Ook sommige Duitse uitdrukkingen zijn geschrapt: 1) Wem der große Wurf gelungen … hem die de grote gooi gelukt is … (F. Schiller, An die Freude) en 2) Der bestirnte Himmel … de sterrenhemel boven mij (als onderdeel van een uitgebreidere zinsnede). 
 

0735 Dictee dinsdag 22 sep 2015 (1): dictee 13e Groot Lisses Dictee 2015 √

Dictee - dictees [0735]

13^e Groot Lisses Dictee 2015

(Auteur: Jeanette Loos, voorlezer Astrid Hogervorst)

Beatrix

1. Op Facebook verschijnen dagelijks archaïsche foto’s van oud-Lisse *. Oubollig, maar zeer gewaardeerd. Oudmodische verhalen worden nog niet gepost. Vandaag zo’n mare; waargebeurd.

* Evt. Oud Lisse (de cultuurhistorische vereniging) of Oud-Lisse.

2. In 1999 werd de Keukenhof geopend door koningin Beatrix. Mijn eega – hij zat in de gemeenteraad – en ik waren aanwezig. In het paviljoen zat ik naast een praatgrage man; coauteur van het boek 'Zeg het met bloemen' uit Stede Broec. Zijn vrouw was een cougar. Hij had last van misofonie, myopie, somnambulisme en werkte pro Deo in het bejaardentehuis. Iedere zaterdag belegde hij daar broodjes met een plakje edammer. De plakjes Edammer kaas werden consciëntieus gesneden door een onappetijtelijke vrouw. Ik vroeg hem: “Zou u alstublieft ...?” Maar een didgeridoo liet mij niet uitpraten. De plechtstatige koningin Beatrix kwam, opende en vertrok.

3. De toenmalige wethouder van Openbare Werken en ik stortten ons op de haring en jenever; de haringen voor ons beiden en het gedistilleerde drankje voor de wethouder. Bij tijd en wijle vulde ik de victualiën aan. Wij hadden reuzelol aan onze statafel. De kakofonie in de zaal stopte. De rentree van de gesoigneerde Beatrix. Het biedermeier boeket (biedermeierboeket) van de vorstin werd door een bodyguard tussen de lege glaasjes en haringresidu's gelegd. Ik dacht: ze komt naar ons toe. Ik zei: "O nee, ze gaat handen geven, maar hopelijk niet aan ons." We stonken een uur in de wind. "Zal ik de naam van een andere wethouder gebruiken?", stelde de wethouder nog voor. We schudden de koninklijke hand en openden onze mond minimaal, maar mijn man, die inmiddels naast mij stond, zei beleefd, vriendelijk en volmondig: "Dag mevrouw." Het gezicht van Beatrix betrok lichtelijk. Hoeveel haringen met ui had hij gedegusteerd? Gelukkig werden we niet in de boeien geslagen wegens foetor ex ore [internet: slechte adem] ten overstaan van een koninklijk persoon.

4. Jaren later, weekendje chillaxen in Lage Vuursche. De
koningin-moeder woont daar inmiddels in kasteel Drakensteyn. Mijn man en ik lopen rond haar majestatische landgoed. Een wowmoment. Opeens bekruipt mij een angstgevoel. Beatrix heeft, volgens zeggen, een ijzersterk geheugen. Stel dat ze ons ziet, haar geheugen activeert, en ons herkent als 'de bekkenstinkers' uit Lisse. Ik denk dat ze vriendelijk zal lachen en wuiven.

 

 
 

0734 Dictee zondag 20 sep 2015 (1): dictee Groot Heerenveens Dictee 2015 √

Dictee - dictees [0734]

Groot Heerenveens Dictee 2015, auteur: Rob Kerkhoven

Loflied op Heerenveen

1. Als je in de Randstad naar de vermoede grootte van Heerenveen informeert, krijg je groteske antwoorden: ten minste 80.000 ingezetenen, het voetbalstadion heeft een capaciteit van 40.000 staan- en zitplaatsen, en heus, er is een universiteit met wel vijf faculteiten.

2. De kosmopolitische inwoners van de metropool wat verderop weten wel beter. Wij, hier in Zuidoost-Friesland trouwens ook: de Koemarkt is een minifeestlocatie, onze gemeenteraad is middelgroot, het college van B en W telt slechts vijf leden.

3. Onze dorpsdichter meldde het al bij zijn installatie: er circuleert geen loflied op Heerenveen. In archieven snuffelend speurde hij vergeefs naar scabreuze rijmelarijen of gewijde hymnes. We moeten het doen met de prozaïsche gemeentegids, concludeerde de dorpspoëet.

4. Over notabelen gesproken: via achterkamertjespolitiekachtig gekonkel en vleiende voicemailberichten smeekte men mij om een tipje van de dicteesluier op te lichten. Ik werd ge-e-maild, ge-sms't en via speciaal gelabelde hashtags bestookt met twitterlawines. Enkele chique lady's met roodfluwelen hoedjes stuurden zelfs een exquis flesje bordeaux met excellente parmaham.

5. Sommigen offreerden exorbitante somma om mijn Zwitserse bankrekening te upgraden. Ik luisterde beleefd, maar weigerde nochtans gedecideerd. "Doneer uw giften liever aan nooddruftige
FIFA-bobo's. Die behoeven eerdaags exclusieve rechtsbijstand", adviseerde ik met ironisch dedain.

6. De meesten van u speelden het concours tot dusver goudeerlijk. Bravo! Of is uw zelfrespect intussen compleet verdwenen? Ach, sommige woorden waren ook multi-interpretabel, andere quasifilosofisch en enkele ronduit abracadabra, verzucht u wellicht.

7. Mogelijk kunt u straks apetrots bogen op een olympisch resultaat. Hoe het ook zij, de finish is nabij. Ga niet zitten treuren! Reciteer een ode aan 'Heerenveen, 'n gouden plak!'.
 

0733 Dictee vrijdag 18 sep 2015 (1): dictee Column Los, aaneen of met koppelteken? √

Dictee - dictees [0733]

Los, aaneen of met koppelteken?

