3110 Dictee donderdag 19-01-2023 (1) – dictee Dictee van de dag (823) √

Dictee – dictees [3110]

Vragen en opmerkingen: leentfaarrein@gmail.com

Oefendictee OUD 034, geheel herzien naar situatie 2023

Dictee van de dag (823)

Equivociteit, een utraquist, kekers, de hond van Pavlov en een feniksdichter

1. Mijn zoektocht naar '*citeit' leverde een rijke oogst op: voraciteit is vraatzucht [m.n. van dieren] , vivaciteit is dynamiek, veraciteit is waarheidsliefde, oprechtheid, tenaciteit is (o.a.) vasthoudendheid, stheniciteit is (medisch: kracht,) uithoudingsvermogen, piëzo- [via druk- of trekkrachten op kristallen] en pyro-elektriciteit [verwarming van kristallen] worden bekend verondersteld, precociteit is vroegrijpheid, kaduciteit is (o.a.) bouwvalligheid, fecundiciteit is vruchtbaarheid, equivociteit is dubbelzinnigheid, coniciteit is het conisch zijn, authenticiteit is echtheid en aero-elasticiteit is een belangrijke luchtvaartterm.

2. Een factotum is een aanvaard synoniem voor manusje-van-alles, doeal, duivel-doet-al, jack-of-all-trades, maître Jacques en misschien ook nog wel van du(i)velstoejager en kalefakker.

3. De faculté maîtresse is het belangrijkste vermogen, dat moet dus wel kennis, kapitaal of arbeid zijn!

4. Zijn er nog exquisiete [uitgelezen, voortreffelijk] beroepen? Het resultaat via '*ist' leverde met meer dan 1200 hits – situatie 2007 in de eVD [oVD 2023: 2038 treffers] en niet alleen beroepen – onder meer op: zendhobbyist en zenboeddhist, visagist [opmaken gezicht] en virginalist [componist voor virginaal, muziekinstrument], een ventriloquist is een buikspreker, een utraquist is zoals bekend een calixtijn (avondmaal – H.A., Heilig Avondmaal – onder beide gedaanten), valuta-analist, trotskist [Trotski, tegen stalinisme] en ubiquitist – hij hangt de ubiquiteit (alomtegenwoordigheid) aan, titoïst [Tito] en thomist [Thomas van Aquino], synergist [zekere spier], syndicalist [BE: lid vakvereniging] en stylist of haarstilist (haarstylist, hairstylist), een sede-vacantist – dat komt van sede vacante – erkent de zittende paus niet, een soul- of rockgitarist, een putschist [putsch = coup] en een pugilist [bokser], een poujadist [Poujade] en een orleanist (aanhanger van het vorstenhuis van Orléans).

5. Met zoveel treffers geven we nog maar een serie: een noëpedist [begeleider verstandelijk gehandicapten] en een non-conformist, een minimalmusiccomponist [minimal music] en een mensenrechtenactivist, een lyceïst [lyceum] en een latinist [Latijnse taal- en letterkunde], een jobist [werkstudent] en een jihadist [jihad: heilige oorlog] , een hodonymist – deelnemers aan het Leids Dictee weten dat schrijver dezes er zo eentje is (was) … – beoefent dus de leer van de straatnamen, de hardcorecommunist, de hairstylist, de frigoboxtoerist en de Francofascist, de fauvist [zekere kunstschilder, fauves = wilde dieren], de flageolettist [zekere fluit] en de fin-de-sièclecomponist (fin de siècle = eind 19e eeuw), de egoïst, de autist [vgl. ADHD, GB in toelichting ook wel: adhd] en de audiotypist [werkt gesproken teksten uit], de dictafonist [idem] en de dicteetypist [specifiek voor dictees].

6. Fäh, ook wel petit-gris genaamd, is bont van het Siberisch eekhoorntje. Een eikpoes is een eekhoorn.

7. Heb jij ook een zwak, een voorliefde, een faible, voor faiencekachels en -tegels, van majolica = Italiaans aardewerk in de vijftiende eeuw?

8. De fairway is het goed onderhouden gedeelte van de golfbaan tussen de tee [afslag] en de green [kortgrasveld(!) rond de hole].

9. Fayalobi komt uit het Surinaams-Nederlands en is een sierheester, in het systeem van Linnaeus de Ixora macrothyrsa.

10. Een broodje falafel [ah/aa uh/èh] is een gerecht met gefrituurde fijngemaakte kekers – kikkererwten, kekererwten of Spaanse erwten, uien en kruiden.

11. De Heilige Familie is geen doorsneefamilie, de families Doorsnee en Flodder zijn dat toch eigenlijk ook niet. Dat je van de familie Van Kleef bent, betekent dat je gierig bent. De uitdrukking 'van je familie moet je het maar hebben' wordt afgezwakt in de context van 'familie van Adamswege, familie van de kant van Adam en Eva of in België familie van het zevende knoopsgat zijn'. Hij is van Kleef (hier: plaatsnaam), hij houdt meer van de heb dan van de geef.