Zomaar wat aanzetten. Een complete behandeling zou veel te lang en veel te specialistisch worden. 

1. Een woordgroep schrijven we los (academisch ziekenhuis, in der minne, etc.). Een samenstelling (deur + knop = deurknop) en afleiding (on + af = onaf) schrijven we aaneen. Voor Nederlandse en Engelse woorden (ook combinaties ervan) geldt heel vaak dat je langere combinaties aaneen moet schrijven. Zo wordt (grote + mensen) + taal grotemensentaal, (kleine + kinderen) + bedtijd kleinekinderenbedtijd, (grand + slam) + toernooi wordt grandslamtoernooi, (nep + open) + haard = nepopenhaard. Dat staat (en leest) natuurlijk niet, daarom mag je altijd een streepje toevoegen: nep-openhaard, alleen is dat fout in een dictee: alleen een koppelteken als het MOET, niet als het alleen maar MAG! Vice + (eerste + minister) wordt vice-eersteminister (aaneen, maar klinkerbotsing, dus koppelteken!), (science + fiction) + film wordt sciencefictionfilm.

2. Er zijn wel grappige gevallen: een (lange + afstand) + tussen-s + loper is een langeafstandsloper (een loper die een lange afstand aflegt), maar een lange afstandsloper is gewoon iemand die 'afstanden loopt' en lang (van afmeting) is!

3. Let op: dat geldt alleen voor Nederlands en Engels, in andere talen komt er een koppelteken: Latijn, ad hoc + baantje wordt ad-hocbaantje, Frans, grand prix + toernooi wordt grand-prixtoernooi (maar dus wel: grandslamtoernooi, Engels!), Latijn: a capella + koor wordt a-capellakoor, Turks, shish kebab + tent wordt
shish-kebabtent en Frans, haute cuisine + gerecht wordt
haute-cuisinegerecht.

4. Bij verwisselbare begrippen schrijven we een koppelteken:
pianist-componist (had ook componist-pianist kunnen zijn), zwart-wit, hotel-restaurant, hotel-café-restaurant en minister-president.

5. Iets met een hoofdletter, daar kun je niet zomaar iets voorzetten, dan komt er een koppelteken: anti-Frans, on-Engels, zwart-Amerikaans, pro-Deoadvocaat (pro Deo is los!).

6. Een beetje raar zien zogenaamde afleidende samenstellingen met een woordgroep eruit: rood met groen wordt een rood-met-groene (niet alleen groene, de boel moet bij elkaar gehouden worden!) jurk, dit en dat wordt een dit-en-datse vent en laag bij de grond wordt een
laag-bij-de-grondse streek.

7. Een aantal vaste uitdrukkingen krijgt koppeltekens. Daar zijn geen regels voor, gewoon opzoeken in het woordenboek: een
kruidje-roer-mij-niet, een staakt-het-vuren (- vaste oude uitdrukking, terwijl je tegen één of meer mensen – tegenwoordig! – zegt: staak(!) het vuren), Onze-Lieve-Vrouw(e), etc.

8. Ten slotte: de samenstelling van een woordgroep met een ander woord krijgt koppeltekens, ook om de boel bijeen te houden: alles of niets wordt alles-of-nietspoging, eb en vloed wordt eb-en-vloedenergie, huis, tuin en keuken wordt huis-tuin-en-keukenmiddeltje en huisje, boompje, beestje wordt huisje-boompje-beestjegezin.

 

0732 Dictee woensdag 16 sep 2015 (1): dictee Ditjes en datjes (60) √

Dictee - dictees [0732]

Ditjes en datjes (60)

A. Ephialtes van Malis, verrader die in 480 aan de troepen van Xerxes een geheim pad wees waardoor deze Leonidas bij de Thermopylae in de rug konden aanvallen: niet meer in VD 2015.

B. Ook verdwenen: Erechtheus, Erechtheum, Eumeniden en Eurus: de oosten- of zuidoostenwind.

C. Verder: Iphigenia in Taurus, Mylitta (Astarte), Musae, Pandèmos (bijnaam Aphrodite), Pergameens (adjectief van Pergamon), Simon Magus (Simon de Tovenaar), Terpsichore (muze van de danskunst en de reidansen; zij wordt dansend afgebeeld met een lier in de hand) en de Griekse Nike (de Romeinse godin Victoria).

D. De vuurtoren in Alexandrië is nog steeds een wereldwonder, alleen vermeldt VD daar nu niet meer Pharos of Pharus (het eiland) bij.

E. De ramboersappel = grote, geribde zomerappel van aangenaam zuurachtige smaak, heeft het loodje gelegd.

F. Mathesis scientiarum genetrix, Latijn voor: de wiskunde is de moeder van de wetenschappen, heeft de nieuwe druk van 2015 niet gehaald. Mathesis = mathematica (wiskunde)

G. Vivendi perdere causas = de redenen om te leven verliezen – staat niet meer in VD 2015. 2020 wel: modus vivendi = manier om (ermee) te leven.

H. Ook verdwenen: volenti nil difficile = voor iemand die echt wil, is niets moeilijk (vrij vertaald: waar een wil is, is een weg).

I. Een gebrek, dat 'hij komt van Lillo' niet in de wdb. staat …

J. Grappig: voorheen in VD: Hoorn is de vaderstad van Le Maire. Maar wie was dat? Iets aangepast, via internet gevonden: Jacob (of Jacques) Le Maire (Antwerpen, circa 1585 – op zee, 31 december 1616) was een Nederlands ontdekkingsreiziger, van Antwerpse afkomst. Hij is de geschiedenis ingegaan als ontdekker van Kaap Hoorn. De Straat Le Maire is naar hem vernoemd. Hij was de zoon van Isaac Le Maire, een van de oprichters van de Vereenigde
Oost-Indische Compagnie (VOC). Zijn broer Maximiliaan Le Maire werd in 1641 het eerste Opperhoofd in Desjima. In feite woonde Jacob niet in Hoorn, maar in Egmond!