12. Familiezilver is overgeërfd zilvergerei. Een famille-rosevaas is van Chinees porselein (van famille rose dus).

13. Fanerogamen zijn zaden voortbrengende planten, cryptogamen bedektbloeiende planten.

14. Zaad voortbrengen is anders dan zaad vragen: dat doen zaadvragende geile meisjes/vrouwenogen.

15. De hond van Pavlov vertoonde een pavlovreactie (onwillekeurige reactie op een stimulus) in de afgesloten kooi van Faraday (netwerk voor het afschermen van elektrische velden).

16. Farnasol is een naar lelietjes-van-dalen ruikende vloeistof, bestanddeel van diverse etherische oliën, chemisch een drievoudig onverzadigde alcohol binnen de sesquiterpenen [laat verder maar ...].

17. De farouche [wilde, ontembare] nymfomane toog met haar fasces [pijlenbundel] naar de fasching [het carnaval] om de popeye [kleine, sterke man] te fascineren.

18. Faunesk is als van een faun, de bos- en veldgod van de Romeinen. Een fausset is een falset [hoog register – toonomvang – van de stem].

19. De strijd verzandde faute d'argent (bij gebrek aan geld), faute de combattants (bij gebrek aan strijders) en hield snel op faute de mieux (bij gebrek aan beter).

20. In de favela, een sloppenwijk in Brazilië, maak je snel een faux pas (misstap). Maar je brengt het er levend van af, faventibus astris (als de sterren gunstig zijn). Dus jammer genoeg niet bij een maaneclips [maansverduistering] of bij andere malversaties.

21. Fedajien in het Midden-Oosten, die vormen een islamitische,
anti-Israëlische en antiwesterse volksmilitie.

22. Het was een voldongen feit, een fait accompli, dat onze Piet een felbegeerde felle jan was.

23. De vamp, de femme fatale, feminini generis (van het vrouwelijke geslacht), trachtte de tijman [behandelt de trossen van de schepen] op de kade te versieren.

24. Een fm, een femtometer, heeft, gerelateerd aan de meter, achter de komma veertien nullen en daarachter één een.

25. De Chinese kunst van de juiste plaatsing der voorwerpen in ruimten heet feng shui [fèhn-sjwee/fèhn-sjoe-wie].

26. Als een feniksdichter, een prulpoëet, een dozijndichter, uit zijn as herrezen is, kan hij altijd nog de edele kunst van het schrijven van orthografisch verantwoorde dictees oppakken.

 

 

3109 Dictee woensdag 18-01-2023 (1) – dictee Dictee van de dag (822) √

Dictee – dictees [3109]

Vragen en opmerkingen: leentfaarrein@gmail.com

Oefendictee OUD 035, geheel herzien naar situatie 2023

Dictee van de dag (822)

De giacomettifiguur, de fiftyfiftybasis, flabbergasted, de flamenco en tararaboemdijee

1. Er zijn nogal wat figuren – u weet het nu wel, zoeken met '*figuur': de giacomettifiguur (zeer langgerekt, mager), de Amorfiguur (een amor), de Christusfiguur (een christus), de godenfiguur, de Madonnafiguur (een madonna), de rubensiaanse rubensfiguur, de twiggyfiguur – denk aan miss twiggy van de misstwiggyshow – ook aan miss piggy, de Mariafiguur (terzijde: het mv. van mare, maria = maankraters), de onderwereldfiguur, de tarzanfiguur [vgl. Tarzan] en op fiftyfiftybasis de vaderfiguur en de moederfiguur.

2. Van de hei in de fij gaan is van het ene uiterste tot het andere gaan, hollen of stilstaan dus.

3. De Fijiër en de Fijische hadden maar één doel: zo veel mogelijk Fijidollars incasseren.

4. Fijnproevers zijn er in soorten en maten: de culi, de gastronoom, de gourmet en de foodie [lijdt aan voedisme].

5. Hoe kan ik mijn portie aan Fikkie geven? Er zijn immers meer hondjes, die Fikkie heten …

6. Met dank aan Van Dale kunnen we u melden, dat de fikh de islamitische toepassing van de wet, de jurisprudentie van de sharia, is.

7. Bij de Pythische Spelen heeft wellicht het pythisch orakel ook nog een rol gespeeld. Niet voor allen is duidelijk, waarom zo'n uitgang 'isch' soms met 't' en soms met 'th' geschreven wordt: paleolithisch (tijdperk: paleolithicum), zelotisch [zeloot = blind ijveraar], oölithisch [oöliet = eiersteen], wyclifitisch [John Wyclif], mythisch, traumatisch, trotskistisch [Trotski], empathisch [invoelend], apathisch (lusteloos, onverschillig), luetisch [lues] of syfilitisch [syfilis], brachycatalectische verzen (waarvan de laatste voet ontbreekt) en een homeopathische apotheek. En om nog maar even door te gaan, we hebben: telepathisch (paranormale overbrenging zonder zintuiglijk waarneembare middelen), een thetische [stellend, ponerend] bewering, Scythisch [Scythen, volk] en Parthisch [Parthen, volk], een thanatische [gericht op de dood] handeling voortkomend uit doodsdrift en het typisch Karinthische taaleigen.

8. Met genoegen werd de eenloketgedachte naar de filistijnen geholpen. De Filistijnen waren een niet-semitisch buurvolk van de Israëlieten in Palestina. In de Joodse buurt – ook Jodenbuurt of Jodenwijk – van Antwerpen werd een façade [schijn] van fatsoen opgehouden. Toen de sjacheraar [minderwaardig handelaar] zijn viooltjes liep te vermontevioleparken (armoedzaaiers onder elkaar: sjacheren), stortte de bloemist uit zijn flacon (fles) – een fiool – zijn fiolen van toorn over hem uit. Je kunt overigens de fiolen (ook: violen) laten zorgen. De dader kreeg ervan langs [GB, VD: aaneen!] en trilde als een espenblad. Volgens mij schreef je vroeger 'satires' en
'hbo-raad' anders, 'essays' echter niet. De familie Doorsnee was een doorsneefamilie en gedroeg zich heel gewoon, huisje-boompje-beestje. Het was een huisje-boompje-beestjegezin met een
huisje-boompje-beestje-ideaal. Leve nota bene de hiphopbeat!

9. Flabbergasted – verbijsterd, upset – en het spoor helemaal bijster zag hij hoe het flabberende wasgoed aan de lijn te drogen hing boven de door de op de flacon [fles] gegane flabvisser geflabde [ww. flabben] flab [draadwieren uit de sloot].

10. Te midden van de flamingoplanten dansten zij de flamenco. Hij was flamingant [actief aanhanger Vlaamse beweging] en ook zij was als flamingante fervent tegenstandster en bestrijdster van het franskiljonisme [overheersing Frans] en ze deed dat dan ook in flamboyante [vlammend, vurig] stijl.

11. Is 'flandrien' een flandricisme? Het slaat in ieder geval op de Vlaamse voorjaarsklassiekers.

12. Dat tussenzetsel heeft men er toch maar mooi tussengeflanst (vergelijk: tussenplaatsen, tussenzetten). Maak je een Schotse kilt [rok] van quilt [lapjes textiel]?

13. Als donderslag bij heldere hemel wierp het vliegtuig een flare [fakkel] uit als misleiding tegen de hittezoekende raket. Dat gaf een flashy [flitsend] flash [flits] en bij het rendez-vous – meervoud ook: rendez-vous – een high profile [opvallend] gigaclash [zeer grote botsing].

14. Flausch, dat is duffelse – genoemd naar Duffel in de provincie Antwerpen – wollen stof, gebruikt voor dekens en jassen. Flatussen zijn darmgassen en het gevolg van flatulentie.

15. Fleisjig betekent bij de joden: bereid met vlees en daarom apart te houden van melkspijzen, dat [uitspraak: in tegenstelling tot; schrijf deze uitdrukking als afkorting!] i.t.t. milchig, met melk bereid.

16. Een flikflak bij gymnastiek is onder andere een handstand-overslag gevolgd door een radslag.

17. Dat is Flip en Jacob betekent: dat past niet bij elkaar. En ze zijn weer wel bij elkaar als Jacob naar Flip is, als Flip daar al was, tenminste.

18. Op een door flok of wollegras (wolgras) – een van Flora's kinderen – omgeven court [tennisbaan] speelde de tennisster in het mixed double [gemengd dubbel] met haar partner – zij speelden op floid (kunststof, lijkend op gravel) – het ene passing shot [passeerslag] na het andere.

19. Floroglucinol kan reageren in de tautomere vorm
cyclohexaan-1,3,5-trion. Dat moet u duidelijk zijn, toch?

20. Een flos ipse (bloeiend jong meisje) is vaak ook een flos juvenum (boem der jeugd) of flos juventutis [idem]; dat laatste woord komt ook in het io vivat (zeker studentenlied) voor. De flos ipse floste [flossen = tanden behandelen met floszijde] haar tanden met floss [tandzijde].

21. Een moai is een monolithisch – een uit een enkele steen bestaand – beeld, met name op Paaseiland.

22. De fanfare noemen we ook wel sjing-boem, retteketet, hoempa of tararaboemdijee.

23. Een hoeri is – je zou het qua naam niet zeggen! – volgens de Koran een eeuwig jong blijvende maagd met gazelleogen in het paradijs, ter verlustiging van de gelukzaligen. Een koran is behalve een exemplaar van de Koran ook nog een verzamelstaat van gegevens betreffende op één dag verrichte geldhandelingen bij de posterijen.

24. Flusjes, zo-even nog, zat de fluweelmijt, het geluksspinnetje, parmantig in zijn eigen foerageerterrein.

25. Het is toch leuk om te weten, dat foliumzuur N-pteroyl-L-glutaminezuur is uit de vitamine B-groep (zit bv. in groene bladeren). Of niet, soms?