K. Alle pleziertjes worden ons door VD langzamerhand ontnomen: zelfs een bonekampje, zo'n lekker kruidenbittertje, mogen we niet meer drinken …

L. Zo is ook het bonjourmadammeke, (gewestelijk) de driekleurige winde, synoniem: dagschone, uit VD verdwenen.

M. Ook de wolkersvrouw is verdwenen: vrije, zelfbewuste vrouw, die zich in haar gedrag en meningen niet laat hinderen door schaamtegevoelens en maatschappelijke beperkingen (naar: Jan Wolkers!).

N. Ook verdwenen: de chiconomic = iemand die prijsbewust chique artikelen koopt, m.n. kleding en schoeisel, synoniem: recessionista.

O. VD heeft ook de reie, gewestelijk: zeeweegbree, geschrapt.

P. Verder verdwenen: 'in morte quies' = in de dood is rust, en 'in coelo quies' = in de hemel is rust (niet op aarde). 
 

0731 Dictee zaterdag 12 sep 2015 (3): dictee 852 (deel 3) √

Dictee - dictees [0731]

Oefendictee 852 (deel 3)

Dictee 852, alinea 7 t/m 10.

7. Hoe vaak moet ik nog zeggen dat MDMA methyleendioxymethylamfetamine is? Een minor poet produceert minor poetry. Zij verkopen hun gequilte en gemacrameede producten. Kijk, daar rijdt ze in haar minismartautootje. De strijd tussen de preciezen en de rekkelijken, de papieren-VD'ers en de online-VD-adepten is nog lang niet geluwd. Daar wil ik bij zijn! Hij zij een getrouwe paladijn van de koning. Er staan heel wat pps-projecten op stapel. Is zeeangst
zee-engte? We hebben snip-snap en ju-ju gespeeld. Hidrotica zijn zweetmiddelen. Perfecte match: een jan-weetal [2020] met een
lijsje-weetal. Die man in zijn mackintosh is geheel gemcdonaldiseerd. Hij is een frequent habitué van Betje van Veren (Betje de Veer).

8. In een van de annalen las ik dat er toen al analetechniekenmethodekennis voorhanden was. Ik ben een BW'er. Wat? Juist: een bekende woordenboekenwatcher! Een criticus heeft altijd veel kritiek, maar of je hem nou hypocritisch kunt noemen? Ik vond de piëta aandoenlijk. Men zegt dat hij een echte royalty's expert is. Het journey's end wordt nog als Engels ervaren, net als de ladies' night. Vernederlandst zou dat lady's-night zijn! Fellowtravellers zijn personen die zelf geen communist zijn, maar die wel met het communisme of met een communistisch land sympathiseren. Mooie nieuwe uitdrukking: dit compromis is à la belge [lang onderhandelen, veel geven en nemen] tot stand gekomen. Geef mij maar kangkung [waterspinazie]. Reïncarneren is iets anders dan re-integreren.

9. Ze aten oordjesbrood [dat kostte een oortje] en geltharing. Hij is niet veel waard, de griep waart rond (vgl. het griepaal syndroom) . Bij het cometten (comète spelen) speelde hij trèfle [klaveren]. Indertijd rekende ik me tot de generatie Y, de Y-generatie. De generatie Einstein of einsteingeneratie bestaat uit einsteins. Festina lente: haast u langzaam! De radio-omroeper quootte een quoteje uit de ochtendkrant over de vissers, bij wie de quotetjes in het geding waren. Kun jij al snapchatten? Stuur die foto van dat kangoeroeschip dan maar door. Houdt dat gestres nou nooit op? Mazout is stookolie, maar mazouten (mazouts) zijn ook mixen (mixes) van pils en cola. Als je met de trojka naar de dancing gaat, kun je op muziek van de balalaika de sirtaki dansen. Balanopostitis is een ingewikkelde aandoening.

10. Abscisinezuur is een plantenhormoon met groeiremmende werking. Als pons asinorum (ezelsbruggetje) heeft ene Johan voor mij bedacht: abscis (niet moeilijk voor een wiskundige) + inezuur: appeltje-eitje, toch? Op een spiraalbloc is het goed schrijven! De wereldmachten zouden om des lieven vredes wil een vredeswil moeten etaleren. Een commis de cuisine [zelfde mv.] is een leerling-kok onder de directe leiding van de chef de partie [mv. s s - of!]. In de haute of nouvelle cuisine [beide geen mv.] is het latin de cuisine [potjeslatijn, geen mv.] voertaal. Een patron-cuisinier [mv. + s] is een chef-kok [mv. + s]. Zoek een verband tussen eicosaan [met lineaire keten van 20 koolstofatomen] en icosaëder [regelmatig twintigvlak - icosaëdron].
 

0730 Dictee zaterdag 12 sep 2015 (2): dictee 852 (deel 2) √

Dictee - dictees [0730]

Oefendictee 852 (deel 2)

Dictee 852, alinea 4 t/m 6.

4. Je weet toch, dat die afschuwelijke ziekte progeria ('vroeg oud') ook wel het hutchinson-gilfordsyndroom genoemd wordt? Verwar die ziekte niet met het guillain-barrésyndroom (volgens internet een vorm van polyneuropathie). Het zegel is nog intact. Het meervoud van 'infuus' is 'infusen' [ook: z]. Hoed u voor de MRSA-bacteriën (en ook de
EHEC-bacteriën). Je bent je passe-partout toch niet vergeten? Je moet daar die passerelle [geen 'luh' uitspreken] over. Hoe laat is de cérémonie protocolaire [mv. (s) s]? Later, want er is een crime passionnel gepleegd! De schoolleiding is aan het kurieren am Symptom [randzaken aanpakken, niet de kern]. Je weet toch dat een peperoni een onrijpe Spaanse peper is en dat pepperoni [beide zelfde uitspraak!] een pikante salami is? Hij is allesbehalve dom.

5. Ik heb vroeger een poosje bij de bloedbank aan plasmaferese meegewerkt, niet in de wdb.: zoek maar eens op. Met monsieur (Joseph) Prudhomme wordt bedoeld: het type van de kleinzielige burgerman, die graag met grote woorden schermt. Zou zo iemand wel als prud'homme [vertrouwensman] kunnen functioneren? Ik denk van niet. De making-of is het verslag van de totstandkoming van een artistieke productie, met name een film. De wereldwijde islamitische gemeenschap wordt oemma genoemd. Teneinde raad te krijgen, wendde zij zich ten einde raad tot haar vader. Zo dadelijk gaat het
tae-bo (niet het tai chi!) beginnen. Er staat daar meestal een botol tjebok (voor de billen).

6. De penny-a-liner [reporter, broodschrijver] had veel last van paparazzi. Er is bij AH een reclameaanbieding met minneola's. De Midden-Oostenexpert (niet: Verre Oostenexpert) was arabist. Er zijn ook panarabisten die naar een pan-Arabië streven. Je hebt restless legs met het rustelozebenensyndroom. Alle chefs de missions [of!] waren uitgenodigd. Ik kreeg een e-mail van de quasi-Rabobank: voor het contactloos pinnen moest ik maar even inloggen (om slachtoffer te worden van phishing zeker?). Volgens mij is hij een van de gezochte bozeriken. Rome is de stad van de Zeven Heuvelen, daar hoort Vaticanus niet bij! De Rapaljepartij met zijn rapaljanen zal toch niet helemaal uit rapaille en rapaillepolitici bestaan? Zo'n
rupsje-nooit-genoeg zou je niet moeten willen zijn.

 

 

0729 Dictee zaterdag 12 sep 2015 (1): dictee 852 (deel 1) √

Dictee - dictees [0729]

Oefendictee 852 (deel 1)

Dictee 852, alinea 1 t/m 3.

1. Vooraan op het menu stond het gerecht met bouilli [soepvlees], later volgde de bouillie [pap, brij]. Glaasje brouilly [beaujolais], my dear? De gerezen problemen reisden met hem mee. Het is vandaag zowel een mooie zondag als een zonnedag. Afschrabsel is afschraapsel. De Sardiniër hield van de sardijn [verse sprot]. Guadeloupeanen (Guadeloupers) hebben Guadeloupse roots. Je wordt daar bejijd en bejoud. Een rouwdouwer is volgens GB [VD alleen rouwdouwen] een rauwdouwer [niet in VD], een rouwdouw volgens VD een rouwdanus. Ik buz, hij buzt, zij buzde, we hebben gebuzd. De doña (Sp.) is dood, leve de donna (It.)! Dit gezin is oudgereformeerd, ze zijn lid van een oudgereformeerde gemeente. Wat verstaat men onder het
ruimte-tijdcontinuüm? Heeft dat te maken met een perpetuum mobile? Catatonie = (medisch) een zekere neurotische toestand.

2. Daar komt het bijvoeglijk naamwoord 'catatonisch' dus vandaan. Beschrijf in je eigen woorden eens het
münchhausen-by-proxysyndroom. Ook strenggelovige christenen vinden dat hun Schepper de pijlstaart en het nijlpaard geschapen heeft. Tot hoe laat mag ik je bellen? De paginanummering klopte niet: ik heb meteen de betreffende nummers met één opgehoogd! In de film noir [mv. s s] werd het oorbare overschreden. Drs. P is niet meer, hij is ons ontvallen. Moet je als dicteeër ook 'Tbilisi' goed kunnen schrijven? Ik schrijf maar liever lues, want met syfilis (naar de herder Syphilus) raak ik altijd in de war met de sisyfusarbeid (naar Sisyphus). Ik heet Ad Hoc en ik run een ad-hocgebouwenbeheersmaatschappij. En de websurfer, hij winozde (ook: wilfte) vlijtig voort.

3. De spellingcontrole wilde van 'vromaneffect' 'romaneffect' maken … Gezocht op '*joos*': 1) Joosje – (verouderd) godheid van de Chinezen (nog wel bekend van Chinees, groen porselein, waarop hij vaak te paard is afgebeeld), 2) Joost (ook: Joosje) – de duivel: Joost weet … (wat hem overkomen is), Joost mag het weten, dat mag Joost weten = dat weet geen mens, 3) buskruit-, joosjes- (zeer fijne soort van Chinese thee) of parelthee: groene thee die uit dubbele, in kleine ronde korreltjes gerolde blaadjes bestaat en 4) dat mag hoosje (Joost) weten – that's all. Nee joh, ik ben geen biljarter, ik ben dicteeër. Hé, dat is een drukbezochte en druk beklante zaak. Het waren fotografen, die deze architraven afbeeldden. Een polynoom is een veelterm.

 

 
 

0728 Dictee vrijdag 11 sep 2015 (1): dictee Ditjes en datjes (59) √

Dictee - dictees [0728]

Ditjes en datjes (59)

A. Jammer, dat 'Portez ce vieux whisky au juge blond qui fume' (breng deze oude whisky naar de blonde rechter die rookt, de Franse variant van 'The quick brown fox jumps over the lazy dog') geschrapt is. Het was de Franse c.q. de Engelse zin, die alle letters van het alfabet bevat!

B. De uitdrukking 'peccare nemini licet' (verkeerd handelen staat niemand vrij, Cicero) is ook uit VD verdwenen.

2020 wel: in logicam peccare = tegen de logica zondigen.

C. Het Jaarboek 2007 heeft de logette geïntroduceerd: een vrouw die een weblog bijhoudt, maar dat woord was maar een kort leven beschoren: nu niet meer in VD.

D. Ook 'atro carbone notatus' (letterlijk: met zwarte houtskool gemaakt, betekenis: (van een ongunstige dag) gezegd van een zwarte dag) komt niet meer voor.

E. De kabas vind je nog wel in VD 2015, maar het ww. kabassen is verdwenen: (gewestelijk) 1 (overgankelijk werkwoord) listig stelen, wegmoffelen, 2) (onovergankelijk werkwoord) gearmd gaan, synoniem: insteken.

F. Was vroeger Jan Palul de voddenman, in 2015 is die bij VD met pensioen gegaan.

G. VD had (ja) een mooie uitdrukking: "Qui a bu, boira" (Wie gedronken heeft, zal nog weleens drinken.)

H. In oefendictee 575 komen veel woorden voor, die in VD 2015 verdwenen zijn: Achaeërs, Aeaciden, Aeacus, Nausicaä, Alcinoüs, Phaeaken, Scheria, Alcmaeon, Argos, Epigonen (met E), Alcyone, Althaea, Meleager, Amazonen (met A) en Psyche.