 

 

3108 Dictee dinsdag 17-01-2023 (1) – dictee Dictee van de dag (821) √

Dictee – dictees [3108]

Vragen en opmerkingen: leentfaarrein@gmail.com

Oefendictee OUD 036, geheel herzien naar situatie 2023

Dictee van de dag (821)

De Dáil (Éireann), een frankenstein, de Gentse paaz en cholecystitis

1. Fondue eten is fonduen. Hebt u kortgeleden nog gefonduud met een heerlijke vlees- of kaasfondue? Of is dat al lang geleden, zo’n fonduetje?

2. Voor een fullprof (bijv. voetballer) hoeft geavanceerde, sophisticated, apparatuur zeker niet foolproof [beveiligd tegen onoordeelkundig gebruik etc.] te zijn.

3. Het lopendebandwerk [lopende band] in de autofabrieken heet ook wel fordisme en is zo genoemd naar Henry Ford. Zijn auto’s noemen we een Ford.

4. Er zijn drie soorten franciscanen (kordeliers): kapucijnen, conventuelen en minorieten (minderbroeders).

5. Parlementen hebben opvallende namen: het Vlaams Parlement, de
Staten-Generaal, in Denemarken de (het) Folketing, in Rusland de Doema [Staatsdoema], het Lager- en Hogerhuis in Engeland [House of Commons, House of Lords], de Knesset in Israël, de Sejm [uitspraak seem] in Polen, de Cortes in Portugal en Spanje en de Dáil Éireann [dojl-èh-ruhn] in Ierland.

6. Een frankenstein is een malafide wetenschapper, die gm-voedsel – de term slaat op genetische manipulatie – etende gedrochten creëert.

7. Het franquisme [vgl. Franco] – de aanhangers ervan heten franquisten – is een falangistische [fascistisch, extreemrechts – ook: extreem rechts] politieke beweging in Spanje rond die voormalig(e) dictator.

8. Die vrolijke frans kent Frans als een koe Spaans. Hij had een leven als vrolijke Frans.

9. Zou je bij het freefighten ook een free kick mogen geven? Dat is wel goed voor free publicity. Denk ook aan de MMA, de mixed martial arts.

10. Een freinetschool [ee/èh, (t)] is een fremdkörper [past niet bij de omgeving] in het uiterst frêle [broos, teer] en heel roerige onderwijswereldje.

11. Fungicide [schimmel- en paddenstoeldodend] middelen doden schimmels en paddenstoelen, funfur is nepbont, realo [zo'n politieker bedrijft realpolitik] is het antoniem van fundi [politicus vanuit levensbeschouwelijke principes], funest is verderfelijk (pernicieus), funshoppen is statten i.t.t. funshoppen [haastig inkopen doen]. Hier zijn nog wat dicteewoorden: derdewereldland [derde wereld], viersterrenhotel [vier sterren], logistiek medewerker en logistiekmedewerker(s)functie, penc/tjak-silatbeoefenaar [VD alleen c, GB beide vormen – Indonesische vechtsport] en chaebol [uitspraak: dzjèh-buhl, betekenis: Zuid-Koreaans industrieel conglomeraat].

12. Mijn future [fuu-tuu-ruh, aanstaande (vrouw)] is futuriste [stijl in de kunst], die nogal wat futures [fjoet-sjuhr], waardevolle termijncontracten, meebrengt.

13. Kent u uw klassieken, in dit geval de futen? Daar horen onder andere bij de geoorde en de gewone fuut, de satijnduiker, en de kleine fuut, de dodaars.

14. Cleistogame bloemen blijven als knoppen gesloten en brengen toch vruchten voort.

15. Zullen we op chic gaan naar de gaaz [geriatrische afdeling van een algemeen ziekenhuis] ? Of ligt moeder momenteel in de Gentse paaz [psychiatrisch dito]?

16. Gabbro is een grofkorrelig gesteente dat bestaat uit basisch plagioklaas [mengsel van albiet en anorthiet] en augiet (colofoniumsteen).

17. Een gaffelvormige [tak met 2 uitlopers] buis of broekstuk heet Y-buis [ei], een sterke kerel heet een gaillard [ook: lettertype, dan ook: galjard] en een buikkorset heet een gaine [uitspraak: gèh-nuh].

18. Een galiameloen is een meloen met lichtgeel vruchtvlees, je zou willen zeggen: dus niet galgroen of biliverdine, maar dat zijn helaas geen kleuren [wel: stofnaam].

19. Een galjak is een breitschwanz met geringe beharing. Dat breitschwanz is de behaarde huid van te vroeg ter wereld gekomen, onvoldragen lammeren van het persianer [znw., bnw.] of vetstaartschaap. De term galjak komt trouwens uit Oezbekistan.