I. Bij oefendictee 576 geldt dat voor: Antigone, Jocaste, Aristophanes, autos epha (hijzelf – de meester – heeft het gezegd), Creüsa, Ascanius, Astarte was een Syrisch-Fenicische moeder- en vruchtbaarheidsgodin, Atalantè was een jageres uit Arcadia, beroemd om haar vlugheid en kracht, Bona Dea was de Goede Godin, oorspronkelijk bijnaam van Fauna, later als afzonderlijke godheid vereerd; feestdag: 1 mei, Caelius (een van de Zeven Heuvelen van Rome), Calliope, Callipygis, catonisch (van Cato), Catamitus, Pandrosus, Cecrops en Clytia (een oceanide, zeenimf).
 

0727 Dictee woensdag 09 sep 2015 (2): dictee Oegstgeester Dictee 2015 (voor de liefhebbers) √

Dictee - dictees [0727]

2^e Oegstgeester Dictee, dinsdag 08-09-2015, Wereldalfabetiseringsdag, auteur: Hans Maarten van den Brink, voorlezer: Ko Colijn (Clingendael).

Geen titel, de 143 (!) onderstreepte woorden moesten worden ingevuld.
[1 = fout Rein, x, y en z waren geen fouten …]

1. Volgens de meest plausibele hypothese ben ik in Oegstgeest geconcipieerd. 

2. Zeker is, dat ik er de formatieve jaren tot en met de era van de adolescentie heb geabsolveerd.

3. Nu ligt er ergens in het chique dorp een trottoirtegel met daarop, in silhouet, mijn konterfeitsel. 

 

4. Nostalgisch reminisceren doe ik nochtans zelden. 

 

5. De antieke antecedenten van het deftige dorp boeien mij meer dan contemporaine, egomane femelarij.
 

6. Dankzij recent archeologisch onderzoek en uit consultatie van de relevante historiografie weet men dat het een van de oudste nederzettingen van occidentaal Nederland is geweest. 

 

7. Een samenvloeiing van stroompjes, gesitueerd nabij de monding van de Rijn.
 

8. Sint-Willibrord [x, echt met een streepje, 'uh' gelezen – daarom ook Willebrord goed gerekend, alhoewel het gewoon verderop in het dictee staat …] landde er in het jaar onzes Heren 690 vanuit Ierland.
 

9. Hij kwam als missionaris om de autochtonen te kerstenen, hun altaren te ontwijden en andere vormen van agressief iconoclasme te praktiseren.
 

10. Of hij ook, zoals Islamitische Staat, de heidenen door onthoofding decimeerde, staat in de soms apocriefe hagiografieën niet vermeld.
 

11. Een dergelijk lot trof wel zijn compagnon Bonifatius [y, jury had c, maar de ijsheilige in VD heet Bonifatius, en Wikipedia bevestigt dat het ook in Dokkum echt met een t is, gewoon goed dus] wiens leven veel parallellen vertoont met dat van de latere aartsbisschop en metropoliet.
 

12. Ze genoten beiden protectie van Pepijn van Herstal, de hofmeier.
 

13. Uit deze Merovingische tijd is wat keramiek overgebleven en zijn resten gevonden van beschoeiingen in het toenmalige krekenlandschap.
 

14. Onlangs werd een zevende-eeuwse, met halfedelstenen ingelegde zilveren schaal opgedolven.
 

15. Om uit deze singuliere vondst te deduceren dat Oegstgeest ook toen al per se een rijke en elitaire enclave was met een kosmopolitische atmosfeer en mercantiele aspiraties lijkt een typisch exempel van lokaal patriottisme.
 

16. Verder zijn er immers nauwelijks ruïneuze resten bewaard uit deze epoche, zelfs geen bewijzen van een aristocratische funeraire cultuur.
 

17. Het archaïsche Oegstgeest is dan ook vooral imaginair 
 

18. Een groot dorp met verschillende kernen in een weids landschap dat zijn ontstaan dankt aan deltavorming, zandaanwas uit zee en een beetje tektoniek.
 

19.De vruchtbare geestgronden zijn zeer geschikt voor agrarische en horticulturele doeleinden, meer specifiek de teelt van de populaire eenzaadlobbige plant die wij kennen onder zijn courante roepnaam 'tulp'.
 

20. De obese tulp, de brave hyacint en ook de extravagantere variëtieten als de obscene, priapisch [1, priatisch, dom niet aan Priapus – zie verderop ook 'fallus' – gedacht!] angehauchte  Amorphophallus bulbifer, worden er nog steeds enthousiast gecultiveerd.
 

21. Ook de cultus van de heilige Willibrord [!] kent een dergelijke continuïteit.
 

22. Zelf diende ik jarenlang, gekleed in soutane en superplie, soms zelfs in kazuifel, de mis in onze parochiekerk, waar in een schrijn een van de relikwieën van de heilige wordt bewaard.
 

23. Ik leerde op catechisatie over de betekenis van de eucharistie als sacrament en over het briljante dogma van de transsubstantiatie.
 

24. Ook zong ik koralen, hoog onder de architraven van regressieve neogotische baksteenarchitectuur, zo exemplarisch voor roomse renaissance.
 

25. Wij stonden naast het orgel onder het gewelf met zijn trommelvliessplijtende [klemtoon vooraan, op invulvel werd ook één woord gesuggereerd] akoestiek, maar met het oog op mijn acrofobie wel veilig achter een gepolitoerde balustrade.
 

26. In de zestiende en in de gouden eeuw [z, gewoon GB – en komende VD! *] werd Oegstgeest definitief door het verwaten Lugdunum Batavorum overvleugeld en tot prieeldorp voor forensen [ook: forenzen] gereduceerd.

*De Hollandse wordt wel Gouden Eeuw genoemd - VD = 17e.

2020: nu zou dus G E moeten ...
 

27. Slechts de nomenclatuur in het Oranjepark herinnert aan die periode.
 

28. Burgemeester Van Griethuyzen heeft er zich aan zijn plein omringd met monarchale eega's: Louise de Coligny, Anna van Buren, Charlotte de Bourbon alsmede Emma van Waldeck-Pyrmont, de latere regentes.
 

29. De achttiende-eeuwse buitenplaatsen Poelgeest en Endegeest zijn de eminentste Oegstgeester monumenten.
 

30. Het eerste is nu een conferentieoord en gastronomiebedrijf, het laatstgenoemde al sinds lang een inrichting voor psychiatrische patiënten, vroeger vaak hysterici en gewelddadigen, tegenwoordig vast ook lijders aan welvaartsziekten als burn-out en ADHD [GB ook wel: adhd].
 

31. Mijn vader was er in de jaren zestig employé, althans psychotherapeut in opleiding [beslist geen koppeltekens, vergelijk aio = assistent in opleiding].
 

32. Op de landerijen van de inrichting, met zijn gazons en bosschages heb ik mij in die jaren vaak vermeid.
 

33. Waarom zou ik Oegstgeest dan nu vermijden? Waarom niet terug?
 

34. Als ik een impresario had, zou hij over het antwoord niet lang hoeven prakkiseren: dat boek is al geschreven.
 

35. Waarom spellen zoveel Nederlanders de naam van het dorp dan nog steeds verkeerd?

 
 

0726 Dictee woensdag 09 sep 2015 (1): dictee Specialistendeel Oegstgeest 2015 √

Dictee - dictees [0726]

Specialistendeel Dictee Oegstgeest 2015

[2 fouten Rein]

De 60 onderstreepte woorden moesten worden ingevuld.

Culinaire uitspattingen met gevolgen

1. De bijdetijdse cuisinier van Zijne Eminentie stelde zich als de wiedeweerga op de hoogte van de geüpdatete stand van zaken van de wetenschap ten aanzien van de mise-en-place. Hij had bij het licht van een eicosaanrijke kaars, candlelight dus, al met zijn compagnon dienaangaande ge-e-maild. Alle ingrediënten voor de bouillabaisse, maar dan niet met blei, maar met bouilli en croutons had hij al klaarstaan. 

 

2. Bij het garen van de grote barracuda in de sous-vide uitte hij zich in een onomatopee. Alhoewel een ghee [VD, GB - 2020 niet meer: ghi] een mirepoix zo delicieus maakt, had hij de triglyceriden [trichliceriden] zonder dubbele bindingen geëlimineerd, daarbij erop lettend, de smaak en de kleur niet aan te tasten. De roux, aangemaakt met capsaïcine en een beetje carboxymethylcellulose zag er in een barquette miraculeus gevermiljoend uit.

 

3. Een clafoutis, overdekt met een mousse van pure chocolade, au bain-marie gesmolten en vermengd met gekaramelliseerde pistache- en pecannoten completeerden de maaltijd. Doordat hij er bovendien een crème brûlée en een karamelcrème aan toevoegde, en er eau de vie, drambuie of een ander elixir [ook: elixer] bij serveerde, werd deze copieuze maaltijd – hemeltjelief – toch weer ongezond afgesloten.

 

4. Men moet niet verbaasd zijn dat dergelijke maaltijden leiden tot obesitas en cardiovasculaire [geen e, het-woord] malheur. De
intra-abdominale hemostase wordt desastreus beïnvloed door dergelijke Romeins aandoende schranspartijen.

5. Bradycardie en cardiomegalie maar ook nefrolithiase en vele vormen van carcinomen zijn op gevorderde leeftijd mogelijk het gevolg van ad libitum eten. Alleen calorische restrictie met vitamine- [dom, + n, maar duidelijk zo voorgelezen] en mineralensuppletie kan hier wat tegen beginnen. Na een asystolie is veelal geen resuscitatie meer mogelijk.

 

 
 

0725 Dictee zondag 06 sep 2015 (2): dictee Ditjes en datjes (58) √

Dictee - dictees [0725]

Ditjes en datjes (58)

A. Tip: heb je de erratalijst van GB als pdf-bestand gedownload? Dan kun je via (linksboven) Bewerken en Zoeken linksbeneden naar 'volgende' zoeken en zo krijg je alle items van 'volgende oplage' achtereenvolgens in beeld! 2020 - niet meer van toepassing!

B. Nog zo'n tip: als je de Technische Handleiding als pdf-bestand gedownload hebt, kun je met Bewerken en 'Werkbalk Zoeken tonen' in het zoekvak (nu rechtsboven!) bijvoorbeeld zoeken naar C&A of naar morfeem, en naar nog veel meer! 

2020: klik op het vergrootglas linksboven!

C. De knopherik mag je geen gele kiek meer noemen, wel wilde radijs (VD). 

D. GB deelt mee dat lepeltje-lepeltje mogelijk ook een koppelteken krijgt, net als balletje-balletje. De reden ervan schijnt in het verkleinwoord 'tje' te liggen. Bijgeleerd van GB: dat is een derivatiesuffix ... 2020: oké.

E. GB deelt ook mee dat de zoekfuncties in het nieuwe oGB uitgebreid worden … Zo kun je bijv. zoeken op *list voor analist, etc. 

F. Van de inhoud van Bijlage I, II en III uit de papieren VD werd maar (ruwe schatting) 25% opgenomen in de online-VD. Die heeft geen bijlagen meer, wat overgenomen is, is nu een zelfstandig lemma. Voorbeeld van een verdwenen uitdrukking: Singen wie der Vogel singt – al die uitdrukkingen begonnen per definitie met een hoofdletter. 

G. Voorheen kende VD de snep, die verwees naar de nog wel aanwezige snip: o.a. loopvogel, waadvogel, bankbiljet. NB sneb = snavel.

H. Voorheen stonden de alternatieven kenari en kanarieboom in VD, thans beide niet meer. 

I. Een aantal alternatieven voor 'tante' is geschrapt: meui, meu, meuje en moei. 2020: wel voor tante nog: meutje.

J. Voorbeelden van een lineaire vrije-energierelatie zijn de brønstedrelatie en de hammettrelatie: de eerste staat nog in VD, de tweede en de derde niet meer! 2020: nog wel
brønstedzuur.