20. Cholelithiasis [ook: cholelithiase] is de bekende galsteenziekte. Galblaasontsteking is in het Latijn cholecystitis.

21. Het woord legering/legering heeft twee betekenissen. De uitspraak verraadt wat bedoeld wordt. Hier wordt allereerst legering bedoeld. Zamak is een legering van zink, aluminium, magnesium en koper, rosemetaal bestaat uit 1 deel tin, 1 deel lood en 2 delen bismut en wordt gebruikt voor het maken van clichés en van letterzetsel. Prinsmetaal (prinsrobertsmetaal – koper en zink) lijkt op goud, oreïd is een legering van 90% koper en 10% zink, manganine bevat koper, mangaan en nikkel. Een kwartiermaker zorgt voor de legering. Engels goud is een legering van 14 delen goud met 6 delen zilver en 4 delen koper, christoffelmetaal is verzilverd nieuwzilver, caliet bestaat uit ferroaluminium en nikkel, de bijna witte legering bathmetaal bestaat uit zink en geelkoper, alpaca is een bepaald type nieuwzilver, maar ook een Zuid-Amerikaans bergschaap, de kleine lama, en Algerijns metaal ten slotte bestaat uit tin, koper en antimonium.

22. Een garde-manger is een kok voor koude schotels, een
garde-meuble een opslagplaats.

23. Met garen en band loop je, garens wind je op [om] een klosje. We kennen kevlar- [aramidevezel van zeker merk], nylon- [kunststof] en crêpegaren [gekroesd, niet-glanzend weefsel van linnen draden = krip]. Denk ook aan nylon-6 en koolstof-14.

24. Haar man is ook bezig met garen en band. Hij is garentwijnder [draden ineendraaien]. Zij is garen-en-bandvrouwtje; ze wilde geen garen-en-bandwinkel vanwege haar garnalenverstand [klein, bekrompen].

25. Er zijn veel gassen. We noemen zyklon B [in concentratiekampen!], acetyleen(gas) [bijv. bij lassen], cyaan(gas) [zeer giftig], yperiet (ook: ypriet, mosterdgas, WO I bij Ieper – Ypres – Frans, niet in wdb.), lpg (liquefied petroleum gas) en lng [liquid natural gas, vloeibaar aardgas].

26. Gasco is een term bij het omberen en quadrilleren: de twee zwarte azen zijn dan in één hand.

27. Xeniën zijn geschenken van gastheren aan gasten. Gasteromyceten zijn buikzwammen.

28. De stresscardiomyopathie heet in goed Nederlands nog steeds het gebrokenhartsyndroom.

29. Bij de behandeling van PTSS [uitspraak: pee-tee-jèh-zèhs], posttraumatische stressstoornis, zijn stressmanagement en stretchoefeningen nuttig en wel speciaal voor stresskippen en -konijnen.

30. Denk eraan te leven en gedenk te sterven: memento vivere en memento mori. Zeg bij dat laatste maar: [uitspraak requiesca(n)t in pace; schrijf deze uitdrukking als afkorting] R.I.P., rust in vrede. Het kan ook 'rest in peace' betekenen.

31. Ten besluite mag u nog een uitdrukking opschrijven: geen spijker is zo klein of men vindt er wel een gaatje voor.

 

3107 Dictee maandag 16-01-2023 (1) – dictee Dictee van de dag (820) √

Dictee – dictees [3107]

Vragen en opmerkingen: leentfaarrein@gmail.com

Oefendictee OUD 037, geheel herzien naar situatie 2023

Dictee van de dag (820)

Naar Geel moeten, het THC-gehalte bepalen, de geisslerse buis en de Gelaarsde Kat

1. Je kunt wat rijmelen en zwijmelen: een geek [uitspraak: giek] is een computerfreak [ie]. Wat zijn ze walg(e)lijk, al die anglicismen [woord uit het Engels]!

2. Als je van Geel komt of naar Geel moet, ben je toktok, tiereliere of om ooievaarskuitenvet gestuurd [voor de gek gehouden]. Maar je kunt ook mesjogge (ook: mesjokke) dan wel krankjorum zijn. Of je bent een crazy voetbalgek, die betoeterd, besodemieterd en belazerd is. Met je superioriteitswaan kun je mente captus [oe] [krankzinnig] zijn.

3. Het antoniem van geelkoper of messing is roodkoper of tombak. Pakoeli is geelharthout.

4. Een apparitie is een geestverschijning, een appeelken is een klokje en appassionato is hartstochtelijk in de muziek.

5. Gefyrofobie is brugvrees. Tetrahydrocannabinol, ook wel THC genaamd, is de psychoactieve stof in marihuana. De bepaling van het THC-gehalte telt mee. Spring je wel of niet uit je vel of van de brug?

6. Een grappig woord is dat trouwens, gehalte. We kennen het marcoborsatogehalte, het antonpieckgehalte, het ot-en-siengehalte – de term is ontleend aan Ot en Sien, het Privégehalte van een blad, het siliciumgehalte en het zilvergehalte.

7. Skiën, wat is dat prachtig! De skiester [vgl. skister] en de skiër skieden de helling af. Gisteren zei ze nog tegen hem: "Ik ski en jij skiet", waarop hij repliceerde: "Ski jij of ski ik?" Ze hebben daarna samen nog heel wat afgeskied.

8. In de (het) halftime van de kick-and-rushwedstrijd [lange ballen naar voren, boerenkoolvoetbal, hots(e)knotsbegoniavoetbal] was er toch nog tijd om te teaën, in goed Nederlands: theeën. Het spectaculaire spektakelstuk liep uit op verlenging en per saldo op penalty's.

9. Wat kan een geiger-müllerteller meer dan een geigerteller? Niks, dus. Door ontlezen wordt de wereld geïnfantiliseerd [infantiel, kinderlijk worden].

10. De geisslerse buis is een voorloper van de gasontladingslamp en chevreau is geitenleer.

11. Het gekke is nog niet gek genoeg. Denk maar aan de Dianagekte, de WK-gekte en de internetgekte.

12. De Gelaarsde Kat is de bekende kat uit de fameuze vertellingen van Moeder de Gans.

13. De eenheid van (specifiek) geleidingsvermogen is voor elektriciteit siemens [S, mho] per meter [omgekeerde van weerstand – symbool R, eenheid ohm, Ω] en voor warmte (specifiek) watt per meter per kelvin. Conductie is geleiding, een sauf-conduit is een vrijgeleide.

14. Schrijf als strafwerk maar eens zeshonderdzesenzestig maal foutloos hexakosioihexekontahexafobie (angst voor het getal 666 – van het Beest – uit het boek Openbaringen in de Bijbel)!

15. Je kunt er helemaal doorheen zitten. Halfvol is gelijk (=) aan halfleeg [links en rechts maal 2: vol = leeg (:-)], maar voor een kwart vol is niet voor een kwart leeg. Is semilegaal hetzelfde als semi-illegaal?

16. Twee derde opgeteld bij drie elfde maakt eenendertig drieëndertigste, reken maar na!

17. Telkenjare tegen Kerstmis gestrest, genoten ze van een dinertje met (pâté de) foie gras – ganzenleverpastei, een wienerschnitzel en café (à la) crème toe. Dat bracht otium [ledigheid, rust] en vrede in de tent of beter: in de kerststal.

18. Ga je die muziek-cd's op cd-rom zetten? Een sacd is trouwens een super audio compact disc.

19. Weet je het verschil tussen een blinde [voorlezer: houd een pauze] geleidehond en een blindengeleidehond?

20. De sancerre is een witte loirewijn bereid uit sauvignon blanc. Ook lekkere wijnen zijn: xeres(wijn) [vero: sherry – naar: Jerez de la Frontera (Xeres) in Andalusië] en yquem (witte bordeauxwijn).

21. Eruitzien als de dood van Pierlala [als een geraamte], dat deed de pierlala [vreemd of wonderlijk persoon], tevens Midden-Oostendeskundige.

22. Pop-, folk- en avant-garde-invloeden waren duidelijk te herkennen bij het Nedpho, het Nederlands Philharmonisch Orkest.

23. Een goed rentmeester zorgt voor rente-uitkeringen, renteopbrengsten en rente-inkomsten. Tegenwoordig misschien wat genuanceerder!

24. Een lsd-verslaving heeft betrekking op lysergeenzuurdi-ethylamide, dat is alles [s van säure, z van zuur].

25. Het (kinder-)a-capellakoor zong a capella en soms zelfs alleen maar met a-capellazang. Toen het op tournee was, schreven de leden ervan veel brieven naar huis met hoge L.S.-, PS-, PPS- en
NB-gehaltes. Gehaltebepaling is vaak knap moeilijk.

26. Bij het traject te land ging de gouverneur in de bocht rechtdoor. Tegen zijn co-equipier was hij niet rechtdoorzee over de oorzaak van de total loss, namelijk yips [sterke nervositeit, eigenlijk bij golf]. Bij het traject ter zee koos hij wel voor een route, die recht door zee naar het perfide Albion [Groot-Brittannië] met zijn Union Jack [Engelse vlag] voerde.

27. Wat vind je zoal bij zoeken met '*con*'? Een heleboel, van
warmte-economie tot viribus conjunctis – met vereende krachten, de Vietcong, suçon – insnijdingen [suzonnetje], split second [fractie van een seconde – splitsecondbeslissing], soupçon [verdenking – soupçonnetje], scontro – een kladkasboek, quota- en quasicontract, een onomasticon – een naamboek, meconine – een stof in opium met als synoniem opianyl, laconiek en laconisme, jan-contant [persoon] – maar het is hier Jantje Contantje [ook: handje contantje, boter bij de vis] – en jantje-contrarie, hors concours [buiten mededinging], homo economicus [maximaal nut tegen minimale kosten], deconfiture [mislukking, ondergang], conurbatie [complex van twee of meer agglomeraties die dicht bijeen gelegen zijn], contubernaal –
mede-inwonende, aglycon [chemie: stof die in een glycoside aan een koolhydraat is gebonden] en anaconda [Zuid-Amerikaanse reuzenslang, waterboa].

28. Op '*ine' rijmt veel zoals amoxicilline [soort penicilline] en amygdaline [stof in bittere amandelen], maar niet borderline (laajn – persoonlijkheidsstoornis met afwisselen neurose en psychose) en afghalaine [lèh-nuh – kam- of kaardgaren japonstof met zacht, harig oppervlak].