K. "Overigens ben ik van mening dat Carthago verwoest moet worden" is een uitspraak van Cato. Daarom had VD ook 'catonisch' (op de manier van Cato), maar nu dus niet meer. 2020 nog steeds: ceterum censeo Car­thagi­nem es­se delendam = voorts ben ik van me­ning dat Car­tha­go ver­nie­tigd moet wor­den (ook als bron van toe­spe­lin­gen waar­in ‘ceterum censeo’ wordt aan­ge­vuld met bv. Ne­der­land­se woor­den).

L. Konzenielje is de volksnaam voor cochenille, de cactusschildluis, maar dat woord is geschrapt. 

M. Het bonjourmadammeke (de driekleurige winde, synoniem: dagschone) is verdwenen.  

N. Jammer, maar 'Brabo, de legendarische stamvader van de Brabanders' vinden we niet meer terug in Van Dale. 2020: wel is 'brabo' (informeel) nog de aanduiding van een Brabander.

 
 

0724 Dictee zondag 06 sep 2015 (1): dictee Negen fouten, curieus! √

Dictee - dictees [0724] 

Negen fouten, curieus!

Bij het JeeBee Dictee in Arnhem gebeurde er iets achteraf wel vermakelijks, reden om het den volke kond te doen. Ik had moeten opschrijven 'stelt een gedetineerde', maar ik schreef 'stelden gedetineerden'. Die slot-n spreek je meestal niet uit. Probeer de uitspraak maar: beide uitdrukkingen zijn 100% identiek. Maar toen begon de ellende: ik realiseerde me, dat de verleden tijd hier niet paste, en omdat het meervoud 'gedetineerden' er al stond, heb ik 'stelden' in een breinclash doorgestreept en in 'stellen' veranderd, daarbij volledig voorbijgaand aan het feit, dat ik een als 't' uitgesproken 'd' kennelijk wel degelijk gehoord had …

Dat leidde – het lijkt wel een beetje kafkaësk dan wel kafka-achtig – absurd tot 9 fouten, die mij door de jury werden aangerekend. Wat zegt u, negen fouten? Jazeker! En ik snap het nog ook! De regels waren buitensporig streng: er werd echt per letter afgerekend (in dat kader was het wel weer raar dat mijn 'kangeroe' i.p.v. 'kangoeroe' twee streepjes en niet slechts één streepje opleverde, maar alla) en een geheel fout of ontbrekend woord werd voor 5 fouten ingeboekt.

Rekent u even mee? Daar gaan we dan: het gaat dus om 'stellen gedetineerden' in plaats van 'stelt een gedetineerde'. Allereerst 'een' vergeten. Zo, dat zijn vast 5 fouten (sic!). Verder: 'stellen' i.p.v. 'stelt': mooi, 'len' i.p.v. 't': weer 3 fouten en tenslotte een onterechte 'n' na 'gedetineerde': 1 fout. En jazeker: 5 + 3 + 1 = echt 9 fouten.

Absurd? Nou ja, een ietsepietsie wel, wellicht?

 

0723 Dictee zaterdag 05 sep 2015 (1): dictee Jeebee Dictee 2015 √

Dictee - dictees [0723]

JeeBee Dictee 2015, Eusebiuskerk, Arnhem

Auteur en voorlezer: prof. mr. P.C. (Paul) Vegter, advocaat-generaal Hoge Raad

Tussen [ en ] de fouten van Rein

1. Taal is soms niet te volgen, bijvoorbeeld als technerds snapchatten [snack, onbekend, achteraf wel p gehoord, staat in oVD: foto's uitwisselen m.b.v. de socialemedia-app Snapchat, 1 fout] over het adequaat retourpinnen van contactloze betalingen met je touchtelefoon bij de doe-het-zelfkassa van een goedkopestoelenmaatschappij.

2. Voor juridisch vocabulaire geldt eenzelfde [los, 1] euvel. Daarom gieten we dit dictee ongegeneerd in de vorm van een trukendoos vol verrassingen. Alleen veinzaards en fleemkousen zullen na afloop applaudisseren. Zet u consciëntieus maar tegelijkertijd stoïcijns aan uw sisyfusarbeid en hoed u voor afasie.

3. In veel bajesen, vaak beschouwd als ADHD-maatschappijen waarin geweld gemakkelijk accumuleert onder het doorgaans niet-frêle [terecht streepje, niet fout, 1] rapaille, wordt het bereiden van kangoeroe-entrecotes [e, 2] of brahmapoetrakip zo nodig disciplinair bestraft. Wanneer de volitieve [de wil betreffend] kant van mogelijke commissiedelicten bewijsbaar is, lijden directeuren niet aan aboulie [o, 1] [willoosheid].

4. Afgrijzenwekkende sancties uit de voornapoleontische [2 letters vergeten, 2] periode als kromsluiten in braceletten zijn afgeschaft, maar modernere alternatieven zijn voorhanden, ondanks de teloorgang van het op Pennsylvanische [1 n, 1] leest geschoeide cellulaire stelsel.

5. Bijwijlen stelt een gedetineerde [stellen gedetineerden, 9 …!], niet à contrecoeur, beklag en zelfs beroep in bij de Raad voor de Strafrechtstoepassing en Jeugdbescherming. Dergelijke rechtsmiddelen zijn eveneens te allen tijde beschikbaar voor hier te lande berechte Somalische kapers van een Iraanse dhow [uitspraak geen doo, maar dau!], zonder dat non-refoulement [niet verstaan en geen idee – NRC stijlboek: in het vluchtelingenrecht: verbod een asielzoeker terug te zenden naar het land waar hij of zij te vrezen heeft voor vervolging, NB woord gewoon in VD!, Rein: non-performance, 5 …!] vereist is.

6. Een babylonische spraakverwarring tussen klagers die geen abituriënt zijn geweest noch ooit een abecedarium ter hand namen, kan leiden tot discussies over het toevoegen van qatbladeren [kw gelezen!] aan couscous met cherrytomaatjes en harissa. Misschien wordt zelfs stilgestaan bij een gemotoriseerde quad. Ook voor de penitentiaire rechters blijft het manoeuvreren tussen Scylla en Charybdis.