29. Wie schrijft, die blijft. Denk maar aan de secretaris, de scribent, de stilist, de pennist, de hofchronist, de essayist en de djoeroetoelis [inheemse schrijver, klerk].

30. Ik, te veel gedronken en toeterlazarus? Kom nou, ik heb maar één gevulde dyogo [literfles voor of met bier] soldaat gemaakt! En anders had ik toch nooit nul fout in dit dictee kunnen maken, toch?

 

3106 Dictee zondag 15-01-2023 (2) – dictee Wekelijkse dicteetest 241 RL √

Dictee – dictees [3106]

Wekelijkse dicteetest 241 RL [elke zondag]

Welk van de 3 antwoorden is juist?

Oplossingen: hieronder!

Bron: Oefendictee (oud) 741

1. Een ………… is een …………...

a. kantiek                                         canticum

b. kantiek                                         kanticum

c. cantiek                                          kanticum

2. En ………. is …………. (met goud- of zilverdraad).

a. kantielje                                             kantille

b. kantille                                              cantille

c. kantielje                                             cantille

3. Een ………. is een rubberboom, een ……… een weglatingsteken.

a. karet                               caret

b. karet                               karet

c. caret                               karet

4. Een …………. is nu eenmaal geen ……....

a. broham                                               kales

b. brougham                                           kales

c. brougham                                           caleche

5. Voor ……….. heb je een ………… nodig.

a. karteren                               kartograaf

b. karteren                              cartograaf

c. carteren                               kartograaf

6. De linkerburen zijn ……… , de kinderen van

de rechterburen gaan naar ………… (catechisatie).

a. kattenkliek                             kattebak

b. kattekliek                               kattebak

c. kattekliek                               kattenbak

7. ………….. is …………… spelen.

a. Jeu-de-boulen                           jeu de boules

b. Jeu-de-boulen                          jeu-de-boules

c. Jeu de boulen                           jeu-de-boules

8. Wie de ………. speelt, is een grote meneer, een …………

is een adellijk heer (en Antwerpen is de sinjorenstad).

a. sinjeur                                      signeur

b. signeur                                     seigneur

c. sinjeur                                      seigneur

9. De ………….. is de ……………...

a. Steenbokskeerkring                         Zuiderkeerkring

b. Steenbokskeerkring                         zuiderkeerkring

c. steenbokskeerkring                          zuiderkeerkring

10. Wat weet je van de ………….. en …………...?

a. kelvin                                rosbygolven

b. kelvin-                              rossbygolven

c. kelvin                                rossbygolven

 

Oplossingen [241]: zie hieronder.

--------------------------------------------------------------------

Oplossingen [241]

1a 2c 3a 4b 5b 6c 7a 8c 9b 10b

Contact: leentfaarrein@gmail.com

3105 Dictee zondag 15-01-2023 (1) – dictee Dictee van de dag (819) √

Dictee – dictees [3105]

Vragen en opmerkingen: leentfaarrein@gmail.com

Oefendictee OUD 038, geheel herzien naar situatie 2023

Dictee van de dag (818)

Gigantomanie, de Unie van Utrecht, een gijsje goochem, Tommy Cooper en de MX-raket

1. Gelukzalige geesten is de hemelse zaligheid deelachtig. De Gelukzalige Eilanden, dat zijn de Canarische Eilanden. Een geluksvogel is een mazzelaar, mazzelkont of bofkont.

2. Kardemom [VD ook: kardamom, kardamon] behoort tot de gemberfamilie. Djahé is gemberpoeder, zoiets als galanga of laos.

3. Je hebt religieuze gemeenschappen zoals de joodse, de christelijke en de islamitische gemeenschap. Er zijn ook volksgemeenschappen als de Joodse, de Molukse en de Marokkaanse gemeenschap.

4. Het gemeentevervoerbedrijf valt niet onder de dienst Gemeentewerken [= GW]. En wat is het GOS [gee-joo-wèhs] (Gemenebest van Onafhankelijke Staten, vm. Sovjet-Unie)?

5. De gemet [guh-mèht] is een oude vlaktemaat, een halve morgen. Kijk in de woordenboeken ook eens bij Rijnlands gemet en Tiengemeten.

6. Gemoedsrust is equanimiteit, een gems is een klimgeit en een gemsbuffel heet ook wel anoa.

7. Gigantesk [gigantisch] gedreven door gigantomanie [ziekelijke hang naar het kolossale] ontwikkelde zich een heftige gigantomachie [strijd van de reuzen tegen de goden] tussen enerzijds de vrouwelijke piccolo en de gigolo – deze laatste reuzenkerel was een ware reuzekerel – en anderzijds de goden. Na de gigue [zekere Engelse dans] gedanst te hebben en wat geilen [erotische handelingen verrichten] in de gijlkuip [gistkuip, brouwerij] – dat gaf leven in de brouwerij – stelde een gluurder hun de vraag: "Werdt gijlieden niet moe?"

8. In de joodse religie is er veel geschwärm (gedweep), met de goël – het leviraatshuwelijk.

9. In tegenstelling tot ivf [uitspraak: ie-vee-jèhf] (in-vitrofertilisatie, reageerbuisbevruchting) houden wij het maar bij in-vivofertilisatie, gewoon de coïtus [maar geen coitus interruptus] dus.

10. De ijsheiligen Pancratius, Servatius en Bonifatius zijn de drie Gestrenge Heren. Mamertius – 11 mei -11 mei – werd niet altijd meegeteld.

11. Een gestreste manager lijdt aan stress, gesurseëerd is surseance van betaling genietend.

12. Het gezegde 'één getuige is geen getuige' geldt voor getuigen à charge en voor getuigen à decharge [GB, VD: é!].

13. De Geünieerde Gewesten of Provinciën sloten heel vroeger de Unie van Utrecht.

14. Een kistje of een combatlaars is een modieuze gevechtslaars, maar zeker geen bottine [rijglaars] of bootee [kinderlaarsje of stevige, lage laars met dikke zool].

15. Ik geef u nog wat woorden in de pen: ghazidsja [oorlog moslims tegen ongelovigen], ruimte- en stammenoorlog en cuba libre: dat is rum-cola met citroen. Vgl. in BE de cuba-librecoalitie.

16. Het sint-janskruid behoort tot het plantengeslacht hertshooi; jachteduivel (niet meer in VD) is doorboord (idem) hertshooi (dat weer wel!).

17. De ghazel(e) is een Perzische, het sonetto een Italiaanse en de redondilla een Spaanse dichtvorm.

18. De nègre, de ghostwriter, beschreef de ghostbuster [spokenjager] die tijdens de ghibil [hete woestijnwind in Noord-Afrika] ghee (geklaarde boter) gebruikte na de jacht op de gerbil (woestijnrat).

19. De giclee (piëzografie) van de giaur [gaa-voer] (Turkse scheldnaam voor alle niet-moslims), met in zijn citerne – mv. s – [tankwagen – cisterne is regenput – mv. n] een verhandeling over gibbsenergie (toestandsgrootheid in de thermodynamica), was gelukt. Van onder zijn gibus [hoge hoed, ook: hogehoed] kon hij en passant (terloops) de gibbon (apengeslacht zonder staart) zien voortsnellen.

20. Sorghum is gierst, miliaria is gierstuitslag en een gietcedel is een letterpolis.

21. De afkorting van gigahertz is GHz, biappen is liften [BIAP = de Bond van Internationale Autoparasieten, lifters, schertsend] en een MX-raket [Engels: missile, experimental] is intercontinentaal.

22. Een hollebolle gijs was ie ook nog, dat gijsje goochem. Zijn IQ (intelligentiequotiënt, vgl. EQ, emotionele IQ) was behoorlijk hoog.

23. De fez van Tommy Cooper is een gimmick [truc om aandacht te trekken]. Hij liep op gympies en dronk een gin-fizz.

24. In plaats van gin-tonic kun je ook gingerale, gemberbier, drinken, het liefst bij Schotse (of Canadese!) whisky [dus geen Ierse of Amerikaanse whiskey].

25. De G-kracht heeft betrekking op de zwaartekracht, de g-factor op een dwarsversnelling.

26. Het glagolitische schrift is het oudste Kerkslavische schrift, verwant met het Oudkerkslavisch.

27. Het glauke [zeegroen] glauconiet (tot de glimmers behorend groen tot zwart mineraal) lag naast de opgezette glatik [rijstvogel] in een glazenkast (glazen kast) onder het glazendak (glazen dak).

28. Op de G8-top van juni 2007 in Duitsland botsten de global players [wereldspelers] met de globofoben of antiglobalisten [bevreesd voor (toenemende) mondialisering], die met hun horror [afschuw] van de global village [de wereld beschouwd als één gemeenschap met de mogelijkheid van allerlei contacten dankzij vervoers- en communicatietechnologie] gewond achterbleven op het talud(je) (helling, schuine glooiing).

29. Het prowesterse Eerste Kamerlid van de SGP [Staatkundig Gereformeerde Partij] met zijn pinokkioneus [GB ook nog: cch!] verafgoodde de IT-branche [informatietechnologie; it is fout!]. Zijn kinderen gingen rustig naar een liveconcert met popmuziek. Het ene was Ajaxsupporter (Ajaciedenfan), het andere Feyenoordsupporter. Ze woonden overigens niet in de wijk Feijenoord. Na het drinken van veel bier ging de ene bierdrinker naar Tante Meier [Tante Betje, wc – watercloset] en de andere ging de vriend van zijn vrouw een hand geven. Ter plaatse ontmoetten zij een stand-upcomedian, een
doe-het-zelver. Zoete lieve Gerritje betaalde onder gelach het gelag en dus alle kosten.

30. Glutamaat is een neurotransmitter, maar ook een smaakversterker. In die laatste betekenis zijn umami [oe-maa-mie] en ve-tsin synoniemen.

31. Zijn wij als dicteevolkje de spraakmakende gemeente die door gebruik de taal (ver)vormt?