7. Dat de tijd waarin geëmotioneerde pro-Deoadvocaten hun gedetineerde cliënten bij een mêlee aan beklagzaken tegen passend tarief bijstonden heden ten dage ten einde is, is een fait accompli.

8. Het gaat echter bepaald niet alleen om minuscule futiliteiten van querulanten. Anders was de nieuwe mogelijkheid van cassatie in het belang der wet door de procureur-generaal bij de Hoge Raad der Nederlanden niet nodig.

 

[Totaal: 23 fouten, nog net voor de meute (gemiddeld 73 fouten), Joost 3]

 
 

0722 Dictee donderdag 03 sep 2015 (1): dictee Eerste Eemnesser dictee 2015 √

Dictee - dictees [0722]

Het Eemnesser dictee [titel, 'dictee' boven aan ons schrijfpapier met kleine letter]
(auteur: Gerard Wortel, voorlezer: Henk van Hees) - 2015

1. Eemnes kenmerkt zich door een weids polderlandschap waar men zich kan vermeien te midden van fluitenkruid, kievi(e)ten, leeuweriken, lieveheersbeestjes en pielepoten, waar men kan pierewaaien aan de zomerdijk en zich ten slotte kan verpozen bij de veerpont over de Eem, alwaar het konterfeitsel van Drs. P [hoewel fout, is 'drs.' ook goed gerekend] op het geplastificeerde tafelblad je enigszins ironisch toelacht.

2. Heden ten dage onderscheidt het polderdorp zich door zijn gemêleerde bevolkingssamenstelling, waarbij de doorsneeburger een gemiddelde vertegenwoordigt van pezende agrariërs, gelouterde zzp’ers, zelotische arbeiders en geanimeerde middenstanders, met hooguit een enkele hovaardige gefacelifte patjepeeër met een jackrussellterriër of een paar lethargische adolescenten, die zich soms op het dijktalud tegoed [vroeger 'te goed': ook goed gerekend] doen aan een kant-en-klaarmaaltijd zonder daarbij de gemeenschap te diffameren.

3.Met een bloeiende KPJ, een eloquent college van B en W zonder ivorentorenhouding, een acquirerende bibliotheek, een florissant verenigingsleven en een flamboyante goedheilig man [VD, ook 'goedheiligman' is goed gerekend - 2020 GB oké] – weliswaar met een B-status vanwege de Zwarte Pietendiscussie [ook: 'zwartepietendiscussie' is goed gerekend] – kan Eemnes erop pochen een reuzeleuk dorp te zijn waar Jan en alleman goed gedijt.

4. Alhoewel de gemiddelde Eemnesser er een [geen accenten] is van huisje-boompje-beestje demonstreert hij bij tijd en wijle een exuberante culinaire levensstijl door zich op buitenissige wijze te storten op de pekingeend van de afhaalchinees of op de felbegeerde rijstebrij met jutteperen, gelardeerd met piripiri, snippers van het vrije-uitloopei en cantharellen van de plaatselijke traiteur.

5. Voor de grootte qua inwonertal en haar [zijn] navenant prettige leefbaarheid zou het beter zijn als Eemnes niet exorbitant opgekalefaterd zou worden met allerlei beregoede eigenaardigheden zoals hierboven opgesomd, want de angst is gerechtvaardigd dat men dientengevolge een toestroom van de naburige Gooise dorpen Blaricum en Laren kan tegemoetzien.

6. Dit eerste Eemnesser dictee, dat met haar [zijn] narratieve vorm een sieraad beoogt te zijn voor nietsontziende linguïsten, biedt geen ruimte aan excuustruzen of janklaassens die het gefröbel met taal ten enenmale niet zien zitten.
 
 

0721 Dictee dinsdag 01 sep 2015 (1): dictee Ditjes en datjes (57) √

Dictee - dictees [0721]

Ditjes en datjes (57)

Wijzigingen errata GB per 01-09-2015

Je zou denken dat er met de komst van het nieuwe GB geen wijzigingen meer zouden komen in de internetversie. Quod non! Onderstaand de 18 correcties met toelichting. In de komende oefendictees nemen we dat mee, de reeds verschenen 1-500 zullen we aanpassen als alle 800 dictees gereed zijn. Er komt dan ook een totaalbestand van 800 dictees: dat zoekt een stuk makkelijker!

1) bacovewinkel (rauwe banaan; GB alleen nog bacoves, VD heeft nog bacoven! 2020: n/s)
2) dyogo (was djogo: literfles voor of met bier)
3) Elfstedenstad (afgeleid van Elfstedentocht) 2020 etc.: ... E...
4) gillesdelatourettesyndroom (net als harrypotterbril) ook gillesdelatourette, tourette, tourettesyndroom
5) in luizen (niet meer aaneen) inluizen
6) in tuinen (niet meer aaneen) intuinen
7) krawkraw (was kraukrau – chips van met name cassave – geschreven als in Sranantongo)
8) het laisser-aller (geen mv.)
9) het laisser-faire (geen mv.)
10) het laissez-passer (meervoud: +s)
11) maai-dorsmachine (was aaneen: maait en dorst) maaidorsmachine
12) megila, megille (wetsrol, net als bijbeltje, boekje)
13) Oranje (persoon – de Oranjes)
14) sire (de) – Sire = wel Stichting Ideële Reclame
15) Sovjetcommunisme (niet meer koppelteken wegens verkorting van Sovjet-Unie)
16) Sovjetsocialisme (idem)
17) stoa (nu met kleine letter: zuilengang en leer van Zeno)
18) waarom-vraag (zelfnoemfunctie)
Later toegevoegd: 'twee-en-een-half jaar' is 'twee en een half jaar' geworden. Dat stond volgens mij al eerder in de GB-erratalijst. Ook: tweeënhalf jaar.

Overigens: Een sneeuwklokje mag je geen vastenavondzotje meer noemen van VD. Een vastenavondzot is wel een vastenavondgek.